3. Perkataan grafik sebenarnya berasal dari
perkataan Greek graphikos bererti lukisan.
"Graphier" pula ialah perbuatan. Maka, grafik
bererti menulis dengan perkataan.
Grafik (Greek) merupakan persembahan visual
yang ditunjukkan pada permukaan seperti
dinding, skrin komputer, kertas, papan untuk
tujuan jenama, pemberitahuan, ilustrasi atau
hiburan. (wikipedia)
4. Kamus Dewan Edisi Keempat maklumat atau
paparan yang terdiri daripada lukisan, gambar
rajah, simbol, imej grafik dll.
Grafik ialah kombinasi gambar-gambar, lambanglambang , simbolsimbol, huruf, angka, perkataan, lukisan, lakaran
yang yang dijadikan satu media untuk memberi
satu konsep dan idea dari pengirim
kepada sasarannya dalam proses menyampaikan
maklumat
5. Grafik ialah kombinasi
gambar, lakaran, lukisan, huruf, angka, lamban
g, perkataan atau citra yang menjadi satu
media pengajaran untuk memberikan dan
menterjemahkan konsep atau idea daripada
penghantar kepada penerima maklumat
dalam situasi tertentu (PdP).- (Noriati et.
al, 2009)
6. Grafik boleh wujud sebagai grafik berfungsi
atau berseni.
Grafik juga merupakan bayangan atau perkara
yang wujud dalam dunia sebenar.
Grafik boleh menjadi suatu bentuk komunikasi
visual yang menggunakan teks atau gambar
untuk menyampaikan informasi atau mesej.
Penggunaan grafik (kini) diterapkan dalam
media elektronik seperti grafik interaktif
(interactive graphics) atau grafik multimedia
(multimedia graphics)
7. Elemen grafik bermakna bahan-bahan asas
yang digunakan untuk membentuk sesuatu
komposisi visual.
Elemen grafik terdiri daripada :
Titik
Garisan (line)
Permukaan (Surface)
Bentuk
Ruang (Space)
Warna
8. Titik
Penggerak utama sesuatu bentuk.
Menandakan kedudukan di dalam ruang.
Tidak mempunyai ukuran panjang atau lebar.
Bersifat statik.
Tidak mempunyai arah.
Menjadi pusat sesuatu unsur.
Percantuman dua titik yang mempunyai jarak
tertentu menghasilkan garisan.
9. Garisan (line)
Elemen yang paling ringkas.
Kombinasi garis boleh mewujudkan pelbagai
imej yang kraetif, abstrak, subjektif dan
representatif.
Mempunyai ukuran panjang, tetapi tidak
mempunyai sifat lebar dan tinggi.
Pertemuan titik penghujung sesuatu garisan
dengan titik permulaan menghasilkan rupa.
10. Terdapat dua jenis rupa :
a) Rupa Geometri : Rupa-rupa yang mempunyai
sempadan yang tetap.
b) Rupa Organik : Rupa-rupa yang bebas, tidak
bersudut dan tanpa sempadan
yang tetap.
Rupa Geometri
Rupa Organik
11. Permukaan (surface)
Beberapa garisan pada sesuatu
kedudukan, sama ada menegak atau
mendatar akan mewujudkan unsur
permukaan.
Contoh permukaan :
Permukaan di atas (bumbung rumah)
Permukaan menegak (dinding)
Permukaan di bawah (lantai dan permukaan
bumi)
12. Bentuk
Bentuk mempunyai
keluasan, ketinggian, jisim dan lebih
daripada satu permukaan.
Terdapat dua jenis bentuk :
Bentuk Dua Dimensi (2D) Shape : Hanya
mempunyai dimensi panjang dan lebar.
Terdapat tiga jenis bentuk dua
dimensi, iaitu bentuk geometri, bentuk
abstrak dan bentuk gambaran.
14. Bentuk Tiga Dimensi ( 3D) Form:
Mempunyai dimensi panjang, lebar dan
tinggi. Ia boleh didapati dalam dua
kategori, iaitu bentuk tiga dimensi sebenar
dan bentuk tiga dimensi tiruan.
Bentuk Tiga Dimensi Sebenar : Bahan
sebenar yang mempunyai dimensi
panjang, lebar dan tinggi, (meja, kerusi, dll).
Bentuk Tiga Dimensi Tiruan : Kelihatan
seolah-olah mempunyai dimensi
panjang, lebar dan tinggi atau tebal (gambar
foto dan lukisan yang diberi bayang).
16. Ruang (Space)
Kawasan kosong yang berada di sekeliling sesuatu
objek.
Dirujuk sebagai jarak antara dua abjek atau
rongga yang terdapat dalam sesuatu benda.
Ruang dikatakan positif jika ruang itu
digunakan, manakala negatif jika dibiarkan
kosong.
Terdapat dua jenis ruang :
Ruang Nyata
Ruang Tampak
17. Ruang Nyata : Ruang yang terdapat pada bentukbentuk konkrit, iaitu bentuk objek sebenar yang
bersifat 3D.
Ruang Tampak : Ruang ilusi yang timbul dalam seni
tampak, catan dan cetakan setelah unsur unsur
jalinan, warna, ton dan garisan digunakan.
18. Warna
Tujuan warna dalam grafik adalah untuk
memudahkan atau meningkatkan kejelasan
visual.
Perbezaan warna antara latar (elemen negatif)
dengan visual (elemen positif) akan menimbulkan
kontras yang baik.
Warna dibahagikan berdasarkan suhu warna
kepada dua jenis :
Warna jenis panas
Warna jenis sejuk/dingin
19. a) Warna Panas :
Digolongkan warna panas kerana dikaitkan dengan
warna matahari dan api.
Mempunyai kesan aktif.
Menimbulkan kesan
kedekatan, semangat, kegarangan, kekuatan dan
keceriaan.
b) Warna Sejuk :
Sama dengan warna langit, tumbuh-tumbuham, laut
dan air.
Memberikan kesan pasif.
Menimbulkan suasana
ketenangan, kelembutan, kedamaian, kesayuan, kejauh
an dan nostalgik.
21. Warna dalam seni grafik berperanan
untuk :
Melahirkan kesan atau pengaruh tertentu
Mewujudkan perasaan harmoni
menimbulkan suasana yang dikehendaki
(warna-warna terang mencetuskan rasa
keriangan, kedamaian, selesa dan
tenteram)
22. Prinsip asas penyusunan bahan visual
hendaklah dibuat secara susunan kasar
terlebih dahulu yang memuatkan cadangan
perletakan bahan visual.
Menggunakan enam prinsip asas reka letak
sebagai panduan yang dikenali sebagai
CASPER.
23. CASPER terdiri daripada elemen :
C Contrast (kontras)
A Alignment (seimbang)
S Simplicity (simplisiti/mudah)
P Proximity (Penyatuan)
E Emphasis (Dominan)
R Repetition (Pengulangan)
24. Contrast (kontras)
Idea utama prinsip kontras adalah untuk
mengelakkan unsur dalam suatu muka surat
kelihatan hampir sama.
Cara berkesan untuk menambahkan tarikan dan
tumpuan terhadap sesuatu reka bentuk.
Ada kaitan dengan imej, warna, atau tipografi.
Kreativiti mengadun elemen kontras akan
menjadikan reka letak visual lebih representatif
dan memudahkan menyampaikan sesuatu mesej.
26. Contoh kontras warna yang baik :
Hijau tua
pada
putih
Merah
tua pada
putih
Unggu
pada
putih
Hitam
pada
kuning
Hitam
pada
putih
Kuning
pada
unggu
Putih pada
coklat
kemerahan
Kuning
pada biru
muda
Biru tua
pada
putih
27. Alignment (seimbang)
Setiap item (teks, imej, atau kedua-dua teks
dan imej) harus mempunyai kaitan secara
visual antara satu sama lain pada setiap
paparan.
Elemen grafik perlu disusun supaya beratnya
seimbang dalam setiap bahagian reka bentuk.
Terdapat dua bentuk alignment, iaitu :
Seimbang Formal
Seimbang Tidak Formal
28. Seimbang Formal Susunan reka bentuk yang
sama antara dua bahagian visual sama ada kiri
dengan kanan atau atas dengan bawah.
Seimbang Tidak Formal - Pembahagian yang
tidak sama rata antara item kiri dengan kanan
atau atas dengan bawah.
29. Penempatan bahan-bahan visual haruslah
seimbang dari perletakan gambar hingga
kepada elemen penghurufan dan memuatkan
objek sama saiz.
Pemberatan grafik di dalam visual saling
melengkapi.
30. Simplicity (simplisiti/mudah)
Sesuatu bahan grafik perlu nampak mudah
(simple).
Prinsip KISS, iaitu Keep It Simple and Stupid perlu
dijadikan sebagai panduan untuk merancang
persembahan grafik.
Maksud KISS : Bahan grafik yang disediakan
hendak mudah difahami walaupun oleh pelajar
yang lembam.
Mengelakkan memasukkan banyak grafik animasi
dalam persembahan multimedia kerana boleh
mengganggu tumpuan pelajar.
31. Pempersembahkan satu perkara pada satu
masa kerana idea yang banyak dalam satu
visual akan mengelirukan.
32. Visual perlu mengandungi elemen yang sedikit
kerana mudah dilihat.
Hadkan perkataan-perkataan yang
ditayangkan kepada 15 atau 20 patah
perkataan sahaja dalam satu visual tayangan.
33. Lukisan hendaklah jelas dan terang.
Garisan luar (outline) hendaklah dibuat
dengan garisan tebal.
Garisan-garisan kecil harus ditinggalkan
kerana garisan-garisan kecil yang terlalu
banyak akan mengelirukan.
34. Proximity (Penyatuan)
Penyatuan ialah perhubungan yang lahir di
antara elemen-elemen visual apabila elemenelemen tersebut berfungsi bersama sebagai
satu kesuluruhan.
Kumpulan (group) item yang berkaitan
bersama, gerakkan mereka secara fizikal
supaya berdekatan antara satu sama lain
supaya item yang berkaitan dilihat sebagai
satu kumpulan dan tidak terpisah.
35. Elemen-elemen seperti
penghurufan, warna, bahan-bahan lain
hendaklah saling melengkapi di antara satu
dengan yang lain untuk mengukuhkan idea
dasar yang hendak disampaikan.
Penyatuan dapat diperolehi dengan
menggunakan anak
panah, kotak, garisan, bentuk-bentuk
tertentu, warna dan sebagainya.
36. Emphasis (Dominan)
Dominan merupakan pusat penumpuan atau
minat.
Reka grafik harus fokus kepada item utama
sahaja. Item utma mestilah lebih dominan
daripada item-item lain.
Item tersebut menjadi pusat penumpuan atau
boleh menarik minat.
37. Terdapat pelbagai cara untuk mencapai
dominan, antaranya ialah :
a) Menggunakan Peraturan Satu Pertiga (Rule
of Third) - Peraturan satu pertiga
berdasarkan kajian bagaimana manusia
menyaring sesuatu visual. Daripada kajian
itu, didapati perhatian tertumpu lebih di
sudut atas kiri daripada tempat-tempat
lain.
b) Warna dan bentuk yang kontras
38. c) Saiz yang lebih besar.
d) Menggunakan anak panah yang menunjuk ke
arah item utama.
e) Menggunakan garis-garis yang menunjuk ke
arah item utama.
f) Mewujudkan gerakan dalam rekaan visual
seperti pergerakan cecair, guli atau kipas.
g) Menggunakan lampu atau cahaya yang
memancar.
40. Repetition (Pengulangan)
Tekalkan sesuatu aspek reka bentuk pada tempat
tertentu.
Unsur tang ditekalkan mungkin berupa fon yang
dihitamkan, garis kasar, bullet yang
serupa, warna, unsur reka bentuk, format
tertentu, hubungan ruang dan sebagainya.
Reka letak dan reka bentuk perlu konsisten
sepanjang persembahan.
Elakkan banyak repetition kerana boleh
menyebabkan grafik tidak menarik.
45. Mempunyai nilai kandungan - visual yang
terdapat pada bahan grafik dapat:
Membawa makna yang tersurat dan tersirat
Meringkaskan maklumat
Menyampaikan maklumat dengan tepat
Mempunyai nilai seni - penggabungan
kesemua unsur seni, seperti
garisan, warna, bentuk, rupa, dan ruang yang
memberi kesan keindahan dan
membangkitkan emosi.
46. Mudah dan jelas difahami
Mesej dapat ditafsir tanpa terlalu bersusah
payah
Mendorong interaksi yang aktif antara
pelajar, guru dan maksud yang terdapat dalam
visual
Membantu memfokuskan perhatian kepada
maksud yang terdapat dalam visual.
47. Bahan grafik yang digunakan harus mengambilkira
perkara-perkara berikut:
Menepati fakta yang disampaikan
Konsep bahan grafik yang betul
Sesuai dan bertepatan dengan teks
Logik
Terkini dan relevan
Jelas dan lengkap
Mempunyai saiz perkadaran yang betul
Mempunyai perspektif yang betul
Menggunakan gambar foto yang bermutu tinggi (tidak kabur)
48. Memberi peluang kepada guru untuk
memperkenalkan pembelajaran secara
kontekstual kepada murid-murid (fokuskan
pembelajaran dalam masalah sebenar dan
meletakkan pelajar sebagai penyelesai masalah).
Pelajar dapat menguasai pelbagai kemahiran
manipulatif (kemahiran pemprosesan
perkataan, pangkalan
data, pembentangan, gunakan alat teknologi dll).
49. Mudah dan jelas difahami.
Murid diberi peluang menggunakan
kesemua pancaindera semasa proses
pembelajaran berlaku.
Menjadikan bahan pengajaran lebih
mudah, jelas dibaca dan difahami.
Pentafsiran mesej tidak terlalu sukar dan
tidak membosankan pelajar.
50. Objek grafik mudah difahami walaupun
menghadapi halangan komunikasi yang
berbeza.
Mendorong interaksi yang aktif dalam bilik
darjah.
Wujudkan suasana pembelajaran yang
menyeronokkan dan mencabar.
Bahan pengajaran menjadi pusat
penumpuan dan menguasai pemerhatian
murid.
51. Rujukan
Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, sharifah
Fakhriah Syed Ahmad dan Wan Kamruddin
Wan Hasan. (2009). Teknologi dalam
Pengajaran dan Pembelajaran. Selangor:
Oxford Fajar Sdn. Bhd.
Chin Yoon Poh. (2009). Teknologi dalam
Pengajaran dan Pembelajaran. Kuala Lumpur:
Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.