Unibertsoa
- 2. Gauez zerura begiratzen dugunean, milaka astro ikusten ditugu. Gehienak izarrak dira, baina Lurrarekin batera eguzki-sistema osatzen duten beste astro batzuk ere ikus ditzakegu. Eguzki-sistema eguzkiak eta haren inguruan biraka ari diren astroek osatzen dute.
- 3. Planetak esfera formako astro handiak dira, eta eguzkiaren inguruan biraka ari dira orbita izeneko ibilbide zirkularra egiten dute. Planetak bi multzotan banatzen dira: Barneko planetak. Eguzkitik hurbilago daudenak dira. Gainazal harritsua dute.Hauek dira, Merkurio, Artizarra,Lurra eta Marte. Kanpoko planetak. Eguzkitik urrunago daude. Barnekoak baino handiagoak dira gas-izaera dute. Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno. Planeta askok satelite izeneko astro txikiago batzuk dituzte inguruan biraka. Lurrak Ilargia.
- 4. Eguzkiaren inguruan biraka ari dira; baina planetak baino txikiagoak dira. Ezagunena pluton da, duela gutxi arte planeta izan zen.
- 5. Asteroideak:Eguzki inguruan biraka ari diren forma irregularreko gorputz txikiak. Kometak: Eguzkiaren inguruan biraka ari diren astro izoztuak dira, orbita eliptiko luzanga dute. Ezagunena Halley.
- 6. Noizean behin, asteroide edo kometa batek talka egiten du planeta baten kontra; gorputz handia bada, ondorio larriak izan ditzake.
- 7. Izarrak Gas esfera ikaragarriak dira, energi kantitate handia igortzen dute; bero edo argi gisa. Lurretik gertuen dagoen izarra Eguzkia da. Beste izar guztiak oso urrun daude horregatik puntu bezala ikusten ditugu.
- 8. Kolorea: urdina, zuria, horia, laranja edo gorria izan daiteke; temperaturen araberakoa da. Eguzkia horia da. Tamaina: Batzuk besteak baino handiagoak dira. Eguzkia ertaina da. Argitasuna: Izar baten igortzen duen energi kantitatea da. Disdira: Lurretik ikusten dugun argia da. Lurraren distantziaren araberakoa da. Eguzkia astrorik disdiratsuena da. Zenbait izarrek planetak dituzte inguruan biraka, Eguzkian bezala.
- 9. Konstelazio bat ortziaren eskualde baten elkarrengandik gertu ikusten diren izarren multzoa da. Lurra bere ardatzaren inguruan biraka ari denez, konstelazio batzuk ezkutatu eta gero agertu egiten dira gauen zehar. Horregatik ez dira konstelazio berak ikusten urte guztian.
- 10. Galaxiak milaka eta millioika izarren multzoak dira, harri puska eta gasak ere badaude. Badaude galaxia, eliptikoak, kiribil formakoak eta irregularrak
- 11. Eguzki- sistema Esne Bidea izeneko kiribil formako galaxian dago. Gauez zerura begiratzen badugu, ikusten ditugun ia objetu guztiak gure galaxiako izarrak dira. Gainerako galaxia gehienak oso urrun daude, eta telescopio baten bidez ikusi behar dira.
- 12. Duelamilaka urte gizakiek ortzira begiratzen dute, hasieran begi hutsez, geroago telescopioa erabiliz, baina azken berrogeita hamar urteotan espazio ontziak erabiltzen dira Unibertsoa esploratzeko.
- 13. Satelite artifizialak lurraren inguruko orbita batean ari dira biraka. Sateliteak orbita batera eramateko Koheteak erabiltzen dira. Lehenengo Satelitearen izena Sputnik I izan zen, Sovietar Batasunak orbitan jarri zuten.
- 14. Espaziora joan zen lehenengo pertsona Sobietar astronauta bat izan zen. Yuri Gagarin 1961. urtean
- 15. 1969ko Uztailaren 20an, Neil Amstrong izan zen Ilargia zapaltzen zuen lehenengo pertsona. Apolo 11 Izeneko espazio ontzian iritsi zen beste bi astronautekin.
- 16. Gaur egun, arrunta da espaziora bidaiak egitea.Koheteak ere erabiltzen dira oraindik, baina hegazkinak bezala aireratzen diren eta haien moduan lur hartzen duten beste ibilgailu batzuk ere sortu dira: transbordadore espazialak.
- 17. Tripulazio gabeko zenbait espazio-ontzi eguzki- sistemako txoko guztiak esploratzera bidali dituzte. Hango informazio xehatua bidaltzen dute Lurrera. Espazioa errazago esploratzeko eta esperimentu baliotsuak egiteko, espazioko estazio batzuk jarri dira orbitan. Estazio horietan, aste edo hilabete batzuez bizi daitezke zenbait astronauta.