Tiếp cận BN rối loạn cảm giác - 2020 - Đại học Y dược TPHCM
•
0 likes•59 views
Bài giảng cập nhật năm 2019 - 2020
Tiếp cận BN rối loạn cảm giác - 2020 - Đại học Y dược TPHCM
- 1. TIẾP CẬN BỆNH NHÂN BỊ RỐI LOẠN CẢM GIÁC TS LÊVĂNTUẤN TSTRẦN CÔNGTHẮNG
- 2. Mục tiêu học tập 1. Phân biệt các loại cảm giác bản thể 2. Mô tả được giải phẫu thần kinh liên quan chức năng cảm giác thân thể. 3. Mô tả các con đường dẫn truyền cảm giác nông và sâu 4. Trình bày và giải thích được triệu chứng rối loạn cảm giác liên quan đến các vị trí cụ thể trên đường dẫn truyền cảm giác: vỏ não, đồi thị, thân não, tủy Dz, sừng sau tủy Dz, rễ thần kinh cảm giác, đám rốiTK, dâyTK.
- 3. Dàn bài 1. Các loại cảm giác bản thể 2. Giải phẫu thần kinh liên quan chức năng cảm giác thân thể. 3. Triệu chứng rối loạn cảm giác liên quan các con đường dẫn truyền cảm giác: vỏ não, đồi thị, thân não, tủy Dz, sừng sau tủy Dz, rễ thần kinh cảm giác, đám rốiTK, dây TK.
- 4. Hệ cảm giác bản thể Cảm giác có thể được chia thành 4 loại: ▪ Nông ▪ Sâu ▪ Tạng ▪ Đặc biệt
- 5. Cảm giác nông ▪ Sờ ▪ Đau ▪ Nhiệt
- 6. Cảm giác sâu ▪ Sờ ▪ Vị thế khớp ▪ Đau và căng cơ sâu ▪ Cảm giác rung vỏ xương
- 7. Cảm giác tạng ▪ Đói ▪ Buồn nôn ▪ Đau tạng
- 8. Cảm giác đặc biệt ▪ Ngửi ▪ Nhìn ▪ Nếm ▪ Nghe ▪ Thăng bằng
- 9. Sự liên kết ▪ Neuron thứ nhất: ở hạch rễ sau hay hạch hướng tâm tạng ▪ Neuron thứ hai: thân tế bào nằm ở trong trục thần kinh ▪ Neuron thứ ba: thân tế bào nằm ở đồi thị và phóng chiếu đến vỏ não cảm giác Hình 3.13: Sô ñoà ñöôøng caûm giaùc
- 10. Các đường cảm giác Hệ liềm (cột sau) mang cảm giác: ▪ Sờ ▪ Vị thế khớp ▪ Căng cân cơ ▪ Rung vỏ xương
- 11. Cảm giác nông Hệ bụng bên (bó gai-đồi thi bên) chuyển xung liên quan: ▪ Cảm giác đau ▪ Nhiệt độ da
- 12. Cảm giác nông Hệ bụng trước (bó gai-đồi thị trước) chuyển xung liên quan: ▪ Cảm giác sờ thô
- 13. Rễ sau tủy Dz
- 14. Các vùng vỏ não ▪ Các vùng vỏ não cảm giác nguyên phát: vùng vỏ não 3, 1 và 2 ▪ Các vùng vỏ não thêm: vùng phóng chiếu thứ phát
- 18. Phân bố cảm giác theo rễ TK (Dermatome)
- 21. Các hội chứng tổn thương cảm giác ▪ Tổn thươngTK ngoại biên đơn độc ▪ Tổn thương nhiều dâyTK ▪ Tổn thương rễTK ▪ Tổn thương hạch cảm giác ▪ Tổn thương tủy Dz ▪ Tổn thương thân não ▪ Tổn thương đồi thị ▪ Tổn thương thùy đính ▪ Do tâm lý
- 22. Tổn thương tủy Dz
- 23. Sang thương cắt ngang tủy Dz ▪ Sang thương một bên ảnh hưởng hai hệ cảm giác khác nhau ▪ Tổn thương hệ cột sau, biểu hiện cảm giác cùng bên tổn thương ▪ Cảm giác đau nhiệt biểu hiện đối bên do bắt chéo
- 24. Sang thương trung tâm tủy Dz ▪ Sang thương chỉ ở sợi đau nhiệt ngay nơi bắt chéo gây mất cảm giác tại khoanh tổn thương ▪ Syringomyelia ảnh hưởng ngay mép trắng trước
- 26. Sang thương cột sau-đường liềm trong ▪ Sang thương cột sau tủy Dz gây mất cảm giác cùng bên ▪ Sang thương liềm trong gây mất cảm giác đối bên ▪ Sang thương ở não giữa và bao trong thường ảnh hưởng đường trước bên và tam thoa ▪ Sang thương vỏ não ảnh hưởng theo vùng định khu vỏ não
- 28. Tổn thương hệ trước bên ▪ Cảm giác đau, nhiệt và sờ thô sơ ▪ Tổn thương trên chổ bắt chéo sẽ gây mất cảm giác đối bên
- 30. Cảm giác TK tam thoa ▪ Cảm giác từ mặt, đặc biệt môi, niêm mạc miệng, kết mạc, răng ▪ Thân tế bào ở hạch tam thoa ▪ Các sợi mang cảm giác sờ sẽ khớp với nhân chính của TK tam thoa ở mức giữa cầu não ngay đường vào của TK. Các sợi rồi chéo qua đường giữa, khớp với liềm trong, tận ở nhân bụng sau trong của đồi thị
- 32. Đau TK tam thoa ▪ ĐauTK tam thoa còn gọi là tic douloureux ▪ Sang thương hành não bên làm gián đoạn đường đau nhiệt hướng xuống gây mất cảm giác mặt cùng bên trừ cảm giác sờ ▪ Sang thương liềm trong trên mức giữa cầu não sẽ giảm hết các cảm giác mặt đối bên ▪ Sang thương bao trong và vỏ não làm mất tất cả loại cảm giác ở mặt đối bên
- 33. Roái loaïn caûm giaùc trong toån thöông ñoài thò ▪ Toån thöông ñoài thò coù theå gaây roái loïan hoaëc maát taát caû caùc loaïi caûm giaùc nöûa thaân ñoái beân. ▪ Ngoaøi ra coøn coù theå coù ñau töï phaùt hoaëc caùc caûm giaùc khoù chòu khaùc ôû beân ñoái dieän. Caùc caûm giaùc ñoù coù theå laø raùt boûng, ñau xeù, dao ñaâm, ñau nhoùi vaø giaät, nhöng thöôøng raát khoù dieãn taû. Baát kyø kích thích naøo ngoaøi da, duø chæ laø sôø nheï, cuõng coù theå gaây ra caûm giaùc raát khoù chòu hoaëc gaây ñau. Ñaây laø hoäi chöùng Dejerine- Roussy, do toån thöông ñoài thò. Ñoâi khi hoäi chöùng naøy coøn gaëp ôû beänh nhaân bò toån thöông chaát traéng thuøy ñính hoaëc toån thöông tuûy.
- 34. Roái loaïn caûm giaùc trong toån thöông voû naõo caûm giaùc ▪ Caùc sang thöông khu truù ôû voû naõo caûm giaùc laøm maát chöùc naêng caûm giaùc phaân bieät ôû nöûa thaân ñoái beân toån thöông. ▪ Beänh nhaân maát khaû naêng ñònh vò kích thích caûm giaùc ôû phaàn cô theå bò beänh hoaëc khoâng nhaän bieát ñöôïc vò trí cuûa caùc phaàn cô theå. ▪ Beänh nhaân cuõng khoâng theå nhaän bieát ñöôïc moät vaät qua sôø naén cuõng nhö khoâng öôùc löôïng ñöôïc kích thöôùc, troïng löôïng, caáu truùc beà maët cuûa chuùng. ▪ Roái loaïn caûm giaùc kieåu voû naõo thöôøng roõ ôû baøn tay hôn laø ôû thaân vaø caùc phaàn gaàn cuûa chi.
- 35. Đau TK tọa Ñau thaàn kinh toïa lan töø löng xuoáng moâng, ñuøi, caúng chaân vaø baøn chaân, theo ñöôøng ñi cuûa daây thaàn kinh toïa. Thaàn kinh toïa
- 37. TÓM LẠI ▪ HệTK cảm giác gồm 3 thành phần từ cơ quan cảm nhận đến vỏ não. ▪ Tổn thương cảm giác thay đổi tùy thuộc vị trí và mức độ tổn thương.
- 38. Tài liệu tham khảo ▪ SáchThần kinh học 2015. BMThần Kinh. ĐHYDTP.HCM ▪ Clinical Neurology. Aminoff MJ, Greenberg DA, Simon RP. 2015 Giải đáp thắc mắc: trancongthang@ump.edu.vn