ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Trwałość zasobów cyfrowych, aut. Remigiusz Lis

•
•
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Śląska Biblioteka Cyfrowa

Konferencja podsumowująca Projekt "Małopolska Biblioteka Cyfrowa w horyzoncie 21. wieku - stworzenie innowacyjnej platformy udostępniania regionalnych zasobów cyfrowych w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie.", 28 lipca, 2021.

1 of 19
Download to read offline
Trwałość zasobów cyfrowych i jej determinanty w bibliotekach cyfrowych Remigiusz Lis / IMC Digitarium BŚ Biblioteka Śląska / Śląska Biblioteka Cyfrowa
Trwałość - wieloznaczne pojęcie-agregat Trwałe: ● Istniejące przez dłuższy czas lub nieulegające szybkim zmianom. ● Zachowujące w czasie właściwości użytkowe. ● Niezmienne.
Dlaczego biblioteczne cyfrowe zasoby winny być trwałe? Ponieważ: 1. Są jedyną reprezentacją „oryginału” (born digital). 2. Niebawem pozostaną jedyną reprezentacją oryginału („kwaśny papier”, lokalne/regionalne efemerydy, zbiory prywatne). 3. Stanowią już obecnie zasób o znacznej wartości materialnej (faktyczny a odtworzeniowy koszt produkcji). 4. Odwzorowują społeczną pamięć (świadectwa historii, myśli i wyobraźni).
Trwałość w komunikacji cyfrowej Trwałość nośników i komunikacji treści Zasoby zlokalizowane na „bezpiecznych” nośnikach i bezpiecznie transmitowane. Integralność (spójność) Własność wykluczająca nieautoryzowane zmiany (zachowana kompletność, kolejność, relacyjność, niezmienność). Autentyczność Integralność + oryginalność (zgodność z oryginałem). Czytelność Zdolność do zapisu i odczytu koderem/dekoderem/interpreterem (OAIS!)
Trwałość w komunikacji cyfrowej Zrozumiałość Zdolność do intelektualnego ujęcia znaczenia treści. Trwałość systemowa Stabilne działanie systemu informatycznego/informacyjnego. Trwałość organizacyjna/zarządcza Zasoby zlokalizowane w zarządzanej, stabilnej strukturze organizacyjnej - trwałe funkcje i cele. Trwałość polityczna Społeczna/polityczna intencja utrzymywania zasobów/biblioteki. Ciągłość/trwałość procesów W organizacjach procesowych - kluczowa do zachowania tożsamość.
W bibliotekarstwie (cyfrowym) Trwałość zasobów = Długoterminowa dostępność zasobów Długoterminowa = bez podawania terminu końcowego = „wieczysta” Zasobów - wiernie odwzorowanych
Długoterminowa dostępność Podkreślenie komunikacyjnego charakteru zasobów BC. Funkcjonalny balans - zachowanie v. dostęp. Czy można komunikować/udostępniać bez zachowania trwałości? Czy warto zachowywać trwałość bez komunikowania?
Trwałość funkcjonalno-procesowa Bez gromadzenia biblioteka jest jedynie zamkniętą kolekcją. Bez opracowania i metadanych („intelektualnej mapy” opisującej zbiory i umożliwiającej ich wyszukiwanie) jest nieuporządkowanym zbiorem dokumentów. Bez udostępniania – nie ma użytkowego sensu. Bez archiwizacji treści – traci zdolność ich komunikacji.
Piramida trwałości zasobów BC Nośniki (dyski, taśmy, sieci) Zapis cyfrowy + kontekst techn. obiektu System informatyczny/interpreter Organizacja Polityka System informacyjny + kontekst kulturowy obiektu Obiekt cyfrowy Polityka społeczna, strategia państwowa/regionalna, świadomość potrzeb, finansowanie. Strategia/cele/misja instytucji, potencjał techniczny/kadrowy, umocowanie organizacyjne, świadomość potrzeb użytkowników, potrzeba „suwerenności informacyjnej”. „Błogosławiona nietrwałość” i luźny związek - odświeżanie nośników. Utrzymanie instytucjonalnej kontroli nad treścią, architektura informacyjna, ramy dla treści i wzbogacającego kontekstu. Odwzorowanie obiektów realnych, migracje, emulacje, realnie: otwarte formaty, prostota rozwiązań.
Polityka a cyfrowe zasoby https://limedia.fr https://www.bavarikon.de
Dlaczego ważna trwałość organizacyjna? Rosnąca instytucjonalizacja inicjatyw cyfryzacji. Częste ujmowanie BC jako organizacji. Praktyka organizatorska wśród wieloinstytucjonalnych BC. Modele (OAIS, Referencyjny d. DELOS) - BC jako organizacje.
Trwałość organizacyjna - przejawy Wyspecyfikowane procesy. Wyspecyfikowane zakresy czynności, stanowiska pracy i relacje. Umocowanie organizacyjne (dział, komórka). Ujęcie w regulaminie organizacyjnym. Ujęcie w statucie.
BC to … (Reference DL Model) Biblioteka cyfrowa to potencjalnie wirtualna organizacja, która kompleksowo gromadzi, zarządza i zachowuje w długim czasie bogaty cyfrowy zasób i oferuje określonej społeczności użytkowników specjalistyczne funkcjonalności określonej jakości, zgodnie z kompleksowo ustaloną polityką. Organizacja (Organization) BC jest organizacją i jako taka nie jest tożsama z instytucją/organizacją, która ją powołała i wspiera jej rozwój. Istnieją między nimi zależności, lecz BC to układ społeczny, realizujący dobrze zdefiniowane cele (usługi). Jest on zdolny do kontroli własnego działania i rozwoju, w ramach nakreślonych przez instytucję, która ją powołała.
Archiwum to... „An OAIS is an Archive, consisting of an organization, which may be part of a larger organization, of people and systems that has accepted the responsibility to preserve information and make it available for a Designated Community.” Otwarty Archiwalny System Informacyjny to Archiwum stanowiące organizację (która może być częścią innej organizacji) ludzi i systemów, którzy przyjęli odpowiedzialność za zachowanie informacji i zapewnienie jej dostępności dla Adresatów.
Refleksja - nowe cyfrowe media to ... Nowe obiegi treści. Nowe perspektywy prezentacji treści. Nowe sposoby gromadzenia treści (kondensacja). Nowe maszyny przetwarzania symboli kultury. Wyszukiwarki, agregatory, BC, bazy danych i ich prespektywy (views), sieci… Czy jesteśmy świadkami powstawania nowych form instytucji i organizacji - w tym instytucji kultury?
Cyfrowe zasoby, BC - wystarczy pomysł Bez problemu można utworzyć publiczny, biblioteczny zasób cyfrowy bez posiadania: - komponentów sprzętowo-programowych (hosting, chmura), - własnych zbiorów do digitalizacji (umowy z właścicielami praw i egzemplarzy), - własnej pracowni digitalizacji (usługa zewnętrzna), - platformy/systemu dostępowego.
"Suwerenność informacyjna" Oznacza ona zdolność danej instytucji komunikacji społecznej (biblioteki, archiwa, muzeum etc.) do kontroli pozyskiwania, przetwarzania, przechowywania oraz udostępniania symboli publiczności. Przekazanie odpowiedzialności i kontroli nad symbolami innej instytucji – szczególnie w zakresie zabezpieczenia ich długoterminowego zachowania oraz sposobu udostępniania – oznacza rezygnację z części podmiotowości i odpowiedzialności za zachowanie i komunikację treści. SI wyznacza stopień podmiotowości instytucji i decyduje o jej realnych granicach i potencjale. SI kosztuje.
Jakie warunki korzystania z "chmury"? - bezpieczeństwo fizyczne i transmisyjne (infrastruktura "chmury"), - lokalizacja chmury, - opłaty i ich perspektywa, - wsparcie użytkowe i serwisowe, - (możliwości przesyłu danych online), - wpływ na kształt funkcjonalności oprogramowania i jego perpektywy, - dostępność systemu (availability), - sposoby odzyskiwania danych (download).
Dziękuję za uwagę Remigiusz Lis / IMC Digitarium BŚ Biblioteka Śląska / Śląska Biblioteka Cyfrowa

More Related Content

Trwałość zasobów cyfrowych, aut. Remigiusz Lis

  • 1. Trwałość zasobów cyfrowych i jej determinanty w bibliotekach cyfrowych Remigiusz Lis / IMC Digitarium BŚ Biblioteka Śląska / Śląska Biblioteka Cyfrowa
  • 2. Trwałość - wieloznaczne pojęcie-agregat Trwałe: ● Istniejące przez dłuższy czas lub nieulegające szybkim zmianom. ● Zachowujące w czasie właściwości użytkowe. ● Niezmienne.
  • 3. Dlaczego biblioteczne cyfrowe zasoby winny być trwałe? Ponieważ: 1. Są jedyną reprezentacją „oryginału” (born digital). 2. Niebawem pozostaną jedyną reprezentacją oryginału („kwaśny papier”, lokalne/regionalne efemerydy, zbiory prywatne). 3. Stanowią już obecnie zasób o znacznej wartości materialnej (faktyczny a odtworzeniowy koszt produkcji). 4. Odwzorowują społeczną pamięć (świadectwa historii, myśli i wyobraźni).
  • 4. Trwałość w komunikacji cyfrowej Trwałość nośników i komunikacji treści Zasoby zlokalizowane na „bezpiecznych” nośnikach i bezpiecznie transmitowane. Integralność (spójność) Własność wykluczająca nieautoryzowane zmiany (zachowana kompletność, kolejność, relacyjność, niezmienność). Autentyczność Integralność + oryginalność (zgodność z oryginałem). Czytelność Zdolność do zapisu i odczytu koderem/dekoderem/interpreterem (OAIS!)
  • 5. Trwałość w komunikacji cyfrowej Zrozumiałość Zdolność do intelektualnego ujęcia znaczenia treści. Trwałość systemowa Stabilne działanie systemu informatycznego/informacyjnego. Trwałość organizacyjna/zarządcza Zasoby zlokalizowane w zarządzanej, stabilnej strukturze organizacyjnej - trwałe funkcje i cele. Trwałość polityczna Społeczna/polityczna intencja utrzymywania zasobów/biblioteki. Ciągłość/trwałość procesów W organizacjach procesowych - kluczowa do zachowania tożsamość.
  • 6. W bibliotekarstwie (cyfrowym) Trwałość zasobów = Długoterminowa dostępność zasobów Długoterminowa = bez podawania terminu końcowego = „wieczysta” Zasobów - wiernie odwzorowanych
  • 7. Długoterminowa dostępność Podkreślenie komunikacyjnego charakteru zasobów BC. Funkcjonalny balans - zachowanie v. dostęp. Czy można komunikować/udostępniać bez zachowania trwałości? Czy warto zachowywać trwałość bez komunikowania?
  • 8. Trwałość funkcjonalno-procesowa Bez gromadzenia biblioteka jest jedynie zamkniętą kolekcją. Bez opracowania i metadanych („intelektualnej mapy” opisującej zbiory i umożliwiającej ich wyszukiwanie) jest nieuporządkowanym zbiorem dokumentów. Bez udostępniania – nie ma użytkowego sensu. Bez archiwizacji treści – traci zdolność ich komunikacji.
  • 9. Piramida trwałości zasobów BC Nośniki (dyski, taśmy, sieci) Zapis cyfrowy + kontekst techn. obiektu System informatyczny/interpreter Organizacja Polityka System informacyjny + kontekst kulturowy obiektu Obiekt cyfrowy Polityka społeczna, strategia państwowa/regionalna, świadomość potrzeb, finansowanie. Strategia/cele/misja instytucji, potencjał techniczny/kadrowy, umocowanie organizacyjne, świadomość potrzeb użytkowników, potrzeba „suwerenności informacyjnej”. „Błogosławiona nietrwałość” i luźny związek - odświeżanie nośników. Utrzymanie instytucjonalnej kontroli nad treścią, architektura informacyjna, ramy dla treści i wzbogacającego kontekstu. Odwzorowanie obiektów realnych, migracje, emulacje, realnie: otwarte formaty, prostota rozwiązań.
  • 10. Polityka a cyfrowe zasoby https://limedia.fr https://www.bavarikon.de
  • 11. Dlaczego ważna trwałość organizacyjna? Rosnąca instytucjonalizacja inicjatyw cyfryzacji. Częste ujmowanie BC jako organizacji. Praktyka organizatorska wśród wieloinstytucjonalnych BC. Modele (OAIS, Referencyjny d. DELOS) - BC jako organizacje.
  • 12. Trwałość organizacyjna - przejawy Wyspecyfikowane procesy. Wyspecyfikowane zakresy czynności, stanowiska pracy i relacje. Umocowanie organizacyjne (dział, komórka). Ujęcie w regulaminie organizacyjnym. Ujęcie w statucie.
  • 13. BC to … (Reference DL Model) Biblioteka cyfrowa to potencjalnie wirtualna organizacja, która kompleksowo gromadzi, zarządza i zachowuje w długim czasie bogaty cyfrowy zasób i oferuje określonej społeczności użytkowników specjalistyczne funkcjonalności określonej jakości, zgodnie z kompleksowo ustaloną polityką. Organizacja (Organization) BC jest organizacją i jako taka nie jest tożsama z instytucją/organizacją, która ją powołała i wspiera jej rozwój. Istnieją między nimi zależności, lecz BC to układ społeczny, realizujący dobrze zdefiniowane cele (usługi). Jest on zdolny do kontroli własnego działania i rozwoju, w ramach nakreślonych przez instytucję, która ją powołała.
  • 14. Archiwum to... „An OAIS is an Archive, consisting of an organization, which may be part of a larger organization, of people and systems that has accepted the responsibility to preserve information and make it available for a Designated Community.” Otwarty Archiwalny System Informacyjny to Archiwum stanowiące organizację (która może być częścią innej organizacji) ludzi i systemów, którzy przyjęli odpowiedzialność za zachowanie informacji i zapewnienie jej dostępności dla Adresatów.
  • 15. Refleksja - nowe cyfrowe media to ... Nowe obiegi treści. Nowe perspektywy prezentacji treści. Nowe sposoby gromadzenia treści (kondensacja). Nowe maszyny przetwarzania symboli kultury. Wyszukiwarki, agregatory, BC, bazy danych i ich prespektywy (views), sieci… Czy jesteśmy świadkami powstawania nowych form instytucji i organizacji - w tym instytucji kultury?
  • 16. Cyfrowe zasoby, BC - wystarczy pomysł Bez problemu można utworzyć publiczny, biblioteczny zasób cyfrowy bez posiadania: - komponentów sprzętowo-programowych (hosting, chmura), - własnych zbiorów do digitalizacji (umowy z właścicielami praw i egzemplarzy), - własnej pracowni digitalizacji (usługa zewnętrzna), - platformy/systemu dostępowego.
  • 17. "Suwerenność informacyjna" Oznacza ona zdolność danej instytucji komunikacji społecznej (biblioteki, archiwa, muzeum etc.) do kontroli pozyskiwania, przetwarzania, przechowywania oraz udostępniania symboli publiczności. Przekazanie odpowiedzialności i kontroli nad symbolami innej instytucji – szczególnie w zakresie zabezpieczenia ich długoterminowego zachowania oraz sposobu udostępniania – oznacza rezygnację z części podmiotowości i odpowiedzialności za zachowanie i komunikację treści. SI wyznacza stopień podmiotowości instytucji i decyduje o jej realnych granicach i potencjale. SI kosztuje.
  • 18. Jakie warunki korzystania z "chmury"? - bezpieczeństwo fizyczne i transmisyjne (infrastruktura "chmury"), - lokalizacja chmury, - opłaty i ich perspektywa, - wsparcie użytkowe i serwisowe, - (możliwości przesyłu danych online), - wpływ na kształt funkcjonalności oprogramowania i jego perpektywy, - dostępność systemu (availability), - sposoby odzyskiwania danych (download).
  • 19. Dziękuję za uwagę Remigiusz Lis / IMC Digitarium BŚ Biblioteka Śląska / Śląska Biblioteka Cyfrowa