2. Timur İmparatorluğu Timurlular Devleti
veya Büyük Timur İmparatorluğu Fars
ve İslam medeniyeti unsurları ile Türk-
Moğol devlet ve askeri teşkilat unsurlarını
bünyesinde barındıran ve soyu Türk-
Moğol boylarından biri olan Barlaslar'a
dayanan Çağatay Emiri Timur tarafından
kurulmuş bir Türk sünni islam devleti.
4. Timurlu İmparatorluğu Hunlar, Göktürkler,
Uygurlar, Karahanlılar, Gazneliler, Selçuklular
ve Harezmşahlar’ın yıkılmasından sonra
Türklerin Türkistan’da kurduğu en büyük devlet
olmuş ve bu devirde Türkistan ve Horasan,
İslam mimarisi açısından en parlak dönemini
yaşamıştır
6. 15. yüzyılın sonlarından itibaren Türkistan,
Harezm, Kırım, Kazan ve Azerbaycan'da
Çağatay Türkçesi de yüksek bir kültür dili
haline gelmiştir. Dinin, ilim ve sanatın
koruyucusu olan Timur; Türkistan’da
Türkçe’nin, Türk sanat ve kültürünün Fars
kültürünün baskısı altında yok olup
gitmesini önlemiş ve öne geçmesini
sağlamış, Türk edebiyatı büyüme ve
gelişme göstermiş, sanat, bilim ve
edebiyat dünyası Timur Rönesans’ını
yaşamıştır .
7. Timur, Semerkant’ı imparatorluğunun
başkenti yaptıktan sonra, şehri görkemli
mimarî yapılarla donattırıp seferlerde ele
geçirdiği şehirlerdeki alimleri, bilim
adamlarını ve öğretmenleri Semerkant'a
getirtmiştir
8. Timur, Türklerinin göçmen hayatı yaşadığı
Mâverâünnehr’i şehirleştirmiş, obaları
iskân etmiş, su kanalları inşasıyla milleti
tarıma geçirmiş, büyük şehirleri ticâret
yollarına bağlamış, pek çok kütüphane ve
medrese yaptırmıştır
9. Bu nedenle, 14. ve 15. yüzyıllar
Semerkand’ın altın dönemi olarak tarihe
geçmiştir. Timur'dan sonra hükümdar olan
oğulları ve torunları da aynı şekilde
hareket ettiler. Timur ve halefleri
döneminde gelişen sanat ve bilim dünyası
nedeniyle bu dönem Timur rönesansı
olarak anılmaktadır.
10. Timurluların Türkistan'a hakimiyeti Özbek,
Kazak ve Türkmenlerin günümüze kadar
ulaşacak olan tarihlerinin önemli bir
noktasını teşkil eder
11. 1507'de Timurlular'ın Türkistan'daki
hakimiyetine, Özbekler tarafından son
verildi. Bu mücadeleler sırasında
hanedandan etkinlik gösteren Babür, bir
başarı sağlayamayınca önce Afganistan’a,
sonra da Hindistan'a çekildi, orada Babür
İmparatorluğu'nu kurdu. Timur hanedanı,
Babür'ün Hindistan'da kurduğu devlet ile
varlığını koruyabildi.
12. Timur, 1370-1405 yılları arasında yaptığı
seferlerle, Harezm, Doğu Türkistan, İran,
Azerbaycan, Hindistan Delhi Sultanlığı, Irak,
Suriye, Altın Orda Devleti ve Osmanlı
Devleti'nin de içinde bulunduğu topraklara
hâkim olmuştur.
13. Onun fetihleri, sonuçları açısından, Türk
Tarihi'ni derinden etkilemiştir. Böylece, 16.
yüzyıldan itibaren Rusya'nın Kafkaslar ve
Deşt-i Kıpçak'a doğru yayılması söz
konusu olacaktır.
14. Timur, 1401'e kadar yapılan dört seferle
Irak ve Güney Anadolu, 1398-1399
seferleriyle Hindistan Delhi Sultanlığı'nı,
1401-1402'de Suriye'yi fethetti. 1402'de
yapılan Ankara Savaşı'nda, Osmanlı
Devleti'ni mağlup ederek fetret devrinin
başlamasına neden oldu.
15. Timur'un Türkistan'a hâkimiyeti Özbek, Kazak ve
Türkmenlerin günümüze kadar ulaşacak olan
tarihlerinin de nirengi noktasını teşkil eder. 1398-
1399'da Hindistan Delhi Sultanlığı'na düzenlediği
sefer de bölgedeki siyasî ve kültürel yapının
değişmesine sebep olmuştur. Ancak Timur'un
1399'da yedi yıl süren Anadolu Seferi'ne çıkıp,
1402 Ankara Savaşı ile I. Bayezid'i yenip,
Anadolu'yu ele geçirmesi, Osmanlı tarihinde
unutulmaz bir yer tutar. Anadolu'dan sonra Çin
seferine çıkan Timur yolda hastalanarak
ölmüştür. (1405)
16. Timur hanedanından yalnız Hüseyin
Baykara (1469-1506) Horasan'da
tutunabilmiştir. Başkenti Herat, Orta Asya
tarihinde sayılı kültür merkezlerinden biri
oldu. Ünlü Türk şair ve ilim adamı Ali Şir
Nevai burada yetişmiştir.
17. Baykara'nın oğlu Mırza'nın hükümdarlığı
zamanında, Özbek hükümdarı, Şeybani
Muhammed Han'ın başkent Herat'ı ele
geçirmesi (1507), Timur hanedanının sonu
oldu.
