�ݺ�ߣ

NGHIÊN CỨU TIÊU THỤ CÀ PHÊ VIỆT NAM 2004 Trần Thị Quỳnh Chi Trung tâm Tư vấn CS NN

KẾT CẤU BÀI VIẾT Giới thiệu nghiên cứu Lý do tiến hành nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu Kết quả nghiên cứu Kết quả điều tra hộ; Đặc điểm hộ Tình hình tiêu thụ cà phê tại 2 TP Đặc điểm của người tiêu thụ cà phê Kết luận Kết quả điều tra quán Đặc điểm quán Tình hình mua cà phê Tình hình bán cà phê Kết luận Khuyến nghị

GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU Giá cà phê thế giới tăng mạnh từ giữa thập kỷ 90, hàng triệu người sản xuất và buôn bán cà phê trên thế giới bị thiệt hại Một trong những nguyên nhân là do quá dựa vào thị trường thế giới, không có giải pháp đa dạng hoá thị trường, đặc biệt là thị trường trong nước. Rất nhiều quốc gia SX cà phê TG gần đây đã triển khai chiến lược tiêu thụ cà phê nội địa. Lượng tiêu thụ của Brazil gần bằng ½ sản lượng. Việt Nam chưa bao giờ có nghiên cứu về tiêu thụ cà phê trong nước. Số liệu tiêu thụ chỉ được ước tính từ số lượng xuất khẩu và sản lượng và điều tra hộ. Việc nghiên cứu tiêu thụ cà phê là rất quan trọng với VN nhằm đưa ra chiến lược tiêu thụ nội địa cả nước.

Mục tiêu nghiên cứu Ước lượng tình hình tiêu thụ cà phê tại thành phố HN và HCM, phân theo nhóm đối tượng và loại cà phê. Xác định xu hướng, thói quen và tiềm năng tiêu thụ cà phê. Đưa ra một số khuyến nghị chính sách mang tính định hướng để tăng cường tiêu thụ cà phê trong nước.

Phương pháp nghiên cứu Thu thập số liệu sơ cấp : Bộ số liệu điều tra mức sống dân cư 2002-04, VICOFA và số liệu tiêu thụ cà phê một số nước trên thế giới. Thu thập số liệu sơ cấp: Điều tra hộ: hơn 700 hộ tại hai TP HN và HCM, lấy mẫu theo phương pháp phân tầng theo dân số, có khả năng đại diện cho thành phố, phân bổ mẫu được nêu ở phần sau Điều tra quán cà phê: mỗi TP điều tra 20 quán cà phê, không đại diện được cho TP, chỉ xác định xu hướng. Phương pháp phân tích số liệu: Phân tích thống kê để mô tả số liệu điều tra Sử dụng công cụ kinh tế lượng để phân tích tiêu thụ cà phê theo VLSS, tương quan giữa thu nhập và tiêu thụ theo số liệu điều tra

Tình hình tiêu thụ cà phê TG

Tình hình tiêu thụ cà phê TG Indonesia

Dự báo thị trường cà phê TG Sản lượng cà phê TG 05-06: 6.480 nghìn tấn. Lượng tồn kho từ vụ trước: 1.320 nghìn tấn Tổng cung cà phê vụ tới: 7.800 nghìn tấn Nhu cầu toàn cầu: 6.900 nghìn tấn (115 triệu bao). Dư thừa chủ yếu do Braxin và VN sẽ được mùa. Về lâu dài, triển vọng giá cà phê không khả quan vì khi giá nhích lên, người sản xuất lập tức tăng đầu tư và tăng diện tích trồng trọt, sản lượng lập tức tăng lên.

Tình hình tiêu thụ cà phê VN 2002 theo VLSS Lượng tiêu thụ trung bình cả nước 1,25 kg/ người/năm

Tình hình tiêu thụ cà phê 2002 theo VLSS

Vai tr ò của t iêu thụ cà phê trong n ước Theo VICOFA, tiêu thụ cà phê trong nước của VN 2003 chiếm khoảng 4,4% tổng sản lượng. Theo VLSS 2002, lượng tiêu thụ trong nước các loại cà phê đã chế biến chiếm khoảng 13% tổng sản lượng cà phê quả Theo VLSS 2004, giá trị tiêu thụ trong nước các loại cà phê chiếm khoảng 9.19% tổng giá trị XK. Như vậy, ở VN chưa có nguồn thống kê thống nhất về tiêu thụ cà phê trong nước của VN, gây khó khăn trong việc phân tích thị trường. Tuy nhiên, theo nguồn nào thì mức tiêu thụ trong nước của VN vẫn ở mức thấp so với TG (27.7%)

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Kết quả điều tra hộ gia đình 2. Kết quả điều tra quán cà phê

ĐẶC ĐIỂM HỘ GIA ĐÌNH

ĐẶC ĐIỂM HỘ GIA ĐÌNH Số thành viên trung bình: 4 người/hộ Đối tượng phỏng vấn: người chịu trách nhiệm mua lương thực cho gia đình. Độ tuổi trung bình HN: 36,3, từ 35,2 đến 39,5 Độ tuổi trung bình HCM: 34.9, từ 29 đến 38.6

PHÂN BỔ MẪU THEO NHÓM HỘ Không có khác biệt nhiều giữa nam và nữ

VIỆC LÀM TP HCM có nhiều người kinh doanh, công nhân và nội trợ HN: nhiều cán bộ NN, về hưu

THU NHẬP Thu nhập trung bình của hộ năm 2004 (000đ)

TÌNH HÌNH TIÊU THỤ CÀ PHÊ

TỔNG MỨC TIÊU THỤ CÀ PHÊ HN: Quận Ba Đình, Cầu Giấy, Hoàng Mai tiêu thụ chính (1150, 828 & 837 gr/người/năm). TP HCM: Quận Tân Phú, Quận 3, Quận 1 và Quận 11 tiêu thụ chính (2230, 2260, 1772, 1736 gr/người/năm ).

SO S ÁNH 2002-2004 gr/người/năm

TỔNG MỨC TIÊU THỤ CÀ PHÊ Tổng lượng cà phê mua đầu người theo nhóm thu nhập 2004 2002 Lượng tiêu thụ tăng nhiều nhất ở: TP HCM: nhóm hộ giàu (715 gr/người/năm), sau đó là nhóm hộ nghèo (368) Hà Nội: nhóm hộ giàu (246 gr/người/năm), sau đó là nhóm hộ trung bình (187)

SỐ HỘ THAY ĐỔI TIÊU THỤ SO VỚI 2002 Nguyên nhân thay đổi: Hà Nội:tăng do nhận thức tốt hơn về dinh dưỡng cà phê và tác dụng đối với sức khoẻ, được cho nhiều hơn; giảm do tiếp ít khách hơn. HCM: tăng do chất lượng tốt hơn, nhận thức tốt hơn về tác dụng đối với sức khoẻ; giảm do được cho ít hơn.

Tiêu thụ cà phê trong gia đình gồm có: Mua cà phê cho tiêu thụ gia đình Cà phê được cho/tặng

TÌNH HÌNH MUA CÀ PHÊ CHO TIÊU THỤ GIA ĐÌNH 2004- Không có sự khác biệt nhiều giữa các quận (%) 2002 (%)

Hà Nội (% trong tổng từng nhóm) TP HCM (% trong tổng từng nhóm) TÌNH HÌNH MUA CÀ PHÊ CHO TIÊU THỤ GIA ĐÌNH

TÌNH HÌNH MUA CÀ PHÊ CHO TIÊU THỤ GIA ĐÌNH Tổng lượng & giá trị mua cà phê 2004 Lượng cà phê mua nhiều HN tại: quận Ba Đình, Cầu Giấy và Hoàng Mai Lượng cà phê mua nhiều TPHCM tại: quận 3 và Tân Phú

TÌNH HÌNH MUA CÀ PHÊ CHO TIÊU THỤ GIA ĐÌNH Lượng mua cà phê đầu người theo nhóm hộ năm 2004 (gr)

TÌNH HÌNH MUA CÀ PHÊ CHO TIÊU THỤ GIA ĐÌNH Lượng mua cà phê theo đầu người vài lần năm 2004 Tình hình mua cà phê vài lần tháng, tuần

TÌNH HÌNH MUA CÀ PHÊ CHO TIÊU THỤ GIA ĐÌNH Lượng mua cà phê đầu người vài lần năm 2004 theo nhóm thu nhập (gr/người) Loại cà phê chính HN :Sữa hoà tan, bột trộn lẫn Loại cà phê chính HCM: đen hoà tan, sữa hoà tan, bột khác

TÌNH HÌNH MUA CÀ PHÊ CHO TIÊU THỤ GIA ĐÌNH Lượng mua cà phê đầu người vài lần tháng, tuần theo nhóm thu nhập (gr/người/năm) Số lượng hộ nghèo uống cà phê vài lần/tháng thấp hơn hộ giàu nhưng lượng uống của một hộ trong hai nhóm ngang bằng nhau

TÌNH HÌNH MUA CÀ PHÊ CHO TIÊU THỤ GIA ĐÌNH Mua cà phê khác biệt theo mùa Hà Nội: tiêu thụ chủ yếu vào mùa đông (31%) và lễ tết (62%) TP HCM: tiêu thụ chủ yếu vào lễ tết (84%), nhưng hầu hết số họ không tiêu thụ khác biệt theo mùa (chỉ có 16% tiêu thụ khác biệt theo mùa)

TÌNH HÌNH MUA CÀ PHÊ CHO TIÊU THỤ GIA ĐÌNH Hà Nội TP HCM Dịp tiêu thụ cà phê chính

CÀ PHÊ ĐƯỢC TẶNG 2004 Tỉ lệ cà phê được tặng/tổng tiêu thụ gia đình (%)

CÀ PHÊ ĐƯỢC TẶNG 2004 Lượng cà phê được tặng đầu người

CÀ PHÊ MUA ĐỂ TẶNG 2004 Số hộ mua cà phê để tặng Tình hình mua cà phê để tặng

CÀ PHÊ MUA ĐỂ TẶNG 2004 Tại HN: quận Hai Bà Trưng và Cầu Giấy mua nhiều để tặng Tại TP HCM: quận Gò vấp và Tân Phú Nhãn hiệu cà phê chính: Trung nguyên, Vina café, Nescafe

TIÊU THỤ CÀ PHÊ CÁ NHÂN TRONG NHÀ

TIÊU THỤ CÁ NHÂN TRONG GIA ĐÌNH 2004 Mức độ tiêu thụ thường xuyên (số người)

TIÊU THỤ CÁ NHÂN TRONG GIA ĐÌNH 2004 Hà Nội (số người) TP HCM (số người)

TIÊU THỤ CÁ NHÂN TRONG GIA ĐÌNH 2004 Thói quen uống các loại cà phê của cá nhân trong gia đình (s ố hộ)

TIÊU THỤ CÁ NHÂN TRONG GIA ĐÌNH 2004 Thay đổi so với 2002: Hà Nội: 56% không thay đổi, 7% tăng và 2,4% giảm TP HCM: 82% không thay đổi, 15% tăng và 3% giảm

TIÊU THỤ CÁ NHÂN NGOÀI GIA ĐÌNH 2004

TIÊU THỤ CÁ NHÂN NGOÀI GIA ĐÌNH 2004 Hà Nội TP HCM Số người tiêu thụ các loại cà phê khác nhau

TIÊU THỤ CÁ NHÂN NGOÀI GIA ĐÌNH 2004 Giá trị tiêu thụ đầu người (000 đ)

TIÊU THỤ CÁ NHÂN NGOÀI GIA ĐÌNH 2004 Thời gian uống cà phê chính (số người)

TIÊU THỤ CÁ NHÂN NGOÀI GIA ĐÌNH 2004 Nơi uống cà phê chính (số người)

TIÊU THỤ CÁ NHÂN NGOÀI GIA ĐÌNH 2004 Tiêu thụ cà phê không khác nhau nhiều giữa nam và nữ Tại Hà Nội; đối tượng tiêu thụ nhiều cà phê ngoài gia đình là cán bộ NN,người kinh doanh và các đối tượng khác Tại TP HCM: đối tượng tiêu thụ nhiều cà phê ngoài gia đình là người kinh doanh, công nhân và các đối tượng khác.

TIÊU THỤ CÁ NHÂN NGOÀI GIA ĐÌNH 2004 Thay đổi trong tiêu thụ ngoài gia đình so với 2002 % Số người

KẾT LUẬN 1 Tiêu thụ trong gia đình TP HCM (1651 gr/người/năm) tiêu thụ trong gia đình nhiều hơn Hà Nội (752gr)trong đó cà phê được biếu trong tổng số tiêu thụ ở HN (27%) cao hơn TP HCM (12%) Số hộ Hà Nội mua cà phê vài lần/năm chiếm đa số. TPHCM chủ yếu là hộ mua vài lần/tháng hoặc tuần. Mức này thấp hơn so với kết quả VLSS 2002 (2420 gr/người/năm) và mức trung bình thế giới (3500 gr/người/năm). Tiêu thụ năm 2004 cao hơn 2002 ở cả hai thành phố do chất lượng cà phê và nhận thức tốt hơn Không có liên hệ giữa thu nhập bình quân đầu người và lượng cà phê tiêu thụ trong gia đình Dịp tiêu thụ chính: Hà Nội: hàng ngày, lễ tết; TP HCM: tiếp khách. Mùa tiêu thụ chính: Hà Nội: mùa đông; TP HCM: không khác biệt theo mùa

KẾT LUẬN 2 Tiêu thụ ngoài gia đình TP HCM tiêu thụ ngoài gia đình nhiều hơn HN, chủ yếu uống 2-3 cốc/ngày trở lên HN uống nhiều cà phê bột (đen&sữa) và hoà tan sữa; TPHCM uống chủ yếu cà phê bột, ở các quán cà phê Nhãn hiệu chủ yếu là các hãng SX trong nước Đối tượng uống cà phê là cán bộ NN (HN), người kinh doanh (HN&HCM) Tiêu thụ không thay đổi nhiều so với 2002

CÁC NHẬN ĐỊNH CHUNG Nguyên nhân khuyến khích uống cà phê Hà Nội: Cà phê là thức uống giúp tỉnh táo, có lợi cho sức khoẻ (32%), là thức uống giúp giải trí, thưởng thức (35.4%) TP HCM: ngoài hai nguyên nhân trên, cà phê là thức uống ngon (23%) Nguyên nhân hạn chế uống cà phê Không có điều kiện kinh tế để mua: HN (18%) Không tốt cho sức khoẻ: TP HCM (18%) Không có thói quen: TP HCM (20%) Không có nhiều thời gian: HN (15%)

CÁC NHẬN ĐỊNH CHUNG Cà phê không thể thay thế chè: HN (78% số người trả lời) và TP HCM (59%) Dân thành thị uống nhiều hơn nông thôn: HN (95%), HCM (65%) Giới trẻ uống nhiều hơn: HN & HCM (65%) Nam uống nhiều hơn nữ: HN (94%), HCM (72%) Người giàu uống nhiều hơn người nghèo: HN (28% đồng ý, 18% không đồng ý), TPHCM (55% không đồng ý)

KẾT QUẢ ĐIỀU TRA QUÁN CÀ PHÊ

ĐẶC ĐIỂM QUÁN Quán cà phê HN ra đời sớm hơn TP HCM (HN: hơn 12 năm, TP HCM: 3,7 năm) Quy mô quán HN nhỏ hơn TP HCM: HN (100 m2, 26 bàn, 9 nhân viên); TP HCM (175m2, 56 bàn, 23 nhân viên), chủ yếu dùng loại bàn cao. Quán TP HCM đa dạng hoá hơn HN: HN (9 loại nước giải khát), TP HCM (40 loại) Khách hàng ở HN chủ yếu là sinh viên, thanh niên, cán bộ; TPHCM: thanh niên, bạn bè, giới kinh doanh

ĐẶC ĐIỂM QUÁN Đ/v:000 đ Đ/v: triệu đ

MUA CÀ PHÊ Chủ yếu mua cà phê bột, loại lẫn và Arabica HN: mua cà phê không hương vị, TP HCM; có hương vị Xuất sứ cà phê được SX ở: Đắk Lắk và Lâm Đồng Các nhà cung cấp: chủ yếu là các nhà buôn bán tư nhân tại TP và một số doanh nghiệp Nhãn hiệu cà phê: Trung Nguyên, Biên Hoà, Phát Đạt (TP HCM) và Mai, Trung Nguyên, Thu Hà (Hà Nội)

BÁN CÀ PHÊ Các loại cà phê bán chính: đen đá nóng, nâu đá nóng, Arabica Loại cà phê tiêu thụ nhiều hơn trong ngày (số hộ) Hà Nội: Cà phê bột đen vào buổi sáng và bột nâu vào buổi tối TP HCM: Cà phê bột đen buổi sáng và tối

BÁN CÀ PHÊ Các nhóm khách hàng chính Hà Nội: sinh viên/ bạn bè: bột nâu Cán bộ văn phòng: bột đen TP HCM: tất cả các đối tượng thích uống bột đen, đặc biệt là thanh niên Nhóm người ít uống cà phê: phụ nữ, trẻ em, học sinh

BÁN CÀ PHÊ 1 Đảm bảo nguồn hàng 1 Ngăn chặn hàng giả 3 Địa điểm thuận lợi 2 Kỹ thuật pha cà phê 9 11 Tăng chất lượng, giảm giá thành, quảng cáo, phục vụ tốt TP HCM Hà Nội Giải pháp Bảng: Các giải pháp tăng lượng bán cà phê

KẾT LUẬN Quán cà phê HN ra đời sớm hơn, quy mô nhỏ hơn và chuyên môn hoá cao hơn HCM Nguồn cung chủ yếu là DN & người buôn bán trong nước, cà phê xuất sứ ở 2 vùng SX lớn của VN, chủ yếu là mua cà phê bột, lẫn và Arabica. Lượng mua 2002 thấp hơn 2004, HN thấp hơn HCM. Các quán chủ yếu bán đen đá nóng, nâu đá nóng và Arabica (rất ít hoà tan), đặc biệt HCM chỉ ưa chuộng cà phê bột đen. Lượng người uống 02 ít hơn 04, lượng thấp hơn. HN thấp hơn HCM Khách hàng ở HN chủ yếu là sinh viên, thanh niên, cán bộ; TPHCM: thanh niên, bạn bè, giới kinh doanh. Tăng chất lượng, giảm giá thành, quảng cáo, phục vụ tốt là những giải pháp chủ yếu các quán cà phê khuyến nghị.

Vai trò của tiêu thụ trong nước theo kết quả NC này (7,5%)

ĐỀ XUẤT CHÍNH SÁCH Đối với các Bộ ngành Thường xuyên tiến hành điều tra mức tổng cầu trong nước, xu hướng và đối tượng tiêu thụ. Thiết lập nhóm chuyên gia xây dựng chiến lược tiêu thụ cà phê nội địa, học tập kinh nghiệm phát triển thị trường trong nước của các tổ chức quốc tế và các nước tiêu thụ lớn khác, đặc biệt là nước SX Chính phủ cần hỗ trợ về tài chính cho CT XTTM TT cà phê trong nước và CT phát triển toàn diện cà phê bền vững. Cần đưa nội dung XTTM trong nước trong nội dung phát triển tổng thể ngành cà phê phát triển bền vững, đặc biệt trú trọng đến phương thức quản lý và định hướng. Chính phủ cần hỗ trợ các doanh nghiệp, người kinh doanh cà phê trong nước triển khai chương trình XTTM (về kỹ thuật và phương thức tổ chức)

ĐỀ XUẤT CHÍNH SÁCH Một số đề xuất cho chiến lược phát triển TT trong nước: Chọn và có chiến lược phân loại đối tượng phù hợp: Giới trẻ, giới kinh doanh (trú trọng cà phê bột, chất lượng cao, có hương vị ở HCM), Văn phòng, cơ quan nhà nước (HN): trú trọng cà phê hoà tan, có hương vị Chọn thời điểm thích hợp: HN: mùa đông, dịp lễ tết và mùa thi; HCM: dịp lễ tết và mùa thi. HN: nên lập các quán cà phê chuyên môn hoá; HCM: nên đa dạng hoá các loại nước uống để thu hút khách kết hợp CT khuyến mại uống cà phê

ĐỀ XUẤT CHÍNH SÁCH DN nên thành lập các dây chuyền sản xuất cà phê chất lượng cao phục vụ nhu cầu: ở tất cả các khâu trong chuỗi ngành hàng; hướng tới đăng ký chứng chỉ xuất sứ hoặc thương hiệu. Đầu tư công nghệ chế biến cà phê hoà tan từ cà phê Robusta là thế mạnh của VN. DN cần chú trọng thu mua từ nhiều nguồn SX cà phê trong nước, đặc biệt là cà phê Arabica miền núi phía Bắc,

�ݺ�ߣ

Tailieutieuthucaphenoidia thach.doc

More Related Content

Tailieutieuthucaphenoidia thach.doc