Türk eğitim tarihi, 1. meşrutiyet döneminde eğitim
- 2. 1. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE EĞİTİMLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR 1870 li yıllarda Osmanlının karşı karşıya kaldığı iç ve dış sorunlar kendini eğitim alanında da gösterir. 2. Abdülhamit tahta çıkınca ilk iş olarak Islahhanelerin ve sanayi mekteplerinin de kurucusu olan Mithat Paşa’yı sadrazam olarak atadı. 1. meşrutiyet döneminde kanuni esasi ile birlikte eğitimde birtakım yenilikler meydana geldi. fakat 93 Harbi’nin de etkisiyle bu yenilikler uygulamaya geçirilemedi.
- 3. KANUN-İ ESASİ’DE YER ALAN EĞİTİM İLE İLGİLİ MADDELER 15. MADDE: Öğretim işini herkes özgürce yapabilir; ilgili kanuna uymak şartıyla her Osmanlı vatandaşı genel ve özel öğretim yapmaya izinlidir. 16. MADDE: ülkedeki çeşitli dinsel inanışlardaki toplumların din ve inanışlarına ilişkin öğretim yöntemi ve biçimine dokunulmayacağı ve ülkedeki tüm mekteplerin devlet denetiminde olduğu, belirtilir. 114. MADDE: Osmanlı bireylerinin tümü için ilköğretim zorunlu olacak ve bunun ayrıntıları ayrı bir düzenleme ile belirlenecektir.
- 4. 1. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE İLKÖĞRETİM Bu dönemde çıkarılan bir talimata göre: İptidaî mekteplere Muallim tayin edileceklerin Darülmuallimîn-i İptidaî’den Şehadetname almış olmaları ya da bir sınav sonunda yeterliliklerini kanıtlamış olmaları ve ayrıca iyi ahlâklı olmaları gerekir. Aynı talimatta köy okulları 4 yıl olarak belirtilmektedir.
- 5. İLKÖĞRETİMLERİN GELİRLERİ Genelde mahalle halkı tarafından karşılanmaktadır. Var ise Avarız parasından belirli olmayan bir hisse. Hayırlı işlere vasiyet edilen paralardan hisse. Verilirse alınacak kurban derisi ve fitre. Salma. Öğrencilerden alınan ücretler.
- 6. 1. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE ORTAÖĞRETİM 1882-1890 yılları arasında Rüşdiye’yi de içine alan İdadîlerin yaygın olarak taşrada da açıldığı görülür. Bunlar il merkezlerinde Rüşdiye ile birlikte 5 yıllık İdadîlerdir. Bu dönemde İstanbul’da İdadî düzeyinde bir kız okulunun açıldığı görülür. Batılı bir anlayışla, genel kültür dersleri, Türkçe, Fransızca, Almanca, İngilizce, Musikî, el ve ev işleri gibi dersleri programına alan bu okul iki yıl öğretimden sonra halkın ilgisizliği nedeniyle kapanmakla beraber kızlara ait orta öğretim alanında önemli bir atılım sayılmaktadır.
- 7. 1. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE YÜKSEK ÖĞRETİM Darülfünûn 1900’de tekrar açılmıştır. Darülfünûn-ı Şâhâne adıyla açılan bu kurumun o yıllarda yüksek tahsil çağına gelmiş birçok gencin yasağa rağmen Avrupa üniversitelerine kaçıp gitmelerini önlemek için bir tedbir olarak açıldığı anlaşılmaktadır. 1880’de Mekteb-i Hukuk-ı Şâhâne kurulmuştur. Okul Osmanlı kanunları ve siyasetinin ve hukuk biliminin öğretimiyle uğraşmıştır. Mekteb-i Mülkiye-i Şâhâne, mezunlarına, öteden beri yapageldikleri kaymakamlıkların yanında İdadilere öğretmen ve müdür atanma imkânı da tanınmıştır. 1889’da veteriner yetiştirmek üzere Mülkiye Baytar Mektebi kurulmuştur.
- 8. 1. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE TEKNİK VE MESLEK EĞİTİMİ Bu dönemde açılan başlıca mesleki ve teknik okullar; Sanayi-i Nefise (güzel sanatlar) Mektebi Hendese-i Mülkiye Mektebi (İstanbul Teknik Üniversitesinin temeli) Lisan Mektebi Ticaret Mektebi Fenn-i Resim ve Mimarî Mektebi Bağ ve Aşı Ameliyat Mektebi Amelî Ziraat Mektepleri Polis Dershanesi Aşı Memurları Mektebi Gümrük Memurları Mektebi Tüccar Kaptan Mektepleri Aşiret Mektebi Çoban Mektebi Darülhayr-ı Âlî
- 9. 1. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE ÖZEL EĞİTİM Osmanlılarda genel amaçlı ilk özel eğitim kurumu 1889’da dilsiz ve sağırlar için açılan Dilsizler Mektebi’dir. Daha sonra Âmâ(körler) Mektebi açılmıştır.
- 10. BU DÖNEMDE OKULLARDA UYGULANAN CEZALAR İhtar ve tembih: Dersini bilmeyen, küçük yaramazlık yapan öğrenciye öğretmen tarafında yapılan sözlü uyarı. Tekdir: İhtar ve tembihe rağmen hatalı davranışlarını sürdüren öğrenciye okul müdürünün odasında yaptığı uyarı. Tevkif: Daha ağır suç işleyen öğrencinin yemek teneffüsünden mahrum bırakılıp, ayrılmış bir dershanede yazı yazması cezası. Alenen tekdir: Tevkif ile yola gelmeyene açıkça yapılan uyarı. İhbar ve şikâyet: Yukarıdaki cezalara rağmen yola gelmeyen öğrencilerin velilerine okul müdürünün durumu sözlü ya da yazılı bildirmesi. İhraç-ı muvakkat: Öğrencinin 1 haftadan 1 aya kadar okula alınmaması. İhraç-ı kati: Öğrencinin okuldan çıkarılması. Cezaların içinde en ağırları ihraç cezalarıdır.