際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
USHQIMI IPAR IKSAJ BOTE: QUMSHTI I NNS
Nga momenti q谷nj谷 f谷mij谷i hapsyt谷 n谷k谷t谷 bot谷, trupi i tijduhet t谷 adaptohetme nj谷jet谷 t谷 re.
dofaktorp谷r t谷 leht谷suark谷t谷adaptim谷sht谷 v谷n谷 n谷fuqigjat谷 dhepas shtatz谷nis谷.Shembulli m谷 i
qart谷 i k谷saj谷sht谷 fazae formimit t谷qum谷shtit t谷 n谷n谷s. Formimi iqum谷shtit谷sht谷
dh谷n谷(shkaktuar) ngahormonete n谷n谷s.Prodhimii qum谷shtit谷sht谷 i lidhurkryesisht menj谷 hormon
t谷 quajtur"prolaktin" i prodhuar nga pjesa e p谷rparme e hipofiz谷sn谷 tru. Gjat谷 shtatz谷nis谷,
hormonete
progesteronit dhe estrogjenit t谷 prodhuara nga placenta parandalojn谷
prolaktin谷n(hormoni) nga t谷 qenurit aktiv dhe nga prodhimi i qum谷shtit. Por placenta 谷sht谷
shkarkuar pas lindjes duke b谷r谷 q谷 nivelii progesteronit dhe estrogjenit n谷 gjak t谷 bjer谷, pas
k谷saj, hormoni vjen n谷 veprim dhe kontribuon n谷 formimin e qum谷shtit. P谷r shkak t谷k谷tij
komunikimin谷 mes t谷hormoneve, nj谷 l谷nd谷 e ushqyesevlefshme siqum谷shti i n谷n谷s谷sht谷
p谷rgatiturpik谷rishtn谷 momentin kurf谷mijaka nevoj谷 p谷r at谷. Kjo谷sht谷 me t谷 v谷rtet谷nj谷
shk谷mbimmomentali informacionit. Nd谷rko q谷placenta谷sht谷n谷 trup, ajo kryendetyravitale, por
n谷 koh谷n e duhurajo duhet t谷nxirret. Kjosjell me vetenj谷 zhvillimshum谷 t谷 r谷nd谷sish谷mp谷r jet谷n
e njeriut. N谷 fazate krijimit t谷 njeriutt谷 gjitha gj谷ratq谷 ndodhinplot谷sojn谷 nj谷ra-tjetr谷n. Sigurisht,
k谷to jan谷 d谷shmit谷 qartase 巽doqenie njer谷zore 谷sht谷 nd谷rtuar nganj谷 fuqi supreme. Dhe
k谷tofazat谷 vazhdoj谷pasif谷mijaka ardhurn谷 bot谷. Prodhimii qum谷shtitnga n谷narritetsipas
nevoj谷ss谷 foshnj谷sp谷r ushqim. N谷 dit谷t e para, deri n谷 50g.谷sht谷 prodhuar, n谷 muajin e gjasht谷,
prodhimimund t谷 jet谷 aqi lart谷 sanj谷 lit谷r. Atashkenc谷tar谷,t谷 cil谷t jan谷 p谷rpjekurp谷r t谷
gjeturformul谷ne qum谷shtit t谷 n谷n谷skan谷 qen谷 t谷 pasuksesshme, pas hetimevet谷 gjata, sepse nuk
ka anj谷llojstandard t谷qum谷shtit t谷 n谷n谷s. N谷trupin e巽don谷n谷s, qum谷shtiprodhohetsipas
nevojavet谷 foshnj谷ssaj, dhe kyqum谷shtushqenfoshnj谷n n谷m谷nyr谷 q谷 asnj谷ushqimtjet谷r nuk mund
ta b谷j谷.Hulumtimet kan谷 treguarse antitrupat, hormonet, vitaminat dhe mineraletn谷 qum谷shtin e
n谷n谷sp谷rcaktohen nganevojat e foshnj谷s.
Diferenca midis qum谷shtin e n谷n谷s dheushqyesve t谷 tjera

P谷rdorimi e materialeve t谷 tjera ushqyesese saqum谷shti i n谷n谷snuk ip谷rmbushin plot谷sishtnevojat
e foshnj谷s. P谷r shembull, nuk kamateriale t谷 tjeraushqyese q谷p谷rmbajn谷antitrupat enevojshme
p谷rsistemin imunt谷 foshnj谷s. Qum谷shti i lop谷s谷sht谷 konsideruar t谷 jet谷materialushqyesklasikp谷r
foshnjet. Kur krahasojm谷 at谷 me qum谷shtin e n谷n谷s, ne mund t谷 kuptojm谷 m谷 mir谷 superioritetin
e k谷tij t谷 fundit. N谷 qum谷shtin e lop谷s ka nj谷 sasi t谷 lart谷 t谷 kazein谷 se n谷 qum谷shtin e njeriut.
Kazein谷 谷sht谷 nj谷 proteine gjendet n谷 qum谷shtin e koaguluar (kosi). Ky material prishet n谷 copa
t谷 m谷dha n谷 stomak duke e b谷r谷 t谷 v谷shtir谷 tretjen. P谷r k谷t谷 arsye, qum谷shti i lop谷s 谷sht谷 e
v谷shtir谷 q谷 t谷 tretet se qum谷shti i n谷n谷s. Fakti q谷 pak nga ky material gjendet n谷 qum谷shtin e
n谷n谷s e b谷n tretjen e foshnj谷s t谷 leht谷. K谷to dylloje t谷qum谷shtitjan谷 gjithashtu t谷 ndryshmen谷
lidhje mep谷rb谷rjen eamino acideve. P谷r shkak t谷k谷tijndryshimi n谷p谷rb谷rjen,numri i p谷rgjithsh谷m
iamino acidevet谷 pranishme n谷plazm谷enj谷 f谷mij谷ushqyermequm谷shtin e lop谷s谷sht谷 m谷 i madh,
niveli idisaamino acideve谷sht谷 shum谷 i lart谷nd谷rsa niveli it谷 tjer谷ve谷sht谷 shum谷 i ul谷t. Kjo
kandikim negativ n谷sistemin nervordhe, p谷r shkak t谷p谷rmbajtjes s谷proteinavet谷 lart谷, vendos
nj谷barr谷 shtes谷 p谷rveshk谷t.Nj谷 tjet谷rfaktor q谷 e b谷nqum谷shtin e n谷n谷s t谷 ndrysh谷m 谷sht谷
n谷p谷rmbajtjen e tijt谷 sheqerit. N谷 qum谷shtin e n谷n谷sdhe qum谷shti i lop谷s kat谷 nj谷jtin llojt谷
sheqeritlactoz谷. Porsasia elactoz谷sn谷 qum谷shtine njeriut(L /7g) 谷sht谷 i ndrysh谷m ngase
n谷qum谷shtin e lop谷s(L /4.8g). P谷rve巽 k谷saj,grimcate madhe t谷koaguluara t谷 qum谷shtit t谷
lop谷skalojn谷shum谷 m谷 ngadal谷n谷p谷r zorr谷t e vogla. P谷r k谷t谷 arsye, sasi t谷 lart谷 t谷l谷ngjeve
dhelactose, t谷 cilat jan谷 shum谷 t谷 r谷nd谷sishme, jan谷 t谷 zhyturn谷 pjes谷n e par谷t谷 zorr谷ve t谷 vogla.
Grimcat e koaguluara t谷 qum谷shtit t谷 n谷n谷s (ndryshe nga ato t谷 qum谷shtit t谷 lop谷s) kalojn谷 n谷p谷r
zorr谷t e vogla leht谷, dhe lactoza dhe l谷ngjet arrijn谷 n谷 zorr谷t e m谷dha. N谷 k谷t谷
m谷nyr谷,zhvillohet nj谷 struktur谷 e sh谷ndosh谷 e zorr谷ve. P谷rpar谷sia e dyt谷 e sasis谷 s谷 madhe t谷
lactoz谷s q谷 gjendet n谷 qum谷shtin e njeriut 谷sht谷 se ajo siguron sintez谷n e nj谷 materiali t谷 quajtur
"cerebroside", i cili luan nj谷 rol t谷 r谷nd谷sish谷m n谷 nd谷rtimin e strukturave themelore t谷 sistemit
nervor. Pavar谷sisht nga fakti seniveli iyndyr谷sn谷 qum谷shtin e n谷n谷sdhe n谷qum谷shti i lop谷s谷sht谷
pothuajse i nj谷jt谷, cil谷sia e k谷tyreyndyrna谷sht谷 e ndryshme.Acid linoleicn谷 qum谷shtin e
n谷n谷s谷sht谷 i vetmiacid yndyrori
k谷rkuaran谷 ushqimine foshnj谷s.Nj谷 faktor tjet谷r
q谷dallonqum谷shtin e n谷n谷s谷sht谷 sasiadhe proporcioni ikrip谷sdhe mineraleveq谷 ai p谷rmban.P谷r
shembull, n谷qum谷shtin e lop谷ssasia e kalciumitdhe fosforit谷sht谷 e lart谷, por raporti
ikalciumitt谷fosforitn谷 qum谷shtin e lop谷se b谷nt谷 v谷shtir谷q谷 t谷 tretetsi巽 duhet. Fosforimund
t谷kombinohet mekalciumn谷 traktin tret谷s dhe n谷 faktpengon absorbimin ekalciumit. Prandaj, n谷
qoft谷 se nj谷 f谷mije i 谷sht谷 dh谷n谷qum谷sht lopen谷 dit谷t e parat谷 jet谷s s谷 tij,ky f谷mij谷 mund t谷 jet谷i
hapur p谷ranomali t谷 caktuarap谷r shkak t谷nj谷 r谷niet谷 nivelit t谷kalciumitn谷 gjak. P谷rve巽 k谷saj,
qum谷shti i njeriut谷sht谷hekur 50%. P谷r arsye se qum谷shti i lop谷sp谷rmbannj谷 proporcionshum谷 m谷
t谷 ul谷tt谷 k谷tij minerali, foshnjete ushqyera mequm谷sht t谷lop谷smund t谷 zhvillojn谷anemit谷 lidhura
memang谷si hekuri. Pasuria n谷vitamina谷sht谷 nj谷 tjet谷r faktorq谷 e b谷n t谷domosdosh谷mqum谷shtine
n谷n谷sp谷r f谷mij谷n. Ngapik谷pamja evitaminaveq谷 p谷rmbajn谷, qum谷shti i n谷n谷sdhe qum谷shti i
lop谷sjan谷 mjaft t谷 ndrysh谷m. Pavar谷sisht nga fakti seniveli ivitamin谷s A 谷sht谷i nj谷jt谷, niveli i
vitaminaveE, CdheK谷sht谷 m谷i lart谷n谷 qum谷shtin e n谷n谷s. Sasia evitamin谷sDn谷 qum谷shtin e
n谷n谷s谷sht谷 i mjaftuesh谷mp谷r nevojate foshnj谷s.
Qum谷shti

i

n谷n谷s

Mbron

Foshnja

n谷

巽do

faz谷

Nj谷 f谷mij谷 vjen n谷 bot谷 nga nj谷mit谷r e mbrojtur pa baktere e n谷n谷s s谷 saj, duhet t谷 luftoj谷 kund谷r
baktereve t谷 ndryshme n谷 bot谷n e jashtme. Nj谷 nga karakteristikat m谷 t谷 r谷nd谷sishme t谷
qum谷shtit t谷 n谷n谷s 谷sht谷 se ai mbron foshnj谷n nga infeksionet. Qelizat mbrojt谷se(antitrupat) q谷
kalojn谷nga qum谷shtii n谷n谷ste foshnjandihmojn谷 f谷mij谷n p谷r t谷 filluarluft谷nkund谷r baktereve q谷ai
kurr谷 nuki kishte njohurm谷 par谷,sikur t谷kishteqen谷 n谷 fakt i informuar.Antitrupat q谷
p谷rmbajn谷n谷 sasi t谷 m谷dhan谷 form谷 t谷qum谷shtit t谷 n谷n谷squajtur "colostrum", i cili 谷sht谷 i
sekretuarn谷dit谷t e parapas lindjes, kryejn谷nj谷 funksionmbrojt谷s. Kjombrojtje q谷ofronqum谷shti i
n谷n谷sp谷r f谷mij谷n(mbrojtje nga infeksionet evog谷lderi tek atoshum谷 t谷 r谷nda), 谷sht谷 me r谷nd谷si
jetikep谷rmuajt e par谷, dhep谷rfitimet e sajrriten n谷 proporcionme periudh谷n eushqimit me gji.
P谷rfitimet e f谷mij谷s nga qum谷shti i n谷n谷s b谷hen m谷 t谷 dukshme 巽do dit谷 q谷 kalon. Nj谷 nga gj谷rat
q谷 shkenc谷tar谷t kan谷 zbuluar rreth qum谷shtit t谷 n谷n谷s 谷sht谷 se ajo 谷sht谷 shum谷 e dobishme p谷r
nj谷 f谷mij谷 deri n谷 dy vjet t谷 mosh谷s.R谷nd谷sia e k谷tij zbulimi t谷 koh谷ve t谷 fundit 谷sht谷 shpallur
p谷r ne 14 shekuj m谷 par谷:Ne njeriun e kemi urdh谷ruar p谷r (sjellje t谷 mira ndaj) prindit t谷
vet, sepse n谷na e vet at谷 e barti me mund pas mundi dhe pas dy viteve ia ndau gjinin. (E
porosit谷m) T谷 jesh谷 mir谷njoh谷s ndaj Meje dhe ndaj dy prind谷rve tu, pse vet谷m tek Un谷
谷sht谷 kthimi juaj.(Kuran,31:14)

P谷rktheu: Jonida HOXHA, MBA
Ad

Recommended

Mbar谷shtimi i pelave
Mbar谷shtimi i pelave
Azem Zogaj
Gjinekologjija me kujdes per vitin e IV te arsimit profesional te shkollave t...
Gjinekologjija me kujdes per vitin e IV te arsimit profesional te shkollave t...
Nezhla Shabani
Ejercicio 8
Estela Sanz
Performance Comparison and Analysis of Table-Driven and On-Demand Routing Pro...
Performance Comparison and Analysis of Table-Driven and On-Demand Routing Pro...
Narendra Singh Yadav
Semih16 140101102024-phpapp02
Semih16 140101102024-phpapp02
Semih S脹rtma巽
Trabajo en clase
Mony Reyes
ECOSISTEMA DE INNOVACIN SERRANIA DE CUENCA. BOLETIN DE NOTICIAS 1
Beatriz Bustamante
Therazorsedge
Therazorsedge
ntsiknl
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
Search Engine Journal
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Chiara Aliotta
Artificial Intelligence, Data and Competition SCHREPEL June 2024 OECD dis...
Artificial Intelligence, Data and Competition SCHREPEL June 2024 OECD dis...
OECD Directorate for Financial and Enterprise Affairs
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
SocialHRCamp
2024 State of Marketing Report by Hubspot
2024 State of Marketing Report by Hubspot
Marius Sescu
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
Skeleton Technologies
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC

More Related Content

Featured (20)

2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
Search Engine Journal
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Chiara Aliotta
Artificial Intelligence, Data and Competition SCHREPEL June 2024 OECD dis...
Artificial Intelligence, Data and Competition SCHREPEL June 2024 OECD dis...
OECD Directorate for Financial and Enterprise Affairs
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
SocialHRCamp
2024 State of Marketing Report by Hubspot
2024 State of Marketing Report by Hubspot
Marius Sescu
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
Skeleton Technologies
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
2024 Trend Updates: What Really Works In SEO & Content Marketing
Search Engine Journal
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Storytelling For The Web: Integrate Storytelling in your Design Process
Chiara Aliotta
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
How to Leverage AI to Boost Employee Wellness - Lydia Di Francesco - SocialHR...
SocialHRCamp
2024 State of Marketing Report by Hubspot
2024 State of Marketing Report by Hubspot
Marius Sescu
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray

Ushqimi i pare i kesaj bote,qumeshti i nenes

  • 1. USHQIMI IPAR IKSAJ BOTE: QUMSHTI I NNS Nga momenti q谷nj谷 f谷mij谷i hapsyt谷 n谷k谷t谷 bot谷, trupi i tijduhet t谷 adaptohetme nj谷jet谷 t谷 re. dofaktorp谷r t谷 leht谷suark谷t谷adaptim谷sht谷 v谷n谷 n谷fuqigjat谷 dhepas shtatz谷nis谷.Shembulli m谷 i qart谷 i k谷saj谷sht谷 fazae formimit t谷qum谷shtit t谷 n谷n谷s. Formimi iqum谷shtit谷sht谷 dh谷n谷(shkaktuar) ngahormonete n谷n谷s.Prodhimii qum谷shtit谷sht谷 i lidhurkryesisht menj谷 hormon t谷 quajtur"prolaktin" i prodhuar nga pjesa e p谷rparme e hipofiz谷sn谷 tru. Gjat谷 shtatz谷nis谷, hormonete progesteronit dhe estrogjenit t谷 prodhuara nga placenta parandalojn谷 prolaktin谷n(hormoni) nga t谷 qenurit aktiv dhe nga prodhimi i qum谷shtit. Por placenta 谷sht谷 shkarkuar pas lindjes duke b谷r谷 q谷 nivelii progesteronit dhe estrogjenit n谷 gjak t谷 bjer谷, pas k谷saj, hormoni vjen n谷 veprim dhe kontribuon n谷 formimin e qum谷shtit. P谷r shkak t谷k谷tij komunikimin谷 mes t谷hormoneve, nj谷 l谷nd谷 e ushqyesevlefshme siqum谷shti i n谷n谷s谷sht谷 p谷rgatiturpik谷rishtn谷 momentin kurf谷mijaka nevoj谷 p谷r at谷. Kjo谷sht谷 me t谷 v谷rtet谷nj谷 shk谷mbimmomentali informacionit. Nd谷rko q谷placenta谷sht谷n谷 trup, ajo kryendetyravitale, por n谷 koh谷n e duhurajo duhet t谷nxirret. Kjosjell me vetenj谷 zhvillimshum谷 t谷 r谷nd谷sish谷mp谷r jet谷n e njeriut. N谷 fazate krijimit t谷 njeriutt谷 gjitha gj谷ratq谷 ndodhinplot谷sojn谷 nj谷ra-tjetr谷n. Sigurisht, k谷to jan谷 d谷shmit谷 qartase 巽doqenie njer谷zore 谷sht谷 nd谷rtuar nganj谷 fuqi supreme. Dhe k谷tofazat谷 vazhdoj谷pasif谷mijaka ardhurn谷 bot谷. Prodhimii qum谷shtitnga n谷narritetsipas nevoj谷ss谷 foshnj谷sp谷r ushqim. N谷 dit谷t e para, deri n谷 50g.谷sht谷 prodhuar, n谷 muajin e gjasht谷, prodhimimund t谷 jet谷 aqi lart谷 sanj谷 lit谷r. Atashkenc谷tar谷,t谷 cil谷t jan谷 p谷rpjekurp谷r t谷 gjeturformul谷ne qum谷shtit t谷 n谷n谷skan谷 qen谷 t谷 pasuksesshme, pas hetimevet谷 gjata, sepse nuk ka anj谷llojstandard t谷qum谷shtit t谷 n谷n谷s. N谷trupin e巽don谷n谷s, qum谷shtiprodhohetsipas nevojavet谷 foshnj谷ssaj, dhe kyqum谷shtushqenfoshnj谷n n谷m谷nyr谷 q谷 asnj谷ushqimtjet谷r nuk mund ta b谷j谷.Hulumtimet kan谷 treguarse antitrupat, hormonet, vitaminat dhe mineraletn谷 qum谷shtin e n谷n谷sp谷rcaktohen nganevojat e foshnj谷s. Diferenca midis qum谷shtin e n谷n谷s dheushqyesve t谷 tjera P谷rdorimi e materialeve t谷 tjera ushqyesese saqum谷shti i n谷n谷snuk ip谷rmbushin plot谷sishtnevojat e foshnj谷s. P谷r shembull, nuk kamateriale t谷 tjeraushqyese q谷p谷rmbajn谷antitrupat enevojshme p谷rsistemin imunt谷 foshnj谷s. Qum谷shti i lop谷s谷sht谷 konsideruar t谷 jet谷materialushqyesklasikp谷r foshnjet. Kur krahasojm谷 at谷 me qum谷shtin e n谷n谷s, ne mund t谷 kuptojm谷 m谷 mir谷 superioritetin e k谷tij t谷 fundit. N谷 qum谷shtin e lop谷s ka nj谷 sasi t谷 lart谷 t谷 kazein谷 se n谷 qum谷shtin e njeriut. Kazein谷 谷sht谷 nj谷 proteine gjendet n谷 qum谷shtin e koaguluar (kosi). Ky material prishet n谷 copa t谷 m谷dha n谷 stomak duke e b谷r谷 t谷 v谷shtir谷 tretjen. P谷r k谷t谷 arsye, qum谷shti i lop谷s 谷sht谷 e v谷shtir谷 q谷 t谷 tretet se qum谷shti i n谷n谷s. Fakti q谷 pak nga ky material gjendet n谷 qum谷shtin e n谷n谷s e b谷n tretjen e foshnj谷s t谷 leht谷. K谷to dylloje t谷qum谷shtitjan谷 gjithashtu t谷 ndryshmen谷 lidhje mep谷rb谷rjen eamino acideve. P谷r shkak t谷k谷tijndryshimi n谷p谷rb谷rjen,numri i p谷rgjithsh谷m iamino acidevet谷 pranishme n谷plazm谷enj谷 f谷mij谷ushqyermequm谷shtin e lop谷s谷sht谷 m谷 i madh, niveli idisaamino acideve谷sht谷 shum谷 i lart谷nd谷rsa niveli it谷 tjer谷ve谷sht谷 shum谷 i ul谷t. Kjo kandikim negativ n谷sistemin nervordhe, p谷r shkak t谷p谷rmbajtjes s谷proteinavet谷 lart谷, vendos nj谷barr谷 shtes谷 p谷rveshk谷t.Nj谷 tjet谷rfaktor q谷 e b谷nqum谷shtin e n谷n谷s t谷 ndrysh谷m 谷sht谷
  • 2. n谷p谷rmbajtjen e tijt谷 sheqerit. N谷 qum谷shtin e n谷n谷sdhe qum谷shti i lop谷s kat谷 nj谷jtin llojt谷 sheqeritlactoz谷. Porsasia elactoz谷sn谷 qum谷shtine njeriut(L /7g) 谷sht谷 i ndrysh谷m ngase n谷qum谷shtin e lop谷s(L /4.8g). P谷rve巽 k谷saj,grimcate madhe t谷koaguluara t谷 qum谷shtit t谷 lop谷skalojn谷shum谷 m谷 ngadal谷n谷p谷r zorr谷t e vogla. P谷r k谷t谷 arsye, sasi t谷 lart谷 t谷l谷ngjeve dhelactose, t谷 cilat jan谷 shum谷 t谷 r谷nd谷sishme, jan谷 t谷 zhyturn谷 pjes谷n e par谷t谷 zorr谷ve t谷 vogla. Grimcat e koaguluara t谷 qum谷shtit t谷 n谷n谷s (ndryshe nga ato t谷 qum谷shtit t谷 lop谷s) kalojn谷 n谷p谷r zorr谷t e vogla leht谷, dhe lactoza dhe l谷ngjet arrijn谷 n谷 zorr谷t e m谷dha. N谷 k谷t谷 m谷nyr谷,zhvillohet nj谷 struktur谷 e sh谷ndosh谷 e zorr谷ve. P谷rpar谷sia e dyt谷 e sasis谷 s谷 madhe t谷 lactoz谷s q谷 gjendet n谷 qum谷shtin e njeriut 谷sht谷 se ajo siguron sintez谷n e nj谷 materiali t谷 quajtur "cerebroside", i cili luan nj谷 rol t谷 r谷nd谷sish谷m n谷 nd谷rtimin e strukturave themelore t谷 sistemit nervor. Pavar谷sisht nga fakti seniveli iyndyr谷sn谷 qum谷shtin e n谷n谷sdhe n谷qum谷shti i lop谷s谷sht谷 pothuajse i nj谷jt谷, cil谷sia e k谷tyreyndyrna谷sht谷 e ndryshme.Acid linoleicn谷 qum谷shtin e n谷n谷s谷sht谷 i vetmiacid yndyrori k谷rkuaran谷 ushqimine foshnj谷s.Nj谷 faktor tjet谷r q谷dallonqum谷shtin e n谷n谷s谷sht谷 sasiadhe proporcioni ikrip谷sdhe mineraleveq谷 ai p谷rmban.P谷r shembull, n谷qum谷shtin e lop谷ssasia e kalciumitdhe fosforit谷sht谷 e lart谷, por raporti ikalciumitt谷fosforitn谷 qum谷shtin e lop谷se b谷nt谷 v谷shtir谷q谷 t谷 tretetsi巽 duhet. Fosforimund t谷kombinohet mekalciumn谷 traktin tret谷s dhe n谷 faktpengon absorbimin ekalciumit. Prandaj, n谷 qoft谷 se nj谷 f谷mije i 谷sht谷 dh谷n谷qum谷sht lopen谷 dit谷t e parat谷 jet谷s s谷 tij,ky f谷mij谷 mund t谷 jet谷i hapur p谷ranomali t谷 caktuarap谷r shkak t谷nj谷 r谷niet谷 nivelit t谷kalciumitn谷 gjak. P谷rve巽 k谷saj, qum谷shti i njeriut谷sht谷hekur 50%. P谷r arsye se qum谷shti i lop谷sp谷rmbannj谷 proporcionshum谷 m谷 t谷 ul谷tt谷 k谷tij minerali, foshnjete ushqyera mequm谷sht t谷lop谷smund t谷 zhvillojn谷anemit谷 lidhura memang谷si hekuri. Pasuria n谷vitamina谷sht谷 nj谷 tjet谷r faktorq谷 e b谷n t谷domosdosh谷mqum谷shtine n谷n谷sp谷r f谷mij谷n. Ngapik谷pamja evitaminaveq谷 p谷rmbajn谷, qum谷shti i n谷n谷sdhe qum谷shti i lop谷sjan谷 mjaft t谷 ndrysh谷m. Pavar谷sisht nga fakti seniveli ivitamin谷s A 谷sht谷i nj谷jt谷, niveli i vitaminaveE, CdheK谷sht谷 m谷i lart谷n谷 qum谷shtin e n谷n谷s. Sasia evitamin谷sDn谷 qum谷shtin e n谷n谷s谷sht谷 i mjaftuesh谷mp谷r nevojate foshnj谷s. Qum谷shti i n谷n谷s Mbron Foshnja n谷 巽do faz谷 Nj谷 f谷mij谷 vjen n谷 bot谷 nga nj谷mit谷r e mbrojtur pa baktere e n谷n谷s s谷 saj, duhet t谷 luftoj谷 kund谷r baktereve t谷 ndryshme n谷 bot谷n e jashtme. Nj谷 nga karakteristikat m谷 t谷 r谷nd谷sishme t谷 qum谷shtit t谷 n谷n谷s 谷sht谷 se ai mbron foshnj谷n nga infeksionet. Qelizat mbrojt谷se(antitrupat) q谷 kalojn谷nga qum谷shtii n谷n谷ste foshnjandihmojn谷 f谷mij谷n p谷r t谷 filluarluft谷nkund谷r baktereve q谷ai kurr谷 nuki kishte njohurm谷 par谷,sikur t谷kishteqen谷 n谷 fakt i informuar.Antitrupat q谷 p谷rmbajn谷n谷 sasi t谷 m谷dhan谷 form谷 t谷qum谷shtit t谷 n谷n谷squajtur "colostrum", i cili 谷sht谷 i sekretuarn谷dit谷t e parapas lindjes, kryejn谷nj谷 funksionmbrojt谷s. Kjombrojtje q谷ofronqum谷shti i n谷n谷sp谷r f谷mij谷n(mbrojtje nga infeksionet evog谷lderi tek atoshum谷 t谷 r谷nda), 谷sht谷 me r谷nd谷si jetikep谷rmuajt e par谷, dhep谷rfitimet e sajrriten n谷 proporcionme periudh谷n eushqimit me gji. P谷rfitimet e f谷mij谷s nga qum谷shti i n谷n谷s b谷hen m谷 t谷 dukshme 巽do dit谷 q谷 kalon. Nj谷 nga gj谷rat q谷 shkenc谷tar谷t kan谷 zbuluar rreth qum谷shtit t谷 n谷n谷s 谷sht谷 se ajo 谷sht谷 shum谷 e dobishme p谷r nj谷 f谷mij谷 deri n谷 dy vjet t谷 mosh谷s.R谷nd谷sia e k谷tij zbulimi t谷 koh谷ve t谷 fundit 谷sht谷 shpallur
  • 3. p谷r ne 14 shekuj m谷 par谷:Ne njeriun e kemi urdh谷ruar p谷r (sjellje t谷 mira ndaj) prindit t谷 vet, sepse n谷na e vet at谷 e barti me mund pas mundi dhe pas dy viteve ia ndau gjinin. (E porosit谷m) T谷 jesh谷 mir谷njoh谷s ndaj Meje dhe ndaj dy prind谷rve tu, pse vet谷m tek Un谷 谷sht谷 kthimi juaj.(Kuran,31:14) P谷rktheu: Jonida HOXHA, MBA