การประกัȨุณภาพการศึกษา
- 2. คำว่ำ “ประกัน” ในภำษำอังกฤษมี 2 คำ คือ “Insure” กับ “Assure” Insure ภำษำไทยใช้คำว่ำ “ประกัน” โดยมุ่งที่ประกันชีวิต ประกันอุบัติเหตุ ประกันวินำศภัย Assure ภำษำไทยใช้คำว่ำ “ประกัน” เช่นกัน แต่มุ่งที่ให้ ควำมมั่นใจแก่เจ้ำของเงินว่ำ ผลผลิตของหน่วยงำนน่ำจะมีคุณภำพ การประกัȨุณภาพการศึกษา
- 3. การประกันคุณภาพ (Quality Assurance) กำรศึกษำของโรงเรียนจึง เป็นกำรให้หลักฐำน ข้อมูล แก่ประชำชนว่ำ บุคคลในโรงเรียนทำงำนอย่ำงเต็มควำมสำมำรถ เพื่อให้ผู้ปกครอง นักเรียน และสำธำรณะชน มั่นใจว่ำนักเรียนน่ำจะมีคุณภำพตำมที่ระบุไว้ใน หลักสูตรและมำตรฐำนคุณภำพกำรศึกษำ และ สำมำรถดำเนินกำรให้เกิดคุณภำพกำรศึกษำตำม บทบำทหน้ำที่ของครูในระบบกำรประกันคุณภำพ ภำยใน และระบบกำรประกันคุณภำพภำยนอก พร้อมทั้งมีกำรพัฒนำอย่ำงต่อเนื่ อง
- 4. ความหมายของการประกัȨุณภาพการศึกษา หมำยถึง กำรบริหำรจัดกำรและกำรดำเนินกิจกรรมตำมภำรกิจปกติของ สถำนศึกษำ เพื่อพัฒนำคุณภำพของผู้เรียนอย่ำงต่อเนื่ อง สร้ำงควำมมั่นใจให้ ผู้รับบริกำรทำงกำรศึกษำ ทั้งผู้รับบริกำรโดยตรง ได้แก่ ผู้เรียน ผู้ปกครอง และ ผู้รับบริกำรทำงอ้อม ได้แก่ สถำนประกอบกำร ประชำชน และสังคมโดยรวม
- 5. ความสาคัญของการประกัȨุณภาพการศึกษา มีควำมสำคัญ 3 ประกำร คือ 1.ทาให้ประชาชนได้รับข้อมูลคุณภาพ การศึกษาที่เชื่อถือได้ เกิดควำมเชื่อมั่นและสำมำรถ ตัดสินใจเลือกใช้บริกำรที่มีคุณภำพมำตรฐำน 2.ป้องกันการจัดการศึกษาที่ไม่มี คุณภาพ ซึ่งจะเป็นกำรคุ้มครองผู้บริโภคและเกิดควำม เสมอภำคในโอกำสที่จะได้รับกำรบริกำรกำรศึกษำที่มี คุณภำพอย่ำงทั่วถึง 3.ทาให้ผู้รับผิดชอบในการจัดการศึกษา มุ่งบริหารจัดการศึกษาสู่คุณภาพและมาตรฐาน อย่ำงจริงจัง ซึ่งมีผลให้กำรศึกษำมีพลังที่จะพัฒนำ ประชำกรให้มีคุณภำพอย่ำงเป็นรูปธรรมและต่อเนื่ อง
- 6. การประกัȨุณภาพการศึกษา กำรดำเนินกำรที่สำคัญ 2 เรื่ อง 1.กำรกำหนดมำตรฐำนคุณภำพกำรศึกษำ 2.กระบวนกำรตรวจสอบและประเมินกำรดำเนินกำรจัดกำรศึกษำว่ำเป็นไป ตำมมำตรฐำน คุณภำพกำรศึกษำมำกน้อยเพียงไร พระรำชบัญญัติกำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542 ได้กำหนดให้หน่วยงำนต้นสังกัดและสถำนศึกษำ จัดให้มีระบบกำร ประกันคุณภำพภำยในสถำนศึกษำและให้ถือว่ำกำรประกันคุณภำพภำยใน เป็นส่วนหนึ่ง ของกระบวนกำรบริหำรกำรศึกษำที่ต้องดำเนินกำรอย่ำงต่อเนื่ อง (พระรำชบัญญัติ กำรศึกษำแห่งชำติ พ.ศ. 2542 : มำตรำ 48) ) และให้มีกำรประเมินคุณภำพ ภำยนอก ของสถำนศึกษำทุกแห่งอย่ำงน้อยหนึ่งครั้งในทุก 5 ปี โดยสำนักงำนรับรอง มำตรฐำนและประเมินคุณภำพกำรศึกษำเป็นผู้ดำเนินกำร (พระรำชบัญญัติกำรศึกษำ แห่งชำติ พ.ศ. 2542 : มำตรำ 49)
- 7. ระบบและกระบวนการประกัȨุณภาพการศึกษา ระบบกำรประกันคุณภำพกำรศึกษำไทยตำมพระรำชบัญญัติกำรศึกษำ แห่งชำติ พ.ศ. 2542 มำตรำ 47 ประกอบด้วย 2 ระบบคือ 1.ระบบกำรประกันคุณภำพภำยในและ 2. ระบบกำรประกัน
- 8. กระบวนการประกันคุณภาพภายใน หลักกำรสำคัญของกำรประกันคุณภำพ ภำยในของสถำนศึกษำมี 3 ประกำร 1.สถำนศึกษำร่วมกันพัฒนำปรับปรุง คุณภำพให้เป็นไปตำมมำตรฐำนกำรศึกษำ 2.ต้องทำให้กำรประกันคุณภำพ กำรศึกษำเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนกำรบริหำร จัดกำรและกำรทำงำนของบุคลำกรทุกคนใน สถำนศึกษำ 3.กำรประกันคุณภำพเป็นหน้ำที่ของ บุคลำกรทุกคนในสถำนศึกษำ ไม่ว่ำจะเป็น ผู้บริหำร ครู อำจำรย์และบุคลำกรอื่นๆ
- 9. กระบวนการการประกันคุณภาพภายใน ตำมแนวคิดของกำรประกัน คุณภำพ มี 3 ขั้นตอนคือ (สำนักงำนคณะกรรมกำรกำรศึกษำแห่งชำติ 2543 :7) 2.1 กำรควบคุมคุณภำพ เป็นกำรกำหนดมำตรฐำนคุณภำพกำรศึกษำของ สถำนศึกษำเพื่อพัฒนำสถำนศึกษำให้เข้ำสู่มำตรฐำน 2.2 กำรตรวจสอบคุณภำพ เป็นกำรตรวจสอบ และติดตำมผลกำรดำเนินงำน ของสถำนศึกษำให้เป็นไปตำมมำตรฐำนที่กำหนด 2.3 กำรประเมินคุณภำพ เป็นกำรประเมินคุณภำพกำรศึกษำของสถำนศึกษำ โดยสถำนศึกษำและหน่วยงำนต้นสังกัดในระดับเขตพื้นที่กำรศึกษำฯ และระดับ กระทรวง
- 10. กระบวนกำรประกันคุณภำพภำยในตำมแนวคิดของหลักกำรบริหำรที่เป็น กระบวนกำรครบวงจร (PDCA) ประกอบด้วย 4 ขั้นตอนคือ 1. กำรร่วมกันวำงแผน (Planning) 2. กำรร่วมกันปฏิบัติตำมแผน (Doing) 3. กำรร่วมกันตรวจสอบ (Checking) 4. กำรร่วมกันปรับปรุง (Action)
- 12. บทบาทหน้าที่ของครูในการประกันคุณภาพภายใน 1.มีการเตรียมความพร้อมของตนเอง โดยทำกำรศึกษำให้เกิดควำมรู้ควำม เข้ำใจเกี่ยวกับหลักกำร วิธีกำร ขั้นตอนในกำรประเมินผลภำยใน รวมทั้งพยำยำมสร้ำง เจตคติที่ดีต่อกำรประเมินภำยใน 2.ให้ความร่วมมือกับสถานศึกษาในกำรให้ข้อมูลพื้นฐำนทั่วไปที่ คณะกรรมกำรประเมินผลภำยในต้องกำร 3.ให้ความร่วมมือกับสถานศึกษาเมื่อได้รับการแต่งตั้งให้เป็ น คณะกรรมการในกิจกรรมใดกิจกรรมหนึ่งของกำรประเมินผลภำยใน 4.ให้ความร่วมมือกับสถานศึกษา ในการร่วมกันกาหนดจุดประสงค์ กาหนดมาตรฐานและตัวบ่งชี้ในกำรประเมินด้ำนต่ำง ๆ ของสถำนศึกษำเอง 5.ปฏิบัติหน้าที่หลักหรือหน้าที่ประจาที่รับผิดชอบอย่างมีระบบ ตำม กระบวนกำรและสอดคล้องกับมำตรฐำนกำรศึกษำ
- 13. การประเมินคุณภาพภายนอก การประเมินคุณภาพภายนอก คือ กำรประเมินคุณภำพกำรจัดกำรศึกษำ กำรติดตำม กำรตรวจสอบคุณภำพและมำตรฐำนกำรศึกษำของสถำนศึกษำ โดยผู้ ประเมินภำยนอกที่ได้รับกำรรับรองจำกสำนักงำนรับรองมำตรฐำนและประเมินคุณภำพ กำรศึกษำ
- 14. แนวคิดและหลักการของการประเมินคุณภาพภายนอก กำรประเมินภำยนอกของ สมศ. เป็นกำรประเมินโดยใช้รูปแบบ "กัลยำณมิตร ประเมิน" โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. เพื่อตรวจสอบ ยืนยันสภำพจริงในกำรดำเนินงำนของสถำนศึกษำและ ประเมินคุณภำพกำรศึกษำตำมมำตรฐำนกำรศึกษำที่กำหนด 2. เพื่อให้ได้ข้อมูลซึ่งช่วยสะท้อนให้เห็นจุดเด่น-จุดด้อยของสถำนศึกษำ เงื่อนไข ของควำมสำเร็จ และสำเหตุของปัญหำ 3. เพื่อช่วยเสนอแนะแนวทำงปรับปรุงและพัฒนำคุณภำพกำรศึกษำแก่ สถำนศึกษำและหน่วยงำนต้นสังกัด 4. เพื่อส่งเสริมให้สถำนศึกษำมีกำรพัฒนำคุณภำพและประกันคุณภำพภำยใน อย่ำงต่อเนื่ อง 5. เพื่อรำยงำนผลกำรประเมินคุณภำพและมำตรฐำนกำรศึกษำของสถำนศึกษำ ต่อหน่วยงำนที่เกี่ยวข้องและสำธำรณชน
- 16. ความหมายของผู้ประเมินภายนอก ผู้ประเมินภำยนอก หมำยถึง บุคคลทั้งที่เป็นนักวิชำกำร/ วิชำชีพ หรือผู้ปกครอง ผู้แทนชุมชนที่มีคุณสมบัติตำมที่ สมศ. กำหนด และได้รับกำรรับรองจำก สมศ.ให้ทำกำรประเมินคุณภำพภำยนอก สถำนศึกษำ ผู้ประเมินภำยนอก คือ คุณหมอโรงเรียนนั่นเอง คุณสมบัติของผู้ประเมินภายนอก กำรประเมินคุณภำพภำยนอกอย่ำงสร้ำงสรรค์เพื่อมุ่งพัฒนำคุณภำพ กำรศึกษำต้องอำศัยควำมรู้ ควำมสำมำรถ ประสบกำรณ์ ควำมเชี่ยวชำญหรือ คุณวุฒิ พร้อมทั้งบุคลิกภำพและเจตคติที่เหมำะสมของ ผู้ประเมินภำยนอก สมศ. จึงกำหนดคุณสมบัติเบื้องต้น และคุณสมบัติเฉพำะ สำหรับผู้ที่จะได้รับกำรรับรองและแต่งตั้งเป็นผู้ประเมินภำยนอก
- 20. สรุป ระบบการประกันคุณภาพภายในกับระบบการประกันคุณภาพภายนอก มี ควำมแตกต่ำงและมีควำมสัมพันธ์เชื่อมโยงกัน การประกันคุณภาพภายในเป็นกระบวนกำรที่สถำนศึกษำและหน่วยงำนต้น สังกัดจะต้องดำเนินกำรให้เป็นส่วนหนึ่งของกำรบริหำร โดยบุคลำกรทุกคนในสถำนศึกษำ เพื่อพัฒนำคุณภำพกำรศึกษำเข้ำสู่มำตรฐำนกำรศึกษำแล้วจัดทำรำยงำนประจำปีเสนอ ผู้เกี่ยวข้อง การประกันคุณภาพภายนอกเป็นงำนที่ต่อเนื่ องและสัมพันธ์กับกำรประกัน คุณภำพภำยใน เป็นกำรตรวจสอบผลกำรประเมินตนเองของสถำนศึกษำตำมมำตรฐำน กำรศึกษำโดยหน่วยงำนภำยนอกเพื่อให้ข้อเสนอแนะในกำรปรับปรุงคุณภำพอย่ำงต่อเนื่ อง กำรประกันคุณภำพภำยในกับกำรประกันคุณภำยนอกจึงสัมพันธ์เชื่อมโยงกันด้วยมำตรฐำน กำรศึกษำโดยคำนึงถึงหลักกำรสำคัญ คือ เอกภำพเชิงนโยบำย ควำมหลำกหลำยในทำง ปฏิบัติและมุ่งส่งเสริมกำรพัฒนำคุณภำพกำรศึกษำมำกกว่ำกำรควบคุมหรือกำรให้คุณให้โทษ