際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
1


         T畉 BO G畛C V L畉P TR働畛NG C畛A GIO H畛I CNG GIO.
                  Linh m畛c Tr畉n M畉nh H湛ng, C.Ss.R., STD.

D畉N NH畉P:

       G畉n 但y, gi畛i truy畛n th担ng 畉i ch炭ng v b叩o ch鱈 達 cho ng t畉i v ph畛 bi畉n c叩ch
r畛ng r達i v畛 nh畛ng k畉t qu畉 nghi棚n c畛u c畛a t畉 bo g畛c (Stem Cells), 畉c bi畛t l c叩c 畛ng d畛ng
v hi畛u qu畉 c畛a vi畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c trong c叩c ph動董ng ph叩p tr畛 li畛u. C坦 th畛 n坦i 但y
l m畛t b動畛c ti畉n nh畉y v畛t trong nghnh y-sinh h畛c vo 畉u th畉 k畛 th畛 21. N畉u qu畉 th畛c
炭ng nh動 nh畛ng d畛 o叩n v ti棚n li畛u c畛a c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u, th狸 但y l m畛t kh叩m
ph叩 h畉t s畛c m畛i m畉 v c畛c k畛 quan tr畛ng 畛i v畛i n畛n vn minh c畛a con ng動畛i, c畛 th畛 nh畉t
l trong l達nh v畛c nghnh y.
       Tuy nhi棚n, v畉n 畛 n棚u tr棚n c嘆n l m畛t s畛 ki畛n t動董ng 畛i qu叩 m畛i m畉 so v畛i 畉i
ch炭ng. H畉u h畉t gi畛i b狸nh d但n, n畉u c坦 動畛c nghe qua th狸 c滴ng kh担ng th畛 n畉m b畉t v th担ng
hi畛u t動畛ng t畉n. i畛u ny c坦 nhi畛u nguy棚n nh但n g但y ra.
       Tr動畛c ti棚n, vi畛c nghi棚n c畛u t畉 bo g畛c ch畛 動畛c b畉t 畉u t畛 nm 1998, i畛u ny b畉t
ngu畛n t畛 s畛 hi畛u bi畉t v畛 ch畛c nng c畛a c叩c t畉 bo g畛c hi畛n di畛n 畛 ph担i bo (blastocyst - l
ph担i 達 動畛c h狸nh thnh kho畉ng t畛 5-6 ngy, sau khi tr畛ng th畛 tinh), tr動畛c khi ch炭ng bi畛t-
ph但n, v do 坦 c坦 ti畛m nng 畛 tr畛 thnh b畉t k畛 lo畉i t畉 bo no trong c董 th畛 con ng動畛i. S畛
hi畛u bi畉t s但u s畉c 畉y 達 d畉n 動a c叩c chuy棚n gia ra s畛c nghi棚n c畛u 畛 lm sao c坦 th畛 t叩ch
bi畛t c叩c t畉 bo g畛c ny ra kh畛i ph担i bo nh畉m c担 l畉p ch炭ng v 畛 nu担i d動畛ng ch炭ng trong
c叩c m担i tr動畛ng thu畉n l畛i, 畛 c叩c t畉 bo g畛c 畉y c坦 th畛 gia tng sinh s畉n th棚m nhi畛u c叩c t畉
bo gi畛ng nh動 v畉y. Sau 坦 c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u s畉 v畉n d畛ng y-thu畉t, t畛 d畛 nh動 vi畛c
k鱈ch th鱈ch c叩c t畉 bo, 畛 c叩c t畉 bo ny t畛 n坦 s畉 ph叩t tri畛n v bi畉n thnh c叩c m担 (tissues)
ri棚ng bi畛t, ch畉ng h畉n nh動 c叩c c董 trong b畉p th畛t, d但y th畉n kinh, ho畉c c叩c t畉 bo tu畛.
       Nh畛ng t畉 bo chuy棚n bi畛t ny, sau 坦 動畛c em c畉y v畛i m畛c 鱈ch nh畉m ch畛a tr畛
ho畉c thay th畉 c叩c m担 達 b畛 h畛ng. C叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u 達 d湛ng t畉 bo g畛c c畛a loi
畛ng v畉t 畛 th畛 nghi畛m, 畉c bi畛t l c畛a loi chu畛t, v nay h畛 ang th鱈 nghi畛m tr棚n con
ng動畛i.
       Nh動 達 動畛c 畛 c畉p 畛 tr棚n, vi畛c nghi棚n c畛u trong c叩ch th畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c
cho c叩c ph動董ng ph叩p tr畛 li畛u nh畛ng cn b畛nh nan y m t畛 x動a 畉n nay, h畉u h畉t c叩c y s挑
畛u b坦 tay ch畛u tr畉n, th狸 nay 達 c坦 kh畉 nng v tri畛n v畛ng tr畛 thnh m畛t hi畛n th畛c, tuy c嘆n
nhi畛u th畛 th叩ch. Tuy nhi棚n, i畛u 畉y theo nh動 動畛c o叩n c畛a c叩c nh chuy棚n m担n th狸 c坦 r畉t
nhi畛u ti畛m nng v vi畛c 畉y 動畛c coi nh動 l kh畉 th畛.
       Nguy棚n nh但n kh坦 khn th畛 hai, h畛 t畉i 畛 ch畛, 坦 l vi畛c s畛 d畛ng c叩c thu畉t ng畛
chuy棚n m担n 畛 m担 t畉 ho畉c gi畉i th鱈ch v畛 nh畛ng 畛 ti ny c嘆n xa l畉 畛i v畛i 畉i a s畛 qu畉n
ch炭ng. Nh畉t l khi ph畉i chuy畛n d畛ch ch炭ng sang ng担n ng畛 Vi畛t, v狸 h畉u h畉t c叩c ti li畛u hi畛n
nay 畛 c畉p 畉n v畉n 畛 t畉 bo g畛c, 畛u 動畛c vi畉t b畉ng ngo畉i ng畛. 但y c滴ng l m畛t c担ng
vi畛c nhi畛u cam go v kh担ng m畉y 董n gi畉n. T担i xin m畉n ph辿p 動畛c 董n c畛 m畛t t畛 d畛 畛
lm s叩ng t畛 v畉n 畛. Hi畛n nay, v畉n 畛 "Human Cloning", m t担i t畉m g畛i l sinh s畉n ng動畛i
2


b畉ng ph動董ng ph叩p v担 t鱈nh ang 動畛c bn th畉o v tranh lu畉n th畉t s担i n畛i t畉i nhi畛u qu畛c
gia tr棚n th畉 gi畛i, gi畛a c叩c chuy棚n gia g畛m 畛 mo畛 thnh ph畉n, 畛 c叩c khoa ngnh, thu畛c
ph畉m vi x達 h畛i c滴ng nh動 t担n gi叩o. Ri棚ng 畛 kh鱈a c畉nh ng畛-ngh挑a, th狸 畛 Vi畛t Nam ta, n畛i ch畛
nguy棚n c坦 m畛t t畛 Cloning m ta 達 c畉m th畉y th畉t kh坦 khn khi chuy畛n ng畛 sang ti畉ng
Vi畛t.
       i畛u 叩ng ch炭 箪 nh畉t l c叩ch 但y h董n 4 nm, m畛t c担ng ty t動 nh但n, g畛i l Advanced
Cell Technology - K畛 thu畉t ti棚n ti畉n v畛 t畉 bo (ACT), c坦 tr畛 s畛 t畉i ti畛u bang
Massachusetts - Hoa K畛, ngy 25 th叩ng 11 nm 2001, 達 tuy棚n b畛 tr棚n mn 畉nh truy畛n
h狸nh, l h畛 m畛i th畛c hi畛n thnh c担ng "Cloning" m畛t ph担i ng動畛i 畉u ti棚n (the first human
embryo). i畛u ny 達 g但y m畛t ch畉n 畛ng tr棚n th畉 gi畛i, g畛m c畉 畛i l畉n 畉o. Ngay l畉p t畛c,
T嘆a Th叩nh Vatican担, v 畛c c畛 Th叩nh Cha Gioan Phal担 II 達 l棚n ti畉ng ch畛 tr鱈ch v c畉nh
b叩o vi畛c lm thi畉u t鱈nh c叩ch 畉o 畛c c畛a c担ng ty n坦i tr棚n. T畉t c畉 c叩c vn b畉n v s畛 i畛p
tr棚n 動畛c ghi l畉i 畉y 畛 trong b畉n tin c畛a Zenith News (ph叩t hnh h担m 26 th叩ng 11, 2001 -
s畛 ZE01112602 v ZE01112606). V c叩ch 但y kho畉ng h董n 2 nm, vo ngy 12 th叩ng 2
nm 2004, chuy棚n gia nghi棚n c畛u Woo Suk Hwang v c叩c b畉n 畛ng nghi畛p, thu畛c 畉i h畛c
Qu畛c Gia Seoul t畉i Nam Tri畛u Ti棚n 達 ti棚m ch畉t li畛u di truy畛n h畛c l畉y t畛 c叩c t畉 bo tr動畛ng
thnh (c畛a ng動畛i) vo c叩c no達n m c畉u t畛 di truy畛n c董 b畉n c畛a n坦 達 動畛c l畉y ra kh畛i.
Nh動 th畉 c叩c ph担i 動畛c t畉o thnh do k畛 thu畉t ny, 畛u c坦 chung m畛t c畉u t畛 di truy畛n c董
b畉n gi畛ng y h畛t nh動 ng動畛i 達 hi畉n t畉ng t畉 bo, v nh動 th畉 l h畛 thnh c担ng nh但n b畉n ph担i
v担 t鱈nh. Sau 坦 c叩c nh nghi棚n c畛u s畉 th但u ho畉ch t畉 bo g畛c t畛 c叩c ph担i ny. 1
       Th畉 nh動ng c滴ng ch鱈nh c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u 畉y l畉i l棚n ti畉ng k棚u g畛i c畛ng 畛ng
th畉 gi畛i nghi棚m c畉m vi畛c sinh s畉n ng動畛i b畉ng ph動董ng ph叩p v担 t鱈nh (human cloning). H畛
cho r畉ng k畛 thu畉t m h畛 達 s畛 d畛ng 畛 nh但n b畉n ph担i ng動畛i v担 t鱈nh, th狸 kh担ng bao gi畛
n棚n s畛 d畛ng 畛 t畉o ra c叩c em b辿.
       Song song v畛i nh畛ng cu畛c bn lu畉n s担i n畛i 坦 但y, c叩c h畛i ngh畛 chuy棚n 畛 達 動畛c
t畛 ch畛c v nh坦m h畛p th動畛ng xuy棚n trong th畛i gian v畛a qua, nh畉t l t畉i c叩c qu畛c gia v湛ng
u Ch但u, v c叩c n動畛c thu畛c B畉c M畛.
       Nh動 達 動畛c 畛 c畉p trong ph畉n d畉n nh畉p, l hi畛n nay ang c坦 nh畛ng cu畛c bn th畉o
v tranh lu畉n r畉t s担i n畛i gi畛a c叩c gi畛i chuy棚n gia, 畉c bi畛t l c叩c khoa h畛c gia nghnh y-
sinh h畛c v c叩c nh lu但n l箪 sinh-h畛c. Vi畛c t畛ng th畛ng M畛, George W. Bush b畉ng l嘆ng th畛a
thu畉n cho ph辿p s畛 d畛ng ng但n qu畛 li棚n bang 畛 ti tr畛 cho vi畛c nghi棚n c畛u kho畉ng 64 ki畛u
t畉 bo g畛c kh叩c nhau 達 動畛c th但u ho畉ch t畛 c叩c ph担i (embryos), do ph動董ng ph叩p th畛 tinh
trong 畛ng nghi畛m (In Vitro Fetilization - IVF). M畛c 鱈ch nguy棚n th畛y c畛a c叩c chuy棚n gia
khi t畉o n棚n c叩c ph担i ny, l nh畉m 畛 c畉y cho c叩c c畉p v畛 ch畛ng hi畉m mu畛n ho畉c v担 sinh
mu畛n c坦 con, nh動ng v狸 con s畛 ph担i s畉n xu畉t qu叩 nhi畛u n棚n 達 tr畛 thnh th畉ng d動, v 達
動畛c 担ng l畉nh trong m畛t th畛i gian l但u di, do 坦, 達 動畛c c叩c chuy棚n gia n董i ph嘆ng th鱈
nghi畛m quy畉t 畛nh s畛 d畛ng 畛 l畉y c叩c t畉 bo g畛c, thu畛c nhi畛u lo畉i kh叩c nhau. 2
1
  . See Hwang, W. S. et al. Evidence of a pluripotent human embryonic stem cell line derived from a cloned
blastocyst. Sciencexpress, doi:10.1126/science.1094515 (2004).
2
  . Xem "Bishops Lobby Bush on Stem Cells," The Tablet. 21 July 2001.
3


       Vi畛c lm c畛a t畛ng th畛ng Bush 達 g但y n棚n m畛t s畛 b畉t b狸nh tr畉m tr畛ng gi畛a Gi叩o H畛i
C担ng Gi叩o (GHCG) Hoa K畛 v v畛 nguy棚n th畛 qu畛c gia, 動畛c c叩c c畛 tri C担ng Gi叩o ph畉n
担ng 畛ng h畛 tr動畛c i 畉c c畛. 畉i di畛n cho GHCG Hoa K畛, 畛c gi叩m m畛c Joseph
Fiorenza, thu畛c t畛ng 畛a ph畉n Galveston-Houston, c畛u ch畛 t畛ch H畛i 畛ng Gi叩m M畛c Hoa
K畛 達 ph叩t bi畛u nh動 sau:
             "L畉n 畉u ti棚n trong l畛ch s畛 c畛a 畉t n動畛c Hoa K畛, ch鱈nh ph畛 li棚n bang 畛ng 箪
      畛ng h畛 vi畛c nghi棚n c畛u, m h畛 qu畉 c畛a n坦 l vi畛c h畛y di畛t nh畛ng con ng動畛i v担
      ph動董ng kh叩ng c畛, nh畉m m畛c 鱈ch em l畉i l畛i 鱈ch cho k畉 kh叩c.. . Quy畉t 畛nh ny cho
      ph辿p c叩c c担ng ty, c叩c d畛ch v畛 nghi棚n c畛u t動 nh但n t畉i qu畛c gia c畛a ch炭ng ta, gia
      tng ph叩t tri畛n s畛 b畉t k鱈nh 畛i v畛i s畛 s畛ng con ng動畛i. Cho n棚n, ch炭ng t担i c畉u
      nguy畛n v hy v畛ng r畉ng t畛ng th畛ng Bush s畉 tr畛 v畛 l畉i v畛i nguy棚n t畉c ch鱈nh tr畛c,
      nh畉m ch畛ng l畉i nh畛ng c叩ch th畛c hnh-x畛 coi s畛 s畛ng con ng動畛i kh担ng h董n g狸
      nh畛ng v畉t th畛, c坦 th畛 動畛c t畉n d畛ng cho c叩c m畛c 鱈ch nghi棚n c畛u v sau 坦 th狸 b畛
      h畛y di畛t." 3

       Tuy nhi棚n, ch畛 trong m畉y ngy v畛a qua, ch鱈nh T畛ng Th畛ng George Bush 達 ph畛
quy畉t s畛 ch畉p thu畉n c畛a Qu畛c H畛i M畛 cho ph辿p c叩c chuy棚n gia 動畛c quy畛n n畛i r畛ng vi畛c
nghi棚n c畛u c畛a h畛 b畉ng ph動董ng ph叩p s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c l畉y t畛 ph担i (embryonic stem
cells). Vi畛c lm ny 達 動畛c hoan ngh棚nh nhi畛t li畛t c畛a nh坦m ph嘆 s畛 s畛ng v c畛a H畛i
畛ng Gi叩m M畛c Hoa K畛. ng Richard M. Doerfinger, 畉i di畛n cho gi叩m 畛c vn ph嘆ng
b畉o v畛 s畛 s畛ng c畛a H畛i 畛ng Gi叩m M畛c Hoa K畛 達 ph叩t bi畛u t畉i t嘆a B畉ch 畛c h担m th畛 t動,
ngy 19 th叩ng 07 nm 2006, nh動 sau:
             Ch炭ng t担i t叩n thnh vi畛c T畛ng Th畛ng Bush 達 ph畛 quy畉t ph叩p lu畉t do Qu畛c
       H畛i 達 ch畉p thu畉n cho ph辿p c叩c khoa h畛c gia d湛ng t畉 bo g畛c l畉y t畛 ph担i 畛 nghi棚n
       c畛u. i畛u ny s畉 khuy畉n kh鱈ch vi畛c hu畛 di畛t th棚m c叩c ph担i ng動畛i 畛 th但u ho畉ch t畉
       bo g畛c. 4

      Th畉 n棚n, ch炭ng ta c畉n ph畉n bi畛t t畛 t動畛ng 畛 tr叩nh s畛 ng畛 nh畉n l, hi畛n nay, khi n坦i
畉n v畛 vi畛c nghi棚n c畛u v畛 t畉 bo g畛c, ch炭ng ta c畉n am hi畛u th畉u 叩o:
      1) T畉 bo g畛c l g狸?
      2) T畉 bo g畛c l畉y t畛 但u ra?
      3) Nh畛ng l畛i 鱈ch kh畉 th畛 trong c担ng tr狸nh nghi棚n c畛u li棚n quan 畉n t畉 bo g畛c.
      4) L畉p tr動畛ng v quan i畛m c畛a G鱈ao H畛i C担ng G鱈ao tr動畛c s畛 vi畛c nghi棚n c畛u ny.




3
  . Simon Caldwell, "U.S Bishops lament Bush's decision on cell research," b叩o The Catholic Herald. (17 th叩ng 8,
2001), trg 1.
4
  . Xem U.S. Bishops Aide Applauds Bush on Stem Cells, Washington, July 21, 2006 (ZE06072106 
www.zenit.org).
4


       Cho n棚n trong bi vi畉t ny, t担i c畛 g畉ng lm s叩ng t畛 nh畛ng v畉n 畛 n棚u tr棚n, h畉u gi炭p
cho ch炭ng ta hi畛u bi畉t m畛t c叩ch t動畛ng t畉n nh畛ng v畉n 畛 辿o le v h坦c b炭a, li棚n quan 畉n
nh畛ng g狸 m hi畛n nay ang 動畛c bn c達i, tranh lu畉n c畛c k畛 s担i n畛i, 畉c bi畛t trong l達nh v畛c
lu但n l箪. T畛 d畛 nh動 c坦 動畛c ph辿p, x辿t v畛 m畉t lu但n l箪, s畛 d畛ng ph担i 畛 thu ho畉ch t畉 bo v
lm ch畉t li畛u 畛 nghi棚n c畛u hay kh担ng?
      V畉y tr動畛c ti棚n, t担i xin ph辿p 動畛c 畛 c畉p 畉n.

I. T畉 BO G畛C L G?

       T畉 bo g畛c l t畉 bo c坦 kh畉 nng ph但n chia v担 h畉n 畛nh, v c坦 kh畉 nng sinh s畉n v
t畉o n棚n c叩c t畉 bo kh叩c c坦 nh畛ng ch畛c nng chuy棚n bi畛t, m畛t khi n坦 動畛c c畉y vo m畛t
m担i tr動畛ng th鱈ch h畛p. 畛 cho ch炭ng ta c坦 m畛t kh叩i ni畛m c畛 th畛 v畛 c叩c ch畛c nng c畛a t畉
bo g畛c, i畛u t畛t nh畉t l ch炭ng ta th畛 kh畉o-s叩t ch炭ng trong c叩c ti畉n tr狸nh ph叩t tri畛n n董i con
ng動畛i 動畛c b畉t 畉u khi tinh tr湛ng lm cho tr畛ng (no達n) th畛 tinh, v sau 坦 t畉o n棚n m畛t t畉
bo duy nh畉t, g畛i l h畛p-t畛, t畉 bo ny c坦 kh畉 nng t畛 t畉i ph叩t tri畛n thnh m畛t c董 th畛
(organism). V狸 th畉, tr畛ng th畛 tinh (h畛p-t畛) c嘆n 動畛c coi nh動 l t畉 bo ton-nng. Sau khi
tr畛ng 達 動畛c th畛 tinh, ch畛 vi ti畉ng 畛ng h畛 sau (kho畉ng 4-6 ti畉ng), h畛p t畛 s畉 t畛 畛ng
ph但n chia thnh nhi畛u t畉 bo ton-nng (totipotent cells), 畛ng ch畉t th畛 v畛 m畉t di truy畛n.
V狸 l箪 do 坦, m gi畉 th畛 ta l畉y m畛t t畉 bo ton-nng (達 動畛c ph但n chia sau khi tr畛ng 達 th畛
tinh kho畉ng 3 ngy) em c畉y vo v叩ch t畛 cung c畛a ng動畛i ph畛 n畛 (n畉u thnh c担ng) th狸 t畉
bo ny c坦 kh畉 nng ph叩t tri畛n thnh bo thai. T畛 坦, ta c坦 th畛 gi畉i th鱈ch hi畛n t動畛ng sinh
担i, l m畛t tr畛ng sau khi 達 th畛 tinh, t畛 ph但n chia lm 2 t畉 bo ton-nng ri棚ng bi畛t v r畛i
sau 坦 s畉 t畛 ph叩t tri畛n thnh 2 c叩 th畛 ri棚ng r畉 (trong th畛i h畉n 14 ngy, k畛 t畛 khi th畛 tinh).
Do 坦, x辿t v畛 m畉t di- truy畛n th狸 tr畉 em sinh 担i (c湛ng m畛t tr畛ng) c坦 c湛ng chung m畛t gien y
h畛t nh動 nhau.

        Kho畉ng 4 ngy, sau khi tr畛ng 達 th畛 tinh, h畛p-t畛 s畉 tr畉i qua nhi畛u chu k畛 ph但n chia
t畉 bo, g畛i l hi畛n t動畛ng nh但n 担i: t畛 1 t畉 bo duy nh畉t thnh 2, i畛u ny di畛n ra kho畉ng
30 ti畉ng 畛ng h畛 sau khi tr畛ng 達 th畛 tinh. Sau 40-50 gi畛, ch炭ng s畉 t畛 ph但n chia thnh 4 t畉
bo, v sau 60 ti畉ng 畛ng h畛 thnh 8 t畉 bo. Khi tr畛ng 達 th畛 tinh ti畉n g畉n 畉n l畛i d畉n vo
t畛 cung, n坦 ph叩t tri畛n thnh 16 t畉 bo, v ng動畛i ta g畛i n坦 l ph担i d但u (Morula). S畛 ki畛n
ny di畛n ra vo ngy th畛 4 k畛 t畛 khi tr畛ng 達 th畛 tinh. Trong giai o畉n ny, ch動a c坦 s畛 ti畛n
畛nh c畛a b畉t c畛 m畛t t畉 bo no s畉 tr畛 thnh m畛t th畛c th畛 (entity) ri棚ng bi畛t hay l b畛 ph畉n
c畛a th畛c th畛. Kho畉ng ch畛ng ngy th畛 6 ho畉c ngy th畛 7, h畛p t畛 (t棚n g畛i c畛a tr畛ng sau khi
達 th畛 tinh) s畉 tr畛 thnh ph担i bo (Blastocyst) v n坦 di chuy畛n 畉n v叩ch t畛 cung 畛 b畉t 畉u
ti畉n tr狸nh lm t畛, n畉u thnh c担ng, vi畛c th畛 thai s畉 di畛n ra v ph担i bo s畉 ti畉p t畛c ph叩t tri畛n.
畛 vo th畛i i畛m ny, ta c坦 th畛 ph但n bi畛t l ph担i bo g畛m c坦 hai lo畉i t畉 bo:
    1)     Lo畉i t畉 bo th畛 nh畉t tr畛 thnh mng bao b畛c ph担i bo (ti畉ng Anh g畛i l
           Trophectodern);
    2)     Lo畉i th畛 hai l c叩c t畉 bo n畛i t畉i (Inner Cell Mass = ICM)
5



        C叩c t畉 bo n畛i t畉i ny s畉 thi畉t l畉p h畉u h畉t c叩c m担 (tissues) c畛a th但n th畛. M畉c d畉u c叩c
t畉 bo n畛i t畉i c坦 th畛 t畉o thnh, d動畛ng nh動, t畉t c畉 c叩c lo畉i t畉 bo n董i th但n th畛 con ng動畛i,
nh動ng ch炭ng l畉i kh担ng c坦 kh畉 nng 畛 t畉o thnh m畛t c董 th畛 (organism). C叩c t畉 bo n畛i t畉i
動畛c coi nh動 l c叩c t畉 bo a-nng, v狸 ch炭ng c坦 kh畉 nng tr畛 gi炭p nhi畛u lo畉i t畉 bo kh叩c
nhau. C叩c t畉 bo n畛i t畉i c坦 t鱈nh a-nng, tuy nhi棚n, ch炭ng kh担ng ph畉i l c叩c t畉 bo ton-
nng, v狸 l箪 do 坦 ch炭ng kh担ng th畛 t畉o n棚n m畛t c董 th畛, nh動 c叩c t畉 bo ton-nng, t畛 d畛 nh動
t畉 bo h畛p-t畛.
        Nh畛ng t畉 bo g畛c a-nng (Pluripotent stem cells) ti畉p t畛c tr畉i qua nhi畛u s畛 ph但n-
h坦a 畛 tr畛 thnh nh畛ng t畉 bo g畛c v畛i chi畛u h動畛ng nh畉m y畛m tr畛 c叩c t畉 bo m ch炭ng c坦
nh畛ng ch畛c-nng ho畉c ph畉n-v畛 chuy棚n-bi畛t. T畛 d畛 nh動 t畉 bo g畛c c畛a m叩u (Blood stem
cells), th狸 tr畛 gi炭p c叩c h畛ng huy畉t c畉u v b畉ch huy畉t c畉u. C叩c t畉 bo g畛c c畛a m叩u hi畛n di畛n
trong t畛y (c畛a x動董ng - bone marrow) c畛a tr畉 em c滴ng nh動 ng動畛i l畛n, th畛c v畉y, ch炭ng c坦
th畛 t狸m th畉y trong m叩u hi畛n ang l動u th担ng n董i c叩c huy畉t qu畉n. T畉 bo g畛c c畛a m叩u n畉m
gi畛 m畛t vai tr嘆 r畉t quan tr畛ng, trong c担ng vi畛c cung c畉p cho 畛 s畛 t畉 bo m叩u trong th但n
th畛 con ng動畛i, su畛t c畉 cu畛c 畛i. C叩c t畉 bo m叩u th狸 g畛m c坦: h畛ng huy畉t c畉u v b畉ch huy畉t
c畉u. Ch炭ng ta kh担ng th畛 s畛ng s坦t n畉u kh担ng c坦 c叩c t畉 bo g畛c c畛a m叩u.

II. T畉 BO G畛C L畉Y T畛 U RA?

      Hi畛n nay c坦 2 ph動董ng ph叩p 畛 c坦 th畛 l畉y 動畛c c叩c t畉 bo g畛c a-nng.

    C叩ch th畛 nh畉t 動畛c th畛c hi畛n do Dr. James Thomson, thu畛c 畉i h畛c Wisconsin -
     Hoa K畛.

       C叩c t畉 bo g畛c a nng 動畛c t叩ch r畛i tr畛c ti畉p t畛 c叩c t畉 bo n畛i t畉i c畛a ph担i trong
giai o畉n ph担i bo (blastocyst). Sau 坦 em c畉y ch炭ng vo m畛t m担i tr動畛ng th鱈ch h畛p, v畛i
nh畛ng i畛u ki畛n thi畉t y畉u cho vi畛c ph叩t tri畛n, d畉n d畉n ch炭ng s畉 s畉n xu畉t m畛t lo畉i t畉 bo
g畛c a-nng.

    C叩ch th畛 hai 動畛c th畛c hi畛n do Dr. Gearhart.

      ng ta t叩ch bi畛t c叩c t畉 bo g畛c a-nng t畛 c叩c m担 c畛a bo thai 達 動畛c h畛y, v狸
kh担ng mu畛n ti畉p t畛c c動u mang ho畉c v狸 nh畛ng l箪 do kh叩c. i畛u ny 動畛c th畛c hi畛n v畛i s畛
畛ng 箪 c畛a ch畛 nh但n bo thai v v畛 b叩c s挑 c坦 tr叩ch nhi畛m. ng ta ch畛n nh畛ng t畉 bo thu畛c
c叩c v湛ng c畛a bo thai m bi畉t ch畉c ch畉n r畉ng sau ny, ch炭ng s畉 ph叩t tri畛n thnh tinh hon
ho畉c bu畛ng tr畛ng.
      M畉c d畉u c坦 s畛 kh叩c bi畛t v畛 hai ngu畛n cung c畉p ch畉t li畛u 畛 t畉o n棚n c叩c t畉 bo g畛c
a-nng. Tuy nhi棚n, k畉t qu畉 c畛a vi畛c h狸nh thnh c叩c t畉 bo g畛c ny r畉t gi畛ng nhau.
6


       M畛t loi t畉 bo g畛c n畛a, c坦 t棚n l "Multipotent Stem Cells", c坦 th畛 t狸m th畉y 畛 m畛t
vi lo畉i m担 t畛 ng動畛i l畛n (Adult tissues). Tuy nhi棚n g畉n 但y, c坦 nhi畛u d畉u ch畛 kh畉 quan cho
th畉y, c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u c坦 th畛 t狸m th畉y th棚m nhi畛u lo畉i t畉 bo g畛c hi畛n di畛n trong
c叩c m担 tr動畛ng thnh. T畛 d畛 tr動畛c 但y, c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u ngh挑 r畉ng: c叩c t畉 bo
g畛c d動畛ng nh動 kh担ng c坦 畛 trong h畛 th畛ng th畉n kinh n達o. Nh動ng nh畛ng nm g畉n 但y, h畛
達 kh叩m ph叩 ra v h畛 達 lm c叩c cu畛c th鱈 nghi畛m v cho th畉y l h畛 c坦 th畛 t叩ch r畛i c叩c t畉
bo g畛c thu畛c th畉n kinh (Neuronal Stem Cells) ra kh畛i h畛 th畛ng th畉n kinh n達o c畛a c叩c ch炭
chu畛t. i畛u ny 達 動畛c th畛c hi畛n do c叩c khoa h畛c gia thu畛c vi畛n Nghi棚n C畛u Y H畛c
"The Walter and Eliza Hall" 畛 v湛ng Parkville, thu畛c ti畛u bang Victoria, thnh ph畛
Melbourne, c 畉i L畛i. H畛 達 t叩ch bi畛t 動畛c t畉 bo g畛c t畛 m畛t khu v畛c c畛a 坦c g畛i l khu
v畛c "Periventricular". T畛 c叩c t畉 bo g畛c ny, kh担ng nh畛ng c坦 th畛 t畉o thnh t畉 bo th畉n
kinh, m c嘆n c畉 t畉 bo m担 v c董 m畛i. Cho n棚n, v畛i nh畛ng thnh c担ng nh動 v畉y s畉 th炭c 畉y
vi畛c nghi棚n c畛u v畛 t畉 bo g畛c i xa th棚m m畛t b動畛c n畛a v hy v畛ng n坦 s畉 g坦p ph畉n s叩ng
ch畉 ra nh畛ng th畛 thu畛c gi炭p cho nh畛ng ng動畛i b畛 ch畉n th動董ng n達o s畉 t畛 ph畛c h畛i.
       Ng動畛c l畉i, n董i con ng動畛i, c叩c t畉 bo g畛c lo畉i ny, n畉u mu畛n th但u ho畉ch, th狸 hi畛n
nay ch畛 c坦 th畛 l畉y t畛 c叩c m担 c畛a bo thai (fetal tissues). H畉n nhi棚n, vi畛c th畛 nghi畛m ny
畛i v畛i con ng動畛i th狸 c嘆n r畉t 動 l h畉n ch畉. Tuy nhi棚n, i畛u 畉y cho th畉y l c坦 nh畛ng d畉u ch畛
kh畉 thi r畉ng: kh担ng bao l但u n畛a th狸 vi畛c ny c坦 th畛 動畛c 叩p d畛ng 畛i v畛i con ng動畛i.

III.   NH畛NG L畛I CH KH畉 TH畛 TRONG CNG TRNH NGHIN C畛U LIN
       QUAN 畉N T畉 BO G畛C.

       Qua c叩c k畉t qu畉 c畛a c叩c c担ng tr狸nh nghi棚n c畛u v畛 vi畛c s畛 d畛ng t畉 bo g畛c tr動畛ng
thnh n董i con ng動畛i cho th畉y r畉ng c叩c "Multipotent Stem Cells" (t棚n c畛a m畛t lo畉i t畉 bo
g畛c a-nng), c坦 ti畛m nng r畉t l畛n trong c担ng vi畛c nghi棚n c畛u l畉n vi畛c ph叩t tri畛n ph動董ng
ph叩p tr畛-li畛u t畉 bo (cell therapies). M畛t b畉ng ch畛ng c畛 th畛, l ta c坦 th畛 d湛ng c叩c t畉 bo
g畛c tr動畛ng thnh trong vi畛c c畉y, gh辿p. N畉u ch炭ng ta c坦 th畛 t叩ch bi畛t nh畛ng t畉 bo g畛c t畛
b畛nh nh但n, r畛i t畉o i畛u ki畛n thu畉n ti畛n 畛 ch炭ng t畛 t畛 ph但n chia v sinh s畉n ra c叩c t畉 bo
c坦 nh畛ng ch畛c nng chuy棚n-bi畛t. Sau 坦, ch炭ng ta em c畉y ch炭ng tr畛 l畉i cho b畛nh nh但n.
Lm nh動 v畉y th狸 s畉 tr叩nh 動畛c t狸nh tr畉ng c叩c t畉 bo ny b畛 t畛 ch畛i hay b畛 ph畉n kh叩ng b畛i
c董 th畛 c畛a b畛nh nh但n.
       C叩ch th畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c tr動畛ng thnh cho c叩c ph動董ng ph叩p tr畛-li畛u, nh畉m
thay th畉 c叩c t畉 bo 達 b畛 tho叩i h坦a hay kh担ng c嘆n kh畉 nng th畛c hi畛n c叩c ch畛c nng ri棚ng
bi畛t c畛a ch炭ng n畛a, s畉 gi畉m thi畛u ho畉c tr叩nh n辿 動畛c, ngay c畉 vi畛c s畛 d畛ng 畉n c叩c t畉 bo
g畛c l畉y 動畛c t畛 c叩c ph担i ho畉c c叩c m担 t畛 bo thai ng動畛i. i畛u ny 達 v ang g但y nhi畛u s畛
ph畉n 畛i, v狸 nh畛ng y畉u t畛 v畛 m畉t lu但n l箪.

       1. Nh畛ng l畛i 鱈ch kh畉 th畛.
7


       Nh畛ng l畛i 鱈ch kh畉 th畛 m c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u hi畛n nay 動a ra th狸 c坦 l畉 nhi畛u
v担 s畛 k畛. Trong bi vi畉t v畛 "The Benefits of Human Cloning."
(http://www.humancloning.org/benefits.htm.), th狸 t叩c gi畉 動a ra m畛t s畛 danh s叩ch c叩c l畛i
鱈ch th畛c ti畛n v畛 "Human Cloning". N坦i chung h畉u nh動 l b叩 b畛nh 畛u c坦 th畛 tr畛 動畛c, n畉u
b畉ng l嘆ng 叩p d畛ng v cho ph辿p "Cloning". V狸 khu担n kh畛 c畛a bi vi畉t, n棚n t担i m畉n ph辿p
ch畛 畛 c畉p 畉n nh畛ng g狸 c坦 t鱈nh c叩ch hi畛n-th畛c m c畛ng-畛ng th畉 gi畛i ang mong m畛i n董i
c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u, d畛a tr棚n nh畛ng kh叩m ph叩 g畉n 但y nh畉t.

      2. Vi畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c cho ph動董ng ph叩p tr畛-li畛u.

       Ph畉n 担ng c叩c b畛nh t畉t n董i con ng動畛i l k畉t qu畉 do vi畛c c叩c t畉 bo trong con ng動畛i
c畛a ch炭ng ta ng動ng ho畉t 畛ng hay kh担ng lm vi畛c theo 炭ng nh動 ch畛c nng c畛a ch炭ng,
ho畉c do b畛i c叩c m担 c畛a th但n th畛 b畛 h畛y ho畉i. Hi畛n nay, 畛 thay th畉 cho c叩c c董 ph畉n ho畉c
gh辿p c叩c b畛 ph畉n, c滴ng nh動 m担 kh担ng c嘆n ho畉t 畛ng b狸nh th動畛ng, c叩c chuy棚n vi棚n y khoa
達 c畉n ph畉i s畛 d畛ng 畉n c叩c b畛 ph畉n, t畛 d畛 nh動 tim, th畉n, t畛y, m畉t..v.v.., 動畛c hi畉n t畉ng.
Tuy nhi棚n, kh担ng may cho ch炭ng ta l s畛 b畛nh nh但n cng ngy cng gia tng v v動畛t h畉n
con s畛 v畛 c叩c b畛 ph畉n m ch炭ng ta c坦 動畛c (do s畛 hi畉n t畉ng c畛a c叩c 但n nh但n) 畛 thay th畉
hay c畉y, gh辿p. T畉 bo g畛c c坦 th畛 cung 畛ng cho ta m畛t ngu畛n nguy棚n-li畛u m畛i phong ph炭,
h畉u c坦 th畛 thay th畉 c叩c t畉 bo v m担 達 b畛 h畛ng, nh畉m ch畛a tr畛 c叩c ch畛ng b畛nh nan y, t畛
d畛 nh動: b畛nh tim, b畛nh ung th動, b畛nh Parkinson, b畛nh ti畛u 動畛ng, b畛nh m畉t tr鱈 nh畛, b畛nh
ch畉n th動董ng c畛t s畛ng, c董n 畛t tr畛y (stroke), b畛nh au nh畛c th畉p kh畛p kinh ni棚n, b畛 ph畛ng
n畉ng..v.v.. C坦 th畛 n坦i h畉u nh動 c叩c cn b畛nh th担ng th動畛ng hi畛n nay, 畛u c坦 nhi畛u c董 may
i畛u tr畛 b畛i vi畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c m g畉n 但y c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u m畛i kh叩m
ph叩 ra.
       Tuy nhi棚n, tr動畛c nh畛ng d畉u hi畛u kh畉 quan v nh畛ng thnh c担ng r畛c r畛 達 v ang
g畉t h叩i 動畛c nhi畛u thnh qu畉 v動畛t b畛c 叩ng k畛 trong c担ng vi畛c i畛u tr畛 c叩c cn b畛nh
動董ng th畛i. Y h畛c ngay nay v畉n c嘆n g畉p ph畉i m畛t s畛 v畉n 畛 kh坦 khn trong c担ng vi畛c 叩p
d畛ng v 動a c叩c kh叩m ph叩 m畛i m畉 畉y vo trong c担ng vi畛c th畛c hnh c畛 th畛 n董i c叩c s畛 y t畉.
Nh畛ng kh坦 khn ny tuy 叩ng k畛, nh動ng kh担ng ph畉i l ch炭ng ta kh担ng c坦 kh畉 nng v動畛t
qua.
       N坦i t坦m l畉i, ch炭ng ta c畉n ch畛 畛i v畛i th畛i gian 畛 xem coi c叩c ph叩t minh m畛i 畉y s畉
mang l畉i nh畛ng l畛i 鱈ch c畛 th畛 g狸 cho nh但n lo畉i.

IV.   QUAN I畛M V L畉P TR働畛NG C畛A GAO H畛I CNG GAO.

      畛ng tr動畛c c叩c ph叩t minh m畛i m畉 trong ngnh y-sinh h畛c, 動畛c th畛c hi畛n 畉u th畉
k畛 th畛 21 ny, c畛 th畛 l vi畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c trong c叩c ph動董ng ph叩p tr畛 li畛u. Gi叩o
H畛i C担ng Gi叩o lu担n lu担n t叩n th動畛ng v khuy畉n kh鱈ch c叩c n畛 l畛c v s畛 thi畛n ch鱈 c畛a c叩c
chuy棚n gia nghi棚n c畛u. C叩ch 但y vi nm t畉i R担ma, Th叩nh 担 c畛a Gi叩o H畛i 達 t畛 ch畛c
m畛t H畛i ngh畛 chuy棚n 畛, vo ngy 13-14, th叩ng 11, 2001 t畉i 畉i h畛c gi叩o hong Ateneo
8


Pontificio Regina Apostolorum - R担ma. H畛i ngh畛 ny 達 動畛c b畉o tr畛 c畛a 2 畉i h畛c v 1
H畛c vi畛n danh ti畉ng tr棚n th畉 gi畛i: 畉i h畛c Francisco de Vitoria (Madrid - T但y Ban Nha),
Pontifical Athenaeum Regina Apostolorum (R担ma) v Guil辿 Foundation (European
Institute for Social Studies - Th畛y S挑), nh畉m th畉o lu畉n v畛 nh畛ng v畉n 畛 nan gi畉i v nh畛ng
thi畛n 鱈ch cho con ng動畛i trong c担ng tr狸nh nghi棚n c畛u t畉 bo g畛c.
       Ti畉n s挑 Esmail D. Zanjani, m畛t trong nh畛ng chuy棚n gia ang d畉n 畉u v畛 vi畛c nghi棚n
c畛u t畉 bo g畛c, hi畛n l gi畉ng s動 t畉i 畉i h畛c Nevada, Hoa K畛, 達 動a ra nh畛ng nh畉n 畛nh
ph湛 h畛p v畛i quan i畛m v chi畛u h動畛ng l畉p lu畉n hi畛n th畛i c畛a Gi叩o h畛i C担ng Gi叩o. ng ta
ph叩t bi畛u r畉ng: "Hi畛n nay, c坦 r畉t nhi畛u d畛 ki畛n cho th畉y, ch炭ng ta c坦 th畛 thnh c担ng trong
vi棚c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c c畛a ng動畛i l畛n (Adult Stem Cells) 畛 i畛u tr畛 c叩c ch畛ng b畛nh
v畛 tim, v c叩c m担 b畛 h動 h畉i. Sau nhi畛u l畉n th畛-nghi畛m th狸 k畉t qu畉 cho th畉y c担ng vi畛c ny
達 r畉t c坦 hi畛u nghi畛m." (Ph畛ng theo bi thuy畉t tr狸nh c畛a Dr. Zanjani t畉i h畛i ngh畛 - Th畛 t動
14 th叩ng 11, 2001). Ti畉n s挑 Zanjani c嘆n cho bi畉t th棚m, theo nh動 k畉t qu畉 c畛a nh畛ng cu畛c
th畛-nghi畛m v畛a qua th狸 n坦 ch畛ng minh cho ta th畉y, vi畛c d湛ng c叩c t畉 bo g畛c n董i ng動畛i
l畛n, 畉t 動畛c nh畛ng k畉t qu畉 kh畉 quan nh動 達 ti棚n o叩n. Cho n棚n, "T担i (Dr. Zanjani) thi畉t
ngh挑 ch炭ng ta kh担ng nh畉t thi畉t ph畉i s畛 d畛ng 畉n c叩c t畉 bo g畛c l畉y 動畛c t畛 ph担i
(Embryonic Stem Cells), v狸 i畛u 坦 g畉p ph畉i nhi畛u s畛 ch畛ng 畛i x辿t v畛 m畉t lu但n l箪, m
畛ng th畛i k畉t qu畉 th狸 c滴ng ch動a ch畉c g狸 達 tr畛i v動畛t h董n, vi畛c d湛ng c叩c t畉 bo g畛c t畛
ng動畛i l畛n trong c叩c ph動董ng ph叩p tr畛 li畛u."
       V畛i m畛t l畛i suy t動 t動董ng t畛 nh動 th畉, b Monica Lopez Barahona, gi畉ng s動 t畉i 畉i
h畛c Francisco de Victoria (T但y Ban Nha), khi 動畛c ph坦ng vi棚n nh b叩o ph畛ng v畉n t畉i H畛i
ngh畛 達 ph叩t bi畛u nh動 sau: "Kh担ng th畛 ch畉p nh畉n 動畛c s畛 vi畛c t畉o m畛t ph担i ng動畛i, r畛i sau
坦 ch畛 l畉y c叩c t畉 bo g畛c r畛i th狸 h畛y b畛 n坦 i." B ta nh畉n m畉nh, theo quan i畛m c畛a c叩c
khoa h畛c gia, th狸 hi畛n nhi棚n 達 c坦 s畛 hi畛n di畛n c畛a m畛t con ng動畛i ngay t畛 l炭c khi tr畛ng
動畛c th畛 tinh. V狸 l箪 do 坦, kh担ng th畛 ch畉p nh畉n 動畛c x辿t v畛 m畉t 畉o 畛c, khi s畛 d畛ng s畛
s畛ng con ng動畛i ny (t畛c l c叩c ph担i b畛 s畛 d畛ng 畛 l畉y t畉 bo g畛c) 畛 c畛u m畛t ng動畛i kh叩c
(畛 c畉y gh辿p ho畉c thay th畉 c叩c b畛 ph畉n b畛 h動 h畛ng). Quan i畛m ny, ch炭ng ta c坦 th畛 t狸m
th畉y trong gi叩o hu畉n c畛a Gi叩o H畛i:
       "Con ng動畛i ph畉i 動畛c 畛i x畛 nh動 m畛t nh但n v畛 k畛 t畛 khi th畛 tinh, v v狸 v畉y c滴ng t畛
       l炭c 坦 nh但n quy畛n c畛a n坦 ph畉i 動畛c th畛a nh畉n, tr動畛c h畉t l quy畛n s畛ng b畉t kh畉
       x但m ph畉m c畛a m畛t con ng動畛i v担 t畛i." 5

        K畉T LU畉N:

      N坦i t坦m l畉i, ch畛 tr動董ng v l畉p tr動畛ng c畛a GHCG hi畛n nay l kh担ng cho ph辿p vi畛c
s畛 d畛ng c叩c ph担i ng動畛i nh動 th畛 l m畛t v畉t-li畛u 畛 nghi棚n c畛u, 6 i畛n h狸nh l vi畛c t畉o c叩c
5
  . Tr鱈ch trong Hu畉n Th畛 Donum vitae (T畉ng Ph畉m S畛 S畛ng), s畛 79 v Th担ng i畛p Evangelium Vitae (Tin M畛ng S畛
S畛ng), s畛 60.
6
  . Xem "Ethics-Free Genetics is a Threat to Man's Dignity, Pope John Paul II, Warns" - Vatican City, 26 tha湛ng 11,
2001. Zenith International News Agency (ZE01112602).
9


ph担i b畉ng ph動董ng ph叩p th畛 tinh trong 畛ng nghi畛m. 7 Sau 坦, t叩ch c叩c t畉 bo g畛c ra t畛 c叩c
ph担i ny r畛i h畛y ch炭ng i, lm nh動 v畉y theo quan i畛m c畛a Gi叩o H畛i l kh担ng th畛 ch畉p
nh畉n 動畛c, x辿t v畛 m畉t lu但n l箪. V狸 Gi叩o h畛i x叩c t鱈n r畉ng: ngay t畛 gi但y ph炭t th畛 tinh, th狸 達
c坦 xu畉t hi畛n s畛 s畛ng con ng動畛i (xem Hu畉n Th畛 Donum vitae v Th担ng i畛p Evangelicum
vitae). i畛u ny kh担ng ng畛ng 動畛c TC Gioan Phaol担 II l畉p i l畉p l畉i, tr鱈ch t畛 Hu畉n th畛
Donum vitae v Declaration on Procured Abortion:

          "Ngay t畛 khi tr畛ng 動畛c th畛 tinh, m畛t s畛 s畛ng m畛i 動畛c b畉t 畉u, m s畛 s畛ng 畉y
          kh担ng ph畉i l c畛a cha c滴ng ch畉ng ph畉i c畛a m畉, nh動ng 炭ng h董n 坦 l s畛 s畛ng c畛a
          m畛t con ng動畛i m畛i v n坦 c坦 th畛 t畛 m狸nh ph叩t tri畛n." 8

      L畉 坦, TC k棚u g畛i, c叩c c畛ng 畛ng v hi畛p h畛i c叩c khoa h畛c gia tr棚n th畉 gi畛i
      "h達y t担n tr畛ng tuy畛t 畛i s畛 s畛ng con ng動畛i t畛 gi但y ph炭t m畛i b畉t 畉u cho 畉n h董i th畛
      cu畛i c湛ng." 9




7
 . Mu畛n bi畉t th棚m chi ti畉t v畛 vi畛c th畛 tinh trong 畛ng nghi畛m xin 畛c bi vi畉t c畛a Richard A. McCormick, S.J., "
The Ethical and Religious Challenges of Reproductive Technology," in Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics
8(1999): 畉c bi畛t trang 547-556, 547.
8
 . Xem Declaration on Procured Abortion. Ban hnh do Th叩nh B畛 T鱈n L箪 v 畛c Tin, 動畛c ng t畉i trong nh畉t
b叩o L'Osservatore Romano,ngy 29 th叩ng 5 nm 1979.
9
    . Vatican News, 26 November, 2001.

More Related Content

Te bao-goc-va-lap-truong-cua-g-204

  • 1. 1 T畉 BO G畛C V L畉P TR働畛NG C畛A GIO H畛I CNG GIO. Linh m畛c Tr畉n M畉nh H湛ng, C.Ss.R., STD. D畉N NH畉P: G畉n 但y, gi畛i truy畛n th担ng 畉i ch炭ng v b叩o ch鱈 達 cho ng t畉i v ph畛 bi畉n c叩ch r畛ng r達i v畛 nh畛ng k畉t qu畉 nghi棚n c畛u c畛a t畉 bo g畛c (Stem Cells), 畉c bi畛t l c叩c 畛ng d畛ng v hi畛u qu畉 c畛a vi畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c trong c叩c ph動董ng ph叩p tr畛 li畛u. C坦 th畛 n坦i 但y l m畛t b動畛c ti畉n nh畉y v畛t trong nghnh y-sinh h畛c vo 畉u th畉 k畛 th畛 21. N畉u qu畉 th畛c 炭ng nh動 nh畛ng d畛 o叩n v ti棚n li畛u c畛a c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u, th狸 但y l m畛t kh叩m ph叩 h畉t s畛c m畛i m畉 v c畛c k畛 quan tr畛ng 畛i v畛i n畛n vn minh c畛a con ng動畛i, c畛 th畛 nh畉t l trong l達nh v畛c nghnh y. Tuy nhi棚n, v畉n 畛 n棚u tr棚n c嘆n l m畛t s畛 ki畛n t動董ng 畛i qu叩 m畛i m畉 so v畛i 畉i ch炭ng. H畉u h畉t gi畛i b狸nh d但n, n畉u c坦 動畛c nghe qua th狸 c滴ng kh担ng th畛 n畉m b畉t v th担ng hi畛u t動畛ng t畉n. i畛u ny c坦 nhi畛u nguy棚n nh但n g但y ra. Tr動畛c ti棚n, vi畛c nghi棚n c畛u t畉 bo g畛c ch畛 動畛c b畉t 畉u t畛 nm 1998, i畛u ny b畉t ngu畛n t畛 s畛 hi畛u bi畉t v畛 ch畛c nng c畛a c叩c t畉 bo g畛c hi畛n di畛n 畛 ph担i bo (blastocyst - l ph担i 達 動畛c h狸nh thnh kho畉ng t畛 5-6 ngy, sau khi tr畛ng th畛 tinh), tr動畛c khi ch炭ng bi畛t- ph但n, v do 坦 c坦 ti畛m nng 畛 tr畛 thnh b畉t k畛 lo畉i t畉 bo no trong c董 th畛 con ng動畛i. S畛 hi畛u bi畉t s但u s畉c 畉y 達 d畉n 動a c叩c chuy棚n gia ra s畛c nghi棚n c畛u 畛 lm sao c坦 th畛 t叩ch bi畛t c叩c t畉 bo g畛c ny ra kh畛i ph担i bo nh畉m c担 l畉p ch炭ng v 畛 nu担i d動畛ng ch炭ng trong c叩c m担i tr動畛ng thu畉n l畛i, 畛 c叩c t畉 bo g畛c 畉y c坦 th畛 gia tng sinh s畉n th棚m nhi畛u c叩c t畉 bo gi畛ng nh動 v畉y. Sau 坦 c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u s畉 v畉n d畛ng y-thu畉t, t畛 d畛 nh動 vi畛c k鱈ch th鱈ch c叩c t畉 bo, 畛 c叩c t畉 bo ny t畛 n坦 s畉 ph叩t tri畛n v bi畉n thnh c叩c m担 (tissues) ri棚ng bi畛t, ch畉ng h畉n nh動 c叩c c董 trong b畉p th畛t, d但y th畉n kinh, ho畉c c叩c t畉 bo tu畛. Nh畛ng t畉 bo chuy棚n bi畛t ny, sau 坦 動畛c em c畉y v畛i m畛c 鱈ch nh畉m ch畛a tr畛 ho畉c thay th畉 c叩c m担 達 b畛 h畛ng. C叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u 達 d湛ng t畉 bo g畛c c畛a loi 畛ng v畉t 畛 th畛 nghi畛m, 畉c bi畛t l c畛a loi chu畛t, v nay h畛 ang th鱈 nghi畛m tr棚n con ng動畛i. Nh動 達 動畛c 畛 c畉p 畛 tr棚n, vi畛c nghi棚n c畛u trong c叩ch th畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c cho c叩c ph動董ng ph叩p tr畛 li畛u nh畛ng cn b畛nh nan y m t畛 x動a 畉n nay, h畉u h畉t c叩c y s挑 畛u b坦 tay ch畛u tr畉n, th狸 nay 達 c坦 kh畉 nng v tri畛n v畛ng tr畛 thnh m畛t hi畛n th畛c, tuy c嘆n nhi畛u th畛 th叩ch. Tuy nhi棚n, i畛u 畉y theo nh動 動畛c o叩n c畛a c叩c nh chuy棚n m担n th狸 c坦 r畉t nhi畛u ti畛m nng v vi畛c 畉y 動畛c coi nh動 l kh畉 th畛. Nguy棚n nh但n kh坦 khn th畛 hai, h畛 t畉i 畛 ch畛, 坦 l vi畛c s畛 d畛ng c叩c thu畉t ng畛 chuy棚n m担n 畛 m担 t畉 ho畉c gi畉i th鱈ch v畛 nh畛ng 畛 ti ny c嘆n xa l畉 畛i v畛i 畉i a s畛 qu畉n ch炭ng. Nh畉t l khi ph畉i chuy畛n d畛ch ch炭ng sang ng担n ng畛 Vi畛t, v狸 h畉u h畉t c叩c ti li畛u hi畛n nay 畛 c畉p 畉n v畉n 畛 t畉 bo g畛c, 畛u 動畛c vi畉t b畉ng ngo畉i ng畛. 但y c滴ng l m畛t c担ng vi畛c nhi畛u cam go v kh担ng m畉y 董n gi畉n. T担i xin m畉n ph辿p 動畛c 董n c畛 m畛t t畛 d畛 畛 lm s叩ng t畛 v畉n 畛. Hi畛n nay, v畉n 畛 "Human Cloning", m t担i t畉m g畛i l sinh s畉n ng動畛i
  • 2. 2 b畉ng ph動董ng ph叩p v担 t鱈nh ang 動畛c bn th畉o v tranh lu畉n th畉t s担i n畛i t畉i nhi畛u qu畛c gia tr棚n th畉 gi畛i, gi畛a c叩c chuy棚n gia g畛m 畛 mo畛 thnh ph畉n, 畛 c叩c khoa ngnh, thu畛c ph畉m vi x達 h畛i c滴ng nh動 t担n gi叩o. Ri棚ng 畛 kh鱈a c畉nh ng畛-ngh挑a, th狸 畛 Vi畛t Nam ta, n畛i ch畛 nguy棚n c坦 m畛t t畛 Cloning m ta 達 c畉m th畉y th畉t kh坦 khn khi chuy畛n ng畛 sang ti畉ng Vi畛t. i畛u 叩ng ch炭 箪 nh畉t l c叩ch 但y h董n 4 nm, m畛t c担ng ty t動 nh但n, g畛i l Advanced Cell Technology - K畛 thu畉t ti棚n ti畉n v畛 t畉 bo (ACT), c坦 tr畛 s畛 t畉i ti畛u bang Massachusetts - Hoa K畛, ngy 25 th叩ng 11 nm 2001, 達 tuy棚n b畛 tr棚n mn 畉nh truy畛n h狸nh, l h畛 m畛i th畛c hi畛n thnh c担ng "Cloning" m畛t ph担i ng動畛i 畉u ti棚n (the first human embryo). i畛u ny 達 g但y m畛t ch畉n 畛ng tr棚n th畉 gi畛i, g畛m c畉 畛i l畉n 畉o. Ngay l畉p t畛c, T嘆a Th叩nh Vatican担, v 畛c c畛 Th叩nh Cha Gioan Phal担 II 達 l棚n ti畉ng ch畛 tr鱈ch v c畉nh b叩o vi畛c lm thi畉u t鱈nh c叩ch 畉o 畛c c畛a c担ng ty n坦i tr棚n. T畉t c畉 c叩c vn b畉n v s畛 i畛p tr棚n 動畛c ghi l畉i 畉y 畛 trong b畉n tin c畛a Zenith News (ph叩t hnh h担m 26 th叩ng 11, 2001 - s畛 ZE01112602 v ZE01112606). V c叩ch 但y kho畉ng h董n 2 nm, vo ngy 12 th叩ng 2 nm 2004, chuy棚n gia nghi棚n c畛u Woo Suk Hwang v c叩c b畉n 畛ng nghi畛p, thu畛c 畉i h畛c Qu畛c Gia Seoul t畉i Nam Tri畛u Ti棚n 達 ti棚m ch畉t li畛u di truy畛n h畛c l畉y t畛 c叩c t畉 bo tr動畛ng thnh (c畛a ng動畛i) vo c叩c no達n m c畉u t畛 di truy畛n c董 b畉n c畛a n坦 達 動畛c l畉y ra kh畛i. Nh動 th畉 c叩c ph担i 動畛c t畉o thnh do k畛 thu畉t ny, 畛u c坦 chung m畛t c畉u t畛 di truy畛n c董 b畉n gi畛ng y h畛t nh動 ng動畛i 達 hi畉n t畉ng t畉 bo, v nh動 th畉 l h畛 thnh c担ng nh但n b畉n ph担i v担 t鱈nh. Sau 坦 c叩c nh nghi棚n c畛u s畉 th但u ho畉ch t畉 bo g畛c t畛 c叩c ph担i ny. 1 Th畉 nh動ng c滴ng ch鱈nh c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u 畉y l畉i l棚n ti畉ng k棚u g畛i c畛ng 畛ng th畉 gi畛i nghi棚m c畉m vi畛c sinh s畉n ng動畛i b畉ng ph動董ng ph叩p v担 t鱈nh (human cloning). H畛 cho r畉ng k畛 thu畉t m h畛 達 s畛 d畛ng 畛 nh但n b畉n ph担i ng動畛i v担 t鱈nh, th狸 kh担ng bao gi畛 n棚n s畛 d畛ng 畛 t畉o ra c叩c em b辿. Song song v畛i nh畛ng cu畛c bn lu畉n s担i n畛i 坦 但y, c叩c h畛i ngh畛 chuy棚n 畛 達 動畛c t畛 ch畛c v nh坦m h畛p th動畛ng xuy棚n trong th畛i gian v畛a qua, nh畉t l t畉i c叩c qu畛c gia v湛ng u Ch但u, v c叩c n動畛c thu畛c B畉c M畛. Nh動 達 動畛c 畛 c畉p trong ph畉n d畉n nh畉p, l hi畛n nay ang c坦 nh畛ng cu畛c bn th畉o v tranh lu畉n r畉t s担i n畛i gi畛a c叩c gi畛i chuy棚n gia, 畉c bi畛t l c叩c khoa h畛c gia nghnh y- sinh h畛c v c叩c nh lu但n l箪 sinh-h畛c. Vi畛c t畛ng th畛ng M畛, George W. Bush b畉ng l嘆ng th畛a thu畉n cho ph辿p s畛 d畛ng ng但n qu畛 li棚n bang 畛 ti tr畛 cho vi畛c nghi棚n c畛u kho畉ng 64 ki畛u t畉 bo g畛c kh叩c nhau 達 動畛c th但u ho畉ch t畛 c叩c ph担i (embryos), do ph動董ng ph叩p th畛 tinh trong 畛ng nghi畛m (In Vitro Fetilization - IVF). M畛c 鱈ch nguy棚n th畛y c畛a c叩c chuy棚n gia khi t畉o n棚n c叩c ph担i ny, l nh畉m 畛 c畉y cho c叩c c畉p v畛 ch畛ng hi畉m mu畛n ho畉c v担 sinh mu畛n c坦 con, nh動ng v狸 con s畛 ph担i s畉n xu畉t qu叩 nhi畛u n棚n 達 tr畛 thnh th畉ng d動, v 達 動畛c 担ng l畉nh trong m畛t th畛i gian l但u di, do 坦, 達 動畛c c叩c chuy棚n gia n董i ph嘆ng th鱈 nghi畛m quy畉t 畛nh s畛 d畛ng 畛 l畉y c叩c t畉 bo g畛c, thu畛c nhi畛u lo畉i kh叩c nhau. 2 1 . See Hwang, W. S. et al. Evidence of a pluripotent human embryonic stem cell line derived from a cloned blastocyst. Sciencexpress, doi:10.1126/science.1094515 (2004). 2 . Xem "Bishops Lobby Bush on Stem Cells," The Tablet. 21 July 2001.
  • 3. 3 Vi畛c lm c畛a t畛ng th畛ng Bush 達 g但y n棚n m畛t s畛 b畉t b狸nh tr畉m tr畛ng gi畛a Gi叩o H畛i C担ng Gi叩o (GHCG) Hoa K畛 v v畛 nguy棚n th畛 qu畛c gia, 動畛c c叩c c畛 tri C担ng Gi叩o ph畉n 担ng 畛ng h畛 tr動畛c i 畉c c畛. 畉i di畛n cho GHCG Hoa K畛, 畛c gi叩m m畛c Joseph Fiorenza, thu畛c t畛ng 畛a ph畉n Galveston-Houston, c畛u ch畛 t畛ch H畛i 畛ng Gi叩m M畛c Hoa K畛 達 ph叩t bi畛u nh動 sau: "L畉n 畉u ti棚n trong l畛ch s畛 c畛a 畉t n動畛c Hoa K畛, ch鱈nh ph畛 li棚n bang 畛ng 箪 畛ng h畛 vi畛c nghi棚n c畛u, m h畛 qu畉 c畛a n坦 l vi畛c h畛y di畛t nh畛ng con ng動畛i v担 ph動董ng kh叩ng c畛, nh畉m m畛c 鱈ch em l畉i l畛i 鱈ch cho k畉 kh叩c.. . Quy畉t 畛nh ny cho ph辿p c叩c c担ng ty, c叩c d畛ch v畛 nghi棚n c畛u t動 nh但n t畉i qu畛c gia c畛a ch炭ng ta, gia tng ph叩t tri畛n s畛 b畉t k鱈nh 畛i v畛i s畛 s畛ng con ng動畛i. Cho n棚n, ch炭ng t担i c畉u nguy畛n v hy v畛ng r畉ng t畛ng th畛ng Bush s畉 tr畛 v畛 l畉i v畛i nguy棚n t畉c ch鱈nh tr畛c, nh畉m ch畛ng l畉i nh畛ng c叩ch th畛c hnh-x畛 coi s畛 s畛ng con ng動畛i kh担ng h董n g狸 nh畛ng v畉t th畛, c坦 th畛 動畛c t畉n d畛ng cho c叩c m畛c 鱈ch nghi棚n c畛u v sau 坦 th狸 b畛 h畛y di畛t." 3 Tuy nhi棚n, ch畛 trong m畉y ngy v畛a qua, ch鱈nh T畛ng Th畛ng George Bush 達 ph畛 quy畉t s畛 ch畉p thu畉n c畛a Qu畛c H畛i M畛 cho ph辿p c叩c chuy棚n gia 動畛c quy畛n n畛i r畛ng vi畛c nghi棚n c畛u c畛a h畛 b畉ng ph動董ng ph叩p s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c l畉y t畛 ph担i (embryonic stem cells). Vi畛c lm ny 達 動畛c hoan ngh棚nh nhi畛t li畛t c畛a nh坦m ph嘆 s畛 s畛ng v c畛a H畛i 畛ng Gi叩m M畛c Hoa K畛. ng Richard M. Doerfinger, 畉i di畛n cho gi叩m 畛c vn ph嘆ng b畉o v畛 s畛 s畛ng c畛a H畛i 畛ng Gi叩m M畛c Hoa K畛 達 ph叩t bi畛u t畉i t嘆a B畉ch 畛c h担m th畛 t動, ngy 19 th叩ng 07 nm 2006, nh動 sau: Ch炭ng t担i t叩n thnh vi畛c T畛ng Th畛ng Bush 達 ph畛 quy畉t ph叩p lu畉t do Qu畛c H畛i 達 ch畉p thu畉n cho ph辿p c叩c khoa h畛c gia d湛ng t畉 bo g畛c l畉y t畛 ph担i 畛 nghi棚n c畛u. i畛u ny s畉 khuy畉n kh鱈ch vi畛c hu畛 di畛t th棚m c叩c ph担i ng動畛i 畛 th但u ho畉ch t畉 bo g畛c. 4 Th畉 n棚n, ch炭ng ta c畉n ph畉n bi畛t t畛 t動畛ng 畛 tr叩nh s畛 ng畛 nh畉n l, hi畛n nay, khi n坦i 畉n v畛 vi畛c nghi棚n c畛u v畛 t畉 bo g畛c, ch炭ng ta c畉n am hi畛u th畉u 叩o: 1) T畉 bo g畛c l g狸? 2) T畉 bo g畛c l畉y t畛 但u ra? 3) Nh畛ng l畛i 鱈ch kh畉 th畛 trong c担ng tr狸nh nghi棚n c畛u li棚n quan 畉n t畉 bo g畛c. 4) L畉p tr動畛ng v quan i畛m c畛a G鱈ao H畛i C担ng G鱈ao tr動畛c s畛 vi畛c nghi棚n c畛u ny. 3 . Simon Caldwell, "U.S Bishops lament Bush's decision on cell research," b叩o The Catholic Herald. (17 th叩ng 8, 2001), trg 1. 4 . Xem U.S. Bishops Aide Applauds Bush on Stem Cells, Washington, July 21, 2006 (ZE06072106 www.zenit.org).
  • 4. 4 Cho n棚n trong bi vi畉t ny, t担i c畛 g畉ng lm s叩ng t畛 nh畛ng v畉n 畛 n棚u tr棚n, h畉u gi炭p cho ch炭ng ta hi畛u bi畉t m畛t c叩ch t動畛ng t畉n nh畛ng v畉n 畛 辿o le v h坦c b炭a, li棚n quan 畉n nh畛ng g狸 m hi畛n nay ang 動畛c bn c達i, tranh lu畉n c畛c k畛 s担i n畛i, 畉c bi畛t trong l達nh v畛c lu但n l箪. T畛 d畛 nh動 c坦 動畛c ph辿p, x辿t v畛 m畉t lu但n l箪, s畛 d畛ng ph担i 畛 thu ho畉ch t畉 bo v lm ch畉t li畛u 畛 nghi棚n c畛u hay kh担ng? V畉y tr動畛c ti棚n, t担i xin ph辿p 動畛c 畛 c畉p 畉n. I. T畉 BO G畛C L G? T畉 bo g畛c l t畉 bo c坦 kh畉 nng ph但n chia v担 h畉n 畛nh, v c坦 kh畉 nng sinh s畉n v t畉o n棚n c叩c t畉 bo kh叩c c坦 nh畛ng ch畛c nng chuy棚n bi畛t, m畛t khi n坦 動畛c c畉y vo m畛t m担i tr動畛ng th鱈ch h畛p. 畛 cho ch炭ng ta c坦 m畛t kh叩i ni畛m c畛 th畛 v畛 c叩c ch畛c nng c畛a t畉 bo g畛c, i畛u t畛t nh畉t l ch炭ng ta th畛 kh畉o-s叩t ch炭ng trong c叩c ti畉n tr狸nh ph叩t tri畛n n董i con ng動畛i 動畛c b畉t 畉u khi tinh tr湛ng lm cho tr畛ng (no達n) th畛 tinh, v sau 坦 t畉o n棚n m畛t t畉 bo duy nh畉t, g畛i l h畛p-t畛, t畉 bo ny c坦 kh畉 nng t畛 t畉i ph叩t tri畛n thnh m畛t c董 th畛 (organism). V狸 th畉, tr畛ng th畛 tinh (h畛p-t畛) c嘆n 動畛c coi nh動 l t畉 bo ton-nng. Sau khi tr畛ng 達 動畛c th畛 tinh, ch畛 vi ti畉ng 畛ng h畛 sau (kho畉ng 4-6 ti畉ng), h畛p t畛 s畉 t畛 畛ng ph但n chia thnh nhi畛u t畉 bo ton-nng (totipotent cells), 畛ng ch畉t th畛 v畛 m畉t di truy畛n. V狸 l箪 do 坦, m gi畉 th畛 ta l畉y m畛t t畉 bo ton-nng (達 動畛c ph但n chia sau khi tr畛ng 達 th畛 tinh kho畉ng 3 ngy) em c畉y vo v叩ch t畛 cung c畛a ng動畛i ph畛 n畛 (n畉u thnh c担ng) th狸 t畉 bo ny c坦 kh畉 nng ph叩t tri畛n thnh bo thai. T畛 坦, ta c坦 th畛 gi畉i th鱈ch hi畛n t動畛ng sinh 担i, l m畛t tr畛ng sau khi 達 th畛 tinh, t畛 ph但n chia lm 2 t畉 bo ton-nng ri棚ng bi畛t v r畛i sau 坦 s畉 t畛 ph叩t tri畛n thnh 2 c叩 th畛 ri棚ng r畉 (trong th畛i h畉n 14 ngy, k畛 t畛 khi th畛 tinh). Do 坦, x辿t v畛 m畉t di- truy畛n th狸 tr畉 em sinh 担i (c湛ng m畛t tr畛ng) c坦 c湛ng chung m畛t gien y h畛t nh動 nhau. Kho畉ng 4 ngy, sau khi tr畛ng 達 th畛 tinh, h畛p-t畛 s畉 tr畉i qua nhi畛u chu k畛 ph但n chia t畉 bo, g畛i l hi畛n t動畛ng nh但n 担i: t畛 1 t畉 bo duy nh畉t thnh 2, i畛u ny di畛n ra kho畉ng 30 ti畉ng 畛ng h畛 sau khi tr畛ng 達 th畛 tinh. Sau 40-50 gi畛, ch炭ng s畉 t畛 ph但n chia thnh 4 t畉 bo, v sau 60 ti畉ng 畛ng h畛 thnh 8 t畉 bo. Khi tr畛ng 達 th畛 tinh ti畉n g畉n 畉n l畛i d畉n vo t畛 cung, n坦 ph叩t tri畛n thnh 16 t畉 bo, v ng動畛i ta g畛i n坦 l ph担i d但u (Morula). S畛 ki畛n ny di畛n ra vo ngy th畛 4 k畛 t畛 khi tr畛ng 達 th畛 tinh. Trong giai o畉n ny, ch動a c坦 s畛 ti畛n 畛nh c畛a b畉t c畛 m畛t t畉 bo no s畉 tr畛 thnh m畛t th畛c th畛 (entity) ri棚ng bi畛t hay l b畛 ph畉n c畛a th畛c th畛. Kho畉ng ch畛ng ngy th畛 6 ho畉c ngy th畛 7, h畛p t畛 (t棚n g畛i c畛a tr畛ng sau khi 達 th畛 tinh) s畉 tr畛 thnh ph担i bo (Blastocyst) v n坦 di chuy畛n 畉n v叩ch t畛 cung 畛 b畉t 畉u ti畉n tr狸nh lm t畛, n畉u thnh c担ng, vi畛c th畛 thai s畉 di畛n ra v ph担i bo s畉 ti畉p t畛c ph叩t tri畛n. 畛 vo th畛i i畛m ny, ta c坦 th畛 ph但n bi畛t l ph担i bo g畛m c坦 hai lo畉i t畉 bo: 1) Lo畉i t畉 bo th畛 nh畉t tr畛 thnh mng bao b畛c ph担i bo (ti畉ng Anh g畛i l Trophectodern); 2) Lo畉i th畛 hai l c叩c t畉 bo n畛i t畉i (Inner Cell Mass = ICM)
  • 5. 5 C叩c t畉 bo n畛i t畉i ny s畉 thi畉t l畉p h畉u h畉t c叩c m担 (tissues) c畛a th但n th畛. M畉c d畉u c叩c t畉 bo n畛i t畉i c坦 th畛 t畉o thnh, d動畛ng nh動, t畉t c畉 c叩c lo畉i t畉 bo n董i th但n th畛 con ng動畛i, nh動ng ch炭ng l畉i kh担ng c坦 kh畉 nng 畛 t畉o thnh m畛t c董 th畛 (organism). C叩c t畉 bo n畛i t畉i 動畛c coi nh動 l c叩c t畉 bo a-nng, v狸 ch炭ng c坦 kh畉 nng tr畛 gi炭p nhi畛u lo畉i t畉 bo kh叩c nhau. C叩c t畉 bo n畛i t畉i c坦 t鱈nh a-nng, tuy nhi棚n, ch炭ng kh担ng ph畉i l c叩c t畉 bo ton- nng, v狸 l箪 do 坦 ch炭ng kh担ng th畛 t畉o n棚n m畛t c董 th畛, nh動 c叩c t畉 bo ton-nng, t畛 d畛 nh動 t畉 bo h畛p-t畛. Nh畛ng t畉 bo g畛c a-nng (Pluripotent stem cells) ti畉p t畛c tr畉i qua nhi畛u s畛 ph但n- h坦a 畛 tr畛 thnh nh畛ng t畉 bo g畛c v畛i chi畛u h動畛ng nh畉m y畛m tr畛 c叩c t畉 bo m ch炭ng c坦 nh畛ng ch畛c-nng ho畉c ph畉n-v畛 chuy棚n-bi畛t. T畛 d畛 nh動 t畉 bo g畛c c畛a m叩u (Blood stem cells), th狸 tr畛 gi炭p c叩c h畛ng huy畉t c畉u v b畉ch huy畉t c畉u. C叩c t畉 bo g畛c c畛a m叩u hi畛n di畛n trong t畛y (c畛a x動董ng - bone marrow) c畛a tr畉 em c滴ng nh動 ng動畛i l畛n, th畛c v畉y, ch炭ng c坦 th畛 t狸m th畉y trong m叩u hi畛n ang l動u th担ng n董i c叩c huy畉t qu畉n. T畉 bo g畛c c畛a m叩u n畉m gi畛 m畛t vai tr嘆 r畉t quan tr畛ng, trong c担ng vi畛c cung c畉p cho 畛 s畛 t畉 bo m叩u trong th但n th畛 con ng動畛i, su畛t c畉 cu畛c 畛i. C叩c t畉 bo m叩u th狸 g畛m c坦: h畛ng huy畉t c畉u v b畉ch huy畉t c畉u. Ch炭ng ta kh担ng th畛 s畛ng s坦t n畉u kh担ng c坦 c叩c t畉 bo g畛c c畛a m叩u. II. T畉 BO G畛C L畉Y T畛 U RA? Hi畛n nay c坦 2 ph動董ng ph叩p 畛 c坦 th畛 l畉y 動畛c c叩c t畉 bo g畛c a-nng. C叩ch th畛 nh畉t 動畛c th畛c hi畛n do Dr. James Thomson, thu畛c 畉i h畛c Wisconsin - Hoa K畛. C叩c t畉 bo g畛c a nng 動畛c t叩ch r畛i tr畛c ti畉p t畛 c叩c t畉 bo n畛i t畉i c畛a ph担i trong giai o畉n ph担i bo (blastocyst). Sau 坦 em c畉y ch炭ng vo m畛t m担i tr動畛ng th鱈ch h畛p, v畛i nh畛ng i畛u ki畛n thi畉t y畉u cho vi畛c ph叩t tri畛n, d畉n d畉n ch炭ng s畉 s畉n xu畉t m畛t lo畉i t畉 bo g畛c a-nng. C叩ch th畛 hai 動畛c th畛c hi畛n do Dr. Gearhart. ng ta t叩ch bi畛t c叩c t畉 bo g畛c a-nng t畛 c叩c m担 c畛a bo thai 達 動畛c h畛y, v狸 kh担ng mu畛n ti畉p t畛c c動u mang ho畉c v狸 nh畛ng l箪 do kh叩c. i畛u ny 動畛c th畛c hi畛n v畛i s畛 畛ng 箪 c畛a ch畛 nh但n bo thai v v畛 b叩c s挑 c坦 tr叩ch nhi畛m. ng ta ch畛n nh畛ng t畉 bo thu畛c c叩c v湛ng c畛a bo thai m bi畉t ch畉c ch畉n r畉ng sau ny, ch炭ng s畉 ph叩t tri畛n thnh tinh hon ho畉c bu畛ng tr畛ng. M畉c d畉u c坦 s畛 kh叩c bi畛t v畛 hai ngu畛n cung c畉p ch畉t li畛u 畛 t畉o n棚n c叩c t畉 bo g畛c a-nng. Tuy nhi棚n, k畉t qu畉 c畛a vi畛c h狸nh thnh c叩c t畉 bo g畛c ny r畉t gi畛ng nhau.
  • 6. 6 M畛t loi t畉 bo g畛c n畛a, c坦 t棚n l "Multipotent Stem Cells", c坦 th畛 t狸m th畉y 畛 m畛t vi lo畉i m担 t畛 ng動畛i l畛n (Adult tissues). Tuy nhi棚n g畉n 但y, c坦 nhi畛u d畉u ch畛 kh畉 quan cho th畉y, c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u c坦 th畛 t狸m th畉y th棚m nhi畛u lo畉i t畉 bo g畛c hi畛n di畛n trong c叩c m担 tr動畛ng thnh. T畛 d畛 tr動畛c 但y, c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u ngh挑 r畉ng: c叩c t畉 bo g畛c d動畛ng nh動 kh担ng c坦 畛 trong h畛 th畛ng th畉n kinh n達o. Nh動ng nh畛ng nm g畉n 但y, h畛 達 kh叩m ph叩 ra v h畛 達 lm c叩c cu畛c th鱈 nghi畛m v cho th畉y l h畛 c坦 th畛 t叩ch r畛i c叩c t畉 bo g畛c thu畛c th畉n kinh (Neuronal Stem Cells) ra kh畛i h畛 th畛ng th畉n kinh n達o c畛a c叩c ch炭 chu畛t. i畛u ny 達 動畛c th畛c hi畛n do c叩c khoa h畛c gia thu畛c vi畛n Nghi棚n C畛u Y H畛c "The Walter and Eliza Hall" 畛 v湛ng Parkville, thu畛c ti畛u bang Victoria, thnh ph畛 Melbourne, c 畉i L畛i. H畛 達 t叩ch bi畛t 動畛c t畉 bo g畛c t畛 m畛t khu v畛c c畛a 坦c g畛i l khu v畛c "Periventricular". T畛 c叩c t畉 bo g畛c ny, kh担ng nh畛ng c坦 th畛 t畉o thnh t畉 bo th畉n kinh, m c嘆n c畉 t畉 bo m担 v c董 m畛i. Cho n棚n, v畛i nh畛ng thnh c担ng nh動 v畉y s畉 th炭c 畉y vi畛c nghi棚n c畛u v畛 t畉 bo g畛c i xa th棚m m畛t b動畛c n畛a v hy v畛ng n坦 s畉 g坦p ph畉n s叩ng ch畉 ra nh畛ng th畛 thu畛c gi炭p cho nh畛ng ng動畛i b畛 ch畉n th動董ng n達o s畉 t畛 ph畛c h畛i. Ng動畛c l畉i, n董i con ng動畛i, c叩c t畉 bo g畛c lo畉i ny, n畉u mu畛n th但u ho畉ch, th狸 hi畛n nay ch畛 c坦 th畛 l畉y t畛 c叩c m担 c畛a bo thai (fetal tissues). H畉n nhi棚n, vi畛c th畛 nghi畛m ny 畛i v畛i con ng動畛i th狸 c嘆n r畉t 動 l h畉n ch畉. Tuy nhi棚n, i畛u 畉y cho th畉y l c坦 nh畛ng d畉u ch畛 kh畉 thi r畉ng: kh担ng bao l但u n畛a th狸 vi畛c ny c坦 th畛 動畛c 叩p d畛ng 畛i v畛i con ng動畛i. III. NH畛NG L畛I CH KH畉 TH畛 TRONG CNG TRNH NGHIN C畛U LIN QUAN 畉N T畉 BO G畛C. Qua c叩c k畉t qu畉 c畛a c叩c c担ng tr狸nh nghi棚n c畛u v畛 vi畛c s畛 d畛ng t畉 bo g畛c tr動畛ng thnh n董i con ng動畛i cho th畉y r畉ng c叩c "Multipotent Stem Cells" (t棚n c畛a m畛t lo畉i t畉 bo g畛c a-nng), c坦 ti畛m nng r畉t l畛n trong c担ng vi畛c nghi棚n c畛u l畉n vi畛c ph叩t tri畛n ph動董ng ph叩p tr畛-li畛u t畉 bo (cell therapies). M畛t b畉ng ch畛ng c畛 th畛, l ta c坦 th畛 d湛ng c叩c t畉 bo g畛c tr動畛ng thnh trong vi畛c c畉y, gh辿p. N畉u ch炭ng ta c坦 th畛 t叩ch bi畛t nh畛ng t畉 bo g畛c t畛 b畛nh nh但n, r畛i t畉o i畛u ki畛n thu畉n ti畛n 畛 ch炭ng t畛 t畛 ph但n chia v sinh s畉n ra c叩c t畉 bo c坦 nh畛ng ch畛c nng chuy棚n-bi畛t. Sau 坦, ch炭ng ta em c畉y ch炭ng tr畛 l畉i cho b畛nh nh但n. Lm nh動 v畉y th狸 s畉 tr叩nh 動畛c t狸nh tr畉ng c叩c t畉 bo ny b畛 t畛 ch畛i hay b畛 ph畉n kh叩ng b畛i c董 th畛 c畛a b畛nh nh但n. C叩ch th畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c tr動畛ng thnh cho c叩c ph動董ng ph叩p tr畛-li畛u, nh畉m thay th畉 c叩c t畉 bo 達 b畛 tho叩i h坦a hay kh担ng c嘆n kh畉 nng th畛c hi畛n c叩c ch畛c nng ri棚ng bi畛t c畛a ch炭ng n畛a, s畉 gi畉m thi畛u ho畉c tr叩nh n辿 動畛c, ngay c畉 vi畛c s畛 d畛ng 畉n c叩c t畉 bo g畛c l畉y 動畛c t畛 c叩c ph担i ho畉c c叩c m担 t畛 bo thai ng動畛i. i畛u ny 達 v ang g但y nhi畛u s畛 ph畉n 畛i, v狸 nh畛ng y畉u t畛 v畛 m畉t lu但n l箪. 1. Nh畛ng l畛i 鱈ch kh畉 th畛.
  • 7. 7 Nh畛ng l畛i 鱈ch kh畉 th畛 m c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u hi畛n nay 動a ra th狸 c坦 l畉 nhi畛u v担 s畛 k畛. Trong bi vi畉t v畛 "The Benefits of Human Cloning." (http://www.humancloning.org/benefits.htm.), th狸 t叩c gi畉 動a ra m畛t s畛 danh s叩ch c叩c l畛i 鱈ch th畛c ti畛n v畛 "Human Cloning". N坦i chung h畉u nh動 l b叩 b畛nh 畛u c坦 th畛 tr畛 動畛c, n畉u b畉ng l嘆ng 叩p d畛ng v cho ph辿p "Cloning". V狸 khu担n kh畛 c畛a bi vi畉t, n棚n t担i m畉n ph辿p ch畛 畛 c畉p 畉n nh畛ng g狸 c坦 t鱈nh c叩ch hi畛n-th畛c m c畛ng-畛ng th畉 gi畛i ang mong m畛i n董i c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u, d畛a tr棚n nh畛ng kh叩m ph叩 g畉n 但y nh畉t. 2. Vi畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c cho ph動董ng ph叩p tr畛-li畛u. Ph畉n 担ng c叩c b畛nh t畉t n董i con ng動畛i l k畉t qu畉 do vi畛c c叩c t畉 bo trong con ng動畛i c畛a ch炭ng ta ng動ng ho畉t 畛ng hay kh担ng lm vi畛c theo 炭ng nh動 ch畛c nng c畛a ch炭ng, ho畉c do b畛i c叩c m担 c畛a th但n th畛 b畛 h畛y ho畉i. Hi畛n nay, 畛 thay th畉 cho c叩c c董 ph畉n ho畉c gh辿p c叩c b畛 ph畉n, c滴ng nh動 m担 kh担ng c嘆n ho畉t 畛ng b狸nh th動畛ng, c叩c chuy棚n vi棚n y khoa 達 c畉n ph畉i s畛 d畛ng 畉n c叩c b畛 ph畉n, t畛 d畛 nh動 tim, th畉n, t畛y, m畉t..v.v.., 動畛c hi畉n t畉ng. Tuy nhi棚n, kh担ng may cho ch炭ng ta l s畛 b畛nh nh但n cng ngy cng gia tng v v動畛t h畉n con s畛 v畛 c叩c b畛 ph畉n m ch炭ng ta c坦 動畛c (do s畛 hi畉n t畉ng c畛a c叩c 但n nh但n) 畛 thay th畉 hay c畉y, gh辿p. T畉 bo g畛c c坦 th畛 cung 畛ng cho ta m畛t ngu畛n nguy棚n-li畛u m畛i phong ph炭, h畉u c坦 th畛 thay th畉 c叩c t畉 bo v m担 達 b畛 h畛ng, nh畉m ch畛a tr畛 c叩c ch畛ng b畛nh nan y, t畛 d畛 nh動: b畛nh tim, b畛nh ung th動, b畛nh Parkinson, b畛nh ti畛u 動畛ng, b畛nh m畉t tr鱈 nh畛, b畛nh ch畉n th動董ng c畛t s畛ng, c董n 畛t tr畛y (stroke), b畛nh au nh畛c th畉p kh畛p kinh ni棚n, b畛 ph畛ng n畉ng..v.v.. C坦 th畛 n坦i h畉u nh動 c叩c cn b畛nh th担ng th動畛ng hi畛n nay, 畛u c坦 nhi畛u c董 may i畛u tr畛 b畛i vi畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c m g畉n 但y c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u m畛i kh叩m ph叩 ra. Tuy nhi棚n, tr動畛c nh畛ng d畉u hi畛u kh畉 quan v nh畛ng thnh c担ng r畛c r畛 達 v ang g畉t h叩i 動畛c nhi畛u thnh qu畉 v動畛t b畛c 叩ng k畛 trong c担ng vi畛c i畛u tr畛 c叩c cn b畛nh 動董ng th畛i. Y h畛c ngay nay v畉n c嘆n g畉p ph畉i m畛t s畛 v畉n 畛 kh坦 khn trong c担ng vi畛c 叩p d畛ng v 動a c叩c kh叩m ph叩 m畛i m畉 畉y vo trong c担ng vi畛c th畛c hnh c畛 th畛 n董i c叩c s畛 y t畉. Nh畛ng kh坦 khn ny tuy 叩ng k畛, nh動ng kh担ng ph畉i l ch炭ng ta kh担ng c坦 kh畉 nng v動畛t qua. N坦i t坦m l畉i, ch炭ng ta c畉n ch畛 畛i v畛i th畛i gian 畛 xem coi c叩c ph叩t minh m畛i 畉y s畉 mang l畉i nh畛ng l畛i 鱈ch c畛 th畛 g狸 cho nh但n lo畉i. IV. QUAN I畛M V L畉P TR働畛NG C畛A GAO H畛I CNG GAO. 畛ng tr動畛c c叩c ph叩t minh m畛i m畉 trong ngnh y-sinh h畛c, 動畛c th畛c hi畛n 畉u th畉 k畛 th畛 21 ny, c畛 th畛 l vi畛c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c trong c叩c ph動董ng ph叩p tr畛 li畛u. Gi叩o H畛i C担ng Gi叩o lu担n lu担n t叩n th動畛ng v khuy畉n kh鱈ch c叩c n畛 l畛c v s畛 thi畛n ch鱈 c畛a c叩c chuy棚n gia nghi棚n c畛u. C叩ch 但y vi nm t畉i R担ma, Th叩nh 担 c畛a Gi叩o H畛i 達 t畛 ch畛c m畛t H畛i ngh畛 chuy棚n 畛, vo ngy 13-14, th叩ng 11, 2001 t畉i 畉i h畛c gi叩o hong Ateneo
  • 8. 8 Pontificio Regina Apostolorum - R担ma. H畛i ngh畛 ny 達 動畛c b畉o tr畛 c畛a 2 畉i h畛c v 1 H畛c vi畛n danh ti畉ng tr棚n th畉 gi畛i: 畉i h畛c Francisco de Vitoria (Madrid - T但y Ban Nha), Pontifical Athenaeum Regina Apostolorum (R担ma) v Guil辿 Foundation (European Institute for Social Studies - Th畛y S挑), nh畉m th畉o lu畉n v畛 nh畛ng v畉n 畛 nan gi畉i v nh畛ng thi畛n 鱈ch cho con ng動畛i trong c担ng tr狸nh nghi棚n c畛u t畉 bo g畛c. Ti畉n s挑 Esmail D. Zanjani, m畛t trong nh畛ng chuy棚n gia ang d畉n 畉u v畛 vi畛c nghi棚n c畛u t畉 bo g畛c, hi畛n l gi畉ng s動 t畉i 畉i h畛c Nevada, Hoa K畛, 達 動a ra nh畛ng nh畉n 畛nh ph湛 h畛p v畛i quan i畛m v chi畛u h動畛ng l畉p lu畉n hi畛n th畛i c畛a Gi叩o h畛i C担ng Gi叩o. ng ta ph叩t bi畛u r畉ng: "Hi畛n nay, c坦 r畉t nhi畛u d畛 ki畛n cho th畉y, ch炭ng ta c坦 th畛 thnh c担ng trong vi棚c s畛 d畛ng c叩c t畉 bo g畛c c畛a ng動畛i l畛n (Adult Stem Cells) 畛 i畛u tr畛 c叩c ch畛ng b畛nh v畛 tim, v c叩c m担 b畛 h動 h畉i. Sau nhi畛u l畉n th畛-nghi畛m th狸 k畉t qu畉 cho th畉y c担ng vi畛c ny 達 r畉t c坦 hi畛u nghi畛m." (Ph畛ng theo bi thuy畉t tr狸nh c畛a Dr. Zanjani t畉i h畛i ngh畛 - Th畛 t動 14 th叩ng 11, 2001). Ti畉n s挑 Zanjani c嘆n cho bi畉t th棚m, theo nh動 k畉t qu畉 c畛a nh畛ng cu畛c th畛-nghi畛m v畛a qua th狸 n坦 ch畛ng minh cho ta th畉y, vi畛c d湛ng c叩c t畉 bo g畛c n董i ng動畛i l畛n, 畉t 動畛c nh畛ng k畉t qu畉 kh畉 quan nh動 達 ti棚n o叩n. Cho n棚n, "T担i (Dr. Zanjani) thi畉t ngh挑 ch炭ng ta kh担ng nh畉t thi畉t ph畉i s畛 d畛ng 畉n c叩c t畉 bo g畛c l畉y 動畛c t畛 ph担i (Embryonic Stem Cells), v狸 i畛u 坦 g畉p ph畉i nhi畛u s畛 ch畛ng 畛i x辿t v畛 m畉t lu但n l箪, m 畛ng th畛i k畉t qu畉 th狸 c滴ng ch動a ch畉c g狸 達 tr畛i v動畛t h董n, vi畛c d湛ng c叩c t畉 bo g畛c t畛 ng動畛i l畛n trong c叩c ph動董ng ph叩p tr畛 li畛u." V畛i m畛t l畛i suy t動 t動董ng t畛 nh動 th畉, b Monica Lopez Barahona, gi畉ng s動 t畉i 畉i h畛c Francisco de Victoria (T但y Ban Nha), khi 動畛c ph坦ng vi棚n nh b叩o ph畛ng v畉n t畉i H畛i ngh畛 達 ph叩t bi畛u nh動 sau: "Kh担ng th畛 ch畉p nh畉n 動畛c s畛 vi畛c t畉o m畛t ph担i ng動畛i, r畛i sau 坦 ch畛 l畉y c叩c t畉 bo g畛c r畛i th狸 h畛y b畛 n坦 i." B ta nh畉n m畉nh, theo quan i畛m c畛a c叩c khoa h畛c gia, th狸 hi畛n nhi棚n 達 c坦 s畛 hi畛n di畛n c畛a m畛t con ng動畛i ngay t畛 l炭c khi tr畛ng 動畛c th畛 tinh. V狸 l箪 do 坦, kh担ng th畛 ch畉p nh畉n 動畛c x辿t v畛 m畉t 畉o 畛c, khi s畛 d畛ng s畛 s畛ng con ng動畛i ny (t畛c l c叩c ph担i b畛 s畛 d畛ng 畛 l畉y t畉 bo g畛c) 畛 c畛u m畛t ng動畛i kh叩c (畛 c畉y gh辿p ho畉c thay th畉 c叩c b畛 ph畉n b畛 h動 h畛ng). Quan i畛m ny, ch炭ng ta c坦 th畛 t狸m th畉y trong gi叩o hu畉n c畛a Gi叩o H畛i: "Con ng動畛i ph畉i 動畛c 畛i x畛 nh動 m畛t nh但n v畛 k畛 t畛 khi th畛 tinh, v v狸 v畉y c滴ng t畛 l炭c 坦 nh但n quy畛n c畛a n坦 ph畉i 動畛c th畛a nh畉n, tr動畛c h畉t l quy畛n s畛ng b畉t kh畉 x但m ph畉m c畛a m畛t con ng動畛i v担 t畛i." 5 K畉T LU畉N: N坦i t坦m l畉i, ch畛 tr動董ng v l畉p tr動畛ng c畛a GHCG hi畛n nay l kh担ng cho ph辿p vi畛c s畛 d畛ng c叩c ph担i ng動畛i nh動 th畛 l m畛t v畉t-li畛u 畛 nghi棚n c畛u, 6 i畛n h狸nh l vi畛c t畉o c叩c 5 . Tr鱈ch trong Hu畉n Th畛 Donum vitae (T畉ng Ph畉m S畛 S畛ng), s畛 79 v Th担ng i畛p Evangelium Vitae (Tin M畛ng S畛 S畛ng), s畛 60. 6 . Xem "Ethics-Free Genetics is a Threat to Man's Dignity, Pope John Paul II, Warns" - Vatican City, 26 tha湛ng 11, 2001. Zenith International News Agency (ZE01112602).
  • 9. 9 ph担i b畉ng ph動董ng ph叩p th畛 tinh trong 畛ng nghi畛m. 7 Sau 坦, t叩ch c叩c t畉 bo g畛c ra t畛 c叩c ph担i ny r畛i h畛y ch炭ng i, lm nh動 v畉y theo quan i畛m c畛a Gi叩o H畛i l kh担ng th畛 ch畉p nh畉n 動畛c, x辿t v畛 m畉t lu但n l箪. V狸 Gi叩o h畛i x叩c t鱈n r畉ng: ngay t畛 gi但y ph炭t th畛 tinh, th狸 達 c坦 xu畉t hi畛n s畛 s畛ng con ng動畛i (xem Hu畉n Th畛 Donum vitae v Th担ng i畛p Evangelicum vitae). i畛u ny kh担ng ng畛ng 動畛c TC Gioan Phaol担 II l畉p i l畉p l畉i, tr鱈ch t畛 Hu畉n th畛 Donum vitae v Declaration on Procured Abortion: "Ngay t畛 khi tr畛ng 動畛c th畛 tinh, m畛t s畛 s畛ng m畛i 動畛c b畉t 畉u, m s畛 s畛ng 畉y kh担ng ph畉i l c畛a cha c滴ng ch畉ng ph畉i c畛a m畉, nh動ng 炭ng h董n 坦 l s畛 s畛ng c畛a m畛t con ng動畛i m畛i v n坦 c坦 th畛 t畛 m狸nh ph叩t tri畛n." 8 L畉 坦, TC k棚u g畛i, c叩c c畛ng 畛ng v hi畛p h畛i c叩c khoa h畛c gia tr棚n th畉 gi畛i "h達y t担n tr畛ng tuy畛t 畛i s畛 s畛ng con ng動畛i t畛 gi但y ph炭t m畛i b畉t 畉u cho 畉n h董i th畛 cu畛i c湛ng." 9 7 . Mu畛n bi畉t th棚m chi ti畉t v畛 vi畛c th畛 tinh trong 畛ng nghi畛m xin 畛c bi vi畉t c畛a Richard A. McCormick, S.J., " The Ethical and Religious Challenges of Reproductive Technology," in Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics 8(1999): 畉c bi畛t trang 547-556, 547. 8 . Xem Declaration on Procured Abortion. Ban hnh do Th叩nh B畛 T鱈n L箪 v 畛c Tin, 動畛c ng t畉i trong nh畉t b叩o L'Osservatore Romano,ngy 29 th叩ng 5 nm 1979. 9 . Vatican News, 26 November, 2001.