Vecorite fundamentale te shpenzimeve dhe te hyrave
1. L_08
Ve巽orit谷 fundamentale t谷
shpenzimeve dhe t谷 hyrave si
kategori q谷ndrore n谷 ekonomin谷
e nd谷rmarrjes
MSc. LULJETA ELEZAJ
Tetor, 2010
谷谷谷.company.com
2. Shpenzimet dhe t谷 hyrat
Shpenzimet :
Vlera e resurseve t谷 shfryt谷zuara gjat谷 nj谷 periudhe t谷 caktuar.
Shprehja n谷 vler谷 (para) e harxhimit fizik t谷 resurseve, t谷 cilat I
bart谷 nd谷rmarrja p谷r krijimin e produkteve apo sh谷rbimeve
p谷rkat谷se.
Te hyrat: Vlera e produkteve t谷 shitura ose sh谷rbimeve t谷
kryera gjat谷 nj谷 periudhe t谷 caktuar
谷谷谷.company.com
3. Ndarja fundamentale e shpenzimeve dhe
llojeve t谷 tyre
Grupi i par谷 i shpenzimeve:
1) Shpenzimet Variabile dhe
2) Shpenzimet Fikse,
Grupi i dyt谷 i shpenzimeve:
1) Shpenzimet e drejt谷p谷rdrejta
2) Shpenzimet e nd谷rmjetuara
Grupi i tret谷 i shpenzimeve:
1) Shpenzimet e ve巽anta dhe
2) Shpenzimet e p谷rbashk谷ta
谷谷谷.company.com
4. Shpenzimet variabile dhe shpenzimet fikse
Lart谷sia e shpenzimeve t谷 nd谷rmarrjes jan谷 t谷
varuara nga v谷llimi i veprimtaris谷 s谷
nd谷rmarrjes.
Var谷sisht nga ajo se si n谷 shpenzime ndikon
ndyshimi i v谷llimit t谷 veprimtaris谷, shpenzimet
ndahen n谷 shpenzime variabile she shpenzime
fikse.
Ahpenzimet fikse dhe variabile paraqesin
shpenzimet totale t谷 nd谷rmarrjes
谷谷谷.company.com
5. Shpenzimet totale = Shpenzimet variabile + Shpenzimet Fikse
ShT = ShV + ShF
Shpenzimet Variabile (ShV) jan谷 shpenzimet,
q谷 ndryshojn谷 var谷sisht nga ndryshimi i v谷llimit
t谷 veprimtaris谷 .
Shpenzimet Fikse (ShF) jan谷 shpenzimet q谷 nuk
ndryshojn谷 me rastin e ndryshimit t谷 v谷llimit t谷
veprimtaris谷.
谷谷谷.company.com
8. Llojet e shpenzimeve variabile
Nga var谷sia e ndryshimit t谷 v谷llimit t谷
veprimtaris谷:
Shpenzime proporcionale variabile
Shpenzimet progresive variabile
Shpenzimet degresive variabile
谷谷谷.company.com
9. Shpenzimet proporcionale variabile
Shpenzimet q谷 rriten me t谷 njejtin rit谷m si v谷llimi
I veprimtaris谷.
Shpenzimet proporcionale variabile p谷r nj谷si
jan谷 t谷 pavarura nga v谷llimi i veprimtaris谷
谷谷谷.company.com
10. Shpenzimet e t谷r谷sishme variabile
Vlera e materialit t谷 hargjuar 谷sht谷 e bazuar n谷
sasin谷 e tavilinave t谷 prodhuara
Material I Hargjuar
Tavolinat
谷谷谷.company.com
11. Shpenzimet variabile p谷r nj谷si
Shpenzimi i prodhimit t谷 nj谷 tavoline 谷sht谷 i
njejt谷
Shpenzimi p谷r tavolin谷
Tavolina
谷谷谷.company.com
12. Shpenzimet progresive variabile
Shpenzimet q谷 rriten me rit谷m m谷 t谷 shpejtuar
se v谷llimi i veprimtaris谷.
Shpenzimet progresive nj谷sore variabile rriten
me rritjen e v谷llimit t谷 veprimtaris谷.
Psh. Shpenzimet e pagave n谷 situata t谷 caktuara mund
t谷 jen谷 progresive pun谷t jasht谷 orarit, shpenzimet e
mir谷mbajtjes s谷 paisjeve kur kapaciteti i prodhimit tejkalon
limitin e kapacitetit prodhues.
谷谷谷.company.com
13. Shpenzimet degresive variabile
Shpenzimet t谷 cilat rriten me rit谷m m谷 t谷
ngadal谷suar sesa v谷llimi i veprimtaris谷.
Shpenzimet degresive nj谷sore variabile
zvog谷lohen me rritjen e v谷llimit t谷 veprimtaris谷.
Psh. Blerja me shimic谷 e mallit, mund t谷 b谷het
me 巽mim m谷 t谷 ul谷t.
谷谷谷.company.com
14. Llojet e shpenzimeve fikse
Shpenzimet plot谷sisht fikse
Shpenzimet e kusht谷zuara fikse dhe
Shpenzimet e pal谷vizshme fikse
Shpenzimet gjysm谷fikse
Shpenzimet reverzibile dhe
Shpenzimet ireverzibile
Shpenzimet e vendimmarrjes periodike
谷谷谷.company.com
15. Shpenzimet plot谷sisht fikse
Shpenzimet plot谷sisht fikse jan谷 shpenzimet q谷 i ka
nd谷rmarrja n谷se e ushtron apo jo veprimtarin谷 e saj.
Psh. Shpenzimet e amortizimit
Shpenzimet plot谷sisht fikse p谷r nj谷si zvog谷lohen me rritjen
e nj谷sive.
Shpenzimet e kusht谷zuara fiks, paraqiten vet谷m n谷se veprimtaria
e nd谷rmarrjes zhvillohet. Psh. Shpenzimet p谷r ngrohje, ndricim,
pastrimit t谷 lokalit etj.
Shenzimet e pal谷vizshme fikse , paraqiten pavar谷sisht zhvillimit t谷
veprimtaris谷. Psh. Shpenzimet e mbikqyrjes, ruajtjes, sigurimit apo
mir谷mbajtjes minimale t谷 paisjeve, inventarit apo objektev
谷谷谷.company.com
16. Shpenzimet gjysm谷fikse
Shpenzimet t谷 cilat ndryshojn谷 shkall谷 shkall谷
me ndryshimin e v谷llimit t谷 veprimtaris谷. K谷to
shpenzime jan谷 fikse n谷 suaza t谷 intervalit t谷
caktuar t谷 v谷llimit t谷 veprimtaris谷.
Psh: me rritjen m谷 t谷 madhe t谷 prodhimit
paraqitet nevoja e makineris谷 shtes谷, cka
n谷nkupton shpenzime m谷 t谷 madha t谷
amortizimit, kamat谷s etj.
谷谷谷.company.com
17. Shpenzimet gjysm谷fikse reverzibile dhe ireverzibile
Shpenzimet gjysm谷fikse reverzibile/ t谷 rikthyeshme,
rriten shkall谷 shkall谷, kur prodhimi rritet dhe n谷 t谷 njejt谷n
m谷nyr谷 edhe zvog谷lohet kur pordhimi zvog谷lohet. Psh:
marrja e nj谷 depo me qira kur rritet prodhimi.
Shpenzimet gjysm谷fikse ireverzibile/ shpenzimet e
rikthyeshme ngadal谷,shpenzimet q谷 rriten me rritjen e
prodhimit por nuk zvog谷lohen prap谷 n谷 t谷 njejten shkall谷
kur prodhimi zvog谷lohet. Psh: Blerja e nj谷 makine t谷 re
kur prodhimi rritet do te ngel谷 e pashfryt谷zuar plot谷sisht
kur shpenzimi zvog谷lohet.
谷谷谷.company.com
18. Shpenzimet e vendimarrjes periodike
Niveli i k谷tyre shpenzimeve nuk varet nga v谷llimi i
veprimtaris谷 por varet nga vendimmarrja p谷r disa nivele t谷
shpenzimeve.
Psh: shpenzimet e marketingut, hulumtime dhe zhvillim , t谷
arsimit dhe sh谷rbimeve konsultative (mir谷po jo gjithmon谷
k谷to shpenzime trajtohen si shpenzime t谷 vendimmarrjes
periodike).
SH.V.P, jan谷 t谷 domosdoshme p谷r prodhimin e planifikuar
gjat谷 nj谷 periudhe t谷 caktuar kohore.
P谷rcaktohen duke marr谷 parasysh谷 rrethanat e zhvillimeve
n谷 treg dhe resurset e disponueshme t谷 nd谷rmarrjes.
谷谷谷.company.com
19. Shpenzimet e p谷rziera variabile dhe fikse
Shpenzimet e p谷rziera variabile jan谷 dhe nuk jan谷 t谷
lidhura me ndryshimin e v谷llimit t谷 prodhimit.
Shpenzim i p谷rzier (variabil dhe fiks) 谷sht谷 ai shpenzim ,
shuma total e t谷 cilit gjer n谷 nj谷 pjes谷 t谷 caktuar ndryshon
(pjesa variabile), nd谷rsa mbetja e pjes谷s tjet谷r 谷sht谷 e
pandyshueshme kur v谷llimi iprodhimtaris谷 ndryshon (pjesa
fikse). Psh. Shpenzimi p谷r automjetin e marr谷 me qira,
shpenzimet e tel. celular, agjent谷t tregtar- pjes谷n etj.
谷谷谷.company.com
20. Shpenzimet e drejt谷p谷rdrejta dhe shpenzimet e
nd谷rmjetuara
Var谷sisht nga ajo sesi shpenzimet shp谷rndahen n谷
produkte n谷 kuptimin e llojeve t谷 shpenzimeve, vendit t谷
shpenzimeve dhe t谷 bart谷sve t谷 shpenzimeve
shpenzimet e drejt谷p谷rdrejta dhe shpenzimet e
nd谷rmjetuara.
Shpenzimet e dejt谷p谷rdrejta ato shpenzime q谷 mund
t谷 klasifikohen drejt谷p谷rdrejt n谷 nj谷 produkt t谷 caktuar t谷
veprimtaris谷 s谷 nd谷rmarrjes
Mund t谷 jen谷 shpenzime variabile dhe fikse , poe m谷
shpesh jan谷 shpenzime variabile t谷 cilat p谷rllogariten m谷
leht谷.
谷谷谷.company.com
21. Shpenzimet e nd谷rmjetuara
Shpenzimet q谷 nuk mund t谷 klasifikohen
drejt谷p谷rs谷drejti n谷 nj谷 produkt t谷 caktuar.
K谷to shpenzime s谷 pari p谷rcaktohen sipas
vendit ku krijohen ( departament, sektor etj,) dhe
pastaj shperndahen n谷p谷r produkte .
谷谷谷.company.com
22. Shpenzimet e ve巽anta dhe shpenzimet e
p谷rbashk谷ta
Kjo ndarje e shpenzimeve b谷het var谷sisht nga
situatat e vendimmarrjes
Shpenzimet e ve巽anta jan谷 shpenzimet e
krijuara n谷n ndikimin e vendimit t谷 caktuar-
mund t谷 jen谷 shpenzime variabile dhe fikse-
nd谷rprejrja e prodhimit t谷 ndonj谷 produkti t谷
caktuar.
Shpenzimet e p谷rbashk谷ta jan谷 shpenzimet q谷
nuk jan谷 n谷n ndikimin e vendimit t谷 ve巽ant谷
qiraja, kamata, amortizimi etj.
谷谷谷.company.com
23. Shpenzimet totale dhe t谷 hyrat totale
ShT = Q x ShV/nj谷si + ShF
Shpenzimet
Shpenzimet Totale
Shpenzimet variabile
Shpenzimet Fikse
Sasia e prodhuar
谷谷谷.company.com
24. Llogaritja e shpenzimeve totale p谷r nj谷si:
ShT/nj谷si= (QxShV/nj谷si+ShF)/Q=ShV/nj谷si+ShF/Q
谷谷谷.company.com
25. T谷 hyrat totale
T谷 hyrat totale t谷 nd谷rmarrjes jan谷 t谷 varura nga
v谷llimi i shitjes dh谷 巽mimi i shitjes.
HT= Q x mimi /nj谷si
HT/nj谷si= HT/Q=/nj谷si
谷谷谷.company.com