�ݺ�ߣ

Tế bào mầm:
Những câu hỏi
thường gặp

Sơ đồ tế bào
mầm biệt
hoá thành
các loại tế
bào khác

như tế bào Những câu hỏi
da, tim, thường gặp nhất
gan... xung quanh tế bào
mầm

-Tế bào mầm là gì?

Mầm là nguồn gốc từ đó nẩy sinh
ra toàn bộ các thành phần của một
sinh vật, từ thảo mộc tới động vật.
Mầm của mọi bộ phận con người
xuất phát từ một trứng nữ được tinh
trùng thụ tinh, tạo ra một hợp tử có
46 nhiễm sắc thể mà một nửa di
truyền từ người cha, nửa kia từ
người mẹ. Tế bào mầm hay còn gọi
là tế bào gốc, là những tế bào chủ
của cơ thể, còn trong tình trạng

trứng nước, có thể được nuôi
dưỡng cho lớn để trở thành các loại
mô bào trưởng thành khác.

Với nhiều chuyên gia, tế bào mầm
từ phôi thai vẫn là tế bào tốt nhất.
Các tế bào này, khi ở trong môi
trường thích hợp và được điều
khiển hướng dẫn, có thể phân chia
và lớn lên thành cả trăm loại mô
mới hoàn hảo hơn, lành mạnh hơn
để phục hồi chức năng cho các cơ
quan, bộ phận cơ thể suy yếu: từ
tim phổi, tế bào thần kinh não tủy
tới xương, thịt, da, mắt, máu, cơ
quan sinh dục...

- Tiến hành nghiên cứu tế bào

mầm đem lại lợi ích gì cho con
người?
Trong cơ thể con người, càng
trưởng thành thì khả năng biến đổi
của tế bào cũng giảm đi. Khoa học
gần đây đang cố gắng thay đổi sự
giới hạn này.Họ đang nghiên cứu
để một tế bào trưởng thành bất kỳ
cũng có thể biến ra các loại mô
khác.Tế bào mầm trưởng thành
cũng đã được tách ra từ tủy sống,
da, máu, giác mạc mắt, não bộ. Một
lợi điểm của tế bào mầm trưởng
thành là khi tự cấy, không gây ra
phản ứng thải bỏ.

Hiện nay, tế bào mầm ban đầu
thường được lấy từ phôi bị bỏ lại

tại các khoa sản, hoặc được tạo ra
từ công nghệ vô tính. Tuy nhiên,
một số người phản đối việc dùng
phôi người để thử nghiệm, khiến
cho ư tưởng dùng tế bào mầm trong
điều trị bệnh gặp không ít khó
khăn. Các bác sĩ hy vọng một ngày
nào đó sẽ sử dụng các tế bào mầm
của thời kỳ đầu như là một nguồn
hoàn hảo thích hợp cho việc cấy
ghép để điều trị các bệnh như ung
thư, Parkinson và các chấn thương
khác.

- Nhân bản vô tính là gì?

Nhân bản vô tính, cloning, là hình
thức sinh đẻ không có sự kết hợp

giữa giống tính nam và nữ. Đây là
phương thức tạo ra một sinh vật
mới bằng cách sao y nguyên tín
hiệu di truyền từ một sinh vật cha
hoặc mẹ. Nhiều người còn gọi sinh
sản vô tính là sinh sản nhân bản.
Theo định nghĩa, nhân bản là tạo ra
nhiều bản đúng như bản cũ. Thí dụ
làm photocopy hoặc đánh máy một
tài liệu với giấy carbon để có nhiều
văn bản giống nhau.

- Nhân bản vô tính bắt đầu từ khi
nào?

Còn việc tạo sinh sản nhân bản thì
đã được giới khoa học để ý tới từ
lâu. Năm 1978 đánh dấu bước

ngoặt quan trọng trong việc thụ tinh
nhân tạo: Louise Brown được sinh
ra do sự kết hợp trứng và tinh trùng
trong ống nghiệm.

Và năm 1997 cừu Dolly được Ian
Wilmut ở Scotland tạo ra bằng sinh
sản vô tính. Đây là động vật đầu
tiên được tạo ra do phương pháp
chuyển nhân: Phôi bào được kết
hợp từ tế bào vú con cừu với trứng
mất nhân di truyền của con cừu
khác. Cấy phôi bào vào tử cung con
cừu thứ ba để lớn lên và sanh ra
cừu Dolly Năm 1999, chú khỉ Tetra
cũng được Viện Nghiên cứu trên
Oregon tạo ra bằng phương pháp
phân tách phôi bào: trứng khỉ thụ

tinh với tinh trùng khỉ, cho ra phôi
bào với 8 tế bào. Tách phôi bào ra
làm 4 cặp tế bào giống nhau. Cấy
mỗi cặp vào tử cung khỉ khác để
tăng sinh. Bất hạnh là chỉ có một
khỉ Tetra sống sót ra đời và không
mang một gien nào của cả cha lẫn
mẹ.

- Sinh sản vô tính có dễ thành
công không?

Phương thức sinh sản này không
phải là việc dễ làm. Nó cần một
trình độ kiến thức cao, một kỹ thuật
hoàn hảo và rất nhiều may mắn. Để
tạo ra cừu Dolly, Ian Wilmut đã
phải thử nghiệm tới lui cả 276 lần

mới thành công. Nhiều nhà khoa
học khác đều đồng ý là một động
vật được tạo ra từ sinh sản vô tính
đều có nhiều vấn đề sức khỏe như
kinh phong, mập phì, u bướu, bệnh
tim mạch trầm trọng, bệnh xương
khớp cũng như nhiều khuyết tật
nguy hiểm. Các bệnh hoạn này đều
là hậu quả sự biến đổi của gene
trong khi chuyển nhân. Ấy là chưa
kể việc sao chép nguyên bản sẽ tạo
ra một loạt người giống hệt nhau,
như những chiếc xe hơi, xe đạp.

- Có bao nhiêu loại nhân bản
(cloning)?

Xét về mặt ứng dụng, cloning chia

làm 2 loại:

a- Cloning trị liệu:

Người ta tách các tế bào mầm, nuôi
cấy cách riêng, hướng dẫn tế bào
đó thành loại tế bào mình muốn để
dùng trong việc thay thế trị liệu.
Khoa học gia dùng một tế bào nào
đó của người để nhân bản vô tính
thành một phôi bào rồi lấy tế bào
mầm của phôi bào đó, chuyên biệt
những tế bào dùng trong trị liệu,
như: tế bào tuỵ tạng, tế bào tim, tế
bào gan, nhất là tế bào thần kinh,
một khi tiêu hao là không tái sinh
được. Như vậy thì cloning đã phục
vụ con người. Hiện nay chỉ có Viện

Nghiên cứu Kỹ thuật Tế bào tại
Massachusetts (Massachusetts
Institute of Advanced Cell
Technology) làm công việc cloning
trị liệu trên đất Mỹ. Anh quốc cấm
cloning sinh sản nhưng cho phép
cloning trị bệnh.

b- Cloning sinh sản:

Đây là vấn đề phức tạp, gây nhiều
tranh luận. Phôi bào với tế bào
mầm của trứng sẽ được đưa vào tử
cung nào đó để nhờ mang thai hộ,
hoặc đưa vào chính tử cung của
chính người cho trứng. Phôi bào sẽ
có thể lớn lên trở thành bào thai,
được tạo ra từ trứng đã mất DNA

nguyên thủy và mang gen di truyền
DNA của tinh trùng. Nguồn năng
lực cho tất cả tế bào trong cơ thể
không phải là từ trứng mà từ nhân
tế bào của tinh trùng được bơm
vào. Hài nhi này được gọi là sinh
sản vô tính vì không do kết hợp
nam nữ, đực cái.Kích thích tố từ
người được nhờ mang hộ phôi bào
sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng khác
nhau trên sự tăng sinh của phôi
bào. Hậu quả là đứa bé này có thể
sanh non, mang nhiều khuyết tật,
bệnh hoạn.

- Hiện nay trên thế giới, chính
phủ các nước đối với việc nghiên
cứu tế bào gốc như thế nào?

Với 71 phiếu thuận, 35 phiếu chống
và 43 phiếu trắng, ngày 18/2/2005,
Ủy ban lập pháp của Đại hội đồng
Liên Hợp Quốc (United Nations)
đã thông qua tuyên bố kêu gọi
chính phủ các nước cấm nhân bản
người dưới mọi hình thức, bao gồm
cả những kỹ thuật được sử dụng
trong nghiên cứu tế bào gốc. Đề
nghị này được Mỹ ủng hộ trong bối
cảnh các thành viên đại diện trong
ủy ban bất đồng sâu sắc về nội
dung bản tuyên bố. Những nước
Hồi giáo quyết định bỏ phiếu trắng
bởi theo họ không có sự nhất trí
trong ủy ban trong khi những nước
phản đối như Anh, Bỉ, Singapore...

cho rằng quyết định của LHQ
không ảnh hưởng đến công cuộc
nghiên cứu tế bào gốc vì mục đích
trị liệu. Ngay sau khi quyết định
của LHQ được thông qua, hơn 20
quốc gia trong đó có Trung Quốc,
Hàn Quốc tuyên bố cấm nhân bản
vô tính sinh sản nhưng sẽ cho phép
nghiên cứu tế bào gốc phôi thai.
Trong khi đó, Mỹ, Costa Rica và
những quốc gia khác xem hình thức
nghiên cứu này, cho dù nhằm mục
đích gì đi nữa, cũng là lấy đi mạng
sống con người.

- Sau khi Hàn Quốc tuyên bố
nhân bản vô tính chó thành công,
có người cho rằng Mỹ đang bị

Hàn Quốc qua mặt?

Cho dù chính quyền Mỹ không tài
trợ cho các nghiên cứu tế bào gốc,
các bang vẫn rất chú trọng tới lĩnh
vực này và không hề muốn thua
kém. Năm 2004, các cử tri bang
California đã thông qua Đề xuất 71,
hỗ trợ 300 triệu đôla/năm cho các
nhà khoa học tiến hành nghiên cứu
tế bào gốc tại bang này. Với tiềm
lực tài chính như vậy, Mỹ sẽ khiến
cho châu Á khó mà thu hút được
các nhà khoa học hàng đầu. Sáng
kiến đầu tư 3 tỉ USD cho nghiên
cứu tế bào gốc của California, nếu
được người dân đồng tình, sẽ là
khoản đầu tư nhà nước cho nghiên

cứu khoa học lớn nhất nước Mỹ từ
trước đến nay và sẽ biến California
thành một trung tâm nghiên cứu tế
bào gốc toàn cầu, ngang bằng với
Singapore, Israel, Hàn Quốc và
Anh Quốc.

Ít ra 5 bang khác của Mỹ cũng đang
có những chính sách cho nghiên
cứu tế bào gốc. Chính quyền bang
Illinois muốn các cử tri thông qua
đề xuất tài trợ 1 tỷ đôla. Thống đốc
bang Wisconsin đang đề nghị xây
dựng một viện nghiên cứu tế bào
gốc trị giá 375 triệu đôla. Hôm
21/11/2004, thống đốc bang New
Jersey là Richard Codey đã đề nghị
dành 150 triệu đôla để xây dựng

một viện tế bào gốc và muốn các
cử tri duyệt chi thêm 230 triệu nữa
để hỗ trợ nghiên cứu tế bào gốc.

- Chính phủ Hàn Quốc đã đầu tư
như thế nào trong nghiên cứu tế
bào gốc?

Trong hai năm qua, chính phủ Hàn
Quốc đã đầu tư 27 triệu đôla cho
nghiên cứu tế bào gốc. Tháng
2/2004, các nhà khoa học Hàn
Quốc đã nhân bản thành công phôi
thai người đầu tiên vào và thu thập
tế bào gốc. Một nhóm nghiên cứu
khác thuộc ĐH Chosun đã giúp cho
một phụ nữ đi lại được sau 20 năm
bị bại liệt, bằng cách sử dụng tế bào

gốc ở máu cuống rốn để sửa chữa
cột sống.

Chính phủ Hàn Quốc muốn họ trở
thành nước đứng thứ 7 thế giới
trong ngành Công nghệ Sinh học
vào năm 2012. Bộ Thương mại
nước này ước tính xuất khẩu CNSH
sẽ tăng từ mức 700 triệu USD lên
10 tỉ USD trong cùng thời gian đó.
Dù chính quyền cam kết tiếp tục
tăng hỗ trợ tài chính cho ngành
CNSH, các nhà khoa học và các
nhà phân tích cho rằng các mục
tiêu trên là quá lạc quan. Họ cho
rằng ngoại trừ một số ít đơn vị và
cá nhân được chọn, kinh phí cho
nghiên cứu và phát triển CNSH

nhằm bổ trợ cho tầm nhìn nói trên
còn quá khan hiếm.

- Còn với các nước châu Á khác
thì sao?

Các nước châu Á vẫn tiếp tục chạy
đua để dành vị trị hàng đầu trong
lĩnh vực nhân bản vô tính. Tại
Singapore, chính phủ nước này
dành hẳn 600 triệu đôla đầu tư cho
nghiên cứu tế bào gốc và nhiều dự
án khoa học hiện đại khác để nỗ lực
xây dựng ngành công nghệ sinh
học. Năm ngoái, Singapore đã
khánh thành tổ hợp phòng thí
nghiệm Biopolis rộng 180.000 m2
dành cho những nghiên cứu như

vậy. Cho tới nay, Singapore đã đầu
tư 22 triệu đôla cho ES Cell
International, công ty sở hữu 6
dòng tế bào gốc và đang tập trung
nghiên cứu phương pháp điều trị
tiểu đường.

Ngoài Singapore và Hàn Quốc,
Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản
cũng coi nghiên cứu tế bào gốc là
một cách để dẫn đầu trong lĩnh vực
công nghệ sinh học. Theo ông
Robert A. Goldstein thuộc Quỹ
Nghiên cứu Tiểu đường Quốc tế,
những tiến bộ mà châu Á đạt được
trong nghiên cứu tế bào gốc rất
đáng kinh ngạc.

- Việt Nam đối với nhân bản vô
tính như thế nào?

Theo Pháp lệnh Dân số được Ủy
ban Thường vụ QH thông qua ngày
9/1/2003, Điều 7 "Các hành vi bị
nghiêm cấm" có quy định rõ
nghiêm cấm nhân bản vô tính
người.

Nghị định số 12/2003/NĐ-CP ngày
12/2/2003 "Về sinh con theo
phương pháp khoa học", Điều 6
quy định: "Nghiêm cấm hành vi
sinh sản vô tính.

Song song đó, vào cuối năm 2003,
Việt Nam đã có dự án xây dựng

một phòng thí nghiệm về nhân bản
vô tính (cloning) tại Khu Công
nghệ cao Hoà Lạc với kinh phí vài
triệu USD.Theo Bộ Khoa học -
Công nghệ, liên quan đến cuộc họp
của Liên hợp quốc về việc thảo
luận và thông qua luật cấm chế tạo
phôi người bằng phương pháp nhân
bản vô tính, TS Phạm Hữu Giục,
Vụ trưởng Vụ Khoa học - Công
nghệ nói: "Bộ KH&CN sẽ bàn với
Bộ Y tế để đề xuất với Chính phủ
quan điểm của Việt Nam về lĩnh
vực mới này".

�ݺ�ߣ

Te bao mam_8457

More Related Content

Te bao mam_8457