ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo
TÃœRKÄ°YE'DE YETÄ°ÅžTÄ°RÄ°LEN ÅžARAPLIK ÃœZÃœMLER VE ÃœRETÄ°LEN ÅžARAPLAR
 Türkiye, dünyada bağ arazisi yönünden
4’üncü, yaş üzüm üretimi yönünden İtalya,
Fransa, ABD ve İspanya’nın ardından yıllık 3
milyon 700 bin tonla 5’inci sırada.
 Türkiye’deki başlıca bağ alanları Ege’de Denizli,
Manisa ve izmir, Trakya’da Tekirdağ, Edirne ve
Çanakkale, Orta Anadolu’da Nevşehir, Güneydoğu’da
Diyarbakır, Doğu Anadolu’da Elazığ. Bunları
Bozcaada, Bursa, Ankara, Malatya, Antalya, Konya,
Adapazarı ve Tokat takip ediyor. Türkiye yerkürenin
bağcılık için en elverişli iklim kuşağında. Bunun en
somut kanıtı, Anadolu’daki bağcılık kültürünün MÖ
3500’lere dayanması. Yüzyıllardır Karadeniz sahilleri
ve Doğu Anadolu’nun kuzey bölümleri hariç birçok
yörede üzüm yetişiyor. Türkiye’de üretilen yaş
üzümün yalnız yüzde 2’si şarap üretiminde
değerlendiriliyor. Fransa’da üretilen üzümün yüzde
97’si, İspanya’da yüzde 90’ı, İtalya’da yüzde 92’si şarap
haline getiriliyor. Çünkü örneğin Fransa’da şarap
tüketimi kişi başına yılda 50-60 litreyken Türkiye’de
0.78 litre.
 Tekirdağ ili çevresi Türkiye’nin en önemli bağ ve
şarap üretim bölgelerinden biri. Tekirdağ
merkeziyle Şarköy arasındaki sahil, Gelibolu ve
Saros Körfezi bölgelerindeki Uçmakdere, Mürefte
ve Çınarlı’daki bağlar, üzüm üretiminde büyük
önem taşıyor. Örneğin Şarköy ilçesinin 27
köyünün 22’sinde bağcılık ve şarapçılık yapılıyor.
Bu bölgede önde gelen şarap üreticilerinin
fabrikaları var: Şarköy ilçesi Mürefte köyünde
Doluca, Gülor, Kutman, Bağcı, Latif Aral. Tekirdağ
Hoşköy’de Melen, Tekirdağ’da Umurbey,
Bozcaada’da Talay, Çamlıbağ ve Ataol, Avşa
Adası’nda Sezer, Marmara Adası’nda Bortaçina
şarap fabrikaları bulunuyor.
 Tekirdağ ve Edirne’de üretilen kırmızı şaraplık
üzüm. Papazkarası’ndan canlı açık kırmızı
renkte, meyveli, taze, ince, zarif, hafif gövdeli
ve kalıcı şaraplar üretiliyor.
 (Kuntra) Çanakkale ve Bozcaada’da
yetiştirilen, açık kırmızı renkli ve orta kalitede
sek şarap üretilen bir üzüm. Kanyak
yapımında da kullanılıyor. İçimi yumuşak.
Meyvemsi olan şaraplarının asiditesi ve taneni
yüksek, ama eskitilmeye müsait değil.
 Kökeni Fransa. Türkiye’de nemli, yağışlı ve
karasal iklime göre daha yumuşak iklimin
hüküm sürdüğü Adapazarı, Geyve ve Saros
Körfezi’nde toprak yapısı killi-kumlu alanlarda
yetiştiriliyor. Bu beyaz şaraplık üzümün
salkımları orta sıklıkta ve kabuğu çok kalın
değil. Sauvignon Blanc üzümünden elde edilen
şaraplar zarif, orta derecede aromatik, içimi
rahat ve meyvemsi bir tatta.
 Bu kırmızı şaraplık üzüm, siyah renkte, elips
biçiminde ve orta büyüklükte. Kabuğu orta
kalınlıkta, aroması tatlı. Cinsault üzümünden
elde edilen şarapların rengi canlı ve koyu
kırmızı. Bu üzüm, kırmızı meyveli, baharatlı,
kalıcı ve gövdeli şaraplar veriyor.
 Tekirdağ ve Şarköy yörelerinde yetişen beyaz
üzüm çeşidi. Marmara Denizi kıyılarında,
ılıman iklimin hüküm sürdüğü 0-100 metreler
arasındaki yüksekliklerde yetiştiriliyor. Kalın
kabuklu ve sulu.
 Kırmızı şaraplık üzüm çeşidi. Canlı kırmızı
renkte, meyveli, yuvarlak, gövdeli ve kalıcı
ÅŸarap
 Ve Diğerleri
Yapıncak, Vasilaki, Beylerce, Adakarası ve
kökeni başka ülkeler olan Riesling, Clairette,
Chardonnay, Merlot, Cabernet Sauvignon,
Pinot Noir.lar veriyor.
 Fransa’dan getirilen aşılar burada tuttu. Burada
baÄŸlar Denizli, Ä°zmir, Isparta, Manisa, MuÄŸla,
Burdur, Aydın illerinde bulunuyor.
 Roze şarap için kullanılan Çalkarası, az renk
veren, etli ve sulu bir kırmızı üzüm çeşidi.
Olgunlaştığında asiditesi çok iyi. Denizli
yöresinde, az verimli, kumlu topraklı, 1200
metre yüksekliğindeki yaylalarda yetişiyor.
Canlı bir renge ve belirgin çilek-kavun
aromalarına sahip.
 Etli ve çekirdeksiz bu beyaz üzüm, Manisa ve
Denizli taraflarında yetiştiriliyor. Aslında sofralık
ve kurutmalık olarak da tüketiliyor. Manisa’da,
Akdeniz ikliminin etkisi altındaki 200 metre
yüksekliğindeki oldukça verimli kumlu
topraklarda yüksek telli terbiye sistemi
uygulanarak dikiliyor. Denizli’de, şaraplık üzüm
yetiştirilmesi için çok uygun olan verimsiz killi
topraklarda, 1200 metre yükseklikteki bağlarda,
Akdeniz’den etkilenmiş karasal iklimden
yararlanıyor. Sultaniye üzümü hafif, hoş içimli ve
meyve aromalı şaraplar veriyor.
 Küçük taneli ve aromatik olan bu beyaz üzüm
İzmir yakınlarında yetiştiriliyor. Ege Denizi
kenarındaki killi ve kumlu topraklarda
yetişiyor. Kalın kabuklu ve sulu olan bu çeşit
çok fazla ürün vermiyor.
 Kökeni Fransa olan Cabernet Sauvignon
üzümü Türkiye’de genellikle Çeşme ilçesi
Ovacık Köyü’nde ve Urla’da yetiştiriliyor. İlk
olarak 1993-1994 yıllarında dikildi. Bu üzüm
için Türkiye’deki yabani fidanlar ve Fransa’dan
getirilen aşı kalemleri kullanıldı. Bölgedeki
bağların büyük çoğunluğu da, yamaçlı
arazilerin kayalık alanlarının teras yapılıp
toprakla doldurulmasıyla oluşturuldu.
Üzümün yetiştirildiği toprağın killi, kumlu, az
çakıllı olması, daha iyi ürün alınması için
gerekli bir ÅŸart.
 Türkiye’ye getirilen Carignan, kökeni güney
Fransa ve İspanya olan kırmızı üzüm türü.
Ege’nin yumuşak ikliminde, İzmir
yakınlarında, kumlu ve çakıllı topraklarda
yetişiyor. Carignan üzümünden üretilen
şaraplar meyveli, asitli, gövdeli. Kupajlara
(birkaç çeşit üzümün birbiriyle karıştırılması)
güzel bir tat katıyor.
 Kökeni Fransa olan kırmızı üzüm, Türkiye’de
Ege’de yetiştiriliyor. İlk olarak 1993-1994 yıllarında
dikildi, Türkiye’deki yabani fidanlar ve Fransa’dan
getirilen aşı kalemleri kullanıldı. Bölgedeki
bağların büyük çoğunluğu güneye bakan yamaç
arazilerde yer alıyor. Toprak, killi-kireçli ve taşlı.
Meyve aromalı ve baharatlı olan Merlot şarabı kısa
sürede olgunluk düzeyine erişiyor.
 Bu beyaz üzüm çeşidi de 1993-1994’te
Fransa’dan getirilen aşı kalemleri kullanılarak
Ege Bölgesi’ne dikildi. Bu üzümden elde edilen
şaraplar, zarif, aromatik, içimi rahat ve
meyvemsi. Dünyanın en ünlü beyaz üzümü
olarak bilinen Chardonnay, ÅŸampanya
üretiminde de kullanılıyor.
 Kökeninin İran olduğu düşünülen, Fransa’nın
Rhone bölgesinde ve Avustralya’da bol bol
üretilen bu şaraplık üzüm (Syrah veya Siyah
olarak da biliniyor), Akşehir ve Çeşme’de bir
de Antalya’ya bağlı Elmalı’da üretiliyor.
 Sadece Nevşehir’de 23.000 Hektar Bağ Var
 İç Anadolu Bölgesi’nde Ankara’ya bağlı Akyurt
ilçesinde Kavaklıdere’nin fabrikası var. Ankara
Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde Kalecik Karası ve
Porto şarabı üretiliyor. Eskişehir, Konya, Yozgat,
Ürgüp, Nevşehir, Sivas ve Çankarı illeri ve
civarlarında ise çok sayıda bağlar var. Sadece
Nevşehir ve ilçelerinde 23 bin hektarın üzerinde
ekili alan var. Yağışların az olmasından dolayı da
Ürgüp Göreme, Avanos ve Gülşehir bağcılığa çok
uygun. Nevşehir’deki Kocabağ, Turasan ve
Taskobirlik bölgenin diğer üreticileri.
 Orta Anadolu’nun en kaliteli kırmızı şaraplık
üzüm çeşidi. Bu nadide çeşit, Ankara’nın
Kalecik ilçesinde az miktarda (bu bölge
Kızılırmak sayesinde mikroklimatik bir iklim
gösteriyor) yetişiyordu. Kaybolmaya yüz
tuttuğu sırada başarıyla canlandırıldı. Şimdi de
Kalecik’te ve Kırşehir’de üretiliyor, ayrıca farklı
üreticiler Kalecik Karası’nı başka bölgelere
taşıyarak oralarda üretiyorlar.
 Sulu, beyaz bir üzüm türü olan Emir, Nevşehir,
Kırşehir, Kayseri ve Niğde civarında yetişen bir
çeşit. Emir üzümünden üretilen şaraplar, yeşil
sarı ya da açık sarı renklerinde. Kendine özgü
ince aromaları ve serinletici bir lezzeti var.
Köpüklü şarap yapımına da elverişli.
 Bilecik bölgesindeki bu üzüm çeşidi şu anda
kaybolmaya yüz tutmuş.
 Bu kaliteli üzüm, Tokat ve çevresinde
yetiÅŸtiriliyor. BaÄŸlar genellikle Karadeniz
kıyısına yakın dağların güneyindeki Anadolu
yaylasında. Karasal iklim koşullarındaki,
toprağı kumlu ve çakıllı bağlar 500 metre
yükseklikte. Yeşilırmak boyunca devam
ediyor. Narince’den elde edilen şaraplar zengin
ve dengeli bir yapıya sahip, eskitilmeye uygun.
Narince, Türkiye’de tahta fıçıda gelişme
gösterebilecek nadir üzümlerinden biri.
Tokat’taki Diren Şarapçılık bu üzümleri de
iÅŸliyor.
 2 tür yetişiyor ama ikisi de esaslı
Bu kırmızı üzüm çeşidi, Elazığ ve Malatya
köylerinde yetiştirilen, eylül sonu ve ekim
ortalarında olgunlaşan bir tür ve şaraplık
kullanıma çok uygun.
 Diyarbakır’ın kırmızı şaraplık üzüm çeşidi.
Çok çakıllı, bazen kalkerli ve killi, kırmızı
topraklarda yetişiyor. Anadolu yaylalarını
ayıran dağların hemen güneyindeki
Mezopotamya yaylasında, Fırat ve Dicle
ırmaklarının arasındaki bölgede yaşamını
sürdürüyor. Küçük taneli, koyu renkli, kalın
kabuklu ve çok taninli bir tür.
 Yabancı türler burada denenmeye başladı
Çok verimli bir beyaz üzüm çeşidi olan Dökülgen, orta
kalitede sofra şaraplarının yapımında kullanılıyor.
Altın sarısı bir renge sahip olan şarabın asiditesi
oldukça düşük.
Bölgede, özellikle Antalya’da son yıllarda Şiraz,
Saıvignon Blanc, Chardonnay, Cabernet ve yeni yeni
de Öküzgüzü ve Boğazkere yetiştirilmeye başlandı.
 Tek üzüm kullanılarak üretilen (monocepage)
ve fıçıda en uzun süre yıllandırılabilen
(ortalama 8 yıl) beyaz şaraplık üzüm.
 Türkiye’nin en aromatik üzümü.
Etli kısmı kırmızı olan tek üzüm türü. Diğer kırmızı şaraplık üzümlerin hepsinin
etli kısmı beyaz.
 Türkiye’nin en tanenli (buruk)
üzümü. Normal olarak bir salkım bile yemek
mümkün olmayabilir.
Türkiye’nin en iri üzüm çeşidi
TÃœRKÄ°YE'DE YETÄ°ÅžTÄ°RÄ°LEN ÅžARAPLIK ÃœZÃœMLER VE ÃœRETÄ°LEN ÅžARAPLAR
 Kapadokya bölgesinin (Nevşehir, Kırşehir, Kayseri,
Niğde ) suyu bol olan bir üzüm çeşididir. Adını
hükümdarların özel şarabı olmasından ötürü emirlerden
almıştır. Özellikle Hititler ve Romalılar döneminde büyük
değer kazanan Emir üzümü bölgede geniş alanlara
yayılmıştır. Bazı dönemlerde bölgedeki şaraplık çeşitler
yerine sofralık üzüm çeşitlerini yerleştirmeye yönelik
çalışmalar olmuş ise de, bölgenin toprak yapısı ve
ikliminin kaliteli sofralık üzüm yetiştirmeye uygun
olmaması nedeniyle başarısız olunmuştur. Son derece
zarif bünyeli ancak dolgun gövdeli şarap verir. Sek şarap
yapımında kullanılır. Emir üzümünden üretilen şaraplar
yeşil sarı ya da açık sarı olur.
 İç kuzey Anadolu'da Tokat yöresinde üretilen
bir beyaz üzüm çeşididir. Karadeniz kıyısına
yakın dağların güneyindeki yaylada yetişir.Bu
bağlık bölge Yeşilırmak boyunca devam eder.
Burada genelde karasal iklim vardır ve bağlar
ortalama 500 m.yükseklikte bulunur. Narince
adı, ince kabuğundan kaynaklanıyor
olabilir.Nefis bir aroması vardır. Dömisek
şaraplarda çok iyidir. Yıllandırmaya ve meşe
fıçıda bekletmeye uygun ender beyaz üzüm
türlerinden biridir.
 Etli, az asitli çekirdeksiz beyaz üzümdür. Aslında sofralık ve
kurutmalık olarak tüketilir. Tadının ne kadar güzel olduğu
isminden bellidir. 'Sultanların ağzına layık' anlamındadır. Yetişme
alanı Ege Bölgesi olup, Manisa Ovası ve daha güneyde Denizli'nin
Çal Platosu'dur. Sultaniye üzümü son yıllarda Kapadokya'nın
Emir üzümüyle kupe edilerek başarılı sonuçlar vermiştir. Emir
gibi yine İç Kuzey Anadolu Bölgesi'nin yerel üzümü olan Narince
üzümüyle de son yıllarda karıştırılmakta ve oldukça başarılı
sonuçlar elde edilmektedir. Kavaklıdere’nin Sultaniye-sek ve
Doluca'nın Angora-Beyaz şarapları çok başarılı Sultaniye
örnekleridir.
 Ayrıca Kavaklıdere'nin Çankaya Doluca'nın Villa Doluca- Beyaz
şaraplarında Emir üzümüyle karıştırılarak kullanılır. Yoğun
konsantre aromalı Sutaniye özellikle tatlılarla, pastalarla ve
meyvelerle soğutularak içilebilir. Ayrıca iyi bir aperitif olabilir.
 İç Anadolu Bölgesi'nin Ankara'nın
doğusunda yer alan Kıırıkkale
yöresinde yetiştirilen bir beyaz üzüm
çeşididir. Aynı zamanda sofralık
olarak da deÄŸerlendirilir. Orta
kalitede ve düşük asitli şaraplar
verir.
 Öküzgözü üzümünün yetiştirildiği bölge
yaklaşık 1000 metre yüksekliğinde dağlarla
çevrili bir bölgedir. Dağların arasından, dar ve
uzun vadiler oluÅŸturarak akan ve daha sonra
Fırat nehriyle birleşen dere ve çayların yarattığı
mikroklima sonucu bölgesel iklim yumuşaması
olmakta ve bu değerli üzümün yetişmesi için
ideal koşullar oluşmaktadır. Ayrıca son
yıllarda bölgede inşa edilen barajların
göllerinin ( Keban barajı ve Karakaya barajı )
iklimi yumuşatması sayesinde bu üzümün
yetişme alanı genişlemiştir.
 Öküzgözü, etli, sulu ve iri taneli bir üzümdür. Adı,
büyüklüğünden gelmektedir. Sofralık olarak da bölge
halkı tarafından değerlendirilmekte, ayrıca kurutulup
satılmaktadır. Şarap yapımına son derece uygun bir
üzümdür. Ancak bu üzüm çoğunlukla yalnız olarak
değil, Boğazkere ile kupaj (İki farklı fıçının birbiriyle
karıştırılması) yapılarak şarap olmakta ve bu şaraplar
piyasanın genelde en aranan şarapları olmaktadır.
Monosepaj olarak da kullanılmakta ve vanilya, siyah
frenk üzümü, böğürtlen, kiraz aromaları hissedilen
şaraplar üretmektedir. Yıllanmaya son derece uygun
şaraplardır. Önemli Öküzgözü şarabı markaları, Kulüp
Öküzgözü, Kocabağ Öküzgözü ( Kapadokya yöresinin
bir üretici firması ), Turasan Öküzgözü, Cankara
Öküzgözü 'dür.
 Diyarbakır yöresinin kırmızı şarap yapımında
kullanılan bir üzüm türüdür. Çakıllı, zaman
zaman kalkerli, killi topraklarda hayat bulur. Dicle
ve Fırat nehirleri arasındaki alüvyonlu ovalar ve o
bölgenin iklim koşulları bu üzümün yetişmesi için
son derece uygun koÅŸullar saÄŸlar.
 Boğazkere adı tadından gelmektedir. Yendiği
zaman insanın boğazında bıraktığı yanma-ekşime
duygusu bölgede 'kermek ' diye
adlandırılmaktadır. Küçük taneli, koyu renkli,
kalın kabuklu ve güçlü taninli bir üzüm türüdür.
 Boğazkere üzümü çoğunlukla şaraplarda
Öküzgözü üzümüyle kupaj edilerek, ona üçte bir
(1/3) oranında katılmak suretiyle kullanılır. Bu
şekilde çok başarılı şaraplar elde edilir. Bu
şarapların bazıları şunlardır :
 Doluca Özel Kav, Kavaklıdere Selection Kırmızı,
genç bir şarap olan ve birkaç ay içinde tüketilmesi
gereken Kavaklıdere- Primeur Kırmızı, Turasan
Öküzgözü- Boğazkere, Kocabağ Öküzgözü -
Boğazkere, Pamukkale Diamond (Öküzgözü-
BoÄŸazkere) Tekel- BuzbaÄŸ .
 Türkiye'nin en prestijli üzümü olan
Kalecik Karası adını en önemli yetişme
alanı olan Ankara'nın 50 km. kadar
kuzeydoÄŸusunda bulunan Kalecik
ilçesinden almaktadır. Kalecik Karası
üzümü, Türkiye'de tarihi en eski üzüm
çeşitlerinden biridir. Hitit
İmparatorluğu çağından beri (M.Ö
1650-1200 ) bu bölgede
yetiÅŸtirilmektedir.
 Kalecik ilçesi Kızılırmak havzasında
bulunur. Bu üzümün yetişme alanı da
Kızılırmak'a adeta uçurum gibi çok dik
bir eğimle inen topraklardır. Bu eğim
sayesinde 900 ile 1200 metre
yükseklikteki sert iklimli Anadolu
steplerinin buz gibi soğuk kış
rüzgarlarından koruma sağlanır ve yine
bir mikroklima olayı yaşanır.
 Kalecik Karası üzümünün taneleri
yuvarlak,siyah-mavi ve kalın
kabukludur.Kalecik Karası
üzümünden üretilen şaraplar
renkleri çok koyu olmayan ancak
derinliği olan şaraplardır. Damakta
uzun zaman kalırlar. Yıllandırmaya
uygun şaraplardır.
 Başlıca Kalecik Karası şarapları :
 Kavaklıdere Kalecik Karası, Kavaklıdere
Ancyra.
 Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Kalecik
Karası Chateau Kalecik, Domaine Kalecik
Şarapları
 (Bölgede kurulu bulunan Işıklar Holding
Fabrikası'nda üretilen şaraplar.)
 Turasan Kalecik Karası
 Pamukkale Kalecik Karası
 Adını üretildiği bölgeden alan bir yerel üzüm çeşidi daha.
Ege bölgesi 'nin güneyini doğu - batı doğrultusunda geçen
Menderes Irmağı'na komşu bir alan olan Çal platosu'nda
yetiştirilen bir üzüm türüdür. Akdeniz iklimi'nin etkisini de
taşıyan 650-900 m. yüksekliğinde bir bölgede yetiştirilir.
Çalkarası etli ve sulu bir üzüm olup,gül,çilek,dut ve
kuşburnu tadlarını içerir. Olgunlaştığında asiditesi çok iyi
bir konuma gelir. Killi, çakıllı ve kalkerli topraklarda çok da
verimli olmayan bağlarda yetiştirilebilen bir üzüm türüdür.
Çalkarası, kırmızı bir üzüm olduğu için tabii ki kırmızı
şaraplarda kullanılır. Ancak az renk veren bir şarap
olduğundan dolayı bu üzüm, roze şarapların ideal
hammaddesidir.
 Çalkarası üzümünden yapılan şaraplar en fazla iki yıl
bekletilebilir.
 Roze
ÅŸaraplar.
Kırmızı Şaraplar
 Kavaklıdere - Lal : Sek roze
ÅŸarap. Pamukkale sek
kırmızı
 Kavaklıdere-Rosato : Dömi-sek roze
şarap Pamukkale tatlı kırmızı
 Kavaklıdere - Pembe Köpük : Köpüklü roze
şarap. Küp- Çalkarası kırmızı.
TÃœRKÄ°YE'DE YETÄ°ÅžTÄ°RÄ°LEN ÅžARAPLIK ÃœZÃœMLER VE ÃœRETÄ°LEN ÅžARAPLAR
 Türkiye’de üzüm üretimi Ege bölgesinde
yoğunlaşmıştır. 2003 yılı itibariyle Türkiye’deki
toplam bağ alanlarının %30,6’sını oluşturan bu
bölgede, üzüm üretiminin %41,2’si
gerçekleştirilmiştir. Üzüm üretiminde öne
çıkan diğer bölgeler ise sırasıyla G.Doğu
Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz’dir. Ege
Bölgesinde şaraplık üzüm yetiştiriciliğinde
göze çarpan yöreler Denizli ilinin Çal ve Bekilli
ilçeleri ile İzmir’in Seferihisar, Menderes ve
Çeşme ilçeleridir.
 Türkiye bağ alanları ve üzüm üretimi açısından
dünyanın önde gelen ülkelerinden birisidir.
2003 yılı itibariyle ülkemizde 530.000 hektarlık
alanda üzüm üretimi yapılmıştır. Sözkonusu
yılda üretilen 3,6 milyon ton üzüm, toplam
meyve üretiminin %25,7’sini oluşturmuştur.
Ülkemiz bu rakamlarla dünyada bağ alanı
yönünden 4., yaş üzüm üretimi açısından ise 6.
sırada yer almaktadır.
 Türkiye şarap üretimine uygun doğa
koşullarına sahip olmasına ve büyük
miktarlarda üzüm üreten bir ülke olmasına
rağmen, üretilen üzümlerin %2 gibi çok küçük
bir bölümü şarap üretiminde kullanılmaktadır.
Bu oran Avrupa Birliği ülkelerinde %85,
bağcılıkla uğraşan diğer ülkelerde ise ortalama
%80 dolayındadır.
 Türkiye’de üretilen yaş üzümün %40’ı
kurutmalık, %35’i sofralık, %23’ünün de
pekmez, pestil ve sirke gibi ürünlerin
üretiminde kullanıldığı görülmektedir. Diğer
yandan ülkemizde yetiştirilen üzüm çeşidi
1000 civarında olmasına karşın, şarap
üretiminde kullanılmaya uygun çeşit sayısı
sadece 35 civarında olup, kaliteli şarap
üretimine uygun üzüm üretimi de oldukça
düşüktür.
 Clairette, Pinot Chardonay, Riesling, Semillon,
Bornova Misketi, Narince, Emir, Gamay, Hasan
Dede, Pinot Noir, Papaz Karası, Karasakız, Ada
Karası, Cabarnet Sauvignon, Boğazkere, Öküz
Gözü, Carignane, Kalecik Karası, Grenache,
Beylerce, Merlot, Yapıncak, Vasilaki, Cinsaut,
Karalahana, Burdur Dimriti, Horoz Karası,
Dökülgen, Çal Karası, Alicante, Dimrit, Sergi
Karası, Kabarcık, Kuntra (Karasakız),
Bouschet.
TÃœRKÄ°YE'DE YETÄ°ÅžTÄ°RÄ°LEN ÅžARAPLIK ÃœZÃœMLER VE ÃœRETÄ°LEN ÅžARAPLAR

More Related Content

TÃœRKÄ°YE'DE YETÄ°ÅžTÄ°RÄ°LEN ÅžARAPLIK ÃœZÃœMLER VE ÃœRETÄ°LEN ÅžARAPLAR

  • 2.  Türkiye, dünyada baÄŸ arazisi yönünden 4’üncü, yaÅŸ üzüm üretimi yönünden Ä°talya, Fransa, ABD ve Ä°spanya’nın ardından yıllık 3 milyon 700 bin tonla 5’inci sırada.
  • 3.  Türkiye’deki baÅŸlıca baÄŸ alanları Ege’de Denizli, Manisa ve izmir, Trakya’da TekirdaÄŸ, Edirne ve Çanakkale, Orta Anadolu’da NevÅŸehir, GüneydoÄŸu’da Diyarbakır, DoÄŸu Anadolu’da Elazığ. Bunları Bozcaada, Bursa, Ankara, Malatya, Antalya, Konya, Adapazarı ve Tokat takip ediyor. Türkiye yerkürenin baÄŸcılık için en elveriÅŸli iklim kuÅŸağında. Bunun en somut kanıtı, Anadolu’daki baÄŸcılık kültürünün MÖ 3500’lere dayanması. Yüzyıllardır Karadeniz sahilleri ve DoÄŸu Anadolu’nun kuzey bölümleri hariç birçok yörede üzüm yetiÅŸiyor. Türkiye’de üretilen yaÅŸ üzümün yalnız yüzde 2’si ÅŸarap üretiminde deÄŸerlendiriliyor. Fransa’da üretilen üzümün yüzde 97’si, Ä°spanya’da yüzde 90’ı, Ä°talya’da yüzde 92’si ÅŸarap haline getiriliyor. Çünkü örneÄŸin Fransa’da ÅŸarap tüketimi kiÅŸi başına yılda 50-60 litreyken Türkiye’de 0.78 litre.
  • 4.  TekirdaÄŸ ili çevresi Türkiye’nin en önemli baÄŸ ve ÅŸarap üretim bölgelerinden biri. TekirdaÄŸ merkeziyle Åžarköy arasındaki sahil, Gelibolu ve Saros Körfezi bölgelerindeki Uçmakdere, Mürefte ve Çınarlı’daki baÄŸlar, üzüm üretiminde büyük önem taşıyor. ÖrneÄŸin Åžarköy ilçesinin 27 köyünün 22’sinde baÄŸcılık ve ÅŸarapçılık yapılıyor. Bu bölgede önde gelen ÅŸarap üreticilerinin fabrikaları var: Åžarköy ilçesi Mürefte köyünde Doluca, Gülor, Kutman, BaÄŸcı, Latif Aral. TekirdaÄŸ HoÅŸköy’de Melen, Tekirdağ’da Umurbey, Bozcaada’da Talay, ÇamlıbaÄŸ ve Ataol, AvÅŸa Adası’nda Sezer, Marmara Adası’nda Bortaçina ÅŸarap fabrikaları bulunuyor.
  • 5.  TekirdaÄŸ ve Edirne’de üretilen kırmızı ÅŸaraplık üzüm. Papazkarası’ndan canlı açık kırmızı renkte, meyveli, taze, ince, zarif, hafif gövdeli ve kalıcı ÅŸaraplar üretiliyor.
  • 6.  (Kuntra) Çanakkale ve Bozcaada’da yetiÅŸtirilen, açık kırmızı renkli ve orta kalitede sek ÅŸarap üretilen bir üzüm. Kanyak yapımında da kullanılıyor. İçimi yumuÅŸak. Meyvemsi olan ÅŸaraplarının asiditesi ve taneni yüksek, ama eskitilmeye müsait deÄŸil.
  • 7.  Kökeni Fransa. Türkiye’de nemli, yağışlı ve karasal iklime göre daha yumuÅŸak iklimin hüküm sürdüğü Adapazarı, Geyve ve Saros Körfezi’nde toprak yapısı killi-kumlu alanlarda yetiÅŸtiriliyor. Bu beyaz ÅŸaraplık üzümün salkımları orta sıklıkta ve kabuÄŸu çok kalın deÄŸil. Sauvignon Blanc üzümünden elde edilen ÅŸaraplar zarif, orta derecede aromatik, içimi rahat ve meyvemsi bir tatta.
  • 8.  Bu kırmızı ÅŸaraplık üzüm, siyah renkte, elips biçiminde ve orta büyüklükte. KabuÄŸu orta kalınlıkta, aroması tatlı. Cinsault üzümünden elde edilen ÅŸarapların rengi canlı ve koyu kırmızı. Bu üzüm, kırmızı meyveli, baharatlı, kalıcı ve gövdeli ÅŸaraplar veriyor.
  • 9.  TekirdaÄŸ ve Åžarköy yörelerinde yetiÅŸen beyaz üzüm çeÅŸidi. Marmara Denizi kıyılarında, ılıman iklimin hüküm sürdüğü 0-100 metreler arasındaki yüksekliklerde yetiÅŸtiriliyor. Kalın kabuklu ve sulu.
  • 10.  Kırmızı ÅŸaraplık üzüm çeÅŸidi. Canlı kırmızı renkte, meyveli, yuvarlak, gövdeli ve kalıcı ÅŸarap  Ve DiÄŸerleri Yapıncak, Vasilaki, Beylerce, Adakarası ve kökeni baÅŸka ülkeler olan Riesling, Clairette, Chardonnay, Merlot, Cabernet Sauvignon, Pinot Noir.lar veriyor.
  • 11.  Fransa’dan getirilen aşılar burada tuttu. Burada baÄŸlar Denizli, Ä°zmir, Isparta, Manisa, MuÄŸla, Burdur, Aydın illerinde bulunuyor.
  • 12.  Roze ÅŸarap için kullanılan Çalkarası, az renk veren, etli ve sulu bir kırmızı üzüm çeÅŸidi. OlgunlaÅŸtığında asiditesi çok iyi. Denizli yöresinde, az verimli, kumlu topraklı, 1200 metre yüksekliÄŸindeki yaylalarda yetiÅŸiyor. Canlı bir renge ve belirgin çilek-kavun aromalarına sahip.
  • 13.  Etli ve çekirdeksiz bu beyaz üzüm, Manisa ve Denizli taraflarında yetiÅŸtiriliyor. Aslında sofralık ve kurutmalık olarak da tüketiliyor. Manisa’da, Akdeniz ikliminin etkisi altındaki 200 metre yüksekliÄŸindeki oldukça verimli kumlu topraklarda yüksek telli terbiye sistemi uygulanarak dikiliyor. Denizli’de, ÅŸaraplık üzüm yetiÅŸtirilmesi için çok uygun olan verimsiz killi topraklarda, 1200 metre yükseklikteki baÄŸlarda, Akdeniz’den etkilenmiÅŸ karasal iklimden yararlanıyor. Sultaniye üzümü hafif, hoÅŸ içimli ve meyve aromalı ÅŸaraplar veriyor.
  • 14.  Küçük taneli ve aromatik olan bu beyaz üzüm Ä°zmir yakınlarında yetiÅŸtiriliyor. Ege Denizi kenarındaki killi ve kumlu topraklarda yetiÅŸiyor. Kalın kabuklu ve sulu olan bu çeÅŸit çok fazla ürün vermiyor.
  • 15.  Kökeni Fransa olan Cabernet Sauvignon üzümü Türkiye’de genellikle ÇeÅŸme ilçesi Ovacık Köyü’nde ve Urla’da yetiÅŸtiriliyor. Ä°lk olarak 1993-1994 yıllarında dikildi. Bu üzüm için Türkiye’deki yabani fidanlar ve Fransa’dan getirilen aşı kalemleri kullanıldı. Bölgedeki baÄŸların büyük çoÄŸunluÄŸu da, yamaçlı arazilerin kayalık alanlarının teras yapılıp toprakla doldurulmasıyla oluÅŸturuldu. Ãœzümün yetiÅŸtirildiÄŸi toprağın killi, kumlu, az çakıllı olması, daha iyi ürün alınması için gerekli bir ÅŸart.
  • 16.  Türkiye’ye getirilen Carignan, kökeni güney Fransa ve Ä°spanya olan kırmızı üzüm türü. Ege’nin yumuÅŸak ikliminde, Ä°zmir yakınlarında, kumlu ve çakıllı topraklarda yetiÅŸiyor. Carignan üzümünden üretilen ÅŸaraplar meyveli, asitli, gövdeli. Kupajlara (birkaç çeÅŸit üzümün birbiriyle karıştırılması) güzel bir tat katıyor.
  • 17.  Kökeni Fransa olan kırmızı üzüm, Türkiye’de Ege’de yetiÅŸtiriliyor. Ä°lk olarak 1993-1994 yıllarında dikildi, Türkiye’deki yabani fidanlar ve Fransa’dan getirilen aşı kalemleri kullanıldı. Bölgedeki baÄŸların büyük çoÄŸunluÄŸu güneye bakan yamaç arazilerde yer alıyor. Toprak, killi-kireçli ve taÅŸlı. Meyve aromalı ve baharatlı olan Merlot ÅŸarabı kısa sürede olgunluk düzeyine eriÅŸiyor.
  • 18.  Bu beyaz üzüm çeÅŸidi de 1993-1994’te Fransa’dan getirilen aşı kalemleri kullanılarak Ege Bölgesi’ne dikildi. Bu üzümden elde edilen ÅŸaraplar, zarif, aromatik, içimi rahat ve meyvemsi. Dünyanın en ünlü beyaz üzümü olarak bilinen Chardonnay, ÅŸampanya üretiminde de kullanılıyor.
  • 19.  Kökeninin Ä°ran olduÄŸu düşünülen, Fransa’nın Rhone bölgesinde ve Avustralya’da bol bol üretilen bu ÅŸaraplık üzüm (Syrah veya Siyah olarak da biliniyor), AkÅŸehir ve ÇeÅŸme’de bir de Antalya’ya baÄŸlı Elmalı’da üretiliyor.
  • 20.  Sadece NevÅŸehir’de 23.000 Hektar BaÄŸ Var  İç Anadolu Bölgesi’nde Ankara’ya baÄŸlı Akyurt ilçesinde Kavaklıdere’nin fabrikası var. Ankara Ãœniversitesi Ziraat Fakültesi’nde Kalecik Karası ve Porto ÅŸarabı üretiliyor. EskiÅŸehir, Konya, Yozgat, Ãœrgüp, NevÅŸehir, Sivas ve Çankarı illeri ve civarlarında ise çok sayıda baÄŸlar var. Sadece NevÅŸehir ve ilçelerinde 23 bin hektarın üzerinde ekili alan var. Yağışların az olmasından dolayı da Ãœrgüp Göreme, Avanos ve GülÅŸehir baÄŸcılığa çok uygun. NevÅŸehir’deki KocabaÄŸ, Turasan ve Taskobirlik bölgenin diÄŸer üreticileri.
  • 21.  Orta Anadolu’nun en kaliteli kırmızı ÅŸaraplık üzüm çeÅŸidi. Bu nadide çeÅŸit, Ankara’nın Kalecik ilçesinde az miktarda (bu bölge Kızılırmak sayesinde mikroklimatik bir iklim gösteriyor) yetiÅŸiyordu. Kaybolmaya yüz tuttuÄŸu sırada baÅŸarıyla canlandırıldı. Åžimdi de Kalecik’te ve KırÅŸehir’de üretiliyor, ayrıca farklı üreticiler Kalecik Karası’nı baÅŸka bölgelere taşıyarak oralarda üretiyorlar.
  • 22.  Sulu, beyaz bir üzüm türü olan Emir, NevÅŸehir, KırÅŸehir, Kayseri ve NiÄŸde civarında yetiÅŸen bir çeÅŸit. Emir üzümünden üretilen ÅŸaraplar, yeÅŸil sarı ya da açık sarı renklerinde. Kendine özgü ince aromaları ve serinletici bir lezzeti var. Köpüklü ÅŸarap yapımına da elveriÅŸli.
  • 23.  Bilecik bölgesindeki bu üzüm çeÅŸidi ÅŸu anda kaybolmaya yüz tutmuÅŸ.
  • 24.  Bu kaliteli üzüm, Tokat ve çevresinde yetiÅŸtiriliyor. BaÄŸlar genellikle Karadeniz kıyısına yakın daÄŸların güneyindeki Anadolu yaylasında. Karasal iklim koÅŸullarındaki, toprağı kumlu ve çakıllı baÄŸlar 500 metre yükseklikte. YeÅŸilırmak boyunca devam ediyor. Narince’den elde edilen ÅŸaraplar zengin ve dengeli bir yapıya sahip, eskitilmeye uygun. Narince, Türkiye’de tahta fıçıda geliÅŸme gösterebilecek nadir üzümlerinden biri. Tokat’taki Diren Åžarapçılık bu üzümleri de iÅŸliyor.
  • 25.  2 tür yetiÅŸiyor ama ikisi de esaslı Bu kırmızı üzüm çeÅŸidi, Elazığ ve Malatya köylerinde yetiÅŸtirilen, eylül sonu ve ekim ortalarında olgunlaÅŸan bir tür ve ÅŸaraplık kullanıma çok uygun.
  • 26.  Diyarbakır’ın kırmızı ÅŸaraplık üzüm çeÅŸidi. Çok çakıllı, bazen kalkerli ve killi, kırmızı topraklarda yetiÅŸiyor. Anadolu yaylalarını ayıran daÄŸların hemen güneyindeki Mezopotamya yaylasında, Fırat ve Dicle ırmaklarının arasındaki bölgede yaÅŸamını sürdürüyor. Küçük taneli, koyu renkli, kalın kabuklu ve çok taninli bir tür.
  • 27.  Yabancı türler burada denenmeye baÅŸladı Çok verimli bir beyaz üzüm çeÅŸidi olan Dökülgen, orta kalitede sofra ÅŸaraplarının yapımında kullanılıyor. Altın sarısı bir renge sahip olan ÅŸarabın asiditesi oldukça düşük. Bölgede, özellikle Antalya’da son yıllarda Åžiraz, Saıvignon Blanc, Chardonnay, Cabernet ve yeni yeni de Öküzgüzü ve BoÄŸazkere yetiÅŸtirilmeye baÅŸlandı.
  • 28.  Tek üzüm kullanılarak üretilen (monocepage) ve fıçıda en uzun süre yıllandırılabilen (ortalama 8 yıl) beyaz ÅŸaraplık üzüm.
  • 29.  Türkiye’nin en aromatik üzümü. Etli kısmı kırmızı olan tek üzüm türü. DiÄŸer kırmızı ÅŸaraplık üzümlerin hepsinin etli kısmı beyaz.
  • 30.  Türkiye’nin en tanenli (buruk) üzümü. Normal olarak bir salkım bile yemek mümkün olmayabilir. Türkiye’nin en iri üzüm çeÅŸidi
  • 32.  Kapadokya bölgesinin (NevÅŸehir, KırÅŸehir, Kayseri, NiÄŸde ) suyu bol olan bir üzüm çeÅŸididir. Adını hükümdarların özel ÅŸarabı olmasından ötürü emirlerden almıştır. Özellikle Hititler ve Romalılar döneminde büyük deÄŸer kazanan Emir üzümü bölgede geniÅŸ alanlara yayılmıştır. Bazı dönemlerde bölgedeki ÅŸaraplık çeÅŸitler yerine sofralık üzüm çeÅŸitlerini yerleÅŸtirmeye yönelik çalışmalar olmuÅŸ ise de, bölgenin toprak yapısı ve ikliminin kaliteli sofralık üzüm yetiÅŸtirmeye uygun olmaması nedeniyle baÅŸarısız olunmuÅŸtur. Son derece zarif bünyeli ancak dolgun gövdeli ÅŸarap verir. Sek ÅŸarap yapımında kullanılır. Emir üzümünden üretilen ÅŸaraplar yeÅŸil sarı ya da açık sarı olur.
  • 33.  İç kuzey Anadolu'da Tokat yöresinde üretilen bir beyaz üzüm çeÅŸididir. Karadeniz kıyısına yakın daÄŸların güneyindeki yaylada yetiÅŸir.Bu baÄŸlık bölge YeÅŸilırmak boyunca devam eder. Burada genelde karasal iklim vardır ve baÄŸlar ortalama 500 m.yükseklikte bulunur. Narince adı, ince kabuÄŸundan kaynaklanıyor olabilir.Nefis bir aroması vardır. Dömisek ÅŸaraplarda çok iyidir. Yıllandırmaya ve meÅŸe fıçıda bekletmeye uygun ender beyaz üzüm türlerinden biridir.
  • 34.  Etli, az asitli çekirdeksiz beyaz üzümdür. Aslında sofralık ve kurutmalık olarak tüketilir. Tadının ne kadar güzel olduÄŸu isminden bellidir. 'Sultanların aÄŸzına layık' anlamındadır. YetiÅŸme alanı Ege Bölgesi olup, Manisa Ovası ve daha güneyde Denizli'nin Çal Platosu'dur. Sultaniye üzümü son yıllarda Kapadokya'nın Emir üzümüyle kupe edilerek baÅŸarılı sonuçlar vermiÅŸtir. Emir gibi yine İç Kuzey Anadolu Bölgesi'nin yerel üzümü olan Narince üzümüyle de son yıllarda karıştırılmakta ve oldukça baÅŸarılı sonuçlar elde edilmektedir. Kavaklıdere’nin Sultaniye-sek ve Doluca'nın Angora-Beyaz ÅŸarapları çok baÅŸarılı Sultaniye örnekleridir.  Ayrıca Kavaklıdere'nin Çankaya Doluca'nın Villa Doluca- Beyaz ÅŸaraplarında Emir üzümüyle karıştırılarak kullanılır. YoÄŸun konsantre aromalı Sutaniye özellikle tatlılarla, pastalarla ve meyvelerle soÄŸutularak içilebilir. Ayrıca iyi bir aperitif olabilir.
  • 35.  İç Anadolu Bölgesi'nin Ankara'nın doÄŸusunda yer alan Kıırıkkale yöresinde yetiÅŸtirilen bir beyaz üzüm çeÅŸididir. Aynı zamanda sofralık olarak da deÄŸerlendirilir. Orta kalitede ve düşük asitli ÅŸaraplar verir.
  • 36.  Öküzgözü üzümünün yetiÅŸtirildiÄŸi bölge yaklaşık 1000 metre yüksekliÄŸinde daÄŸlarla çevrili bir bölgedir. DaÄŸların arasından, dar ve uzun vadiler oluÅŸturarak akan ve daha sonra Fırat nehriyle birleÅŸen dere ve çayların yarattığı mikroklima sonucu bölgesel iklim yumuÅŸaması olmakta ve bu deÄŸerli üzümün yetiÅŸmesi için ideal koÅŸullar oluÅŸmaktadır. Ayrıca son yıllarda bölgede inÅŸa edilen barajların göllerinin ( Keban barajı ve Karakaya barajı ) iklimi yumuÅŸatması sayesinde bu üzümün yetiÅŸme alanı geniÅŸlemiÅŸtir.
  • 37.  Öküzgözü, etli, sulu ve iri taneli bir üzümdür. Adı, büyüklüğünden gelmektedir. Sofralık olarak da bölge halkı tarafından deÄŸerlendirilmekte, ayrıca kurutulup satılmaktadır. Åžarap yapımına son derece uygun bir üzümdür. Ancak bu üzüm çoÄŸunlukla yalnız olarak deÄŸil, BoÄŸazkere ile kupaj (Ä°ki farklı fıçının birbiriyle karıştırılması) yapılarak ÅŸarap olmakta ve bu ÅŸaraplar piyasanın genelde en aranan ÅŸarapları olmaktadır. Monosepaj olarak da kullanılmakta ve vanilya, siyah frenk üzümü, böğürtlen, kiraz aromaları hissedilen ÅŸaraplar üretmektedir. Yıllanmaya son derece uygun ÅŸaraplardır. Önemli Öküzgözü ÅŸarabı markaları, Kulüp Öküzgözü, KocabaÄŸ Öküzgözü ( Kapadokya yöresinin bir üretici firması ), Turasan Öküzgözü, Cankara Öküzgözü 'dür.
  • 38.  Diyarbakır yöresinin kırmızı ÅŸarap yapımında kullanılan bir üzüm türüdür. Çakıllı, zaman zaman kalkerli, killi topraklarda hayat bulur. Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki alüvyonlu ovalar ve o bölgenin iklim koÅŸulları bu üzümün yetiÅŸmesi için son derece uygun koÅŸullar saÄŸlar.  BoÄŸazkere adı tadından gelmektedir. YendiÄŸi zaman insanın boÄŸazında bıraktığı yanma-ekÅŸime duygusu bölgede 'kermek ' diye adlandırılmaktadır. Küçük taneli, koyu renkli, kalın kabuklu ve güçlü taninli bir üzüm türüdür.
  • 39.  BoÄŸazkere üzümü çoÄŸunlukla ÅŸaraplarda Öküzgözü üzümüyle kupaj edilerek, ona üçte bir (1/3) oranında katılmak suretiyle kullanılır. Bu ÅŸekilde çok baÅŸarılı ÅŸaraplar elde edilir. Bu ÅŸarapların bazıları ÅŸunlardır :  Doluca Özel Kav, Kavaklıdere Selection Kırmızı, genç bir ÅŸarap olan ve birkaç ay içinde tüketilmesi gereken Kavaklıdere- Primeur Kırmızı, Turasan Öküzgözü- BoÄŸazkere, KocabaÄŸ Öküzgözü - BoÄŸazkere, Pamukkale Diamond (Öküzgözü- BoÄŸazkere) Tekel- BuzbaÄŸ .
  • 40.  Türkiye'nin en prestijli üzümü olan Kalecik Karası adını en önemli yetiÅŸme alanı olan Ankara'nın 50 km. kadar kuzeydoÄŸusunda bulunan Kalecik ilçesinden almaktadır. Kalecik Karası üzümü, Türkiye'de tarihi en eski üzüm çeÅŸitlerinden biridir. Hitit Ä°mparatorluÄŸu çağından beri (M.Ö 1650-1200 ) bu bölgede yetiÅŸtirilmektedir.
  • 41.  Kalecik ilçesi Kızılırmak havzasında bulunur. Bu üzümün yetiÅŸme alanı da Kızılırmak'a adeta uçurum gibi çok dik bir eÄŸimle inen topraklardır. Bu eÄŸim sayesinde 900 ile 1200 metre yükseklikteki sert iklimli Anadolu steplerinin buz gibi soÄŸuk kış rüzgarlarından koruma saÄŸlanır ve yine bir mikroklima olayı yaÅŸanır.
  • 42.  Kalecik Karası üzümünün taneleri yuvarlak,siyah-mavi ve kalın kabukludur.Kalecik Karası üzümünden üretilen ÅŸaraplar renkleri çok koyu olmayan ancak derinliÄŸi olan ÅŸaraplardır. Damakta uzun zaman kalırlar. Yıllandırmaya uygun ÅŸaraplardır.
  • 43.  BaÅŸlıca Kalecik Karası ÅŸarapları :  Kavaklıdere Kalecik Karası, Kavaklıdere Ancyra.  Ankara Ãœniversitesi Ziraat Fakültesi Kalecik Karası Chateau Kalecik, Domaine Kalecik Åžarapları  (Bölgede kurulu bulunan Işıklar Holding Fabrikası'nda üretilen ÅŸaraplar.)  Turasan Kalecik Karası  Pamukkale Kalecik Karası
  • 44.  Adını üretildiÄŸi bölgeden alan bir yerel üzüm çeÅŸidi daha. Ege bölgesi 'nin güneyini doÄŸu - batı doÄŸrultusunda geçen Menderes Irmağı'na komÅŸu bir alan olan Çal platosu'nda yetiÅŸtirilen bir üzüm türüdür. Akdeniz iklimi'nin etkisini de taşıyan 650-900 m. yüksekliÄŸinde bir bölgede yetiÅŸtirilir. Çalkarası etli ve sulu bir üzüm olup,gül,çilek,dut ve kuÅŸburnu tadlarını içerir. OlgunlaÅŸtığında asiditesi çok iyi bir konuma gelir. Killi, çakıllı ve kalkerli topraklarda çok da verimli olmayan baÄŸlarda yetiÅŸtirilebilen bir üzüm türüdür. Çalkarası, kırmızı bir üzüm olduÄŸu için tabii ki kırmızı ÅŸaraplarda kullanılır. Ancak az renk veren bir ÅŸarap olduÄŸundan dolayı bu üzüm, roze ÅŸarapların ideal hammaddesidir.  Çalkarası üzümünden yapılan ÅŸaraplar en fazla iki yıl bekletilebilir.
  • 45.  Roze ÅŸaraplar. Kırmızı Åžaraplar  Kavaklıdere - Lal : Sek roze ÅŸarap. Pamukkale sek kırmızı  Kavaklıdere-Rosato : Dömi-sek roze ÅŸarap Pamukkale tatlı kırmızı  Kavaklıdere - Pembe Köpük : Köpüklü roze ÅŸarap. Küp- Çalkarası kırmızı.
  • 47.  Türkiye’de üzüm üretimi Ege bölgesinde yoÄŸunlaÅŸmıştır. 2003 yılı itibariyle Türkiye’deki toplam baÄŸ alanlarının %30,6’sını oluÅŸturan bu bölgede, üzüm üretiminin %41,2’si gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir. Ãœzüm üretiminde öne çıkan diÄŸer bölgeler ise sırasıyla G.DoÄŸu Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz’dir. Ege Bölgesinde ÅŸaraplık üzüm yetiÅŸtiriciliÄŸinde göze çarpan yöreler Denizli ilinin Çal ve Bekilli ilçeleri ile Ä°zmir’in Seferihisar, Menderes ve ÇeÅŸme ilçeleridir.
  • 48.  Türkiye baÄŸ alanları ve üzüm üretimi açısından dünyanın önde gelen ülkelerinden birisidir. 2003 yılı itibariyle ülkemizde 530.000 hektarlık alanda üzüm üretimi yapılmıştır. Sözkonusu yılda üretilen 3,6 milyon ton üzüm, toplam meyve üretiminin %25,7’sini oluÅŸturmuÅŸtur. Ãœlkemiz bu rakamlarla dünyada baÄŸ alanı yönünden 4., yaÅŸ üzüm üretimi açısından ise 6. sırada yer almaktadır.
  • 49.  Türkiye ÅŸarap üretimine uygun doÄŸa koÅŸullarına sahip olmasına ve büyük miktarlarda üzüm üreten bir ülke olmasına raÄŸmen, üretilen üzümlerin %2 gibi çok küçük bir bölümü ÅŸarap üretiminde kullanılmaktadır. Bu oran Avrupa BirliÄŸi ülkelerinde %85, baÄŸcılıkla uÄŸraÅŸan diÄŸer ülkelerde ise ortalama %80 dolayındadır.
  • 50.  Türkiye’de üretilen yaÅŸ üzümün %40’ı kurutmalık, %35’i sofralık, %23’ünün de pekmez, pestil ve sirke gibi ürünlerin üretiminde kullanıldığı görülmektedir. DiÄŸer yandan ülkemizde yetiÅŸtirilen üzüm çeÅŸidi 1000 civarında olmasına karşın, ÅŸarap üretiminde kullanılmaya uygun çeÅŸit sayısı sadece 35 civarında olup, kaliteli ÅŸarap üretimine uygun üzüm üretimi de oldukça düşüktür.
  • 51.  Clairette, Pinot Chardonay, Riesling, Semillon, Bornova Misketi, Narince, Emir, Gamay, Hasan Dede, Pinot Noir, Papaz Karası, Karasakız, Ada Karası, Cabarnet Sauvignon, BoÄŸazkere, Öküz Gözü, Carignane, Kalecik Karası, Grenache, Beylerce, Merlot, Yapıncak, Vasilaki, Cinsaut, Karalahana, Burdur Dimriti, Horoz Karası, Dökülgen, Çal Karası, Alicante, Dimrit, Sergi Karası, Kabarcık, Kuntra (Karasakız), Bouschet.