ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
аравтын бутархай  Ulam-ундрах
аравтын бутархай  Ulam-ундрах
0,1
                0,1
1 бүхэл          2
                      0,2
                10
0,01
                                   0,01


                                   0,01




                    0,10

                            0,10
                                   0,01


                                   0,01




        30                  24
             0,30              0,24
       100                 100
аравтын бутархай  Ulam-ундрах
0,01


       16
           0,16
       100
0,10

  0,10

  0,10
 32
100
    0,32
4
1     1,04
  100
15
1     1,15
  100
АРАВТЫН БУТАРХАЙГ УНШИХ, БИЧИХ




     4        64
  6                    6,4
    10        10
АРАВТЫН БУТАРХАЙГ УНШИХ, БИЧИХ

         4     64
      6             6,4
        10     10

         3     503
      5            5,03
        100    100

          8     2008
      2                   2,008
        1000    1000
5,6; 5,60; 5,600 Ийм бутархайнуудыг
тэнцүү    бутархай    гэдэг.  Аравтын
бутархайн төгсгөлд тэгүүд нэмж бичихэд
тэнцүү бутархайнууд үүснэ.

      7,2 = 7,20 = 7,200
Бутархай хэсгийн тэгүүдийг орхиж
бичихэд тэнцүү бутархайнууд
үүснэ.

    1,500 = 1,50 = 1,5
Аравтын бутархайг жишихдээ бүхэл ба бутархай
  хэсгийг хооронд нь харгалзуулан жишнэ.
1. Аль их бүхэлтэй нь их байна.



 523,7 > 52,37 6,93 < 7,1
Бүхэл хэсэг нь тэнцүү байвал аравны
хэсгийн орныг жишнэ. Аравны орон
тэнцүү байвал зууны хэсгийн оронг,
зууны хэсгийн орон тэнцүү бол (олон
оронтой тоо шиг) цааш оронг
харгалзуулан жишнэ. Хэрэв бутархайн
хэсэгт харгалзах орон дутвал ард нь
нэмж 0 бичээд жишнэ.
3,27 .... 3,275 бүхэл хэсэг нь тэнцүү 3 = 3
3,27 .... 3,275 аравны хэсэг нь тэнцүү 2 = 2
3,27 .... 3,275 зууны хэсэг нь тэнцүү 7 = 7
3,270 .... 3,275 мянганы хэсэгт 0 нэмж
  бичээд жишнэ. 0 < 5
                  3,27 < 3,275
Тоймлох орны арын цифр нь



0   1   2   3      4 5 6   7      8     9


    хэвээр бичнэ               1-ээр ихэсгэнэ
а. Аравны хэсгээр (хувиар) тоймлоё.
       
    6,45     6,5 (5=5)
    8,637     8,6 (3 < 5)
б. Зууны хэсгээр (хувиар) тоймлоё.

    6,45     6,45 (0 < 5)
        
    8,637     8,64 (7 > 5)
Аравтын     бутархайнуудыг  бичгээр
нэмэхдээ таслалын дор таслалыг
тохируулан явж олон оронтой тооны
нэмэх     үйлдлийн     адил   оронг
харгалзуулан нэмнэ.
+
  17,5   +
            8,35
  25,4    15,27
  42,9    23,62
           **,**
АРАВТЫН БУТАРХАЙН НЭМЭХ ҮЙЛДЭЛ




  219,75              365,2
+                    +
   64,23                 1,8
  283,98
   ***,**              367,0
                        ***,*
3,12    12,6325
+        +
  6,       9,15
  9,12    21,7825
Аравтын бутархайн хасах үйлдэл

  68,23
Аравтын     бутархайг
                           0,49362
                        бичгээр    хасахдаа
таслалын дор таслалыг тавьж олон оронтой
+
    7,
тооны     хасах   үйлдлийн     адил
                           1,0051      орон
харгалзуулан хасна. Бүхэл тооноос бутархай
  75,23
тоог хасахдаа бүхэл тооны ард таслал тавьж,
   **,**                    *,
                           1,49872
дутуу оронг гүйцээн тэг бичээд үйлдлийг
гүйцэтгэнэ.
Аравтын бутархайн хасах үйлдэл



_ 348,67          _ 24,365
  65,08              8,342
 283,59             16,023
                     **,***
_75,      _ 438,
47,381       94,286
27,619
* *,***     343,714
             ***,***
125    1,25
      
   3         3   2 орон
 375     3, 75

  1,25
     8
 10,00
 * *,* *
Аравтын бутархайг аравтын
    бутархайд хуваах
_ 122,4 18
  108 6, 8
 _14 4
   14 4
      0
6,8
    18
  54 4
+ 68
 1 2 2 ,4
a. 9,45 : 0,7 = 0,135
b. 9,45 : 0,7 = 1,35
c. 9,45 : 0,7 = 135
d. 9,45 : 0,7 = 13,5
_ 9, 4 5 0,7
 7      13, 5
_2 4
 21
 _3 5
  35
    0
1. Хуваагч бутархайг
 бүхэл болтол таслалыг
 шилжүүлнэ.
2. Хуваагдагчийн таслалыг
 мөн   төчнөөн    оронгоор
 хойшлуулж бичнэ.
3. Бутархайн бүхэл хэсгийг
 (шугам хүртэл) хувааж
 дуусгаад, ноогдворт таслал
 тавьж, дараа нь бутархай
 хэсгийг хуваана.
_ 19,9 8 3,7
  18 5 5,4
  _1 4 8
   148
       0
_17, 68 9 3, 61
 144 4     4 ,9
 _ 3 24 9
  3249
         0
4,5м
S = 7,38мкв ?
7,38 = 4,5 ∙ 1,64
S      a b
b = 7,38 : 4,5
_7, 3 8 4,5
 4 5 1,64
_2 8 8
 270
 _ 1 80
    180
        0

More Related Content

аравтын бутархай Ulam-ундрах

  • 3. 0,1 0,1 1 бүхэл 2 0,2 10
  • 4. 0,01 0,01 0,01 0,10 0,10 0,01 0,01 30 24 0,30 0,24 100 100
  • 6. 0,01 16 0,16 100
  • 7. 0,10 0,10 0,10 32 100 0,32
  • 8. 4 1 1,04 100
  • 9. 15 1 1,15 100
  • 10. АРАВТЫН БУТАРХАЙГ УНШИХ, БИЧИХ 4 64 6 6,4 10 10
  • 11. АРАВТЫН БУТАРХАЙГ УНШИХ, БИЧИХ 4 64 6 6,4 10 10 3 503 5 5,03 100 100 8 2008 2 2,008 1000 1000
  • 12. 5,6; 5,60; 5,600 Ийм бутархайнуудыг тэнцүү бутархай гэдэг. Аравтын бутархайн төгсгөлд тэгүүд нэмж бичихэд тэнцүү бутархайнууд үүснэ. 7,2 = 7,20 = 7,200
  • 13. Бутархай хэсгийн тэгүүдийг орхиж бичихэд тэнцүү бутархайнууд үүснэ. 1,500 = 1,50 = 1,5
  • 14. Аравтын бутархайг жишихдээ бүхэл ба бутархай хэсгийг хооронд нь харгалзуулан жишнэ. 1. Аль их бүхэлтэй нь их байна. 523,7 > 52,37 6,93 < 7,1
  • 15. Бүхэл хэсэг нь тэнцүү байвал аравны хэсгийн орныг жишнэ. Аравны орон тэнцүү байвал зууны хэсгийн оронг, зууны хэсгийн орон тэнцүү бол (олон оронтой тоо шиг) цааш оронг харгалзуулан жишнэ. Хэрэв бутархайн хэсэгт харгалзах орон дутвал ард нь нэмж 0 бичээд жишнэ.
  • 16. 3,27 .... 3,275 бүхэл хэсэг нь тэнцүү 3 = 3 3,27 .... 3,275 аравны хэсэг нь тэнцүү 2 = 2 3,27 .... 3,275 зууны хэсэг нь тэнцүү 7 = 7 3,270 .... 3,275 мянганы хэсэгт 0 нэмж бичээд жишнэ. 0 < 5 3,27 < 3,275
  • 17. Тоймлох орны арын цифр нь 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 хэвээр бичнэ 1-ээр ихэсгэнэ
  • 18. а. Аравны хэсгээр (хувиар) тоймлоё.  6,45 6,5 (5=5) 8,637 8,6 (3 < 5) б. Зууны хэсгээр (хувиар) тоймлоё. 6,45 6,45 (0 < 5)  8,637 8,64 (7 > 5)
  • 19. Аравтын бутархайнуудыг бичгээр нэмэхдээ таслалын дор таслалыг тохируулан явж олон оронтой тооны нэмэх үйлдлийн адил оронг харгалзуулан нэмнэ.
  • 20. + 17,5 + 8,35 25,4 15,27 42,9 23,62 **,**
  • 21. АРАВТЫН БУТАРХАЙН НЭМЭХ ҮЙЛДЭЛ 219,75 365,2 + + 64,23 1,8 283,98 ***,** 367,0 ***,*
  • 22. 3,12 12,6325 + + 6, 9,15 9,12 21,7825
  • 23. Аравтын бутархайн хасах үйлдэл 68,23 Аравтын бутархайг 0,49362 бичгээр хасахдаа таслалын дор таслалыг тавьж олон оронтой + 7, тооны хасах үйлдлийн адил 1,0051 орон харгалзуулан хасна. Бүхэл тооноос бутархай 75,23 тоог хасахдаа бүхэл тооны ард таслал тавьж, **,** *, 1,49872 дутуу оронг гүйцээн тэг бичээд үйлдлийг гүйцэтгэнэ.
  • 24. Аравтын бутархайн хасах үйлдэл _ 348,67 _ 24,365 65,08 8,342 283,59 16,023 **,***
  • 25. _75, _ 438, 47,381 94,286 27,619 * *,*** 343,714 ***,***
  • 26. 125 1,25   3 3 2 орон 375 3, 75
  • 27.  1,25 8 10,00 * *,* *
  • 28. Аравтын бутархайг аравтын бутархайд хуваах
  • 29. _ 122,4 18 108 6, 8 _14 4 14 4 0
  • 30. 6,8 18 54 4 + 68 1 2 2 ,4
  • 31. a. 9,45 : 0,7 = 0,135 b. 9,45 : 0,7 = 1,35 c. 9,45 : 0,7 = 135 d. 9,45 : 0,7 = 13,5
  • 32. _ 9, 4 5 0,7 7 13, 5 _2 4 21 _3 5 35 0
  • 33. 1. Хуваагч бутархайг бүхэл болтол таслалыг шилжүүлнэ.
  • 34. 2. Хуваагдагчийн таслалыг мөн төчнөөн оронгоор хойшлуулж бичнэ.
  • 35. 3. Бутархайн бүхэл хэсгийг (шугам хүртэл) хувааж дуусгаад, ноогдворт таслал тавьж, дараа нь бутархай хэсгийг хуваана.
  • 36. _ 19,9 8 3,7 18 5 5,4 _1 4 8 148 0
  • 37. _17, 68 9 3, 61 144 4 4 ,9 _ 3 24 9 3249 0
  • 38. 4,5м S = 7,38мкв ? 7,38 = 4,5 ∙ 1,64 S a b b = 7,38 : 4,5
  • 39. _7, 3 8 4,5 4 5 1,64 _2 8 8 270 _ 1 80 180 0