2. INTRODUCIN AO ESTUDO DA HISTORIA QUE ? a Historia 辿 a ciencia que estuda o pasado , os seus feitos m叩is importantes 辿 como viv鱈an as sociedades (conxunto de persoas) noutras 辿pocas. EN QUE CONSISTE? nos seguintes aspectos respondendo a cuesti坦ns importantes :
3. O TEMPO HISTRICO A HISTORIA a elaboran os historiadores. Os historiadores deben datar no tempo os aspectos que estudian. Se 辿 posible, determ鱈nase o ano exacto. En moitas ocasi坦ns non hai datos de abondo que permitan establecer unha data exacta, polo que se utilizan periodos m叩is amplos: a) d辿cada (10 anos). b) s辿culo (100 anos). d) milenio (1000) anos. e) era ou idade. - O sistema de medida de tempo na maior parte do mundo 辿 a era cristi叩 (ano 1 = nacemento de Cristo) ou calendario gregoriano .
4. Excepci坦ns a este sistema: o Islam (mundo musulm叩n) : o ano 1 = ano da H辿xira (fuxida de Mahoma da Meca) e usa ano lunar (non solar coma n坦s). Hoxe en d鱈a est叩n no 1431. Calendario hebreo : ano 1 = creaci坦n do mundo seg炭n os xudeus (ano 3760 a. C.), polo tanto hoxe en d鱈a os hebreos est叩n no 5770 (3760 + 2010). Dataci坦n cient鱈fica : BP (Before present = antes do presente. A referencia ser鱈a 1950): util鱈zase polos cient鱈fico para datar algo na Prehistoria
5. - O s辿culo I comeza no ano 1 d.C. e finaliza no 100 d.C. A partir de a鱈 os demais s辿culos son consecutivos: S辿culo II: do ano 101 ao 200. S辿culo III: do 201 ao 300. S辿culo XX: do 1901 ao 2000 S辿culo XXI: do 2001 ao 2100. Truco para pasar de anos a s辿culos: Ano 405 A cifra das centenas 辿 4 S炭mase 1 (4+1) S辿culo V Total = 5 Moito ollo!!!! - Ano 0 non existe. - Os anos sempre con n炭meros 叩rabes. - Os s辿culos sempre con n炭meros romanos
6. ETAPAS DA HISTORIA Para estudiala mellor, os historiadores dividiron a Historia en per鱈odos , primeiro en 2 grandes: Prehistoria: vida do ser humano antes de co単ecer a escritura. Historia: vida do ser humano despois da escritura . s炭a vez a Historia div鱈dese en 4 grandes per鱈odos (por agora), marcado os seus inicios por alg炭n acontecemento que cambiou a forma de vida.
7. Prehistoria Dende a aparici坦n do home (2 mill坦ns a. C.) ata a aparici坦n da escritura (4.000 a. C.)
8. A PREHISTORIA Prehistoria, trazos: 1捉 etapa da historia da humanidade. Etapa m叩is longa: - desde os 5 mill坦ns anos BP (aparici坦n hom鱈nidos) - ata 5000 BP (invenci坦n escritura) Se caracteriza pola ausencia de textos escritos . Comparaci坦n do pasado da humanidade cun d鱈a.
9. A Prehistoria div鱈dese 叩 s炭a vez en tres grandes per鱈odos: a) Paleol鱈tico (entre 5 mill坦ns BP a 11000 BP): Etapa m叩is longa . Os hom鱈nidos e finalmente os seres humanos (Homo Sapiens) viven exclusivamente da caza e da recolecci坦n (non producen os seus alimentos) e usan utensilios de pedra .
10. b) Neol鱈tico (entre 11000 BP a 7000 BP): os seres humanos contin炭an a usar 炭tiles de pedra e inventan a agricultura e gander鱈a (primero en Oriente Pr坦ximo e despois en moitos outros lugares). c) Idade dos Metais (desde os 7000 BP ata a aparici坦n da escritura) comezou en datas diferentes en cada lugar . Os seres humanos comenzaron a usar metais (cobre, bronce, ferro).
11. A Hominizaci坦n 辿 a evoluci坦n do ser humano dende o mono ata o home, pasando por especies intermedias (os nosos devanceiros): I) Austrolopitecos (c. 5 mill坦ns BP): - s坦 en frica - similares aos chimpanc辿s. - cranio pequeno - comenzaban a andar con d炭as pernas (bipedismo). - ti単an as mans libres para transportar obxectos e fabricar ferramentas A HOMINIZACIN
12. rea de aparici坦n de restos de australopitecos Reconstruci坦n de craneo e aspecto dun australopitecos
13. II) Homo Habilis (c. 2 mill坦ns B.P.): - s坦 en frica - m叩is esvelto. - cranio m叩is grande. - capaz de elaborar ferramentas complexas (habilis).
16. V) Homo Neandertal (c. 150.000 BP ata o 30.000 BP): 炭nicamente en Europa. parec鱈ase bastante a n坦s, ti単a menor estatura pero era moito m叩is robusto e forte para aguantar as condici坦ns clim叩ticas das glaciaci坦ns. Mon ti単a pensamento simb坦lico. A s炭a intelixencia era diferente. usou un linguaxe falado. foi o primeiro en enterrar aos seus mortos ( conciencia da morte ). M叩xima extensi坦n do Neandertal
18. VI. Homo Sapiens (N坦s) (c. 130.000 BP). apareceu en frica. menos forte que o neandertal. m叩is capacidade craneana, maior intelixencia. pensamento simb坦lico e capacidade de abstracci坦n. uso dun linguaxe moderno (cordas vocais). inventou moitas ferramentas diferentes e complexas. inventou a arte.
20. Paleol鱈tico = per鱈odo m叩is longo da prehistoria, dende a aparici坦n ser humano (5 mill坦ns BP) ata a invenci坦n da agricultura e gander鱈a (11.000 BP). Trazos do Paleol鱈tico: as persoas organ鱈zanse en tribos. s坦 caza e recolecci坦n. eran n坦mades (non viv鱈an un sitio fixo). fabricaban utensilios de pedra tallada (sobre todo), madeira, oso, asta. Para fabricalos golpeaban a pedra ata darlle a forma desexada. Destacan puntas de frecha, arp坦ns, agullas, coitelos, bifaces (machadas que cortaban polas d炭as caras). O PALEOLTICO
21. SOCIEDADE. No Paleol鱈tico os seres humanos organiz叩banse en clans e tribos = grupos integrados por unhas poucas familias. Os membros da tribo axud叩banse uns aos outros. As principais actividades eran: Cazar. Facer ferramentas (pedra tallada) Recolectar alimentos Fabricar roupa . Facer lume (para quentarse, protexerse e coci単ar). A VIDA NO PALEOLTICO
22. B) OCUPACIN. No Paleol鱈tico os grupos humanos eran n坦mades = despr叩zabanse dun sitio a outro na procura de alimento. Normalmente establec鱈anse cerca dunha fonte de auga (r鱈os ou lagos). 3 tipos de vivendas: Aire libre. Covas ou abrigos rochosos: nas zonas m叩is fr鱈as. Chozas: S坦 os grupos m叩s evolucionados .
24. C) MODOS DE VIDA E TCNICAS. No Paleol鱈tico os seres humanos viv鱈an da caza, pesca e recolecci坦n. Recolecci坦n: froitos, verduras, tub辿rculos. Caza: Usaban lanzas de madeira con punta de pedra, arcos e frechas. Pesca: usaban trampas, arp坦ns e posteriormente inventan o anzuelo. Com鱈an marisco, xa que en moitos xacementos costeiros apareceron acumulaci坦ns de cunchas (cuncheiros).
26. D) RELIXIN. Os homes do Paleol鱈tico cr鱈an na existencia de numerosos esp鱈ritos que os axudaban ou perxudicaban en todas as facetas da vida (caza, sa炭de e enfermidade,). Por iso levaban a cabo ritos para conseguir o seu favor. Enterraban aos seus mortos , moitas veces con obxectos de valor ( enxoval ): armas, colares, comida
27. F) ARTE. Os sapiens do Paleol鱈tico realizaron as primeiras obras de arte . Principais tipos: Pinturas rupestres Esculturas. Covas de Altamira (Cantabria)
28. Pinturas rupestres. Pintura sobre muros e teitos das covas . Caracter鱈sticas: Pol鱈cromas (= diferentes cores). Realistas , incluso aproveitaban as rugosidades das rochas para dar volume. Representan, sobre todo , figuras de animais (cervos, cabalos, bisontes). Significado relixioso : representan animais, para que os esp鱈ritos lle facilitasen a caza. Mellores exemplos : norte de Espa単a (Covas de Altamira) e sur de Francia.
30. Esculturas. - Destacan as venus paleol鱈ticas = figuras de muller con 坦rganos sexuais moi desenvolvidos. - O significado seguramente 辿 relixioso, para que os esp鱈ritos aseguren a fertilidade das mulleres. Venus de Willendorf
31. NEOLTICO (11.000 7.000 BP). A REVOLUCIN NEOLTICA Fai uns 13.000 anos rematou a 炭ltima glaciaci坦n . Aumentou a temperatura. Esto provocou un cambio na fauna . Moitas especies emigraron ou se extinguiron. Ante a escaseza de animais , fai uns 10.000 anos no Crecente F辿rtil (Oriente Pr坦ximo) os homes comezaron a reter en cercados a animais para obter carne e leite. As鱈 naceu a gandar鱈a (cabras, ovellas, bois, vacas, cabalos, cans...).
32. NEOLTICO IDADE DOS METAIS PALEOLTICO HISTORIA Invenci坦n da escritura Invenci坦n da roda, a vela e o arado Desenvolvemento da metalurxia Aparici坦n da cidade Desenvolvemento da agricultura e a gandar鱈a Fin do per鱈odo glaciar 13000 a.C. 11000 a.C. 9000 a.C. 7000 a.C. 5000 a.C. 1000 a.C. 3000 a.C.
33. A partir da recolecci坦n, naceu a agricultura: t rigo (Oriente Medio e Europa), arroz (Asia), millo (Am辿rica). O nacemento da agricultura fixo necesario que os seres humanos viviran xunto 叩s terras que cultivaban. Por tanto deixaron de ser n坦mades e convert辿ronse en sedentarios . As鱈 apareceron as primeiras aldeas.
35. B) A VIDA NO NEOLTICO. - As aldeas estaban situadas cerca de fontes de auga (r鱈os, lagos) para regar, abastecer ao gando e a poboaci坦n. - As aldeas estaban moitas veces rodeadas por unha cerca para defensa e impedir que o gando escapara. - Na aldea hab鱈a diferentes tipos de construci坦ns : Vivendas. Cortes. Almac辿ns (para gardar o gran).
36. - Tres grandes cambios t辿cnicos: Uso da pedra pu鱈da , para fabricar ferramentas: aixadas para sachar, fouci単os para segar, mu鱈単os para moer gran. Tecidos: fabricados con teares a partir de la animal. Cer叩mica: feita a man para fabricar vasillas e cuncas para almacenar, comer e coci単ar.
37. Nas aldeas produciuse unha especializaci坦n do traballo . As鱈 algunhas persoas adic叩ronse a cultivar, outras ao gando, outras eran artes叩s,
38. FINAL DE A LTIMA GLACIACIN NEOLTICO APARICIN DA AGRICULTURA APARICIN DA GANDARA INNOVACINS TCNICAS ESPECIALIZACIN DO TRABALLO SEDENTARIZACIN Aparici坦n de DIFERENTES OFICIOS: Agricultores Gandeiros Artes叩ns Aparici坦n de ALDEAS equipadas con variados elementos: Cercas Vivendas Cortes Almac辿ns Final da 炭ltima glaciaci坦n Utilizaci坦n da PEDRA PULIDA para fabricar: Aixadas Fouces Mu鱈単os
39. IDADE DOS METAIS (7.000 5000 BP) a) A IDADE DOS METAIS. Inicio de fabricaci坦n de metais en Oriente Medio e pen鱈nsula de Anatolia fai 7000 anos. Us叩banse para elaborar todo tipo de utensilios (ferramentas, armas, xoias).
40. Tres per鱈odos na Idade dos metais (que coinciden cos metais dominantes): Cobre: non era moi resistente. Bronce: aliaxe de cobre e esta単o. M叩is resistente. Ferro: o m叩is duro e resistente.
42. Na Idade dos Metais tam辿n houbo outros inventos: Roda: permit鱈a transportar grandes cantidades de mercador鱈as en carros. Arado: permite labrar m叩is terreo e m叩is r叩pido, grazas aos animais de tiro (bois, cabalos).
43. B) A VIDA NA IDADE DOS METAIS. - O uso dos metais produxo unha serie de cambios importantes: Desenvolvemento do comercio : pola demanda de metais para facer ferramentas. Nacemento das primeiras cidades : debido ao aumento de riqueza das aldeas polo comercio. Aparici坦n de novas ocupaci坦ns : comerciante (compra e vende produtos), artes叩n (fabrica produtos), sacerdote (dirixe o rito relixioso), guerreiros
44. Aparici坦n de clases sociais: $ Privilexiados: minor鱈a rica e poderosa que controla ao resto da poboaci坦n: xefes, sacerdotes, guerreiros Non privilexiados: maior鱈a humilde que traballa para os privilexiados (pobo, escravos).
48. Dolmens ou m叩moas: varios bloques de pedra verticais e horizontais formando un muro. Eran sepulturas para grupos. Dolmen de Axeitos Dolmen de Dombate
