ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
6
ჩანგი სვანური საკრავია. ის
ძალიან ჰგავს შუამდინარეთში
გავრცელებულ ძველ საკრავებს,
განსაკუთრებით კი შუმერულ
არფას. ჩანგს ძუის 5 ან 6 სიმი
აქვს.ამ საკრავით სვანური
სიმღერების აკომპანიმენტი
იკვრება.
Most read
სვანეთი
სვანეთი — საქართვ᳥ლოს ისტორიულგეოგრაფიული მხარე. იგი მოიცავს
კავკასიონის ქედის სამხრეთ კალთებს და
მდინარეების ენგურისა და ცხენისწყლის
ზემოწელს. ისტორიულ სვანეთში
შედიოდა აგრეთვე ე. წ. აფხაზეთის
სვანეთი (მდინარე კოდორის ზედა
ნაწილი), სამეგრელოს, ზემო რაჭისა და
ლეჩხუმის მოსაზღვრე რეგიონები.
ადრინდელ საუკუნეებში სვანეთი
კოლხეთის სამეფოს შემადგენელი
ნაწილი იყო, შემდეგ ეგრისის სამეფოსი.
XI-XV საუკუნეებში ერთიანი
საქართვ᳥ლოს საერისთავო იყო.
როდესაც საქართვ᳥ლო დაიშალა სამეფოსამთავროებად, სვანეთიც რამდენიმე
ნაწილად გაიყო: თავისუფალ,
სადადეშქელიანო და სადადიანო
სვანეთად.
ამჟამად სვანეთი ორ ნაწილად იყოფა, ზემო
და ქვემო სვანეთად. მათ ჰყოფს მაღალი
სვანეთის ქედი ლატფარის ზეკარით. ზემო
სვანეთი შეიცავს მდინარე ენგურის ხეობას
სათავიდან სამეგრელოს საზღვრამდე,
ხოლო ქვემო სვანეთი — ცხენისწყლის
ხეობას სათავიდან მურის ხიდამდე (ქ.
ცაგერის სიახლოვეს).
თანამედროვე ადმინისტრაციულტერიტორიული დაყოფით ზემო სვანეთი
შედის სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარის
მესტიის რაიონში, ქვემო სვანეთი — რაჭალეჩხუმი-ქვემო სვანეთის მხარის
ლენტეხის რაიონში. სვანეთის
მოსახლეობის აბსოლუტური
უმრავლესობა ქართველია, კერძოდ მათი
ეთნოგრაფიული ჯგუფი — სვანები.
კულტურა
მამაკაცის სვანური ქუდი ნაბდისგან
მზაადდება. ის ერთნაირად იცავს
სიცხეშიც და სიცივეშიც. სვანური ქუდი,
როგორც წესი, რუხია. შავ ქუდს მხოლოდ
მგლოვიარეები ატარებენ. ქუდი სადაა და
მასზე აბრეშუმის სირმით და ბამბის
ზონრით ჯვარია გამოსახული.
ჩანგი სვანური საკრავია. ის
ძალიან ჰგავს შუამდინარეთში
გავრცელებულ ძველ საკრავებს,
განსაკუთრებით კი შუმერულ
არფას. ჩანგს ძუის 5 ან 6 სიმი
აქვს.ამ საკრავით სვანური
სიმღერების აკომპანიმენტი
იკვრება.
ადიშის ოთხთავი, XI საუკუნის ბოლოს
კლარჯეთიდან წამოღებული ძველი
ქართული ენისა და მწერლობის
უმნიშვნელოვანესი ძეგლი. ის
გადაწერილია 897 წელს და უძველესი
ქართული თარიღიანი სახარებაა.
ასომთავრული ტექსტი ოქროსფერი
მელნითაა ნაწერი. ადიშის ოთხთავი
ამჟამად მესტიაში, სვანეთის ისტორიულეთნოგრაფიულ მუზეუმშია დაცული.
არქიტექტურა
სვანური კოშკი 20-25 მეტრი სიმაღლის
ორფერდასახუროვანი ნაგებობაა.კოშკებს რიყის
ქვითა და ლოდებით აშენებდნე და გარედან
განსაკუთრებული სიმტკიცის ბათქაშით
ლესავდნენ.სვანური კოშკები უმეტესად
ხუთსართულიანია ქვედა სართულის კედლები 1.50
მეტრი სისქისაა, ზედა სართულებისა 70-80
სანტიმეტრი.შენობაში შესვალა მეორე სართულიდან
შეიძლება ხის მისადგმელი კიბით.კოშკის ბოლო
სართულზე საბრძოლო ბაქანი და სათოფურებია.
ლემი თავისუფალიო სვანეთის დროშას
ეწოდება(სვანური სიტყვაა და ქართულად „ლომს"
ნიშნავს)ლემი სვანეთის უძლეველობის
განსახიერებაა.დროშა მედროშე- მელომეს
განკარგულებაში იყო და ყველა ბრძოლაში წინ
მიუძღოდა მებრძოლებს. ლიფანალი გარდაცვლილთა
სულების მოსახსენიებელი დღესასწაულია.ის
რამდენიმე დღეს გრძელდება.ლიფანალისის დროშას
დიასახლისი ნაკურთხი წყლითა და ნაცრის შერევით
„საღებავს" ამზადებს და გარდაცვლილთა სულების
გულის მოსაგებად სხვადასხვა საგნებზე თითით
მარტივ ფიგურებს გამოსახავს. ნადირობა- სვანები და
აღმოსავლეთ საქართვ᳥ლოს მთიანეტის მცხოვრებნი
უძველესი დროიდამ დადიოდნე მთაში
სანადიროდ.თოვლსა და ყინულზე სასიარულოდ ისინი
საგანგებო აღჭურვილობას თხილამურს და წრიაპს
იყენებდნენ.თხილამურები თხილის ტოტებისგან
მზადდებოდა, წრიაპები ლითონისაგან.
ახალი წელი სვანეთში
ყველა ქვეყანაში ახალ წელს განსხვავებულად ხვდებიან. ალბათ
გაინტერესებთ, როგორ ხვდებოდნენ ახალწელიწადს ჩვენში, კერძოდ კი
სვანეთში.
სვანეთში ახალი წლის წინა ღამეს აცხობდნენ ბევრ ყველიან პურს,
რომელთაგან ერთი იყო დიდი და შუაში ჯვარი ჰქონდა გამოსახული.
გიდელაში ჩააწყობდნენ თაფლს, ყველს, ხორცსა და სხვა სანოვაგეს და
კარებთან ჰკიდებდნენ, რომ მაკვლიელს მზად დახვედროდა. როგორც კი
ირიჟრაჟებდა, ოჯახის უფროსი ადგებოდა, ცეცხლს დაანთებდა,
გააღვიძებდა დიასახლისს, დიასახლისი კი შვილს. მერე მამაკაცი ახსნიდა
ხარს, მოაბამდა რქებში ბაწარს და გაუძღვებოდა წინ. ბავშვი ხარს მისდევდა,
დედას გიდელი ეკიდა ზურგზე. სანამ სახლში არ დაბრუნდებოდნენ,
ერთმანეთს არ უნდა დალაპარაკებოდნენ. მივიდოდნენ წყაროსთან, ხარს
წყალს დაალევინებდნენ . ოჯახის მეკვლეებს მდინარიდან წყალი
მოჰქონდათ. ამის შემდეგ მიდიოდნენ კალოზე, დადგამდნენ თოვლის
ზვინს, შუაში ნაძვის ხეს ჩაურჭობდნენ. როცა მეკვლე მოვიდოდა,
დაიძახებდა, კარი გამიღეთ, ღვთისა და ხელმწიფის წყალობა მომაქვსო,
შევიდოდა სახლში, სამჯერ შემოუვლიდა, სამჯერ დაილოცებოდა, აიღებდა
დიდ ჯვრიან ბედის პურს, დააწყობდა მასზე ყველა, ხორცს, თაფლს, პურსა
და ვერცხლს, ჩამოუვლიდა და ოჯახის ყველა წევრს სათითაოდ
მიულოცავდა ახალი წლის დადგომას.

More Related Content

Featured (20)

2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
Search Engine Journal
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design ProcessStorytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Chiara Aliotta
Artificial Intelligence, Data and Competition – SCHREPEL – June 2024 OECD dis...
Artificial Intelligence, Data and Competition – SCHREPEL – June 2024 OECD dis...Artificial Intelligence, Data and Competition – SCHREPEL – June 2024 OECD dis...
Artificial Intelligence, Data and Competition – SCHREPEL – June 2024 OECD dis...
OECD Directorate for Financial and Enterprise Affairs
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
SocialHRCamp
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
Marius Sescu
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
Skeleton Technologies
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
Search Engine Journal
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design ProcessStorytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Chiara Aliotta
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
SocialHRCamp
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
Marius Sescu
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray

სვანეთი

  • 1. სვანეთი სვანეთი — საქართვ᳥ლოს ისტორიულგეოგრაფიული მხარე. იგი მოიცავს კავკასიონის ქედის სამხრეთ კალთებს და მდინარეების ენგურისა და ცხენისწყლის ზემოწელს. ისტორიულ სვანეთში შედიოდა აგრეთვე ე. წ. აფხაზეთის სვანეთი (მდინარე კოდორის ზედა ნაწილი), სამეგრელოს, ზემო რაჭისა და ლეჩხუმის მოსაზღვრე რეგიონები.
  • 2. ადრინდელ საუკუნეებში სვანეთი კოლხეთის სამეფოს შემადგენელი ნაწილი იყო, შემდეგ ეგრისის სამეფოსი. XI-XV საუკუნეებში ერთიანი საქართვ᳥ლოს საერისთავო იყო. როდესაც საქართვ᳥ლო დაიშალა სამეფოსამთავროებად, სვანეთიც რამდენიმე ნაწილად გაიყო: თავისუფალ, სადადეშქელიანო და სადადიანო სვანეთად.
  • 3. ამჟამად სვანეთი ორ ნაწილად იყოფა, ზემო და ქვემო სვანეთად. მათ ჰყოფს მაღალი სვანეთის ქედი ლატფარის ზეკარით. ზემო სვანეთი შეიცავს მდინარე ენგურის ხეობას სათავიდან სამეგრელოს საზღვრამდე, ხოლო ქვემო სვანეთი — ცხენისწყლის ხეობას სათავიდან მურის ხიდამდე (ქ. ცაგერის სიახლოვეს).
  • 4. თანამედროვე ადმინისტრაციულტერიტორიული დაყოფით ზემო სვანეთი შედის სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარის მესტიის რაიონში, ქვემო სვანეთი — რაჭალეჩხუმი-ქვემო სვანეთის მხარის ლენტეხის რაიონში. სვანეთის მოსახლეობის აბსოლუტური უმრავლესობა ქართველია, კერძოდ მათი ეთნოგრაფიული ჯგუფი — სვანები.
  • 5. კულტურა მამაკაცის სვანური ქუდი ნაბდისგან მზაადდება. ის ერთნაირად იცავს სიცხეშიც და სიცივეშიც. სვანური ქუდი, როგორც წესი, რუხია. შავ ქუდს მხოლოდ მგლოვიარეები ატარებენ. ქუდი სადაა და მასზე აბრეშუმის სირმით და ბამბის ზონრით ჯვარია გამოსახული.
  • 6. ჩანგი სვანური საკრავია. ის ძალიან ჰგავს შუამდინარეთში გავრცელებულ ძველ საკრავებს, განსაკუთრებით კი შუმერულ არფას. ჩანგს ძუის 5 ან 6 სიმი აქვს.ამ საკრავით სვანური სიმღერების აკომპანიმენტი იკვრება.
  • 7. ადიშის ოთხთავი, XI საუკუნის ბოლოს კლარჯეთიდან წამოღებული ძველი ქართული ენისა და მწერლობის უმნიშვნელოვანესი ძეგლი. ის გადაწერილია 897 წელს და უძველესი ქართული თარიღიანი სახარებაა. ასომთავრული ტექსტი ოქროსფერი მელნითაა ნაწერი. ადიშის ოთხთავი ამჟამად მესტიაში, სვანეთის ისტორიულეთნოგრაფიულ მუზეუმშია დაცული.
  • 8. არქიტექტურა სვანური კოშკი 20-25 მეტრი სიმაღლის ორფერდასახუროვანი ნაგებობაა.კოშკებს რიყის ქვითა და ლოდებით აშენებდნე და გარედან განსაკუთრებული სიმტკიცის ბათქაშით ლესავდნენ.სვანური კოშკები უმეტესად ხუთსართულიანია ქვედა სართულის კედლები 1.50 მეტრი სისქისაა, ზედა სართულებისა 70-80 სანტიმეტრი.შენობაში შესვალა მეორე სართულიდან შეიძლება ხის მისადგმელი კიბით.კოშკის ბოლო სართულზე საბრძოლო ბაქანი და სათოფურებია.
  • 9. ლემი თავისუფალიო სვანეთის დროშას ეწოდება(სვანური სიტყვაა და ქართულად „ლომს" ნიშნავს)ლემი სვანეთის უძლეველობის განსახიერებაა.დროშა მედროშე- მელომეს განკარგულებაში იყო და ყველა ბრძოლაში წინ მიუძღოდა მებრძოლებს. ლიფანალი გარდაცვლილთა სულების მოსახსენიებელი დღესასწაულია.ის რამდენიმე დღეს გრძელდება.ლიფანალისის დროშას დიასახლისი ნაკურთხი წყლითა და ნაცრის შერევით „საღებავს" ამზადებს და გარდაცვლილთა სულების გულის მოსაგებად სხვადასხვა საგნებზე თითით მარტივ ფიგურებს გამოსახავს. ნადირობა- სვანები და აღმოსავლეთ საქართვ᳥ლოს მთიანეტის მცხოვრებნი უძველესი დროიდამ დადიოდნე მთაში სანადიროდ.თოვლსა და ყინულზე სასიარულოდ ისინი საგანგებო აღჭურვილობას თხილამურს და წრიაპს იყენებდნენ.თხილამურები თხილის ტოტებისგან მზადდებოდა, წრიაპები ლითონისაგან.
  • 10. ახალი წელი სვანეთში ყველა ქვეყანაში ახალ წელს განსხვავებულად ხვდებიან. ალბათ გაინტერესებთ, როგორ ხვდებოდნენ ახალწელიწადს ჩვენში, კერძოდ კი სვანეთში. სვანეთში ახალი წლის წინა ღამეს აცხობდნენ ბევრ ყველიან პურს, რომელთაგან ერთი იყო დიდი და შუაში ჯვარი ჰქონდა გამოსახული. გიდელაში ჩააწყობდნენ თაფლს, ყველს, ხორცსა და სხვა სანოვაგეს და კარებთან ჰკიდებდნენ, რომ მაკვლიელს მზად დახვედროდა. როგორც კი ირიჟრაჟებდა, ოჯახის უფროსი ადგებოდა, ცეცხლს დაანთებდა, გააღვიძებდა დიასახლისს, დიასახლისი კი შვილს. მერე მამაკაცი ახსნიდა ხარს, მოაბამდა რქებში ბაწარს და გაუძღვებოდა წინ. ბავშვი ხარს მისდევდა, დედას გიდელი ეკიდა ზურგზე. სანამ სახლში არ დაბრუნდებოდნენ, ერთმანეთს არ უნდა დალაპარაკებოდნენ. მივიდოდნენ წყაროსთან, ხარს წყალს დაალევინებდნენ . ოჯახის მეკვლეებს მდინარიდან წყალი მოჰქონდათ. ამის შემდეგ მიდიოდნენ კალოზე, დადგამდნენ თოვლის ზვინს, შუაში ნაძვის ხეს ჩაურჭობდნენ. როცა მეკვლე მოვიდოდა, დაიძახებდა, კარი გამიღეთ, ღვთისა და ხელმწიფის წყალობა მომაქვსო, შევიდოდა სახლში, სამჯერ შემოუვლიდა, სამჯერ დაილოცებოდა, აიღებდა დიდ ჯვრიან ბედის პურს, დააწყობდა მასზე ყველა, ხორცს, თაფლს, პურსა და ვერცხლს, ჩამოუვლიდა და ოჯახის ყველა წევრს სათითაოდ მიულოცავდა ახალი წლის დადგომას.