More Related Content
Featured (20)
Vehicle Design and Engine Performance
- 1. Kutluhan Utku TMEN Y端ksek Metalurji ve Malzeme M端hendisi Otomotiv M端hendisi 2021/ 2022 TAIT TASARIMI VE MOTOR PERFORMANSI Kutluhan Utku TMEN
- 2. K.U.TUMEN 2021/2022 1 G聴R聴 ekil 1de bir araca ait motor performans haritas脹 (yumurta erisi) verilmitir. ekilde sada yer alan dikey eksen motorun d旦nd端rme momenti ve ortalama efektif bas脹n巽 deerini g旦steriyor. ekilde altta yer alan yatay eksen ise motorun devir say脹s脹n脹 (motor h脹z脹n脹) g旦stermektedir. ekil i巽erisinde bulunan ve 端stten s脹n脹rlama yapan kal脹n 巽izgi motorun tam y端k alt脹ndaki d旦nd端rme momentinin ya da ortalama efektif bas脹nc脹n devir say脹s脹na g旦re deiimini g旦stermektedir. Motor bu erinin 端zerinde 巽al脹maz. Bu erinin alt脹ndaki kalan alanlar (kapal脹 eriler meydana getiren halka eriler) ise sabit 旦zg端l yak脹t t端ketimini g旦stermektedir. Bu eri yard脹m脹yla motorun g端巽, moment, yak脹t, t端ketimi gibi karakteristik 旦zellikleri motor devir say脹s脹 ve y端k端ne bal脹 olarak belirlenebilir. Araca ait motor performans haritalar脹 Kutluhan Utku TMEN
- 3. K.U.TUMEN 2021/2022 2 Ara巽 Tipi Otomobil Ara巽 Cinsi Otto 4 - zamanl脹 Yak脹t Tipi Benzinli Dolgu Girii Doal Emili Silindir Say脹s脹 4 Silindirli Strok Hacmi 1596 cm3 Maksimum G端巽 175 hp @5000 rpm Maksimum Tork 200 Nm @2400 rpm Ortalama Efektif Bas脹n巽 10.8 bar@2400 rpm Y端ks端z A脹rl脹k 1500 kg Y端kl端 Toplam A脹rl脹k 1900 kg Y端kl端 A脹rl脹k 1700 kg Dinamik Lastik Yar脹巽ap脹 0.35 m n Cephe Alan脹 2.50 m2 S端r端klenme Katsay脹s脹 (Drag) 0.25 S端rt端nme Katsay脹s脹 (Friction) 0.015 anz脹man Dili Oranlar脹 Diferansiyel Oranlar脹 1. 3.87 4.00 2. 2.14 3. 1.39 4. 1.00 5. 0.69 Ta脹t Tipi Ta脹t zellikleri G聴R聴 Kutluhan Utku TMEN
- 4. K.U.TUMEN 2021/2022 3 HESAPLAMALAR EFEKT聴F G Motorun belirli h脹z ve y端k konumlar脹nda krank milinden elde edilen g端ce denir. Motor g端c端, momentin a巽脹sal h脹z ile 巽arp脹m脹d脹r. Ne = Me x Motorumuzun tam y端kte 端rettii maksimum moment 200 Nm olup bu moment motorun @2400 d/dak. h脹zla d旦nmesi s脹ras脹nda elde ediliyor. Verilen bilgilere ve eitliklere g旦re; n= 2400 (d/dak), = 3.14, Me= 200 (Nm) A巽脹sal h脹z: = 2 x x n / 60 (rad/san) = 2 x x 2400 / 60 (rad/san) = 251.33 (rad/san) G端巽: Ne = Me x (watt) Ne = 200 (Nm) x 251.33 (rad/san) Ne = 50266 (watt) Bu g端c端 kW cinsinden yazmak i巽in 1000e b旦l端yoruz ve ard脹ndan beygir cinsine 巽evirmek i巽in 1.36 ile 巽arp脹m yap脹yoruz. Ne = 50.266 (kW) Ne = 50.266 x 1.36 = 68.36 (BG) elde edilir. Ne Efektif G端巽, (Watt) Me Motorun d旦nd端rme momenti, (Nm) Krank milinin radyan cinsinden snde d旦n端端 Kutluhan Utku TMEN
- 5. K.U.TUMEN 2021/2022 4 HESAPLAMALAR ORTALAMA EFEKT聴F BASIN (PME) Motor silindirlerinin ne kadar y端k alt脹nda 巽al脹t脹脹 ve motorun hacmine g旦re ne kadar g端巽 端retebileceini g旦steren bir parametredir. Pme = Motorumuz i巽in maksimum g端巽 5000 d/dakikada 175 hp (130.5 kW) olarak belirlenmitir. Verilen bilgilere ve eitliklere g旦re; Ne= (130.5) x (1.36) = 177.5 BG Motor d旦rt zamanl脹 olduu i巽in i=900 se巽iliyor; Pme = Pme = Pme = 19.97 kg/cm2 olarak bulunuyor. Pme = 19.97 x 0.981 = 19.59 bar (bar cinsinden yazmak i巽in 0.981 ile 巽arp脹yoruz.) Pme Ortalama efektif bas脹n巽, (1 kg/cm2= 0.981 bar) (Ne) G端巽, (BG) (1 kW=1.36 BG) Vh Strok hacmi, (1 litre=1000 cm3) N Motor devir say脹s脹, (d/dak) 聴 聴ki zamanl脹 motor i巽in, (i=450) 聴 D旦rt zamanl脹 motor i巽in, (i=900) Kutluhan Utku TMEN
- 6. K.U.TUMEN 2021/2022 5 HESAPLAMALAR KAVRAMA BOYUTLARI VE YAY BASKI KUVVET聴 P= 0.15 N/mm2, 袖= 0.25 olduuna g旦re, 100 Nm iletecek diskli bir kavraman脹n boyutlar脹n脹 ve yay bask脹 kuvvetini aa脹daki form端l ile hesaplar脹z; ro = ro = ro = 0.099 m = 99 mm d= 198 mm, Yani d脹 巽ap脹 200 mm olan bir disk se巽ilebilir. ro D脹 yar脹巽ap (mm) P Y端zeye gelen bas脹n巽, Pa 袖 S端rt端nme katsay脹s脹 M Diskin iletecei moment, Nm Kutluhan Utku TMEN
- 7. K.U.TUMEN 2021/2022 6 HESAPLAMALAR KAVRAMA BOYUTLARI VE YAY BASKI KUVVET聴 Kavrama disk 旦l巽端leri Yay kuvveti ise aa脹daki form端l ile hesaplan脹yor; Fs = Fs = Fs = 3090 N olarak yay kuvveti hesaplan脹r. Fs Yay kuvveti (N) 袖 S端rt端nme katsay脹s脹 M Diskin iletecei moment, Nm R D脹 yar脹巽ap (mm) Kutluhan Utku TMEN
- 8. K.U.TUMEN 2021/2022 7 HESAPLAMALAR V聴TESTE DZ YOLDA 100 km/h SAB聴T HIZLA G聴DERKEN MOTOR GC VE DEV聴R SAYISI 聴vme olmad脹脹 i巽in; a=0, Fe=0, Ne=0 Yoku olmad脹脹 i巽in; 留=0 岶, Fy=0, Ny=0 Hava direncini m/sn ve m/dak. cinsinden yazal脹m. Vta脹t= 100 km/h= 27.78 m/s = 1666.8 m/dak. (1h= 60 dakika, 1 dakika=60 saniye, 1km=1000m) Lastiin 巽evresi; Id = 2r = 2xx(0.35m) = 2.20 m (Dinamik Lastik Yar脹巽ap脹: 0.35 m) Bunlar脹n sonucunda; nt= Vta脹t / Id = (1666.8 (m/dak) / 2.20 m) = 758 d/dak (rpm) Viteslerdeki motorun d旦nme h脹zlar脹; nm = nt x Iv x Id 4. Viteste; nm = nt x Iv x Id = 758 (d/dak) x (1.00) x (4.00) = 3032 d/dak 5. Viteste; nm = nt x Iv x Id = 758 (d/dak) x (0.69) x (4.00) = 2092 d/dak nm Motorun D旦nme H脹z脹 (d/dak) nt Tekerlek D旦nme H脹z脹 (d/dak) Iv Vites evrim Oran脹 Id Diferansiyel evrim Oran脹 Kutluhan Utku TMEN
- 9. K.U.TUMEN 2021/2022 8 HESAPLAMALAR V聴TESTE DZ YOLDA 100 km/h SAB聴T HIZLA G聴DERKEN MOTOR GC VE DEV聴R SAYISI Bunlara ek olarak hava direncini d端端nd端端m端zde, ihtiya巽 duyduumuz ekstra g端巽; Nh = (0.5 x Cd x A x h x V2 ) x V Nh = (0.5 x 0.35 x 2.50 m2 x 1.293 kg/m3 x 27.782 m2/s2 ) x (27.78 m/s) Nh = 12128 Watt Bunlara ek olarak yuvarlanma direnci d端端n端ld端端nde, ihtiya巽 duyduumuz ekstra g端巽; Nr = (f x g x m x V) Nr = (0.015 x 9.81 m/s2 x 1700 kg x 27.78 m/s) Nr = 6949 Watt Cd Aerodinamik Diren巽 Katsay脹s脹 (0.35) A Ta脹t脹n Al脹n Y端zey Alan脹 (m2) h Havan脹n Younluu (1.293 kg/m3) V Ta脹t H脹z脹 (m/s) Nr Yuvarlanma Direnci (Watt) F Tekerlek-zemin Yuvarlanma Direnci -0.015 G Yer巽ekimi 聴vmesi (9.81 m/s2) M Ta脹t脹n Y端kl端 A脹rl脹脹 (kg) V Ta脹t脹n H脹z脹 (m/s) Kutluhan Utku TMEN
- 10. K.U.TUMEN 2021/2022 9 HESAPLAMALAR V聴TESTE DZ YOLDA 100 km/h SAB聴T HIZLA G聴DERKEN MOTOR GC VE DEV聴R SAYISI Sonu巽ta toplam gerekli olan g端巽 ise; Nt = Nh + Nr Nt = 12128 watt + 6949 watt Nt = 19077 W NOT: Ta脹ttaki aktarma organlar脹n脹n verimi, 侶a = %90 yani 侶a=0.90 d脹r. Gerekli olan motor g端c端; Ne = Nt / 侶a Ne = (19077 W) / (0.90) Ne = 21197 W = 21.20 Kw Beygir cinsinden yazmak istersek; Ne = Ne x 1.36 = 21.20 x 1.36 = 28.8 BG Ne Motor G端c端 (Watt) Nt Tekerlekteki Toplam G端巽 Gereksinimi (Watt) 侶a Aktarma Organlar脹n脹n Verimi Kutluhan Utku TMEN
- 11. K.U.TUMEN 2021/2022 10 HESAPLAMALAR V聴TESTE DZ YOLDA 100 km/h SAB聴T HIZLA G聴DERKEN MOTOR GC VE DEV聴R SAYISI Ortalama Efektif Bas脹n巽 (pme); Pme = (Ne x 900) / (Vh x nm) Pme = (28.8 BG x 900) / (1.596 x 3032 d/dak) Pme = 5.4 bar Pme Ortalama Efektif Bas脹n巽 (bar) Ne Gerekli Motor G端c端 (W) Vh Strok Hacmi (l) nm 4. Vitesteki Motor D旦nme H脹z脹 (d/dak) Kutluhan Utku TMEN
- 12. K.U.TUMEN 2021/2022 10 HESAPLAMALAR V聴TESTE SEYREDEN ARACIN 100 Km MESAFEDEK聴 YAKIT TKET聴M聴 ekil 1de arac脹n motor performans erisi verilmitir. Burada bir 旦nceki alanda gerekli hesaplamalar yap脹lm脹t脹r. Bunun sonucunda ise baz脹 sonu巽lara ula脹lm脹t脹r. Bunlar; 3032 rpm ve 5.4 bar bas脹n巽ta arac脹n yak脹t t端ketimi 280 g/kWh t脹r. 100 kmdeki hacimsel yak脹t miktar脹 ise; G= Ne x BSFC G = 21.20 x 280 = 5936 g/saat Hacimsel olarak 5936 / b = 5936 / 0.76 kg/l = 7.8 litre/100 km (b = Benzinin Younluu, 0.76 kg/l) nm (4. Viteste Motorun D旦nme H脹z脹) 3032 d/dak Pme (4. Viteste Ortalama Efektif Bas脹n巽) 5.4 bar Kutluhan Utku TMEN
- 13. K.U.TUMEN 2021/2022 11 HESAPLAMALAR LAST聴K SE聴M聴 VE BOYUTLANDIRMA Lastik ISO g旦sterimi Arac脹n y端kl端 toplam a脹rl脹脹 = 1900 kg ve 475 kg/her teker i巽in; Her bir tekere 475 kg d端端yor bu y端zden endeks 82 olur. H脹z Sembol端 ise V olarak kabul edilmitir. Yani maksimum h脹z脹 240 km/h olarak belirlenmitir. 195/50 R15 82 V Uygun deerler aa脹da verilen ekillerden belirlenmitir. Kutluhan Utku TMEN
- 14. K.U.TUMEN 2021/2022 12 HESAPLAMALAR LAST聴K SE聴M聴 VE BOYUTLANDIRMA Uygun deerler aa脹da verilen ekillerden belirlenmitir. Binek otosu lastikleri i巽in boyut ve iaretler Lastik h脹z sembolleri Lastik y端k endeksi Kutluhan Utku TMEN
- 15. K.U.TUMEN 2021/2022 D聴NLED聴聴N聴Z VE KATILDIINIZ 聴聴N OK TEEKKRLER Kutluhan Utku TMEN
- 16. K.U.TUMEN 2021/2022 D聴NLED聴聴N聴Z VE KATILDIINIZ 聴聴N OK TEEKKRLER Kutluhan Utku TMEN