Türki̇ye'ni̇n diş ti̇careti̇
•Download as PPTX, PDF•
1 like•586 views
türkiye'nin dış ticareti petrol doğalgaz ithalat ihracat cari açık
Türki̇ye'ni̇n diş ti̇careti̇
- 1. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ İlker YILDIZ Ders Sorumlusu: Doç. Dr. Hasan UYGURTÜRK
- 2. TÜRKİYE EKONOMİSİNİN GENEL GÖRÜNÜMÜ Türkiye, rekabet kurallarının işlediği, özel sektörün ekonomide öncü, kamunun ise düzenleyici rol oynadığı, liberal dış ticaret politikasının uygulandığı, mal ve hizmetlerin bireyler ve kurumlar arasında engelsiz olarak el değiştirebildiği bir serbest piyasa ekonomisidir.
- 3. Ekonomik Büyüme Dünyanın 18. ve Avrupa’nın 7. büyük ekonomisi olan Türkiye, en güçlü ekonomilerin temsil edildiği G-20’nin faal bir üyesidir. Küresel malî kriz nedeniyle, Türk ekonomisi, 2008 yılındaki ekonomik yavaşlamanın ve 2009 yılındaki küçülmenin ardından 2010 ve 2011 yıllarında sırasıyla % 9,2 ve % 8,5 oranında büyüme hızını yakalamıştır.
- 4. TÜİK verilerine göre Türkiye Ekonomisi 2016’nın üçüncü çeyreğinde %1,8 küçülerek 27 çeyreğin ardından (6 yıl 3 ay sonra) ilk kez daralmıştır.
- 5. DIŞ TİCARET Türkiye, 1980’lerden itibaren ticaret odaklı bir büyüme politikası takip etmektedir. Gerçekleştirilen ekonomik reformlarla ithalat kısıtlamaları kaldırılmış, korumacı politikalar azaltılmış ve döviz işlemleri serbest bırakılmıştır. 2015 yılında Türkiye’nin ticaret hacmi 351 milyar ABD Dolarına ulaşmış, ihracat ise 144 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunun yüzüncü yılı olan 2023 yılı için ana hedef ihracatı 500 milyar ABD Doları seviyesine çıkarmaktır. Kaynak: www.ekonomi.gov.tr
- 6. 0.000 25.000 50.000 75.000 100.000 125.000 150.000 175.000 200.000 225.000 250.000 275.000 Ä°HRACAT Ä°THALAT 113.8 185.5134.9 240.8152.4 236.5151.8 251.6157.6 242.1143.8 207.2 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Milyar Dolar
- 7. DIŞ TİCARET HACMİ VE DENGESİ Dış ticaret hacmi, bir ülkenin belirli bir dönemde (genellikle bir yılda) gerçekleştirdiği ihracat ve ithalatın toplamıdır. Dış ticaret dengesi, bir ülkenin mal alım-satımlarının dengesidir. İhracattan ithalatın çıkartılmasıyla hesaplanır. Farkın negatif olması dış ticaret açığı, pozitif olması ise dış ticaret fazlası olarak adlandırılır.
- 8. TÄ°CARET HACMÄ° TÄ°CARET DENGESÄ° 2010 299.4 -71.6 2011 375.7 -105.9 2012 389 -84 2013 403.4 -99.8 2014 399.7 -84.5 2015 351 -63.3 299,4 -71.6 375,7 -105.9 389 -84 403,4 -99.8 399,7 -84.5 351 -63.3 -150 -100 -50 0 50 100 150 200 250 300 350 400 2010 2011 2012 2013 2014 2015 MÄ°LYAR DOLAR
- 9. Türkiye İstatistik Kurumu’nun hazırlamış olduğu, yıllara göre dış ticaret istatistikleri incelendiğinde, Türkiye’nin 1947 yılından beri, kesintisiz olarak dış ticaret açığı verdiği görülmektedir. Bu şu demektir: Türkiye, 1947 yılından beri, her sene, ihraç ettiği üründen fazlasını ithal etmiştir. Türkiye’nin dış ticaret fazlası verdiği yıllar ise, 1930-1937 yılları ile 1939- 1946 yılları arasındaki dönemlerdir.
- 10. 113.8 134.9 152.4 151.8 157.6 143.8 185.5 240.8 236.5 251.6 242.1 207.2 100 125 150 175 200 225 250 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ä°HRACAT Ä°THALAT MÄ°LYAR DOLAR
- 12. Grafikten de görüleceği üzere, 1995 ile 1999 yılları arasında Türkiye’nin dış ticaret açığı yatay olarak seyretmiştir. 1999 yılında görülen azalmanın ardından, 2000 yılında o zamanın değerlerine göre, rekor sayılabilecek bir dış ticaret açığı gerçekleşmiştir. 2001 yılında yaşanan büyük düşüşün ardından, dış ticaret artmaya başlamış ve 2009 yılına kadar sürekli artmıştır. 2009 yılına gelindiğinde ise dış ticaret açığı bir kez daha önemli bir derecede düşüş kaydetmiştir.
- 13. 2010 ve 2011 yıllarında artış kaydeden Türkiye’nin dış ticaret açığı, 2012 ve 2014 yılları arasında ise dalgalı bir seyir izlemiştir. 1995 yılında yaklaşık 14 milyar dolar olan Türkiye’nin dış ticaret açığı, 2015 yılında 63,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
- 14. İhracatın ithalatı karşılama oranı: İhracat değerinin ithalat değerine oranlanmasıyla bulunur. Bu oran, yaptığımız ihracatın ithalatın yüzde kaçını karşıladığını ifade etmektedir. İhracatın GSMH’yi karşılama oranı: İhracat değerinin GSMH değerine oranlanmasıyla bulunur. Bu oran, yaptığımız ihracatın GSMH’nin yüzde kaçını karşıladığını ifade etmektedir. İthalatın GSMH’yi karşılama oranı: İthalat değerinin GSMH değerine oranlanmasıyla bulunur. Bu oran, yaptığımız ithalatın GSMH’nin yüzde kaçını karşıladığını ifade etmektedir.
- 15. 61.4 15.6 25.4 56 17.4 31.1 64.5 19.4 30.1 60.3 18.4 30.6 65.1 19.7 30.3 69.4 20 28.8 0 10 20 30 40 50 60 70 80 İHRACAT/İTHALAT (%) İHRACAT/GSMH (%) İTHALAT/GSMH (%) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 TÜİK
- 16. TÜRKİYE’NİN İHRACATI Ülkemiz ihracatı 2002 yılından 2008 yılına kadar sürekli artış göstermiştir. 2009 yılında ciddi bir düşüşün ardından 2012 yılına kadar yine artış göstermiştir. 2014 yılından beri ise azalış seyrindedir.
- 18. 2015 YILINDA EN ÇOK İHRACAT YAPILAN ÜRÜN GRUPLARI ÜRÜN GRUPLARI MİLYAR ABD DOLARI TOPLAM İHRACATTAKİ PAYI (%) 1 Demir yolu ve tramvay vagonları dışındaki araçlar; bunların aksam ve parçaları 17 12,1 2 Kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler; bunların aksam ve parçaları 12 8,6 3 Kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler ve bunlardan elde edilen ürünler 11 7,8 4 Örme ve tığ ile işlenmiş ürünler ve bunlardan elde edilen eşyalar 9 6,2 5 Elektrikli makine ve cihazlar; bunların aksam ve parçaları 8 5,8 6 Demir-Çelik 7 4,6 7 Örme ve tığ işi olmayan ürünler ve bunlardan elde edilen eşyalar 6 4,1 8 Demir-çelik ürünleri 5 3,8 9 Plastik ve plastik ürünleri 5 3,7 10 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler 5 3,1
- 19. 12.1 8.6 7.8 6.2 5.8 4.6 4.1 3.8 3.7 3.1 BU ÜRÜN GRUPLARININ TOPLAM İHRACATTAKİ PAYLARI (%) Demir yolu veya tramvay vagonları dışındaki araçlar; bunların aksam ve parçaları Kazanlar, makineler, mekanik cihazlar ve aletler; bunların aksam ve parçaları Kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler ve bunlardan elde edilen ürünler Örme ve tığ ile işlenmiş ürünler ve bunlardan elde edilen eşyalar Elektrikli makine ve cihazlar; bunların aksam ve parçaları Demir-çelik Örme ve tığ işi olmayan ürünler ve bunlardan elde edilen eşyalar Demir-çelik ürünleri Plastik ve plastik ürünleri Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler
- 20. 0 2,000,000 4,000,000 6,000,000 8,000,000 10,000,000 12,000,000 14,000,000 EN FAZLA Ä°HRACAT YAPILAN Ä°LK 10 ÃœLKE (1-30 KASIM 2016) 2015 2016 $
- 21. 10.57 6.47 5.63 5.43 4.944.57 3.81 2.82 2.74 2.38 2.22 2.14 2.09 2.08 2.06 1.9 1.81 1.74 1.33 1.32 YÜZDE (%) ALMANYA BİRLEŞİK KRALLIK İTALYA IRAK BİRLEŞİK DEVLETLER FRANSA İSPANYA İRAN HOLLANDA SUUDİ ARABİSTAN İSRAİL BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ ROMANYA MISIR POLONYA BELÇİKA BULGARİSTAN ÇİN RUSYA CEZAYİR 2016 YILI İHRACATIMIZDA İLK 20 ÜLKE %68,4
- 22. X1000 $
- 23. X1000 $
- 24. X1000 $
- 25. X1000 $
- 26. 0.68 0.7 0.72 0.74 0.76 0.78 0.8 0.82 0.84 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 TÜRKİYE’NİN DÜNYA MAL İHRACATINDAKİ PAYI YÜZDE (%)
- 27. 18.2 20.7 0 5 10 15 20 25 TARIM TARIM SEKTÖRÜ İHRACATI 2015 2016 MİLYAR DOLAR ARALIK AYI HARİÇ
- 28. TARIM SEKTÖRÜNDEKİ BAŞLICA ÜRÜNLER • Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamuller • Yaş meyve ve sebze • Meyve sebze mamulleri • Kuru meyve ve mamulleri • Fındık ve mamulleri • Zeytin ve zeytinyağı • Tütün • Süs bitkileri ve mamulleri • Su ürünleri ve hayvansal mamuller • Mobilya, kağıt ve Orman ürünleri
- 40. 97.7 108.8 90 95 100 105 110 SANAYİ SEKTÖRÜ SANAYİ SEKTÖRÜ İHRACATI 2015 2016 MİLYAR DOLAR ARALIK AYI HARİÇ
- 41. SANAYİ SEKTÖRÜNDEKİ BAŞLICA ÜRÜNLER • Tekstil ve hammaddeleri • Deri ve deri mamulleri • Halı • Kimyevi maddeler ve mamulleri • Hazırgiyim ve konfeksiyon • Otomotiv endüstrisi • Gemi ve yat • Elektrik elektronik ve hizmet • Makine ve aksamları • Demir ve demir dışı metaller • Çelik • Çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri • Mücevher • Savunma ve havacılık sanayii • İklimlendirme sanayii • Diğer sanayi ürünleri
- 58. 3.4 3.8 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 MADENCİLİK SEKTÖRÜ MADENCİLİK SEKTÖRÜ İHRACATI 2015 2016 MİLYAR DOLAR ARALIK AYI HARİÇ
- 59. SEKTÖREL BAZDA İHRACAT RAKAMLARI - TL 1 OCAK – 30 KASIM SON 12 AYLIK SEKTÖR 2015 2016 DEĞİŞİM (‘16/’15) PAY(‘16) (%) 2014- 2015 2015- 2016 DEĞİŞİM (‘16/’15) PAY(‘15) (%) MADENCİLİK 9,683,714 10,218,304 5,52 2,88 10,520,946 11,117,913 5,67 2,86 Madencilik Ürünleri 9,683,714 10,218,304 5,52 2,88 10,520,946 11,117,913 5,67 2,86
- 61. İTHALATIMIZ Türkiye'nin dış ticaretinde ithalatın payı ihracattan fazladır. Bu nedenle ticarette giderlerimiz gelirlerimizden fazladır. İthalatımızda da en fazla pay sanayi sektörüne aittir. Türkiye bir tarım ülkesi olduğu için ithalatta en az pay tarım sektörüne aittir.
- 62. İTHALAT ÜRÜNLERİMİZ • Petrol Doğalgaz • Kömür • İş makineleri •Elektronik ürünler •Gemi •Uçak •İlaç ve Sağlık ürünleri •Otomobil ve yedek parça •Optik ve ölçü aletleri •Muz •Kakao •Kauçuk •Kahve •Pirinç •Şeker •Balık •Et •Kalay •Alüminyum •Kağıt •Sigara •Parfümeri ve kozmetik ürünler •Elektrikli makineler ve endüstri cihazları
- 63. İTHALATIMIZ 2014 yılı verilerine göre en fazla ithalat yaptığımız ülkeler, 25 Milyar USD ile Rusya, 24 Milyar USD ile Çin, 22 Milyar USD ile Almanya, 13 Milyar USD ile “diğer ülkeler “ ve 12 Milyar USD ile Amerika Birleşik Devletleridir. En çok ithalat yaptığımız ülkeler ile ticaretimizi karşılıklı olarak değerlendirdiğimizde Rusya’dan 25 Milyar USD’lık mal alırken karşılığında 5 Milyar USD kadar mal sattığımızdan dolayı Rusya ile olan ticaretimizde 20 Milyar USD lık bir açık bulunmaktadır.
- 64. Çin ile yaptığımız ticarette de aynı karşılaştırmayı yaptığımızda 24 Milyar USD’lik ithalatımıza karşılık 3 Milyar USD’lık ihracat yaptığımızdan dolayı 21 Milyar USD’lık bir açık görülmektedir. Son olarak Almaya ile ticaretimizi karşılaştırdığımızda 22 Milyar USD’lık ithalatımıza karşılık 15 Milyar USD ihracatımız olduğundan diğerlerine oranla daha düşük olacak şekilde 7 Milyar USD’lık bir dış ticaret açığı tespit edilmektedir.
- 65. TÜRKİYE’NİN EN FAZLA İTHALAT YAPTIĞI ÜLKELER 2014 2015 TOPLAMDA ÜLKELER YILLIK YILLIK DEĞİŞİM (%) PAY (%) ÇİN 24.918.223.694 24.864.809.860 0 12 ALMANYA 22.369.476.421 21.352.244.531 -5 10 RUSYA 25.288.597.271 20.400.182.192 -19 10 ABD 12.727.561.574 11.127.973.380 -13 5 İTALYA 12.195.462.624 10.758.180.575 -12 5 FRANSA 8.173.436.886 7.583.987.025 -7 4 GÜNEY KORE 7.548.318.576 7.057.382.453 -7 3 İRAN 9.833.289.630 6.096.264.771 -38 3 İNGİLTERE 6.015.757.881 5.659.298.957 -6 3 HİNDİSTAN 6.898.576.779 5.613.217.494 -19 3
- 66. TÜRKİYE’NİN EN FAZLA İTHALAT YAPTIĞI ÜLKELER 2014 2015 TOPLAMDA ÜLKELER YILLIK YILLIK DEĞİŞİM (%) PAY (%) İSPANYA 6.119.939.594 5.588.510.194 -9 3 IRAK 4.014.132.136 4.364.420.258 9 2 UKRAYNA 4.242.612.328 3.448.171.136 -19 2 JAPONYA 3.199.915.149 3.178.274.373 -1 2 BELÇİKA 3.863.892.316 3.146.923.307 -19 2 SUUDİ ARABİSTAN 3.861.995.930 3.002.254.187 -22 1 POLONYA 3.082.127.726 2.977.811.545 -3 1 HOLLANDA 3.564.398.809 2.914.435.176 -18 1 ROMANYA 3.363.233.118 2.600.126.173 -23 1 İSVİÇRE 4.821.031.147 2.445.808.868 -49 1
- 67.  En fazla ithalat yaptığımız ilk 20 ülkenin 2014 yılı toplam ithalat rakamı 176 Milyar Dolardır.  2014 yılı genel ithalat rakamı ise 242 milyar dolardır.  En fazla ithalat yaptığımız ilk 20 ülkenin 2015 yılı toplam ithalat sayısı 154 Milyar Dolardır.  2015 yılı genel ithalat rakamı ise 207 milyar dolardır.
- 68. 176 154 -12 74 -50 0 50 100 150 200 İLK 20 ÜLKE TOPLAMI 2014 2015 DEĞİŞİM % TOPLAMDA PAY % MİLYAR DOLAR
- 69. 242 207 -14 100 -50 0 50 100 150 200 250 300 TÜRKİYE GENEL İTHALATI 2014 2015 DEĞİŞİM % TOPLAMDA PAY % MİLYAR DOLAR
- 70. 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 TÜRKİYE’NİN DÜNYA MAL İTHALATINDAKİ PAYI YÜZDE (%)
- 71. 2016 Şubat Ayı İthalat Rakamları Çin’den yapılan ithalat, 2016 yılı Şubat ayında 2 milyar 59 milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 milyar 772 milyon dolar), Rusya (1 milyar 189 milyon dolar) ve ABD (985 milyon dolar) izledi.
- 72. Yüksek Teknolojili Ürünlerin İmalat Sanayi İthalatı İçindeki Payı İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %83,9’dur. Yüksek teknoloji ürünlerinin 2016 Şubat ayında imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı %16,8, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %45’tir.
- 73. DOĞALGAZ TÜKETİMİMİZ Ülkemiz doğalgaz tüketiminin yaklaşık %99’unu ithal etmektedir. Son 10 yıl içerisinde, dünyada doğal gaz talebinin Çin’den sonra en fazla arttığı ikinci ülke konumunda bulunan ülkemizin 2015 yılında ithal ettiği 48,4 milyar metreküp’lük (bcm) doğalgazın yaklaşık %55,3’ü Rusya’dan, %16,2’si İran’dan, %12,7’si Azerbaycan’dan, %8,1’i Cezayir’den ve %2,6’sı Nijerya’dan temin edilmiştir.
- 75. PETROL İTHALATIMIZ Ülkemiz, 2015 yılında ham petrol tüketiminin yaklaşık %89’unu ithal etmiştir. Ülkemizce 2015 yılında yaklaşık 25 milyon ton ham petrol ithal edilmiş olup, sözkonusu ithalatımız ağırlıklı olarak, Irak (%31), İran (%30), Suudi Arabistan (%12), Nijerya (%10) ve Kazakistan’dan (%9) yapılmıştır.
- 76. 46% 12% 22% 10% 3% 3% 2% 2% ÜLKELERE GÖRE HAM PETROL İTHALATI (2015) IRAK RUSYA İRAN SUUDİ ARABİSTAN KOLOMBİYA KAZAKİSTAN NİJERYA DİĞER
- 77. DÄ°NLEDİĞİNÄ°Z İÇİN TEÅžEKKÃœR ·¡¶Ù·¡¸éÄ°²Ñ.