�ݺ�ߣ

Suların Arıtılması
1. SULARIN ARITILMASINA GİRİŞ

enve-muhammed.blogspot.com

Su Arıtımı Nedir?

Su arıtımı, suların istenilen son kullanım için daha uygun
hale getirilmesi amacıyla uygulanan endüstriyel ölçekli
işlemleri tanımlar.
Arıtılan sular,

 Evsel
 Endüstriyel
 Medikal

ve diğer başka amaçlar için kullanılabilir.


Suları Neden Arıtırız?

Bütün su arıtma işlemlerinin temel hedefi sudaki
mevcut kirleticileri uzaklaştırmak ya da bu
kirleticilerin konsantrasyonlarını azaltmak yoluyla
suyu istenilen son kullanım amacına uygun hale
getirmektir.


İçme Sularının Özellikleri

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), içme amacıyla
kullanılmasını uygun olarak değerlendirdiği suları
«güvenli içme suyu» olarak isimlendirmiştir
WHO ‘ya göre güvenli içme suyu; insan hayatının, farklı
hassasiyetleri olabilecek dönemleri de dahil, hiçbir
safhasında, tüketilmesi süresince hiçbir sağlık riski
göstermeyen su olarak tanımlanır.



Güvenli içme sularının özellikleri WHO tarafından 5
başlıkta değerlendirilmiştir. Bu başlıklar suyun;
1. Mikrobiyal Özellikleri
2. Dezenfeksiyon
3. Kimyasal Özellikleri
4. Radyolojik Özellikleri
5. Kabul Edilebilirlik Özellikleri olarak adlandırılmıştır.



! Suda hastalık yapan mikroorganizma bulunmamalıdır.
Suda bulunabilen bazı mikroorganizmalar çeşitli
hastalıklara sebep olurlar. Bu çeşit hastalıklara «su
yoluyla bulaşabilen hastalıklar (waterborne diseases)»
denir.



Su yoluyla bulaşabilen bazı hastalıklar ve hastalığın
sebebi olan organizmalar



Hastalık etkenleri olan tabloda belirtilen
mikroorganizmaların bakteriyolojik muayeneleri zordur.
Bu yüzden gösterge (indikatör) mikroorganizmalar
kullanılır. Bunlar;
1. Koliform bakterisi – Escherichia koli – E. Koli
2. Streptococcus faecalis
3. Clostridium Perfringens Sporları



! İndikatör olarak E. Kolinin daha çok kullanılmasının
başlıca nedeni diğerlerine göre daha çok bulunmasından
dolayıdır. ( Dışkının 1 gramında 108 – 109 adet )
! Bir içme suyu kaynağında E. Koli bulunmuşsa, bu
kaynağın insan ya da memeli hayvan veya kuşların
dışkılarıyla kirlendiği anlaşılır.



Avrupa Birliği İçme Suyu Standartları’na göre;
- İçme suyu şebekesine girişlerden alınan 100 ml
numunelerde koliform grubundan hiç bakteri
bulunmamalıdır.
- Şebekeden alınan 100 ml ’lik numunelerden % 95 ‘inde
herhangi bir bakteri bulunmamalıdır.



2. Dezenfeksiyon
Sudaki zararlı mikroorganizmaları yok etmek için en
etkili yol dezenfeksiyondur. Çökeltme (sedimentation),
yumaklaştırma (flocculation) ve filtrasyon (filtration)
gibi işlemlerle mikroorganizmaların kısmen azaltılması
mümkündür. Ancak etkili bir mikroorganizma giderimi
için fiziksel ya da kimyasal dezenfektanlar
kullanılmalıdır.



2. Dezenfeksiyon
Kimyasal dezenfeksiyon için aşağıdaki dezenfektanlar
kullanılabilir;
- Klor
- Klor dioksit
- Hipo klorit
- Ozon
- Halojenler ( Br2, I)
- BrCl, Fenoller, Alkoller, Sabun ve Deterjanlar, Amonyum
Tuzları, Hidrojen Peroksit, Çeşitli Asit ve Bazlar



2. Dezenfeksiyon
Fiziksel dezenfeksiyon için aşağıdaki işlemler
uygulanabilir;
- Ultraviyole ışık (UV)
- Elektronik radyasyon
- Gamma ışınları
- Ses
- Kaynatma



2. Dezenfeksiyon
• Klorlama (ile dezenfeksiyon) içme suyu arıtması
esnasında tesiste bakteri oluşmasını önler.
• Bakiye klor (residual chlorine) ise dağıtım sisteminde
bakteri üremesini engeller.



2. Dezenfeksiyon
0.1 - 0.2 mg/lt bakiye klor bağırsak patojen bakterilerini,

0.3 - 0.4 mg/lt bakiye klor virüsleri yok edebilir.



2. Dezenfeksiyon
Su dağıtım şebekesinde serbest bakiye klor kalmaması
durumunda neler olur?
Su dağıtım şebekelerinde serbest bakiye klor
bulunmadığı ishal, kolera vb. hastalıkların gelişmesi riski
artar.



2. Dezenfeksiyon
Fazla miktarda klorlama yapılırsa ne olur?
Klor, içme suyu içerisinde bulunan bazı organik ve inorganik
maddelerle reaksiyona girer ve dezenfeksiyon yan ürünleri olarak
trihalometan (THM) oluşturur. Klor konsantrasyonu ve organik-
inorganik madde miktarı arttıkça, THM konsantrasyonu da artar.
THM’lar, kanserojen etki yaratabilen maddelerdir. Bu nedenle,
Türkiye’de uygulanmakta olan içme suyu kalite standartlarına göre
toplam THM konsantrasyonu (2013 yılından itibaren) 100 µg/l ‘yi
aşmamalıdır.


Suda sağlığa zararlı kimyasal maddeler bulunmamalıdır.
- Arsenik, kadmiyum, krom, kurşun, civa, selenyum zehirli
maddelerdir.
- Nitrit, nitrat, florür ‘e maruz kalmak sağlık problemlerine
yol açabilir.
- Suda bulunan radyoaktif maddeler özellikle böbrekler
üzerinde toksik etkilere neden olabilirler.



- Arsenik
Arsenik su, hatta havadaki nem ile reaksiyona girdiği zaman
çok zehirli bir madde olan arsenik trioksite (As2O3) dönüşür.
Arsenik zehirlenmelerinde felç, sinir sistemi bozuklukları
görülür. İnorganik arsenik bileşenlerinin kanserojen etkisi
vardır.



-Civa
Civa inorganik toksik bir metaldir ve yüksek
konsantrasyondaki maruziyetlerde vücut için çok tehlikelidir.
Civa özellikle merkezi sinir sistemi, endokrin sistem ve
böbrekleri tahrip eder.



-Kadmiyum
Kadmiyum ve bileşikleri başağrısı, susuzluk hissi, boğazda
kuruluk, sinirlilik ve kuvvetli tahriş öksürüğü gibi
rahatsızlıklara sebep olur.



-Krom
Krom ‘un ülser, bronşit, akciğer ve böbrek hastalıklarına
sebep olduğu bilinmektedir.

-Kurşun
Kurşun ve bileşikleri, iştahsızlık, karın ağrıları, yorgunluk,
kurşun felçleri ve duyu organları bozukluklarına sebep olur.


-Nitrat
Nitrat özellikle bebeklerde «süt çocuğu siyanozuna» (mavi
bebek sendromu, blue baby syndrome, methaemoglobinaemia)
sebep olur.
Bunun sebebi bazı bakterilerin nitratları indirgeyerek nitritlere
dönüştürmesi ve meydana gelen fazla miktardaki nitritin
emilerek kandaki hemoglobini methemoglobine çevirmesidir.
Bunun neticesinde oksijen dokulara taşınmadığından bebek
ölümleri ortaya çıkar.


-Florür
Florürün fazla miktarda alınması toksik etki yapar. İştah
azalmasına, omurga ve bacak kemiklerinde sertleşmeye sebep
olur.



4. Radyolojik Özellikleri
Normal şartlar altında sularda bulunan radyonükleit miktarı çok
azdır. Ancak nükleer silah denemeleri kaynaklı serpintiler
(fallout) ve nükleer santral atıklarının sulara karışması
neticesinde sular kirlenebilir.

Suda bulunan radyoaktif maddeler özellikle böbrekler üzerinde
toksik etkilere neden olabilirler.



5. Kabul Edilebilirlik Özellikleri
Su kokusuz, renksiz, içimi lezzetli olmalıdır.
Sularda fenoller, yağlar gibi suya kötü koku ve tat veren
maddeler olmamalı, sular, renksiz, berrak ve içilebilecek
sıcaklıkta olmalıdır. İçme suyu için en uygun sıcaklık 8 ila 12°C
‘dir. Ayrıca sularda çözünmüş oksijen konsantrasyonu 5 mg/lt
den daha büyük olmalıdır.


İçme Suyu Standartları

- İçme sularının özellikleri çeşitli kuruluşlar tarafından belli
standartlara bağlanmıştır. Bunlar arasında WHO standartları
dikkate değer olarak gösterilmiştir. Ülkemizde TSE’nin TSS
266 kodlu standardı geçerlidir. Bunların dışında Amerikan
Çevre Koruma Ajansı (EPA), Avrupa Birliği ve bir çok ülkenin
kendi standartları mevcuttur.



- İçme sularındaki bu standartlar zamanla revize edilip
iyileştirilebilmektedir.
- Örneğin suda bulunması istenmeyen bir parametrenin
maksimum kabul edilebilirlik değeri aşağı çekilmek
suretiyle su kalitesi artırılmaya çalışılabilmektedir.


İçme Suyu Standartları (TSE 266)

İçme Suyu Standartları (Karşılaştırmalı Tablo)



EPA içme suyu standartlarının detayına;

http://water.epa.gov/drink/contaminants/index.cfm#List

adresinden ulaşılabilir.



WHO içme suyu standartlarının detayına;

http://www.who.int/water_sanitation_health/dwq/fulltext.pdf

adresinden ulaşılabilir.


Bu sununun hazırlanmasında faydalanılan kaynaklar:

1. Veysel Eroğlu, Su Tasfiyesi 5. baskı (2008), http://www.iski.gov.tr/web/UserFiles/e-kutuphane/sutasfiyesi.pdf
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Water_treatment
3. WHO, Guidelines for Drinking Water Quality, http://www.who.int/water_sanitation_health/dwq/gdwq0506.pdf
4. İçme Suyu Dağıtım Şebekelerinde Optimum Klorlama Uygulamalarının Matematiksel Modeller Kullanılarak
Gerçekleştirilmesi ve Dezenfeksiyon Sistemlerinin Yönetimi Projesi El Kitabı, http://www.asat.gov.tr/files/proje.pdf
5. EPA / Water: Radionuclides Rule http://water.epa.gov/lawsregs/rulesregs/sdwa/radionuclides/basicinformation.cfm
6. http://www.lenntech.com/processes/disinfection/what-is/what-is-water-disinfection.htm
7. http://en.wikipedia.org/wiki/Drinking_water_quality_standards


�ݺ�ߣ

Suların arıtılması 1. Suların Arıtılmasına Giriş

More Related Content

Suların arıtılması 1. Suların Arıtılmasına Giriş