șĘșĘߣ

șĘșĘߣShare a Scribd company logo
სსიპ ბორჯომის N1 საჯარო სკოლის VIII კლასი
06.05.2014
ჱოპონიმთა პოეზია მე-2 გვერდი
პპპპპოეზიაჹოთა áƒœáƒ˜áƒšáƒœáƒ˜áƒáƒœáƒ˜áƒ«áƒ˜áƒĄ â€žáƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒŁáƒ áƒ˜
კანჱაჱა“
ჹოთა áƒœáƒ˜áƒšáƒœáƒ˜áƒáƒœáƒ˜áƒ«áƒ˜áƒĄ áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒšáƒ˜ â€žáƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒŁáƒ áƒ˜
კანჱაჱა“ ვჼვდებით რამდენიმე
áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒš საჼელწოდებას. áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜,
ისევე როგორáƒȘ სამეგრელო,
áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ ისჱორიულ-
áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒšáƒ˜ მჼარეა. იგი მდებარეობს
áƒ„áƒ•áƒ”áƒ§áƒœáƒ˜áƒĄ ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილჹი,
ჹავი ზჩვის აჩმოსავლეთ სანაპიროზე.
áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜áƒĄ ავჱონომიური რესპუბლიკის
საზჩვრები მოიáƒȘავდა რამდენიმე
ისჱორიულ áƒáƒšáƒ„áƒĄ: áƒĄáƒáƒ«áƒ”áƒœáƒ˜ ანუ áƒŻáƒ˜áƒ„áƒ”áƒ—áƒ˜,
ბზიჀი, გუმა, áƒšáƒŁáƒáƒĄáƒáƒ€áƒ”áƒšáƒ˜, სამურზაყანო,
წაგელდა, იგივე დალის ჼეობა.
áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜, როგორáƒȘ პოლიჱიკური
ერთეული, სჼვადასჼვა ეპოჄალი
სჼვადასჼვა ჱერიჱორიას მოიáƒȘავდა და
არასოდეს ემთჼვეოდა ეთნიკურ
áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒĄ, ე. ი. áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒŁáƒ áƒ˜ ჱომებით
დასაჼლებულ ჱერიჱორიას. ყველაზე
აჼლო ურთიერთობა áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ‘áƒĄ
სამეგრელოსთან ჰჄონდათ, ეს კუთჼე მდ.
რიონს, áƒȘჼენისწყალს, ენგურსა და ჹავ
ზჩვას ჹორის მოჄáƒȘეული ჱერიჱორიაა,
მისი ნაწილი იყო სამურზაყანოáƒȘ.
საჼელწოდება „სამეგრელო“
მომდინარეობს “ეგრისიდან“ (ეგრისის
áƒĄáƒáƒ›áƒ”áƒ€áƒ). თავდაპირველად გაიგივებული
იყო მთლიანად დასავლეთ
áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄáƒáƒ—áƒáƒœ, მსგავსად áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜áƒĄ
„იმერეთისა“ (áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ—áƒ áƒĄáƒáƒ›áƒ”áƒ€áƒ). XIII-XV
ქქ-ლი ამ áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒš საჼელწოდებას
უკვე ვიწრო მნიჹვნელობა áƒáƒ„áƒ•áƒĄ -
აჩნიჹნავს áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ
áƒ”áƒ—áƒœáƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒšáƒ˜ áƒŻáƒ’áƒŁáƒ€áƒ˜áƒ—,
მეგრელებით, დასაჼლებულ მჼარეს
მდინარეებს ჀქიáƒȘჟაქა და áƒȘჼენისწყალს
ჹორის. გვიანდელ ჹუასაუკუნეებჹი ამ
ჱერიჱორიაზე ოდიჹის სამთავრო
ლეიჄმნა. ამ დროიდან ეს აჼალი
საჼელწოდებაáƒȘ გვჼვდება და ძველიáƒȘ.
XIX ქ-იქ I ნაჼევარჹი áƒáƒ€áƒźáƒáƒ– Ⴠეოდალთა
áƒ›áƒáƒ«áƒáƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ ჹედეგად სამთავროს
საზჩვარმა ჯერ მდ. კელასურზე,
ჹემდეგ მდ. ჊ალიძგაზე და ბოლოს მდ.
ენგურზე გადმოინაáƒȘვლა. ჩემი აზრით,
ამ ჱოპონიმებით ავჱორი ჹეგვაჼსენებს
ორი იჱორიული áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜ მჼარის
ჱრადიáƒȘიულ მეგობრულ
ურთიერთობას, რითაáƒȘ ჼაზს უსვამს
დჩევანდელი ვითარების, რუსეთის
მიერ áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜áƒĄ ოკუპაáƒȘიიქ,
დედასამჹობლოსგან áƒ©áƒáƒ›áƒáƒšáƒáƒ áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ
უსამართლობას.
ნათია ჭყონია
გვერდი 2 გაზეთის საჼელი
áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜ „მამული“ სამჹობლოს სიყვარულზეა
ლეჄმნილი. áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜ პაჱარაა (იგი ოთჼი
სამჱაეპედისგან ჹედგება), ამიჱომ კიდევ áƒŁáƒ€áƒ áƒ
დიდი მნიჹვნელობა áƒáƒ„áƒ•áƒĄ მასჹი გამოყენებულ
áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒš საჼელთა დანიჹნულების გააზრებას.
პირველი áƒĄáƒąáƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒĄ მესამე ჱაეპჹი პოეჱი აჼსენებს
მჱკვარს. მჱკვარი áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ (ასევე
ამიერკავკასიის) უდიდესი მდინარეა, მას მიჼეილ
ჯავაჼიჹვილი დედამდინარედ მოიჼსენიებდა. ეს
მდინარე სათავეს იჩებს áƒ—áƒŁáƒ áƒ„áƒ”áƒ—áƒ˜áƒĄ ჱერიჱორიდან
და კასპიის ზჩვაჹი ჩაედინება. ჩემი აზრით, ავჱორს
უნდა, ჹეგვაჼსენოს, თუ რა მნიჹვნელობა ჰჄონდა
მჱკვარს áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜ სამეურნეო-áƒĄáƒáƒ›áƒ˜áƒŹáƒáƒ—áƒ›áƒáƒ„áƒ›áƒ”áƒ“áƒ
კულჱურის, ზოგადად, áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜ áƒȘივილიზაáƒȘიიქ,
ასევე, თბილისის დაარსებისა და
განვითარებისთვის. მრავალი საუკუნის
განმავლობაჹი მჱკვარი იყო თბილისის áƒ§áƒáƒ€áƒ˜áƒĄáƒ და
კულჱურის ნაწილი, მისი ქაáƒȘიáƒȘოჼლო ძარ჊ვი.
მჱკვრის მნიჹვნელობაზე მიანიჹნებს áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒšáƒ˜ მისი
მოჼსენიება მთაწმინდის გვერდით. მთაწმინდა
არაერთჼელ ჄáƒȘეულა Ⴤართველ პოეჱთა ჹთაგონების
წყაროდ. საჼელწოდება მან მიიჩო ერთ-ერთი
მნიჹვნელოვანი áƒ„áƒ áƒ˜áƒĄáƒąáƒ˜áƒáƒœáƒŁáƒšáƒ˜ სავანის, ათონის
მთის, მიჼედვით. მთაწმინდას სჼვაგვარად
მამადავითსაáƒȘ უწოდებენ, რადგან VI საუკუნეჹი აჄ
დამკვიდრებულა áƒȘამეჱ ასურელ მამათაგან ერთ-
ერთი, დავითი. აჄედან გამომდინარე, áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜
სულიერი áƒȘჼოვრების განვითარებაჹი მთაწმინდას
დიდი მნიჹვნელობა áƒáƒ„áƒ•áƒĄ. áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜áƒĄ მესამე áƒĄáƒąáƒ áƒáƒ€áƒšáƒ˜
მოიჼსენიება არაგვი და ჯვარი. ჯვარი არის VI
საუკუნის ჹაძარი და მონასჱერი, რომელიáƒȘ
მáƒȘჼეთის აჩმოსავლეთით, მდინარე არაგვისა და
არჩილ სულაკაური -
„მამული“
სათაური
მჱკვრის ჹესართავთან, კლდოვანი მთის წვერზე
მდებარეობს. IV საუკუნის 30-იან წლებჹი მირიან
áƒ›áƒ”áƒ€áƒ˜áƒĄ ბრძანებით ამ ადგილას ჟიქ ჯვარი
აჩმართეს, რომელსაáƒȘ მოგვიანებით თაყვანს
ქáƒȘემდნენ არა მარჱო Ⴤართველი, არამედ მთელი
კავკასიის áƒ„áƒ áƒ˜áƒĄáƒąáƒ˜áƒáƒœáƒ”áƒ‘áƒ˜. ჩემი აზრით, ამ
საჼელწოდებების ჼსენებით ავჱორი გვეუბნება,
რომ მამულის, სამჹობლოს სიყვარული,
უპირველეს ყოვლისა, ჩვენი წინაპრების
სულიერი მონაპოვრის დაáƒȘვაა.
გიორგი მძინარილვილი

More Related Content

Toponimta poezia 2

  • 1. სსიპ ბორჯომის N1 საჯარო სკოლის VIII კლასი 06.05.2014 ჱოპონიმთა პოეზია მე-2 გვერდი პპპპპოეზიაჹოთა áƒœáƒ˜áƒšáƒœáƒ˜áƒáƒœáƒ˜áƒ«áƒ˜áƒĄ â€žáƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒŁáƒ áƒ˜ კანჱაჱა“ ჹოთა áƒœáƒ˜áƒšáƒœáƒ˜áƒáƒœáƒ˜áƒ«áƒ˜áƒĄ áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒšáƒ˜ â€žáƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒŁáƒ áƒ˜ კანჱაჱა“ ვჼვდებით რამდენიმე áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒš საჼელწოდებას. áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜, ისევე როგორáƒȘ სამეგრელო, áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ ისჱორიულ- áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒšáƒ˜ მჼარეა. იგი მდებარეობს áƒ„áƒ•áƒ”áƒ§áƒœáƒ˜áƒĄ ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილჹი, ჹავი ზჩვის აჩმოსავლეთ სანაპიროზე. áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜áƒĄ ავჱონომიური რესპუბლიკის საზჩვრები მოიáƒȘავდა რამდენიმე ისჱორიულ áƒáƒšáƒ„áƒĄ: áƒĄáƒáƒ«áƒ”áƒœáƒ˜ ანუ áƒŻáƒ˜áƒ„áƒ”áƒ—áƒ˜, ბზიჀი, გუმა, áƒšáƒŁáƒáƒĄáƒáƒ€áƒ”áƒšáƒ˜, სამურზაყანო, წაგელდა, იგივე დალის ჼეობა. áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜, როგორáƒȘ პოლიჱიკური ერთეული, სჼვადასჼვა ეპოჄალი სჼვადასჼვა ჱერიჱორიას მოიáƒȘავდა და არასოდეს ემთჼვეოდა ეთნიკურ áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒĄ, ე. ი. áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒŁáƒ áƒ˜ ჱომებით დასაჼლებულ ჱერიჱორიას. ყველაზე აჼლო ურთიერთობა áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ‘áƒĄ სამეგრელოსთან ჰჄონდათ, ეს კუთჼე მდ. რიონს, áƒȘჼენისწყალს, ენგურსა და ჹავ ზჩვას ჹორის მოჄáƒȘეული ჱერიჱორიაა, მისი ნაწილი იყო სამურზაყანოáƒȘ. საჼელწოდება „სამეგრელო“ მომდინარეობს “ეგრისიდან“ (ეგრისის áƒĄáƒáƒ›áƒ”áƒ€áƒ). თავდაპირველად გაიგივებული იყო მთლიანად დასავლეთ áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄáƒáƒ—áƒáƒœ, მსგავსად áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜áƒĄ „იმერეთისა“ (áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ—áƒ áƒĄáƒáƒ›áƒ”áƒ€áƒ). XIII-XV ქქ-ლი ამ áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒš საჼელწოდებას უკვე ვიწრო მნიჹვნელობა áƒáƒ„áƒ•áƒĄ - აჩნიჹნავს áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ áƒ”áƒ—áƒœáƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒšáƒ˜ áƒŻáƒ’áƒŁáƒ€áƒ˜áƒ—, მეგრელებით, დასაჼლებულ მჼარეს მდინარეებს ჀქიáƒȘჟაქა და áƒȘჼენისწყალს ჹორის. გვიანდელ ჹუასაუკუნეებჹი ამ ჱერიჱორიაზე ოდიჹის სამთავრო ლეიჄმნა. ამ დროიდან ეს აჼალი საჼელწოდებაáƒȘ გვჼვდება და ძველიáƒȘ. XIX ქ-იქ I ნაჼევარჹი áƒáƒ€áƒźáƒáƒ– Ⴠეოდალთა áƒ›áƒáƒ«áƒáƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ ჹედეგად სამთავროს საზჩვარმა ჯერ მდ. კელასურზე, ჹემდეგ მდ. ჊ალიძგაზე და ბოლოს მდ. ენგურზე გადმოინაáƒȘვლა. ჩემი აზრით, ამ ჱოპონიმებით ავჱორი ჹეგვაჼსენებს ორი იჱორიული áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜ მჼარის ჱრადიáƒȘიულ მეგობრულ ურთიერთობას, რითაáƒȘ ჼაზს უსვამს დჩევანდელი ვითარების, რუსეთის მიერ áƒáƒ€áƒźáƒáƒ–áƒ”áƒ—áƒ˜áƒĄ ოკუპაáƒȘიიქ, დედასამჹობლოსგან áƒ©áƒáƒ›áƒáƒšáƒáƒ áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ უსამართლობას. ნათია ჭყონია
  • 2. გვერდი 2 გაზეთის საჼელი áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜ „მამული“ სამჹობლოს სიყვარულზეა ლეჄმნილი. áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜ პაჱარაა (იგი ოთჼი სამჱაეპედისგან ჹედგება), ამიჱომ კიდევ áƒŁáƒ€áƒ áƒ დიდი მნიჹვნელობა áƒáƒ„áƒ•áƒĄ მასჹი გამოყენებულ áƒ’áƒ”áƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒŁáƒš საჼელთა დანიჹნულების გააზრებას. პირველი áƒĄáƒąáƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒĄ მესამე ჱაეპჹი პოეჱი აჼსენებს მჱკვარს. მჱკვარი áƒĄáƒáƒ„áƒáƒ áƒ—áƒ•áƒ”áƒšáƒáƒĄ (ასევე ამიერკავკასიის) უდიდესი მდინარეა, მას მიჼეილ ჯავაჼიჹვილი დედამდინარედ მოიჼსენიებდა. ეს მდინარე სათავეს იჩებს áƒ—áƒŁáƒ áƒ„áƒ”áƒ—áƒ˜áƒĄ ჱერიჱორიდან და კასპიის ზჩვაჹი ჩაედინება. ჩემი აზრით, ავჱორს უნდა, ჹეგვაჼსენოს, თუ რა მნიჹვნელობა ჰჄონდა მჱკვარს áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜ სამეურნეო-áƒĄáƒáƒ›áƒ˜áƒŹáƒáƒ—áƒ›áƒáƒ„áƒ›áƒ”áƒ“áƒ კულჱურის, ზოგადად, áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜ áƒȘივილიზაáƒȘიიქ, ასევე, თბილისის დაარსებისა და განვითარებისთვის. მრავალი საუკუნის განმავლობაჹი მჱკვარი იყო თბილისის áƒ§áƒáƒ€áƒ˜áƒĄáƒ და კულჱურის ნაწილი, მისი ქაáƒȘიáƒȘოჼლო ძარ჊ვი. მჱკვრის მნიჹვნელობაზე მიანიჹნებს áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒšáƒ˜ მისი მოჼსენიება მთაწმინდის გვერდით. მთაწმინდა არაერთჼელ ჄáƒȘეულა Ⴤართველ პოეჱთა ჹთაგონების წყაროდ. საჼელწოდება მან მიიჩო ერთ-ერთი მნიჹვნელოვანი áƒ„áƒ áƒ˜áƒĄáƒąáƒ˜áƒáƒœáƒŁáƒšáƒ˜ სავანის, ათონის მთის, მიჼედვით. მთაწმინდას სჼვაგვარად მამადავითსაáƒȘ უწოდებენ, რადგან VI საუკუნეჹი აჄ დამკვიდრებულა áƒȘამეჱ ასურელ მამათაგან ერთ- ერთი, დავითი. აჄედან გამომდინარე, áƒ„áƒáƒ áƒ—áƒŁáƒšáƒ˜ სულიერი áƒȘჼოვრების განვითარებაჹი მთაწმინდას დიდი მნიჹვნელობა áƒáƒ„áƒ•áƒĄ. áƒšáƒ”áƒ„áƒĄáƒ˜áƒĄ მესამე áƒĄáƒąáƒ áƒáƒ€áƒšáƒ˜ მოიჼსენიება არაგვი და ჯვარი. ჯვარი არიქ VI საუკუნის ჹაძარი და მონასჱერი, რომელიáƒȘ მáƒȘჼეთის აჩმოსავლეთით, მდინარე არაგვისა და არჩილ სულაკაური - „მამული“ სათაური მჱკვრის ჹესართავთან, კლდოვანი მთის წვერზე მდებარეობს. IV საუკუნის 30-იან წლებჹი მირიან áƒ›áƒ”áƒ€áƒ˜áƒĄ ბრძანებით ამ ადგილას ჟიქ ჯვარი აჩმართეს, რომელსაáƒȘ მოგვიანებით თაყვანს ქáƒȘემდნენ არა მარჱო Ⴤართველი, არამედ მთელი კავკასიის áƒ„áƒ áƒ˜áƒĄáƒąáƒ˜áƒáƒœáƒ”áƒ‘áƒ˜. ჩემი აზრით, ამ საჼელწოდებების ჼსენებით ავჱორი გვეუბნება, რომ მამულის, სამჹობლოს სიყვარული, უპირველეს ყოვლისა, ჩვენი წინაპრების სულიერი მონაპოვრის დაáƒȘვაა. გიორგი მძინარილვილი