Variedade litolóxica da Península Ibérica
- 1. VARIEDADE LITOLÓXICA DA PENÍNSULA IBÉRICA Isaac Buzo Sánchez (ADAPTADO) O RELEVO
- 2. MAPA LITOLÓXICO DA PENÍNSULA IBÉRICA Fonte: http://www.aularagon.org/files/espa/Atlas/relieveespanaindex.htm# A evolución xeolóxica determina que poidan distinguirse tres áreas segundo a natureza do rochedo: Áreas silíceas , Áreas calcarias Áreas arxilosas Cada unha posúe diferentes tipos de relevo segundo: Características da rocha Comportamento fronte á erosión Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 3. DEFINICIÓNS Litoloxía: parte da xeoloxía que estuda as rocas, tanto as súas características físicas (estrutura, resistencia, etc.) como a súa composición química Edafoloxía: Ciencia que estuda o solo, a súa composición, estrutura, clasificación, formación e potencialidades agrícolas. Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 4. A ESPAÑA SILÍCEA Integrada por rochas antiguas (precámbrico e paleozoico) Localización: Zona Oeste peninsular (Galicia, León, Estremadura e Huelva) con ramificacións no occidente da Cordilleira Cantábrica, o Sistema Central, os Montes de Toledo e Serra Morena. De xeito illado, noutras áreas e orixe antiga Pirineo Axial, sectores do Sistema Ibérico, Cordilleira Costeiro Catalá e Cordilleira Penibética. Rocha predominante: Granito (tamén hai lousa, cuarcitas e gneis ) Paisaxes: A alteración química en profundidade pola auga produce a descomposición dos seus cristais e a transformación en áreas pardoamarelentas que poden alcanzar grandes espesores en vales e zonas de escasa pendente Alteración física, por medio da rede de diaclasas: En áreas de montaña por medio da cxlifracción, resultando cristas agudas, escarpadas e dentadas e acumulación dos fragmentos en pedreiras (de lousa e cuarcita) En zonas pouco elevadas: prodúcese a descamación ou disgregación lenta do granito a partir da rede perpendicular de diaclasas, co resultado de berrocaiss (cando aparecen con certa orde unhas bólas encima das outras: bolos e pedras cabaleiras) ou de caos granítico cando aparecen de forma caprichosa nas ladeiras montañosas Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 5. A ESPAÑA SILÍCEA: Materiais Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 6. A ESPAÑA SILÍCEA: Alteración química Solo areoso procedente da descomposición do granito Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 7. A ESPAÑA SILÍCEA: Aparición do granito en superficie Nesta imaxe podemos observar como a rocha que se encaixa no granito (que pode ser cuarcita polos materiais que quedan na zona ou outra rocha metamórfica) foron eliminados pola erosión, deixando á vista o plutón granítico, que coa descompresión ou os cambios térmicos fracturouse seguindo a estrutura de diaclasas ortogonais Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 8. A ESPAÑA SILÍCEA: Diaclasas no granito Rede de diaclasas ortogonais nunha paisaxe granítica Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 9. A ESPAÑA SILÍCEA: Meteorización do granito As diaclasas son os lugares máis débiles do granito, por onde poden actuar os axentes erosivos Neste caso trátase dunha árbore que enraizou no interior dunha diaclasa, actuando como unha cuña que exerce presión sobre os bloques da rocha até producir a súa fractura definitiva Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 10. A ESPAÑA SILÍCEA: Berrocal granítico Berrocal granítico no que se observan os típicos bloques de formas redondeadas (bolos) producidos pola escamación ou disgregación lenta do granito. (Paraxe do berrocal do Rugidero no Parque Natural de Cornalvo) Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 11. A ESPAÑA SILÍCEA: Berrocal granítico Caos granítico Prof. Isaac Buzo Sánchez Bolos
- 12. A ESPAÑA SILÍCEA: Cristas Cuarcíticas Relevos residuais que se mantiveron a causa da especial dureza da súa cuberta, xurdindo os crestóns (Pico Sacro) Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 13. A ESPAÑA SILÍCEA: P edreiras Pedreira. Acumulación de materiais arrincados no cumio por xelifracción e crioclastia, os cales se pousaron pola gravidade Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 14. A ESPAÑA CALCARIA Formadas por sedimentos mariños do mesozoico pregados durante o cenozoico Localízanse seguindo un Z invertido : Prepirineos, Montes Vascos, o sector oriental da Cordilleira Cantábrica, o Sistema Ibérico, parte da Cordilleira Costero-Catalá e a Cordilleira Subbética A rocha predominante é a calcaria , rocha dura que se fractura formando gretas ou diaclasas, pero que se disolve facilmente coa auga de choiva, dando lugar ao relevo karstico , cuxas formas son: Lapiaces ou lenares , na superficie, xa sexan sucos, xa formen cavidades Gargantas , fouces ou canóns: vales estreitos e profundos escavados polos ríos Dolina : pequena depresión de fondo horizontal. Cando se unen varias dolinas fórmase unha uvala . Cando a depresión é máis grande, fórmase un poljé Covas : Cando se infiltra a auga polas fenda e circula de forma subterránea vai escavando covas, nas que poden depositar a calcaria disolta en forma de estalactitas (colgantes do teito), estalagmitas (depositada no chan) ou columnas cando se unen ambas Simas : aberturas estreitas que comunican a superficie coas galerías subterráneas Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 15. A ESPAÑA CALCARIA Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 16. A ESPAÑA CALCARIA Bloque-diagrama Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 17. A ESPAÑA CALCARIA Superficie: lapiaz ou lenar Lenar ou lapiaz , superficie na que a rocha calcaria non ten ningunha cobertura edáfica nin vexetal, polo que os axentes atmosféricos, en especial a auga, a erosiona formando canles máis ou menos profundos e anchos polos que a auga se infiltra Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 18. A ESPAÑA CALCARIA Superficie: dolina Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 19. A ESPAÑA CALCARIA Superficie: uvala Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 20. A ESPAÑA CALCARIA Superficie: poljé Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 21. A ESPAÑA CALCARIA Superficie: río encaixado na calcaria Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 22. A ESPAÑA CALCARIA Covas Estalactita Estalagmitas Columnas Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 23. A ESPAÑA ARXILOSA Materiais: sedimentarios continentais pouco resistentes: arxilas, margas e sesos, depositados a finais do cenozoico e no cuaternario Localización : Depresións da submeseta norte e sur Depresións do Ebro e do Guadalquivir Chairas costeiras mediterráneas Relevo horizontal , non afectado por pregamentos posteriores Erosión rápida pola blandura dos seus materiais Ríos abren vales que separan estruturas horizontais , que ao se erosionar dan lugar a campiñas suavemente onduladas. Nas zonas áridas con períodos curtos de choivas torrenciais, nos que non hai cobertura vexetal, prodúcese un desgaste das vertentes dando lugar ás cárcavas .De se desenvolveren de xeito amplo por unha zona dan lugar á paisaxe chamada badlands Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 24. A ESPAÑA ARXILOSA Relevo: a erosión actúa de forma diferencial, dependendo da orixe e da resistencia da rocha, dando lugar a diferentes relevos: Cos estratos horizontais : mesas ou páramos Grandes extensións co cumio horizontal, coincidindo cun estrato duro O flanco será suave, se o estrato é brando ou recto se é duro. Coa erosión acaban reducidas a cerros testemuñas e antecerros Cos estratos lixeiramente inclinados e con alternancia de materiais duros e brandos, temos as paisaxes en costa dorso ou reverso está formado polo estrato duro e a fronte que terá a parte superior con forte pendente (polo estrato duro) seguiralle unha parte inferior cóncava coincidindo coa parte branda. A erosión das costas tamén dá lugar a cerros testemuñas e antecerros. Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 25. A ESPAÑA ARXILOSA Localización Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 26. A ESPAÑA ARXILOSA Cárcavas Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 27. A ESPAÑA ARXILOSA Badlands Prof. Isaac Buzo Sánchez
- 28. A ESPAÑA ARXILOSA Relevos horizontais Relevos que non sufriron presións Situados nas concas sedimentarias amplas que permiten a distribución dos sedimentos en capas Cada estrato, pola litoloxía, actúa dun xeito diferente á erosión (erosión diferencial) Grande variedade de formas: Páramos, mesas, piares, cerros testemuña, etc.
- 29. A ESPAÑA ARXILOSA Relevos inclinados DORSO FRONTE Estrato duro Estratos brandos Prof. Isaac Buzo Sánchez Prof. Isaac Buzo Sánchez