3. izelgeleme (scheduling), yap脹lmas脹 gereken
ilerin hangi kaynaklar taraf脹ndan hangi zaman
aral脹klar脹nda yap脹laca脹n脹n belirlenmesi olarak
tan脹mlanabilir. izelgeleme sonucunda, ilerin
balang脹巽 ve tamamlanma zamanlamalar脹n脹
g旦steren bir "izelge" oluturulur...
4. retim olanaklar脹n脹n en etkin bi巽imde kullan脹lmas脹.
M端teri taleplerine olabildiince 巽abuk cevap
verilmesi.
聴lerin, teslim tarihlerinde gecikmeye neden
olunmadan tamamlanmas脹.
Yar脹 mamul envanterinin en k端巽端klenmesi.
Fazla mesai 巽al脹malar脹n脹n en k端巽端klenmesi.
6. - Yap脹lmas脹 gereken iler (g旦revler)
- 聴lerin yap脹lmas脹 i巽in gerekli kaynaklara
ilikin kapasite ihtiya巽lar脹 (ilem s端releri)
- 聴lerin teminleri veya ger巽ekletirilmesi
gereken zaman aral脹klar脹
- 聴lerin 旦nem veya aciliyet dereceleri
10. Ticari anlamda kullan脹lan bir巽ok 巽izelgeleme yaz脹l脹m脹
olmas脹na ramen, 巽izelgeleme ve 巽al脹ma mant脹脹
olarak farkl脹 uygulamalar mevcuttur. Herhangi bir
yaz脹l脹m脹 spesifik 旦zelliklerine g旦re deerlendirmeye
ge巽meden 旦nce, 巽izelgeleme ve 巽al脹ma mant脹脹n脹n
uygun olup olmad脹脹 belirlenmelidir. izelgeleme
mant脹脹na g旦re deerlendirmek gerekirse kar脹m脹za iki
temel kategori 巽脹kacakt脹r.
11. 1) 聴 Tabanl脹 izelgeleme: Belli bir kriteri iyileyen
algoritmik veya kiisel (heuristic) kurala g旦re bir i
se巽ildiinde, o ie ait t端m operasyonlar ayn脹 anda
Gantt emas脹na yerletirilir. Bu mant脹kta belirlenen
巽izelgeleme kural脹na g旦re iler s脹ralan脹r. S脹ralama
ileriye doru veya geriye doru olabilir.
12. 2) Operasyon Tabanl脹 izelgeleme : Belli bir kriteri
iyileyen algoritmik veya kiisel (heuristic) kurala g旦re
b端t端n ilere ait t端m operasyonlar teker teker
deerlendirilir. Yani, belirlenen kurala g旦re se巽ilen bir
ie ait t端m operasyonlar ayn脹 anda 巽izelgelenmez,
b端t端n ilere ait her bir operasyon teker teker
belirlenen kurala g旦re deerlendirilir. Bu mant脹kta
belirlenen 巽izelgeleme kural脹na g旦re operasyonlar
s脹ralan脹r. S脹ralama ileriye doru, geriye doru veya sabit
bir operasyon 端zerinden her iki y旦ne doru olabilir.
Preactor 200 ve Preactor 300, i tabanl脹 巽izelgeleme
kurallar脹n脹 destekler. Preactor APS ise hem i tabanl脹
hem de operasyon tabanl脹 巽izelgeleme yapabilir.
13. Planlama ile 巽izelgeleme aras脹nda tan脹m
olarak farkl脹l脹klar olsa da, birbirini
tamamlayan konulard脹r. Planlama ile
巽izelgelemenin s脹k脹 bir ekilde entegre
edilmesi ihtiyac脹 yaz脹l脹mlar脹n deiik
yakla脹mlar脹 desteklemesi sonucunu ortaya
巽脹karm脹t脹r.聴leri planlama ve 巽izelgeleme
(APS) yaz脹l脹mlar脹n脹 bu anlamda 3 genel
kategoriye sokmak m端mk端nd端r.
14. Network tabanl脹 APS yaz脹l脹mlar脹, m端teri
siparileri ve bu iparilerin 端retim sistemi i巽inde
izledikleri rotalara a脹rl脹脹n verildii bir yakla脹m
sergilerler. Network tabanl脹 sistemler, sistem
i巽ersindeki t端m siparilerin global anlamda
izlenmesini salayarak, 巽ak脹malar脹n
旦nlenebilmesini ve performans kriterlerinin global
d端zeyde iyiletirilmesi 端zerinde younla脹r.
15. Bu kategorideki APS yaz脹l脹mlar脹nda 端retim
sisteminin tamam脹na global d端zeyde bakmak
yerine, spesifik lokal hedefleri ger巽ekletirebilmek
i巽in belirli i istasyonlar脹 端zerine younla脹l脹r.
Lokal hedeflerin global 旦nceliklerden daha 旦nemli
olduu sistemlere daha uygundur. al脹ma mant脹脹
aa脹dan yukar脹ya dorudur. Bir veya birden fazla
i istasyonu i巽in lokal 旦ncelikler belirlenir ve geriye
kalan dier iler s脹ralan脹r.
16. Matematiksel modeller optimum
sonu巽 sunmay脹 hedeflerler. Sinir
alar脹, dal-s脹n脹r algoritmas脹, dorusal
programlama, dinamik programlama,
genetik algoritmalar, yapay zeka ve
kiisel (heuristic) iterasyonlar bu
sistemlere 旦rnek olarak verilebilir.
17. Bir iletmenin Ana retim Plan脹 (MPS),
mevcut stok seviyelerine ve talep
tahminlerine dayal脹 olarak her bir nihai
端r端n i巽in ne zaman ve ne kadar
端retim yap脹lmas脹 gerektiini
belirler. MPS 巽脹kt脹s脹, kullan脹lan planlama
ufku i巽erisinde yer alan zaman birimleri
端zerinden gereken 端retim miktarlar脹n脹 verir.
19. Malzeme Gereksinim Plan脹 (MRP), MPS
taraf脹ndan beslenir. MRP sistemi 端r端n
aac脹 bilgilerini, stok bilgilerini ve
standart 端retim zaman脹 bilgilerini
kullanarak, siparilerin
kar脹lanabilmesi i巽in gerekli i
emirlerini ve sat脹n alma emirlerini
oluturur. MRP 巽al脹t脹r脹ld脹ktan sonra,
planlama ufkundaki zaman birimleri
端zerine da脹lm脹 par巽a ve malzeme
gereksinimleri olumu olur.
21. izelgeleme ise 端retim plan脹n脹n
kar脹lanabilmesi, siparilerin s旦z verilen
teslimat tarihlerine yetiebilmesi i巽in,
ilerin hangi kaynaklar taraf脹ndan hangi
s脹rayla yap脹lmas脹 gerektiinin
belirlenmesidir. Bu kaynaklar, makineler,
i巽iler, malzemeler veya 端retim sistemine
k脹s脹t oluturan her ey olabilir. izelgeleme
her kaynak i巽in i s脹ras脹n脹 ve tahmini
balang脹巽 ve biti tarihlerini belirler.
23. Bir baka deyile; planlama yapt脹脹n脹zda
hangi 端r端nden hangi tarihler i巽erisinde
ne kadar 端retmeniz gerektiini elde
edersiniz, yani ne yapaca脹n脹z脹
belirlemi olursunuz. Bunu, mevcut
sisteminizin i y端k端ne, kaynaklar脹n脹z脹n
kapasitesi ve stok durumunuza g旦re
nas脹l yapaca脹n脹z, hangi operasyonu
hangi kaynaa atayaca脹n脹z,
operasyonlar脹 hangi s脹rada
ger巽ekletireceiniz ise 巽izelgelemeye
girer.
25. MRP/ERP yaz脹l脹mlar脹 da, yani "planlama"
yaz脹l脹mlar脹 da, 巽izelge tablosu (Gantt emas脹)
olutururlar. Bu yaz脹l脹mlar脹n Gantt emas脹
olutururken 脹skalad脹脹 nokta ise
"kaynaklar脹n durumunu" g旦z旦n端ne
almamakt脹r. Bir baka deyile,
makinalar脹n脹z脹n ya da operat旦rlerinizin ne
durumda olduuna bakmadan, i olmas脹
durumunda kayna脹n uygun olduu
varsay脹m脹na dayanarak 巽izelgeleme yapar.
Oysa kaynak k脹s脹t脹n脹n olmad脹脹, sonsuz
kaynaa sahip hi巽bir iletme yoktur.
27. retim planlama ve kontrol sisteminin (MPC),
planlama k脹sm脹 ne kadar iyi 巽al脹脹rsa 巽al脹s脹n,
端retimin fabrikaya yans脹yan b旦l端m端nde ger巽ek巽i
s脹ralamalar脹 yakalayam脹yor ve 端retim sisteminin
anl脹k durumu hakk脹nda yeterli bilgi
alam脹yorsan脹z, verimlilii art脹rmaya giden yolda
atman脹z gereken ad脹m iyi bir 巽izelgeleme sistemi
edinmektir.
29. Statik izelgeleme : T端m operasyonlar balang脹ca
巽izelgelenir. Yani 巽izelge 巽izelgelenecek ay, hafta ya da
vardiya gibi bir 巽izelgeleme periyodunun ba脹nda
yap脹l脹r.
Dinamik 巽izelgeleme : Kararlar m端mk端n olduunca
ertelenir. Ger巽ek durum bilgileriyle karar verilmeye
巽al脹脹l脹r.
31. Hem 巽izelgeleme hem de proje planlama
yaz脹l脹mlar脹n脹n aktivite/operasyon s脹ras脹n脹, balang脹巽 ve
biti zamanlar脹n脹 g旦stermek i巽in Gantt emas脹
kullanmas脹, bu iki konunun birbirine
kar脹t脹r脹lmas脹ndaki en b端y端k sebeblerden biridir.
Proje planlama yaz脹l脹mlar脹nda herhagi bir aktiviteyi
ger巽ekletirecek olan kaynak kullan脹c脹 taraf脹ndan
se巽ilirken, 巽izelgeleme yaz脹l脹mlar脹nda bu ilem se巽ilen
kural 巽er巽evesinde otomatik olarak yap脹l脹r.
32. Tipik bir Gantt emas脹 hangi operasyonun ne zaman,
hangi kaynak taraf脹ndan yap脹laca脹n脹, operasyonun
balang脹巽 ve biti zamanlar脹n脹 g旦sterir. ERP/MRP
yaz脹l脹mlar脹n脹n 端retim planlama mod端lleri de, sistem
tan脹mlar脹n脹za, sipari ve/veya sat脹 tahminlerinize
g旦re, 端retimi operasyonel bazda takip etmenizi
salayan Gantt emalar脹n脹 olutururlar. Fakat bu
yaz脹l脹mlar脹n 端rettii Gantt emas脹na, dolay脹s脹yla i
emirlerine, bire bir olmasa bile y端ksek oranda
uyabilmek 巽ok m端mk端n deildir. Bunun sebebi,
ERP/MRP yaz脹l脹mlar脹n脹n Gantt emas脹 oluturma
mant脹脹nda yatmaktad脹r.
33. ERP/MRP yaz脹l脹mlar脹n脹n, Gantt emas脹n脹 olutururken
kulland脹klar脹, i olmas脹 durumunda kaynaklar
mevcuttur eklinde 旦zetlenebilecek bir 旦nkabul,
sistemin ger巽ek durumunu yans脹tmaktan uzak olduu
i巽in ERP/MRP kullanan iletmelerin bu plana
uyabilmeleri fazlas脹yla zordur. Tek sorun sadece bu da
deildir; yeni bir sipari girilmesi, i 旦nceliklerinin ve
旦nemlerinin deimesi, makina ar脹zalar脹 ve malzeme
teminindeki aksakl脹klar gibi her zaman kar脹la脹lan
durumlar s旦z konusu olduunda 旦nceden oluturulan
Gantt emas脹n脹n 巽ok k脹sa bir s端rede g端ncellenmesi
gerekir ki, piyasadaki mevcut ERP/MRP yaz脹l脹mlar脹n脹n
u anki haliyle bu 巽okta kolay bir ilem deildir.