際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Stresi Dhe Ndikimi I Tij Mbi Individet

Download as DOC, PDF
I
Ilirjan

Revista Monitor 2008

1 of 4
Downloaded 140 times
Tema: Stresi dhe efektet e tij mbi individ谷t1 I-R谷nd谷sia e njohjes s谷 stresit Stresi 谷sht谷 term q谷 i referohet shum谷s s谷 situatave fizike, mendore dhe tensioneve emocioneve mbi nj谷 person. Stres vjen nga fjala stress dhe p谷rkthehet n谷 gjuh谷n ton谷 tension. Sipas ekspert谷ve t谷 sh谷ndetit publik n谷 USA rreth 90 % e s谷mundjeve vijn谷 me burim stresin. Shembuj t谷 stresit n谷 jet谷n e p谷rditshme mund t谷 p谷rmendim: nj谷 kritik谷 nga miqt谷 tan谷, marrja e nj谷 lajmi t谷 keq t谷 cil谷t ndikojn谷 tek ne duke dh谷n谷 efekte si skuqe t谷 fytyr谷s, sht谷rngim t谷 duarve, frym谷marrje m谷 e shpeshtuar e zemr谷s tek ne etj. Si rezultat i nj谷 situate stresuese n谷 t谷 cil谷n ne ndodhemi tek ne shfaqet nj谷 tendec谷 agresiviteti. N谷 jet谷n e p谷rditshme kemi t谷 b谷jm谷 me situata stresuese n谷 k谷to raste: G谷zime shum谷 t谷 m谷dha n谷 jet谷n ton谷 N谷 rastet e fatkeq谷sive familjare Probleme t谷 ndryshme n谷 pun谷 ve巽an谷risht n谷 marr谷dh谷niet me shefat tan谷 Gjendje financiare jo e mir谷 n谷 familje Probleme me an谷tar谷 t谷 familjes Shkeljet e ligjit Kalimet nga nj谷 faz谷 e jet谷s n谷 tjetr谷n si psh dalja n谷 pension Lajmet e k谷qia q谷 jepen n谷 media Stresi 谷sht谷 i pashmangsh谷m n谷 jet谷, por ajo t谷 cil谷n ne mund t谷 b谷jm谷 谷sht谷 t谷 p谷rpiqemi ta manaxhojm谷 at谷. Manaxhimi i stresit 谷sht谷 nj谷 dosmosdoshm谷ri, n谷 m谷nyr谷 q谷 t谷 mos kemi efekte negative n谷 sh谷ndetin ton谷 dhe n谷 jet谷n ton谷. Shkalla e stresit 谷sht谷 e matshme dhe p谷r k谷t谷 q谷llim ekzistojn谷 edhe faqe interneti ku mund t谷 plot谷sosh testet p谷rkat谷se dhe n谷p谷rmjet email-it mund t谷 marr谷sh informacion p谷r shkall谷n stresuese n谷 t谷 cil谷n mund t谷 ndodhesh. Termi stres mbetet nj谷 term relative dhe nj谷 situat谷 e cila 谷sht谷 stresuese p谷r dik谷, nuk 谷sht谷 e till谷 p谷r t谷 tjer谷t psh nj谷 situat谷 konflikti n谷 pun谷 p谷r dik谷 mund t谷 jet谷 stresuese, por nuk 谷sht谷 e till谷 p谷r dit谷 tjet谷r p谷r t谷 cilin konflikti n谷 pun谷 ka dometh谷nien se gj谷rat po ndryshojn谷. Nj谷 stresor 谷sht谷 nj谷 stimulues ose nj谷 ngjarje q谷 provokon nj谷 tension (p谷rgjigje tensionuese) mbi organiz谷m II-Efektet e stresit individual n谷 organizat谷 N谷se do t谷 diskutonim p谷r stresin dhe n谷 diskutim do t谷 ishim t谷 pastresuar at谷her谷 do t谷 arrinim q谷 efektet e stresit ti klasifikonim n谷 dy grupime t谷 m谷dha: efekte pozitive dhe efekte negative t谷 stresit. 1 Dr. Ilirjan Lipi, Universiteti i Vlor谷s, 9 Mars 2008,Revista Monitor.
EFEKTET POZITIVE T STRESIT N PUN Shkalla e p谷rqendrimit t谷 njer谷zve n谷 pun谷. Njer谷zit do t谷 jen谷 m谷 shum谷 t谷 p谷rq谷ndruar n谷 pun谷n e tyre, por kjo deri n谷 mas谷n e stresit ku nuk ka filluar akoma t谷 b谷het shqet谷sues p谷r individin. P谷rkushtim m谷 i madh. Jo vet谷m njer谷zit do t谷 jen谷 m谷 t谷 p谷rq谷ndruar tek puna, por edhe p谷rkushtimi i tyre do t谷 jet谷 m谷 i madh. Rezultat finanziar m谷 i mir谷 i kompanis谷. Si rezultat i nj谷 p谷rqendrimi dhe p谷rkushtimi m谷 t谷 madh t谷 njer谷zve n谷 organizat谷 do t谷 ndikonte pozitivisht n谷 rezultatin financiar t谷 saj. EFEKTET NEGATIVE Ndikon negativisht n谷 sh谷ndetin tuaj Efektet negative t谷 stresit shfaqen n谷 form谷n e frik谷s, mllefit, rritje t谷 adrenalin谷s, rritje t谷 tensionit n谷 gjak etj. T谷 gjitha k谷to efekte negative shkaktojn谷 probleme ose dhimbje koke, dhimbje stomaku, infrakt, pagjum谷si etj. Stresi shkakton n谷 k谷t谷 m谷nyr谷 d谷mtim t谷 sh谷ndetit t谷 individit. Ul rendimentin tuaj n谷 pun谷 Stresi deri n谷 nj谷 mas谷 t谷 caktuar ndikon pozitivisht n谷 p谷rkushtimin m谷 t谷 madh ndaj pun谷s, por vjen nj谷 moment kur efektet e tij jan谷 vet谷m negative. N谷 k谷t谷 m谷nyre stresi kthehet jo vet谷m n谷 element problematik p谷r individin, por pasojat e tij mbi produktivitetin individual jan谷 shum谷 t谷 m谷dha. Rreth 53 % e pun谷tor谷ve n谷 USA mendojn谷 se puna 谷sht谷 burimi i stresit t谷 tyre. Shkalla e besnik谷ris谷 s谷 pun谷tor谷ve ndaj kompanis谷 l谷kundet N谷 organizat谷 individ谷t e p谷rkushtuar ndaj pun谷s e identifikojn谷 veten e tyre me organizat谷n. N谷 situata kur niveli i stresit 谷sht谷 shum谷 i madh k谷ta individ谷 fillojne ta shikojn谷 veten gjithnj谷 e m谷 shum谷 t谷 shk谷putur nga organizata. Atyre fillojn谷 tju interesojn谷 n谷 momente t谷 tilla vet谷m interesat e tyre individuale dhe ti shohin k谷to interesa t谷 shk谷putura nga organizata. Sabotime t谷 q谷llimeve t谷 organizat谷s N谷 rastet kur burimi i stresit 谷sht谷 organizata dhe kur shkalla e stresit 谷sht谷 shum谷 e madhe individ谷t mund t谷 jen谷 inisiator谷t e sabotimeve t谷 q谷llimeve t谷 cilat organizata synon t谷 arrij谷. Konflikti i krijuar midis gjendjes stresuese t谷 individ谷ve dhe burimit t谷 stresit, k谷rkon zgjidhje t谷 menj谷hershme, pasi n谷 t谷 kund谷r realizimi i synimeve q谷 organizata ka vendosur p谷r t谷, nuk do t谷 realizohen ose t谷 vonohen n谷 koh谷. Rezultat financiar i keq i kompanis谷
Efekti negativ i individ谷ve t谷 stresuar n谷 organizat谷 lexohet n谷 rezulatin e keq t谷 kompanis谷. Sa m谷 shum谷 individ谷 t谷 stresuar n谷 organizat谷, aq m谷 pak njer谷z t谷 p谷rkushtuar, produktivitet m谷 i ul谷t, m谷 shum谷 aksidente n谷 pun谷, m谷 shum谷 shpenzime nga organizatat dhe rezultat financiar i keq. Shpenzimet p谷r kujdesin mjek谷sor, koha e humbur nga puna dhe aksidentet n谷 pun谷 n谷 USA z谷n谷 mbi 150 milion $ n谷 vit. III- Si t谷 manaxhojm谷 stresin N谷 jet谷n moderne n谷 t谷 cil谷n p谷rpiqemi t谷 update 谷sht谷 gjithnj谷 m谷 shum谷 duke u rritur k谷rkesa p谷r njohuri dhe aft谷si p谷r t谷 manaxhuar stresin. Manaxhimi i stresit ka t谷 b谷j谷 me mbajtjen n谷n kontroll t谷 shkall谷s s谷 stresimit n谷 t谷 cil谷n ndodhemi si dhe me influencimin drejt zvog谷limit t谷 tij. 1-Kujdesuni p谷r f谷mij谷t. V谷mendja dhe kujdesi fillimisht duhet treguar ndaj f谷mij谷ve t谷 cil谷t jan谷 dhe m谷 t谷 ndjesh谷m. Rekomandohet fuqish谷m q谷 lajmet t谷 shihen s谷 bashku, ku na del detyra e shmangies s谷 f谷mij谷ve nga lajmet e k谷qija. Nj谷koh谷sisht rekomadohet q谷 f谷mij谷t t谷 mbahen larg emisioneve ose filmave t谷 cilat p谷rmbajn谷 mesazhe t谷 fuqish谷m dhune dhe terrori. 2-Aktiviteti i rregullt fizik. Rekomandohen qendrat e relaksimit n谷 t谷 cilat zhvillohen ushtrime p谷r rregullimin e frym谷marrjes, ushtrime p谷r qet谷simin e muskujve, joga, masazhe p谷r trupin etj 3-T谷 d谷gjosh muzik谷. Muzika 谷sht谷 nj谷 m谷nyr谷 t谷 cil谷n individ谷t mund ta p谷rdorim p谷r tu qet谷suar dhe p谷r t谷 manaxhuar stresin e tyre. 4-Shmagni ambiente dhe njer谷z t谷 pad谷shiruar. N谷 dit谷n tuaj t谷 pun谷s p谷rpiquni t谷 shmangni njer谷zit dhe ambiente n谷 t谷 cilat mendoni se doza e stresit 谷sht谷 e lart谷. P谷rpiquni t谷 frekuentoni lokale t谷 qet谷 dhe ku nuk frekuentohet nga njer谷z t谷 cil谷t jan谷 burimi i stresit n谷 jet谷n e p谷rditshme. 5-Manaxhoni koh谷n tuaj. Duke q谷n谷 korrekt dhe t谷 perpikt谷 n谷p谷rmjet manaxhimit t谷 koh谷s suaj asnj谷 her谷 nuk do tju duhet t谷 vraponi dhe t谷 stresoheni pasi nuk do t谷 jeni t谷 p谷rpikt谷 n谷 orare. Nj谷 manaxhim cil谷sor i koh谷s do t谷 shmangte stresin. 6- Apliko nj谷 stil jete. Njer谷zit duhet t谷 p谷rpiqen n谷 jet谷n e tyre t谷 zgjedhin at谷 stil jete i cili 谷sht谷 m谷 i p谷rshtatshmi p谷r ta. Sekreti q谷ndron n谷 vendosm谷rin ton谷 p谷r ti q谷ndruar k谷tij stili jete. Do t谷 ishte e k谷shillueshme q谷 n谷 zgjedhjen e tij, t谷 lihej nj谷 kohe e nevojshme p谷r tu qet谷suar. 7-Mos abuzoni me sh谷ndetin. P谷rpiquni t谷 manaxhoni veten n谷 p谷rdorimin e pijeve alkolike, duhanit etj. Nuk rekomandohet p谷rdorimi i tepruar i tyre, pasi ato d谷mtojn谷 sh谷ndetin tuaj dhe ndikon negativisht n谷 imazhin tuaj n谷 ambjetet e pun谷s, n谷 shoq谷ri etj. 8-Mendoni pozitivisht. N谷 jet谷n tuaj p谷rpiquni t谷 mendoni pozitivisht. P谷rpiquni ti thoni ndal mendimeve negative. 9-Zgjidhni njer谷zit. N谷 jet谷n tuaj p谷rpiquni t谷 mbani af谷r njer谷z t谷 mir谷. Njer谷zit e k谷qij jo vet谷m do t谷 krijojn谷 probleme, por do t谷 jen谷 burim stresi, intrigash, thashethemesh dhe n谷 巽do moment ekziston probabiliteti q谷 ju t谷 jeni nj谷 njeri i stresuar. 10-Respektoni pasionin tuaj p谷r TV, Revista..etj. Esht谷 e r谷nd谷sishme t谷 respektoni d谷shir谷n tuaj p谷r t谷 ndjekur emisionet e d谷shiruara n谷 televizon psh nj谷 ndeshje futbolli, emisione me
humoretj. Nj谷 gj谷 e till谷 do t谷 ndikonte pozitivisht n谷 humorin tuaj. T谷 nj谷jtin efekt do t谷 jepte dhe shfletimi i revistave ose gazetave t谷 cilat jo vet谷m ju japin information, por ku dhe cil谷sia e tij ndikon n谷 t谷 menduarin pozitiv t谷 njer谷zve. 11-Zgjidhni veshjen tuaj. Rekomandohet q谷 nj谷 dit谷 p谷rpara n谷 dark谷 t谷 p谷rgatisni veshjen tuaj p谷r t谷 nes谷rmen. N谷 k谷t谷 m谷nyr谷 nuk vonoheni t谷 nes谷rmen n谷 m谷ngjes, por dhe realizoni nj谷 zgjedhje m谷 cil谷sore p谷r veshjen tuaj. Kujdesi p谷r veshjen do t谷 b谷j谷 q谷 ju t谷 ndjeheni m谷 mir谷 dhe kjo jep efekte pozitive. 12- B谷ni at谷 q谷 ju p谷lqen. P谷rpiquni q谷 n谷 zgjedhjen e pun谷ve tuaja t谷 keni t谷 b谷ni me pun谷 t谷 cilat ju japin k谷naq谷si. N谷 k谷t谷 m谷nyr谷 do t谷 mundi t谷 mbani n谷n kontroll stresin dhe puna do t谷 p谷rb谷j谷 p谷r ju nj谷 ambjent q谷 do tju jap k谷naq谷si. Efektet pozitive do t谷 shfaqen jo vet谷m mbi individ谷t, por edhe n谷 rendimentin e tij ndaj organizat谷s. 13-Vizit谷 mjek谷sore n谷 m谷nyr谷 t谷 rregullt. N谷 jet谷n e p谷rditshme ndodh q谷 n谷 m谷nyr谷 t谷 her谷pashershme ne 巽ojm谷 makin谷n p谷r kontroll tek mekaniku. Nuk do t谷 ishte aspak keq q谷 t谷 nj谷jtin kujdes t谷 tregonim edhe p谷r sh谷ndetin ton谷. Nj谷 kontroll nj谷 her谷 n谷 gjasht谷 muaj ose n谷 vit p谷r kolesterolin, tensioninetj do t谷 ndihmonte n谷 nj谷 trup m谷 t谷 sh谷ndetsh谷m dhe t谷 mos ndodhemi p谷rball t谷 papriturave aspak t谷 pak谷ndshme ku ndikimi i par谷 谷sht谷 nje stres i pakontrolluesh谷m. 14- Manaxhoni mllefin. N谷 jo pak raste ndohemi p谷rball谷 nj谷 alternative t谷 till谷. Mllefi 谷sht谷 nj谷 emocion i fort谷 dhe n谷 jo pak raste na con n谷 rezultate destruktive. Ai mund t谷 shfaqet n谷 format e fjalosjeve me individ谷 t谷 ndrysh谷m, dhun谷 ndaj t谷 tjer谷ve etj. Rekomandohet manaxhim i dyansh谷m: edhe si shkaktar t谷 tij ndaj t谷 tjer谷ve, edhe si individ me mllef shkaktuar nga t谷 tjer谷t.

More Related Content

Stresi Dhe Ndikimi I Tij Mbi Individet

  • 1. Tema: Stresi dhe efektet e tij mbi individ谷t1 I-R谷nd谷sia e njohjes s谷 stresit Stresi 谷sht谷 term q谷 i referohet shum谷s s谷 situatave fizike, mendore dhe tensioneve emocioneve mbi nj谷 person. Stres vjen nga fjala stress dhe p谷rkthehet n谷 gjuh谷n ton谷 tension. Sipas ekspert谷ve t谷 sh谷ndetit publik n谷 USA rreth 90 % e s谷mundjeve vijn谷 me burim stresin. Shembuj t谷 stresit n谷 jet谷n e p谷rditshme mund t谷 p谷rmendim: nj谷 kritik谷 nga miqt谷 tan谷, marrja e nj谷 lajmi t谷 keq t谷 cil谷t ndikojn谷 tek ne duke dh谷n谷 efekte si skuqe t谷 fytyr谷s, sht谷rngim t谷 duarve, frym谷marrje m谷 e shpeshtuar e zemr谷s tek ne etj. Si rezultat i nj谷 situate stresuese n谷 t谷 cil谷n ne ndodhemi tek ne shfaqet nj谷 tendec谷 agresiviteti. N谷 jet谷n e p谷rditshme kemi t谷 b谷jm谷 me situata stresuese n谷 k谷to raste: G谷zime shum谷 t谷 m谷dha n谷 jet谷n ton谷 N谷 rastet e fatkeq谷sive familjare Probleme t谷 ndryshme n谷 pun谷 ve巽an谷risht n谷 marr谷dh谷niet me shefat tan谷 Gjendje financiare jo e mir谷 n谷 familje Probleme me an谷tar谷 t谷 familjes Shkeljet e ligjit Kalimet nga nj谷 faz谷 e jet谷s n谷 tjetr谷n si psh dalja n谷 pension Lajmet e k谷qia q谷 jepen n谷 media Stresi 谷sht谷 i pashmangsh谷m n谷 jet谷, por ajo t谷 cil谷n ne mund t谷 b谷jm谷 谷sht谷 t谷 p谷rpiqemi ta manaxhojm谷 at谷. Manaxhimi i stresit 谷sht谷 nj谷 dosmosdoshm谷ri, n谷 m谷nyr谷 q谷 t谷 mos kemi efekte negative n谷 sh谷ndetin ton谷 dhe n谷 jet谷n ton谷. Shkalla e stresit 谷sht谷 e matshme dhe p谷r k谷t谷 q谷llim ekzistojn谷 edhe faqe interneti ku mund t谷 plot谷sosh testet p谷rkat谷se dhe n谷p谷rmjet email-it mund t谷 marr谷sh informacion p谷r shkall谷n stresuese n谷 t谷 cil谷n mund t谷 ndodhesh. Termi stres mbetet nj谷 term relative dhe nj谷 situat谷 e cila 谷sht谷 stresuese p谷r dik谷, nuk 谷sht谷 e till谷 p谷r t谷 tjer谷t psh nj谷 situat谷 konflikti n谷 pun谷 p谷r dik谷 mund t谷 jet谷 stresuese, por nuk 谷sht谷 e till谷 p谷r dit谷 tjet谷r p谷r t谷 cilin konflikti n谷 pun谷 ka dometh谷nien se gj谷rat po ndryshojn谷. Nj谷 stresor 谷sht谷 nj谷 stimulues ose nj谷 ngjarje q谷 provokon nj谷 tension (p谷rgjigje tensionuese) mbi organiz谷m II-Efektet e stresit individual n谷 organizat谷 N谷se do t谷 diskutonim p谷r stresin dhe n谷 diskutim do t谷 ishim t谷 pastresuar at谷her谷 do t谷 arrinim q谷 efektet e stresit ti klasifikonim n谷 dy grupime t谷 m谷dha: efekte pozitive dhe efekte negative t谷 stresit. 1 Dr. Ilirjan Lipi, Universiteti i Vlor谷s, 9 Mars 2008,Revista Monitor.
  • 2. EFEKTET POZITIVE T STRESIT N PUN Shkalla e p谷rqendrimit t谷 njer谷zve n谷 pun谷. Njer谷zit do t谷 jen谷 m谷 shum谷 t谷 p谷rq谷ndruar n谷 pun谷n e tyre, por kjo deri n谷 mas谷n e stresit ku nuk ka filluar akoma t谷 b谷het shqet谷sues p谷r individin. P谷rkushtim m谷 i madh. Jo vet谷m njer谷zit do t谷 jen谷 m谷 t谷 p谷rq谷ndruar tek puna, por edhe p谷rkushtimi i tyre do t谷 jet谷 m谷 i madh. Rezultat finanziar m谷 i mir谷 i kompanis谷. Si rezultat i nj谷 p谷rqendrimi dhe p谷rkushtimi m谷 t谷 madh t谷 njer谷zve n谷 organizat谷 do t谷 ndikonte pozitivisht n谷 rezultatin financiar t谷 saj. EFEKTET NEGATIVE Ndikon negativisht n谷 sh谷ndetin tuaj Efektet negative t谷 stresit shfaqen n谷 form谷n e frik谷s, mllefit, rritje t谷 adrenalin谷s, rritje t谷 tensionit n谷 gjak etj. T谷 gjitha k谷to efekte negative shkaktojn谷 probleme ose dhimbje koke, dhimbje stomaku, infrakt, pagjum谷si etj. Stresi shkakton n谷 k谷t谷 m谷nyr谷 d谷mtim t谷 sh谷ndetit t谷 individit. Ul rendimentin tuaj n谷 pun谷 Stresi deri n谷 nj谷 mas谷 t谷 caktuar ndikon pozitivisht n谷 p谷rkushtimin m谷 t谷 madh ndaj pun谷s, por vjen nj谷 moment kur efektet e tij jan谷 vet谷m negative. N谷 k谷t谷 m谷nyre stresi kthehet jo vet谷m n谷 element problematik p谷r individin, por pasojat e tij mbi produktivitetin individual jan谷 shum谷 t谷 m谷dha. Rreth 53 % e pun谷tor谷ve n谷 USA mendojn谷 se puna 谷sht谷 burimi i stresit t谷 tyre. Shkalla e besnik谷ris谷 s谷 pun谷tor谷ve ndaj kompanis谷 l谷kundet N谷 organizat谷 individ谷t e p谷rkushtuar ndaj pun谷s e identifikojn谷 veten e tyre me organizat谷n. N谷 situata kur niveli i stresit 谷sht谷 shum谷 i madh k谷ta individ谷 fillojne ta shikojn谷 veten gjithnj谷 e m谷 shum谷 t谷 shk谷putur nga organizata. Atyre fillojn谷 tju interesojn谷 n谷 momente t谷 tilla vet谷m interesat e tyre individuale dhe ti shohin k谷to interesa t谷 shk谷putura nga organizata. Sabotime t谷 q谷llimeve t谷 organizat谷s N谷 rastet kur burimi i stresit 谷sht谷 organizata dhe kur shkalla e stresit 谷sht谷 shum谷 e madhe individ谷t mund t谷 jen谷 inisiator谷t e sabotimeve t谷 q谷llimeve t谷 cilat organizata synon t谷 arrij谷. Konflikti i krijuar midis gjendjes stresuese t谷 individ谷ve dhe burimit t谷 stresit, k谷rkon zgjidhje t谷 menj谷hershme, pasi n谷 t谷 kund谷r realizimi i synimeve q谷 organizata ka vendosur p谷r t谷, nuk do t谷 realizohen ose t谷 vonohen n谷 koh谷. Rezultat financiar i keq i kompanis谷
  • 3. Efekti negativ i individ谷ve t谷 stresuar n谷 organizat谷 lexohet n谷 rezulatin e keq t谷 kompanis谷. Sa m谷 shum谷 individ谷 t谷 stresuar n谷 organizat谷, aq m谷 pak njer谷z t谷 p谷rkushtuar, produktivitet m谷 i ul谷t, m谷 shum谷 aksidente n谷 pun谷, m谷 shum谷 shpenzime nga organizatat dhe rezultat financiar i keq. Shpenzimet p谷r kujdesin mjek谷sor, koha e humbur nga puna dhe aksidentet n谷 pun谷 n谷 USA z谷n谷 mbi 150 milion $ n谷 vit. III- Si t谷 manaxhojm谷 stresin N谷 jet谷n moderne n谷 t谷 cil谷n p谷rpiqemi t谷 update 谷sht谷 gjithnj谷 m谷 shum谷 duke u rritur k谷rkesa p谷r njohuri dhe aft谷si p谷r t谷 manaxhuar stresin. Manaxhimi i stresit ka t谷 b谷j谷 me mbajtjen n谷n kontroll t谷 shkall谷s s谷 stresimit n谷 t谷 cil谷n ndodhemi si dhe me influencimin drejt zvog谷limit t谷 tij. 1-Kujdesuni p谷r f谷mij谷t. V谷mendja dhe kujdesi fillimisht duhet treguar ndaj f谷mij谷ve t谷 cil谷t jan谷 dhe m谷 t谷 ndjesh谷m. Rekomandohet fuqish谷m q谷 lajmet t谷 shihen s谷 bashku, ku na del detyra e shmangies s谷 f谷mij谷ve nga lajmet e k谷qija. Nj谷koh谷sisht rekomadohet q谷 f谷mij谷t t谷 mbahen larg emisioneve ose filmave t谷 cilat p谷rmbajn谷 mesazhe t谷 fuqish谷m dhune dhe terrori. 2-Aktiviteti i rregullt fizik. Rekomandohen qendrat e relaksimit n谷 t谷 cilat zhvillohen ushtrime p谷r rregullimin e frym谷marrjes, ushtrime p谷r qet谷simin e muskujve, joga, masazhe p谷r trupin etj 3-T谷 d谷gjosh muzik谷. Muzika 谷sht谷 nj谷 m谷nyr谷 t谷 cil谷n individ谷t mund ta p谷rdorim p谷r tu qet谷suar dhe p谷r t谷 manaxhuar stresin e tyre. 4-Shmagni ambiente dhe njer谷z t谷 pad谷shiruar. N谷 dit谷n tuaj t谷 pun谷s p谷rpiquni t谷 shmangni njer谷zit dhe ambiente n谷 t谷 cilat mendoni se doza e stresit 谷sht谷 e lart谷. P谷rpiquni t谷 frekuentoni lokale t谷 qet谷 dhe ku nuk frekuentohet nga njer谷z t谷 cil谷t jan谷 burimi i stresit n谷 jet谷n e p谷rditshme. 5-Manaxhoni koh谷n tuaj. Duke q谷n谷 korrekt dhe t谷 perpikt谷 n谷p谷rmjet manaxhimit t谷 koh谷s suaj asnj谷 her谷 nuk do tju duhet t谷 vraponi dhe t谷 stresoheni pasi nuk do t谷 jeni t谷 p谷rpikt谷 n谷 orare. Nj谷 manaxhim cil谷sor i koh谷s do t谷 shmangte stresin. 6- Apliko nj谷 stil jete. Njer谷zit duhet t谷 p谷rpiqen n谷 jet谷n e tyre t谷 zgjedhin at谷 stil jete i cili 谷sht谷 m谷 i p谷rshtatshmi p谷r ta. Sekreti q谷ndron n谷 vendosm谷rin ton谷 p谷r ti q谷ndruar k谷tij stili jete. Do t谷 ishte e k谷shillueshme q谷 n谷 zgjedhjen e tij, t谷 lihej nj谷 kohe e nevojshme p谷r tu qet谷suar. 7-Mos abuzoni me sh谷ndetin. P谷rpiquni t谷 manaxhoni veten n谷 p谷rdorimin e pijeve alkolike, duhanit etj. Nuk rekomandohet p谷rdorimi i tepruar i tyre, pasi ato d谷mtojn谷 sh谷ndetin tuaj dhe ndikon negativisht n谷 imazhin tuaj n谷 ambjetet e pun谷s, n谷 shoq谷ri etj. 8-Mendoni pozitivisht. N谷 jet谷n tuaj p谷rpiquni t谷 mendoni pozitivisht. P谷rpiquni ti thoni ndal mendimeve negative. 9-Zgjidhni njer谷zit. N谷 jet谷n tuaj p谷rpiquni t谷 mbani af谷r njer谷z t谷 mir谷. Njer谷zit e k谷qij jo vet谷m do t谷 krijojn谷 probleme, por do t谷 jen谷 burim stresi, intrigash, thashethemesh dhe n谷 巽do moment ekziston probabiliteti q谷 ju t谷 jeni nj谷 njeri i stresuar. 10-Respektoni pasionin tuaj p谷r TV, Revista..etj. Esht谷 e r谷nd谷sishme t谷 respektoni d谷shir谷n tuaj p谷r t谷 ndjekur emisionet e d谷shiruara n谷 televizon psh nj谷 ndeshje futbolli, emisione me
  • 4. humoretj. Nj谷 gj谷 e till谷 do t谷 ndikonte pozitivisht n谷 humorin tuaj. T谷 nj谷jtin efekt do t谷 jepte dhe shfletimi i revistave ose gazetave t谷 cilat jo vet谷m ju japin information, por ku dhe cil谷sia e tij ndikon n谷 t谷 menduarin pozitiv t谷 njer谷zve. 11-Zgjidhni veshjen tuaj. Rekomandohet q谷 nj谷 dit谷 p谷rpara n谷 dark谷 t谷 p谷rgatisni veshjen tuaj p谷r t谷 nes谷rmen. N谷 k谷t谷 m谷nyr谷 nuk vonoheni t谷 nes谷rmen n谷 m谷ngjes, por dhe realizoni nj谷 zgjedhje m谷 cil谷sore p谷r veshjen tuaj. Kujdesi p谷r veshjen do t谷 b谷j谷 q谷 ju t谷 ndjeheni m谷 mir谷 dhe kjo jep efekte pozitive. 12- B谷ni at谷 q谷 ju p谷lqen. P谷rpiquni q谷 n谷 zgjedhjen e pun谷ve tuaja t谷 keni t谷 b谷ni me pun谷 t谷 cilat ju japin k谷naq谷si. N谷 k谷t谷 m谷nyr谷 do t谷 mundi t谷 mbani n谷n kontroll stresin dhe puna do t谷 p谷rb谷j谷 p谷r ju nj谷 ambjent q谷 do tju jap k谷naq谷si. Efektet pozitive do t谷 shfaqen jo vet谷m mbi individ谷t, por edhe n谷 rendimentin e tij ndaj organizat谷s. 13-Vizit谷 mjek谷sore n谷 m谷nyr谷 t谷 rregullt. N谷 jet谷n e p谷rditshme ndodh q谷 n谷 m谷nyr谷 t谷 her谷pashershme ne 巽ojm谷 makin谷n p谷r kontroll tek mekaniku. Nuk do t谷 ishte aspak keq q谷 t谷 nj谷jtin kujdes t谷 tregonim edhe p谷r sh谷ndetin ton谷. Nj谷 kontroll nj谷 her谷 n谷 gjasht谷 muaj ose n谷 vit p谷r kolesterolin, tensioninetj do t谷 ndihmonte n谷 nj谷 trup m谷 t谷 sh谷ndetsh谷m dhe t谷 mos ndodhemi p谷rball t谷 papriturave aspak t谷 pak谷ndshme ku ndikimi i par谷 谷sht谷 nje stres i pakontrolluesh谷m. 14- Manaxhoni mllefin. N谷 jo pak raste ndohemi p谷rball谷 nj谷 alternative t谷 till谷. Mllefi 谷sht谷 nj谷 emocion i fort谷 dhe n谷 jo pak raste na con n谷 rezultate destruktive. Ai mund t谷 shfaqet n谷 format e fjalosjeve me individ谷 t谷 ndrysh谷m, dhun谷 ndaj t谷 tjer谷ve etj. Rekomandohet manaxhim i dyansh谷m: edhe si shkaktar t谷 tij ndaj t谷 tjer谷ve, edhe si individ me mllef shkaktuar nga t谷 tjer谷t.