ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

Verduurzaaming bestaand vastgoed voor gebruiker jll

•
•
CAMALIA Technisch Vastgoedmanagement
CAMALIA Technisch Vastgoedmanagement
1 of 4
Download to read offline
Gebruikersvisie op duurzame huisvesting Figuur 1: Organisaties voor wie duurzame huisvesting een Resultaten onderzoek belangrijk onderwerp op de agenda is duurzame huisvesting bij 2010 - Nederland 73% kantoorgebruikers 2010 2008 - Nederland 38% 2009 - Internationaal 70% Meer dan ooit is duurzame huisvesting een belangrijk 2008 - Internationaal 69% onderwerp op de agenda van Nederlandse kantoororganisaties. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Zij zijn ook bereid hiervoor te betalen, ondanks de huidige economische situatie. Bron: Jones Lang LaSalle 2010 In maart 2010 hebben 163 kantoororganisaties hun medewerking Duurzaamheid is een steeds belangrijker onderwerp geworden verleend aan het tweede Nederlandse onderzoek van Jones Lang onder kantoorgebruikers. In mei 2008, voordat de crisis zich LaSalle naar hun kijk op duurzame huisvesting. In deze publicatie wereldwijd manifesteerde, gaf 38% van de respondenten aan naar zijn de belangrijkste bevindingen weergegeven en vergeleken met duurzame huisvesting te kijken. In maart 2010 gaf al 73% van de de resultaten uit mei 2008 en met de resultaten uit het internationale huisvestingsverantwoordelijken aan dat duurzame huisvesting een onderzoek dat Jones Lang LaSalle samen met CoreNet Global eind belangrijk onderwerp is. Hiermee loopt het Nederlandse 2009 heeft uitgevoerd. bedrijfsleven in gelijke tred met internationale organisaties. Het onderzoek van 2010 toont aan dat bij ruim 73% van de Nederlandse organisaties moeten nog veel werk verzetten voor Nederlandse kantoorgebruikers duurzaamheid een belangrijk duurzame huisvesting. Ruim 41% van de respondenten geeft aan onderwerp op de agenda is. Dat is een sterke toename ten opzichte momenteel bezig te zijn met het opstellen van een duurzaam van 2008. De organisaties tillen hun ambitie om duurzaam huisvestingsplan. 40% is al begonnen met implementatie of met het gehuisvest te zijn echter wel over de economische crisis heen. uitvoeren van concrete acties. Vooral organisaties met gebouwen in eigendom lopen hierin voorop. Essentie bevindingen onderzoek Jones Lang LaSalle 2010 Het verduurzamen van de huisvesting is een langjarige operatie. • Duurzaamheid is belangrijk voor 73% van de respondenten, Mede door de recessie en het besef van de hoeveelheid werk die terwijl 86% aangeeft plannen op te stellen of acties uit te voor dit verduurzamen nodig is, is het aantal organisaties dat vanaf voeren voor het realiseren van duurzame huisvesting. nu binnen twee jaar duurzaam gehuisvest wil zijn sterk gedaald ten • Bij het streven naar duurzame huisvesting geeft ruim 51% aan opzichte van 2008. Tegelijkertijd geven meer organisaties aan de bestaande huisvesting te willen verduurzamen, zonder te binnen twee jaar tot tien jaar duurzaam gehuisvest te willen zijn. verhuizen naar een andere locatie. Figuur 2: Ambitie om duurzaam gehuisvest te zijn • 83% is bereid een premie boven op de huurprijs te betalen 12% 0 - 2 Jaar wanneer daar duidelijke voordelen tegenover staan. 21% 41% 2 - 5 Jaar • 53% wil een duurzaamheidscertificaat en 32% staat daar niet 31% 34% onwelwillend tegenover. Ruim 44% geeft aan onbekend te zijn 5 - 10 Jaar 30% met certificaten en 38% wil er niet extra voor betalen. Alleen indien verplicht 13% 18% • Liefst 90% geeft aan dat de overheid wet- en regelgeving moet 0% 10% 20% 30% 40% 50% invoeren om duurzame huisvesting te stimuleren. Bron: Jones Lang LaSalle 2010 2008 2010
Gebruikersvisie op duurzame huisvesting • 2 Figuur 3: Premie die Nederlandse organisaties bereid zijn te Figuur 5: Duurzaamheidsaspecten waarvoor organisaties betalen voor duurzame huisvesting bereid zijn een hogere huurprijs te betalen. Occupiers Gebruikers Eigenaar / /Gebruikers Owner Occupiers 52% Energie 62% 17% 19% Gezondheid & Comfort 56% 6% Water 29% 70% 7% 7% Flexibiliteit 26% 22% Niet bereid te betalen 1-5% premie 6-9% premie >9% premie Materiaal 26% Bron: Jones Lang LaSalle 2010 Afval 21% Vervuiling 18% Transport 16% 51% van de respondenten wil voor het realiseren van duurzame Management 13% huisvesting niet naar een andere locatie verhuizen, maar de Landgebruik 2% bestaande huisvesting verduurzamen. 18% geeft aan naar een 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% nieuw ontwikkeld duurzaam gebouw te willen verhuizen. Slechts 4% wil verhuizen naar een bestaand verduurzaamd gebouw. Bron: Jones Lang LaSalle 2010 De bereidheid van organisaties om voor duurzame huisvesting een Aan de respondenten is de vraag gesteld voor welke aspecten men premie op de huurprijs te betalen, is gestegen van 74% in 2008 naar bereid is een hogere huurprijs of investering te betalen en deze 83% in 2010, indien er duidelijke voordelen te behalen zijn. Voor aspecten te sorteren op prioriteit. Het meest genoemde aspect is 70% ligt die premie tussen de 1 tot 5%. Het internationale Energie (62%), gevolgd door Gezondheid & Comfort (56%). Dit zijn onderzoek van eind 2009 liet zien dat de bereidheid voor het aspecten waarmee direct voordelen te behalen zijn. Ook uit het betalen van een premie lager lag, namelijk op 74%, waarbij 51% internationale onderzoek van eind 2009 kwamen deze twee van alle respondenten binnen een bandbreedte van 1 tot 5% wil aspecten als meest belangrijke parameters naar voren. Flexibiliteit blijven. Duurzame huisvesting staat echter al langer op de agenda met betrekking tot werkplekconcepten, gebouw en portefeuille bij internationale organisaties. Bovendien hebben internationale scoort in Nederland nog relatief laag (26%). Internationaal geeft organisaties, door meer kennis en ervaring, een betere indicatie van 60% van de respondenten aan innovatieve werkplekstrategieën te wat reële kosten, besparingen en marktconforme huurprijzen zijn. gebruiken voor het reduceren van de energieconsumptie door een lager ruimtegebruik en doet 49% dit om de reistijd en reisafstand Van de eigenaar-gebruikers gaf 81% aan extra te willen investeren van medewerkers te reduceren. wanneer er duidelijke voordelen te behalen zijn, zoals lagere servicekosten of een beter imago. 52% is bereid tussen de 1 en 5% Hoewel ruim 86% van de Nederlandse kantoororganisaties in maart extra te investeren. Opmerkelijk is dat 60% verwacht dat de extra 2010 aangaf bezig te zijn met het opstellen van een duurzaam kosten voor duurzame huisvesting momenteel hoger liggen dan 5%. huisvestingsplan of begonnen te zijn met het uitvoeren van concrete Voordat de bereidheid en verwachte meerkosten op gelijke hoogte acties, heeft slechts 62% ook een MVO-beleid1 opgesteld. 23% van zijn, zal het gevoel van urgentie voor een duurzaam gebouw moeten de respondenten is momenteel nog bezig met het formuleren van stijgen of zullen de investeringslasten lager moeten uitvallen. een MVO-beleid, terwijl 15% daar geen beleid voor ontwikkelt. Vooral grote organisaties (> 250 medewerkers) hebben een Figuur 4: Verwachte meerkosten voor het realiseren van MVO-beleid geformuleerd (70%) en zij zijn ook het verst gevorderd duurzame huisvesting met het verduurzamen van hun huisvesting. Ruim 71% is reeds 40% 36% begonnen met het uitvoeren van acties of is daarmee al een eind 33% 27% gevorderd. Bij kleine organisaties (< 50 medewerkers) heeft 48% 30% 23% 23% 18% een MVO-beleid en is 52% begonnen met het verduurzamen van de 20% 16% 16% huisvesting. Bij middelgrote organisaties (50-250 medewerkers) 10% 2% 6% heeft 46% een MVO-beleid en is 46% bezig met concrete acties 0% voor duurzame huisvesting. Lager Gelijk 1-5% 6-10% >10% Bron: Jones Lang LaSalle 2010 2008 2010 1 MVO = Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Gebruikersonderzoek Duurzaamheid • 3 Figuur 6: Deel van besparing servicekosten dat organisaties Figuur 7: Voorkeur duurzaamheidscertificaten Nederlandse bereid zijn bovenop huurprijs terug te betalen kantoorgebruikers Onbekend met LEED; 2% Niets 14% GPR Gebouw; duurzaamheids- 7% 0 - 30% 46% certificaten; 44% Energielabel; 31 - 60% 24% 14% 75 - 100% 16% BREEAM; 19% GreenCalc+; 0% 10% 20% 30% 40% 50% 14% Bron: Jones Lang LaSalle 2010 Bron: Jones Lang LaSalle 2010 Een belangrijke ontwikkeling voor de komende jaren is het principe De houding van Nederlandse kantoorgebruikers ten aanzien van het van een ‘green lease’, een prestatiecontract waarin de verhuurder gebruik van duurzaamheidscertificaten is in lijn met resultaten uit het en de kantoorgebruiker afspraken vastleggen voor het behalen van internationale onderzoek van CoreNet Global en Jones Lang energiebesparings- en milieudoelstellingen. Deze doelstellingen zijn LaSalle. Het hebben van een ‘groen-gecertificeerd’ gebouw is geen gekoppeld aan hoe de kosten van maatregelen en de voordelen doel op zich, maar een methode om het duurzaamheidsniveau te daarvan verdeeld worden tussen de verhuurder en de huurder. evalueren en het te vergelijken met beschikbare kantoorruimte. De bereidheid onder Nederlandse kantoororganisaties om mee te Hoewel het urgentiegevoel voor duurzame huisvesting bij diverse betalen aan duurzaamheidsmaatregelen is groot. Maar liefst 86% organisaties in de afgelopen twee jaar sterk is toegenomen en er van de respondenten geeft aan bereid te zijn om een deel tot alle ook al diverse maatregelen voor worden doorgevoerd, is er nog een besparingen in de servicekosten boven op de basishuurprijs te grote behoefte aan duidelijke wet- en regelgeving ten aanzien van betalen aan de verhuurder. 70% van de respondenten vindt echter duurzaamheid. Ruim 90% van de respondenten is van mening dat wel dat zowel de verhuurder als de huurder moet delen in de de overheid in de komende vijf jaar stringentere wet- en regelgeving behaalde voordelen bij een ‘green lease’. moet invoeren om duurzaam vastgoed te stimuleren. Ruim 53% van de kantoorgebruikers geeft aan graag een Een verplicht duurzaamheidscertificaat voor nieuwbouw is door 53% duurzaamheidscertificaat te willen hebben wanneer zij duurzaam van de organisaties aangegeven als één van de door de overheid te gehuisvest zijn. 32% geeft aan dat dit gewenst is, maar niet vereist. nemen maatregelen. Het zwaarder belasten van niet-energiezuinige De overige 15% geeft aan geen directe interesse te hebben voor gebouwen en scherpere EPC-normen worden beide door 42% van een certificaat. de organisaties genoemd als thema’s waar de overheid zich op zou moeten richten. Ondanks de behoefte aan strengere en duidelijkere Ook is de vraag gesteld welk duurzaamheidscertificaat de voorkeur regels, is het opleggen van boetes de minst gewenste maatregel. geniet onder kantoorgebruikers. Ondanks de positieve houding van 85% van de respondenten ten aanzien van het gebruik van een Figuur 8: Mening organisaties ten aanzien van de invoering certificaat, geeft liefst 44% aan niet bekend te zijn met de inhoud van wet- en regelgeving in komende 5 jaar van de verschillende certificaten die er bestaan. Van de diverse Verplicht duurzaamh.certificaat nieuwbouw 53% certificeringsmogelijkheden geniet BREEAM met 19% duidelijk de Aanscherpen EPC-nieuwbouw 42% voorkeur (figuur 7). Belasten niet-energiezuinig 42% Beschikbaar stellen of verhogen subsidies 41% Van de respondenten die positief staan tegenover het gebruik van CO2-uitstoot reductie & regulering CO2 33% een duurzaamheidscertificaat, geeft ruim 38% aan niet bereid te zijn Beboeten gebruiken zonder energielabel 10% mee te betalen aan het verkrijgen van een certificaat. Zij achten dit Beboeten aankoop zonder energielabel 8% de verantwoordelijkheid van de gebouweigenaar en/of de Geen 10% ontwikkelaar. 51% van de respondenten is bereid gedeeltelijk mee te betalen aan het verkrijgen van een duurzaamheidscertificaat, 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% terwijl 11% bereid is alle kosten daarvan op zich te nemen. Bron: Jones Lang LaSalle 2010
Gebruikersvisie op duurzame huisvesting • 4 Conclusie gebruikersonderzoek Voldoet uw portefeuille aan uw duurzaamheidsambities? Duurzame huisvesting is een urgent vraagstuk voor Nederlandse Jones Lang LaSalle kan u helpen met het ontwikkelen van een kantoorgebruikers. Bij 73% van de organisaties staat duurzame op maat gemaakte duurzaamheidsstrategie voor uw vastgoed of huisvesting hoog op de agenda. Ten opzichte van twee jaar terug huisvesting. Niet alleen behaalt u jaarlijks substantiële zijn het besef van de noodzaak om duurzaamheidsmaatregelen te prestatieverbeteringen, ook biedt een duurzaamheidsstrategie nemen en de behoefte daaraan, sterk toegenomen en lopen een uitstekende mogelijkheid om uw financiële lasten te Nederlandse kantoorgebruikers qua gevoel voor urgentie inmiddels reduceren. Hieronder vindt u een overzicht van onze producten: gelijk met het internationale bedrijfsleven. Duurzaamheidsproducten Jones Lang LaSalle: Ruim 86% van de Nederlandse kantoorgebruikers is begonnen met • The Third Dimension - Risicomanagementtool voor het opstellen van een duurzaam huisvestingsplan of met het beleggers. Brengt duurzaamheidsrisico's in verband met uitvoeren van concrete acties. Ook de bereidheid om extra te financiële prestaties op asset-, sector- en portefeuilleniveau. betalen voor duurzame huisvesting is in de afgelopen twee jaar • Sustainability Benchmarking - Meten en vergelijken van toegenomen. De economische malaise en een beter inzicht in de duurzaamheidsprestaties op asset- en portefeuilleniveau. inspanning voor Nederlandse kantoorgebruikers om duurzaam • PASS - Een acquisitietool voor duurzame gebouwen voor gehuisvest te kunnen zijn, hebben er echter wel toe geleid dat de beleggers en eigenaar-gebruikers. ambities bij veel organisaties vooruit zijn geschoven. • Corporate Social Responsiblity Standards - Definiëren van duurzaamheidsdoelstellingen vanuit businessdoelstellingen en Kantoorgebruikers geven aan vooral extra te willen betalen voor deze implementeren in de organisatie. duurzaamheidsmaatregelen waarmee direct voordelen te behalen • Duurzaam Programma van Eisen - Implementeren van zijn, zoals het reduceren van het energieverbruik en het verbeteren specifieke duurzaamheidseisen in een programma van eisen. van de gezondheid en het comfort voor medewerkers. 70% geeft • Energy Management - Meten en evalueren van wel aan dat zowel de verhuurder als de gebruiker zou moeten delen duurzaamheidsprestaties, vaststellen verbeterpotentie en in de behaalde financiële voordelen. implementeren van duurzaamheidsmaatregelen. • Waardebepaling Duurzaamheid - Bepalen van de waarde- Naast de uitgesproken ambities en de genomen stappen geeft 90% impact van duurzaamheidsmaatregelen op gebouwniveau. van de kantoorgebruikers aan behoefte te hebben aan stringentere wet- en regelgeving ten aanzien van duurzame huisvesting. Zij Bent u op zoek naar meer achtergrondinformatie? vinden dat de overheid in de komende vijf jaar duidelijkheid moet Op onze internationale website vindt u o.a. onze greenblog, audio verschaffen over het begrip duurzaamheid en maatregelen moet podcasts, rapporten, case studies en inzicht in de laatste invoeren om het aanbod van duurzame huisvesting te stimuleren. ontwikkelingen van wet- en regelgeving over duurzaamheid. Voor meer informatie over onze dienstverlening op het gebied van Recente awards en erkenningen voor JLL: duurzaamheid kunt u contact opnemen met onderstaande personen. Ook kunt u terecht op onze website. Pim Macke Ruben Langbroek Steun en lidmaatschappen duurzaamheid JLL aan- o.a: Head of Strategic Advisory Head of Research pim.macke@eu.jll.com ruben.langbroek@eu.jll.com Tjard Martinus Jones Lang LaSalle Sustainability Consultant Strawinskylaan 3103 tjard.martinus@eu.jll.com 1077 ZX Amsterdam Nederland www.joneslanglasalle.nl +31 (0) 20 5405405

More Related Content

Verduurzaaming bestaand vastgoed voor gebruiker jll

  • 1. Gebruikersvisie op duurzame huisvesting Figuur 1: Organisaties voor wie duurzame huisvesting een Resultaten onderzoek belangrijk onderwerp op de agenda is duurzame huisvesting bij 2010 - Nederland 73% kantoorgebruikers 2010 2008 - Nederland 38% 2009 - Internationaal 70% Meer dan ooit is duurzame huisvesting een belangrijk 2008 - Internationaal 69% onderwerp op de agenda van Nederlandse kantoororganisaties. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Zij zijn ook bereid hiervoor te betalen, ondanks de huidige economische situatie. Bron: Jones Lang LaSalle 2010 In maart 2010 hebben 163 kantoororganisaties hun medewerking Duurzaamheid is een steeds belangrijker onderwerp geworden verleend aan het tweede Nederlandse onderzoek van Jones Lang onder kantoorgebruikers. In mei 2008, voordat de crisis zich LaSalle naar hun kijk op duurzame huisvesting. In deze publicatie wereldwijd manifesteerde, gaf 38% van de respondenten aan naar zijn de belangrijkste bevindingen weergegeven en vergeleken met duurzame huisvesting te kijken. In maart 2010 gaf al 73% van de de resultaten uit mei 2008 en met de resultaten uit het internationale huisvestingsverantwoordelijken aan dat duurzame huisvesting een onderzoek dat Jones Lang LaSalle samen met CoreNet Global eind belangrijk onderwerp is. Hiermee loopt het Nederlandse 2009 heeft uitgevoerd. bedrijfsleven in gelijke tred met internationale organisaties. Het onderzoek van 2010 toont aan dat bij ruim 73% van de Nederlandse organisaties moeten nog veel werk verzetten voor Nederlandse kantoorgebruikers duurzaamheid een belangrijk duurzame huisvesting. Ruim 41% van de respondenten geeft aan onderwerp op de agenda is. Dat is een sterke toename ten opzichte momenteel bezig te zijn met het opstellen van een duurzaam van 2008. De organisaties tillen hun ambitie om duurzaam huisvestingsplan. 40% is al begonnen met implementatie of met het gehuisvest te zijn echter wel over de economische crisis heen. uitvoeren van concrete acties. Vooral organisaties met gebouwen in eigendom lopen hierin voorop. Essentie bevindingen onderzoek Jones Lang LaSalle 2010 Het verduurzamen van de huisvesting is een langjarige operatie. • Duurzaamheid is belangrijk voor 73% van de respondenten, Mede door de recessie en het besef van de hoeveelheid werk die terwijl 86% aangeeft plannen op te stellen of acties uit te voor dit verduurzamen nodig is, is het aantal organisaties dat vanaf voeren voor het realiseren van duurzame huisvesting. nu binnen twee jaar duurzaam gehuisvest wil zijn sterk gedaald ten • Bij het streven naar duurzame huisvesting geeft ruim 51% aan opzichte van 2008. Tegelijkertijd geven meer organisaties aan de bestaande huisvesting te willen verduurzamen, zonder te binnen twee jaar tot tien jaar duurzaam gehuisvest te willen zijn. verhuizen naar een andere locatie. Figuur 2: Ambitie om duurzaam gehuisvest te zijn • 83% is bereid een premie boven op de huurprijs te betalen 12% 0 - 2 Jaar wanneer daar duidelijke voordelen tegenover staan. 21% 41% 2 - 5 Jaar • 53% wil een duurzaamheidscertificaat en 32% staat daar niet 31% 34% onwelwillend tegenover. Ruim 44% geeft aan onbekend te zijn 5 - 10 Jaar 30% met certificaten en 38% wil er niet extra voor betalen. Alleen indien verplicht 13% 18% • Liefst 90% geeft aan dat de overheid wet- en regelgeving moet 0% 10% 20% 30% 40% 50% invoeren om duurzame huisvesting te stimuleren. Bron: Jones Lang LaSalle 2010 2008 2010
  • 2. Gebruikersvisie op duurzame huisvesting • 2 Figuur 3: Premie die Nederlandse organisaties bereid zijn te Figuur 5: Duurzaamheidsaspecten waarvoor organisaties betalen voor duurzame huisvesting bereid zijn een hogere huurprijs te betalen. Occupiers Gebruikers Eigenaar / /Gebruikers Owner Occupiers 52% Energie 62% 17% 19% Gezondheid & Comfort 56% 6% Water 29% 70% 7% 7% Flexibiliteit 26% 22% Niet bereid te betalen 1-5% premie 6-9% premie >9% premie Materiaal 26% Bron: Jones Lang LaSalle 2010 Afval 21% Vervuiling 18% Transport 16% 51% van de respondenten wil voor het realiseren van duurzame Management 13% huisvesting niet naar een andere locatie verhuizen, maar de Landgebruik 2% bestaande huisvesting verduurzamen. 18% geeft aan naar een 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% nieuw ontwikkeld duurzaam gebouw te willen verhuizen. Slechts 4% wil verhuizen naar een bestaand verduurzaamd gebouw. Bron: Jones Lang LaSalle 2010 De bereidheid van organisaties om voor duurzame huisvesting een Aan de respondenten is de vraag gesteld voor welke aspecten men premie op de huurprijs te betalen, is gestegen van 74% in 2008 naar bereid is een hogere huurprijs of investering te betalen en deze 83% in 2010, indien er duidelijke voordelen te behalen zijn. Voor aspecten te sorteren op prioriteit. Het meest genoemde aspect is 70% ligt die premie tussen de 1 tot 5%. Het internationale Energie (62%), gevolgd door Gezondheid & Comfort (56%). Dit zijn onderzoek van eind 2009 liet zien dat de bereidheid voor het aspecten waarmee direct voordelen te behalen zijn. Ook uit het betalen van een premie lager lag, namelijk op 74%, waarbij 51% internationale onderzoek van eind 2009 kwamen deze twee van alle respondenten binnen een bandbreedte van 1 tot 5% wil aspecten als meest belangrijke parameters naar voren. Flexibiliteit blijven. Duurzame huisvesting staat echter al langer op de agenda met betrekking tot werkplekconcepten, gebouw en portefeuille bij internationale organisaties. Bovendien hebben internationale scoort in Nederland nog relatief laag (26%). Internationaal geeft organisaties, door meer kennis en ervaring, een betere indicatie van 60% van de respondenten aan innovatieve werkplekstrategieën te wat reële kosten, besparingen en marktconforme huurprijzen zijn. gebruiken voor het reduceren van de energieconsumptie door een lager ruimtegebruik en doet 49% dit om de reistijd en reisafstand Van de eigenaar-gebruikers gaf 81% aan extra te willen investeren van medewerkers te reduceren. wanneer er duidelijke voordelen te behalen zijn, zoals lagere servicekosten of een beter imago. 52% is bereid tussen de 1 en 5% Hoewel ruim 86% van de Nederlandse kantoororganisaties in maart extra te investeren. Opmerkelijk is dat 60% verwacht dat de extra 2010 aangaf bezig te zijn met het opstellen van een duurzaam kosten voor duurzame huisvesting momenteel hoger liggen dan 5%. huisvestingsplan of begonnen te zijn met het uitvoeren van concrete Voordat de bereidheid en verwachte meerkosten op gelijke hoogte acties, heeft slechts 62% ook een MVO-beleid1 opgesteld. 23% van zijn, zal het gevoel van urgentie voor een duurzaam gebouw moeten de respondenten is momenteel nog bezig met het formuleren van stijgen of zullen de investeringslasten lager moeten uitvallen. een MVO-beleid, terwijl 15% daar geen beleid voor ontwikkelt. Vooral grote organisaties (> 250 medewerkers) hebben een Figuur 4: Verwachte meerkosten voor het realiseren van MVO-beleid geformuleerd (70%) en zij zijn ook het verst gevorderd duurzame huisvesting met het verduurzamen van hun huisvesting. Ruim 71% is reeds 40% 36% begonnen met het uitvoeren van acties of is daarmee al een eind 33% 27% gevorderd. Bij kleine organisaties (< 50 medewerkers) heeft 48% 30% 23% 23% 18% een MVO-beleid en is 52% begonnen met het verduurzamen van de 20% 16% 16% huisvesting. Bij middelgrote organisaties (50-250 medewerkers) 10% 2% 6% heeft 46% een MVO-beleid en is 46% bezig met concrete acties 0% voor duurzame huisvesting. Lager Gelijk 1-5% 6-10% >10% Bron: Jones Lang LaSalle 2010 2008 2010 1 MVO = Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
  • 3. Gebruikersonderzoek Duurzaamheid • 3 Figuur 6: Deel van besparing servicekosten dat organisaties Figuur 7: Voorkeur duurzaamheidscertificaten Nederlandse bereid zijn bovenop huurprijs terug te betalen kantoorgebruikers Onbekend met LEED; 2% Niets 14% GPR Gebouw; duurzaamheids- 7% 0 - 30% 46% certificaten; 44% Energielabel; 31 - 60% 24% 14% 75 - 100% 16% BREEAM; 19% GreenCalc+; 0% 10% 20% 30% 40% 50% 14% Bron: Jones Lang LaSalle 2010 Bron: Jones Lang LaSalle 2010 Een belangrijke ontwikkeling voor de komende jaren is het principe De houding van Nederlandse kantoorgebruikers ten aanzien van het van een ‘green lease’, een prestatiecontract waarin de verhuurder gebruik van duurzaamheidscertificaten is in lijn met resultaten uit het en de kantoorgebruiker afspraken vastleggen voor het behalen van internationale onderzoek van CoreNet Global en Jones Lang energiebesparings- en milieudoelstellingen. Deze doelstellingen zijn LaSalle. Het hebben van een ‘groen-gecertificeerd’ gebouw is geen gekoppeld aan hoe de kosten van maatregelen en de voordelen doel op zich, maar een methode om het duurzaamheidsniveau te daarvan verdeeld worden tussen de verhuurder en de huurder. evalueren en het te vergelijken met beschikbare kantoorruimte. De bereidheid onder Nederlandse kantoororganisaties om mee te Hoewel het urgentiegevoel voor duurzame huisvesting bij diverse betalen aan duurzaamheidsmaatregelen is groot. Maar liefst 86% organisaties in de afgelopen twee jaar sterk is toegenomen en er van de respondenten geeft aan bereid te zijn om een deel tot alle ook al diverse maatregelen voor worden doorgevoerd, is er nog een besparingen in de servicekosten boven op de basishuurprijs te grote behoefte aan duidelijke wet- en regelgeving ten aanzien van betalen aan de verhuurder. 70% van de respondenten vindt echter duurzaamheid. Ruim 90% van de respondenten is van mening dat wel dat zowel de verhuurder als de huurder moet delen in de de overheid in de komende vijf jaar stringentere wet- en regelgeving behaalde voordelen bij een ‘green lease’. moet invoeren om duurzaam vastgoed te stimuleren. Ruim 53% van de kantoorgebruikers geeft aan graag een Een verplicht duurzaamheidscertificaat voor nieuwbouw is door 53% duurzaamheidscertificaat te willen hebben wanneer zij duurzaam van de organisaties aangegeven als één van de door de overheid te gehuisvest zijn. 32% geeft aan dat dit gewenst is, maar niet vereist. nemen maatregelen. Het zwaarder belasten van niet-energiezuinige De overige 15% geeft aan geen directe interesse te hebben voor gebouwen en scherpere EPC-normen worden beide door 42% van een certificaat. de organisaties genoemd als thema’s waar de overheid zich op zou moeten richten. Ondanks de behoefte aan strengere en duidelijkere Ook is de vraag gesteld welk duurzaamheidscertificaat de voorkeur regels, is het opleggen van boetes de minst gewenste maatregel. geniet onder kantoorgebruikers. Ondanks de positieve houding van 85% van de respondenten ten aanzien van het gebruik van een Figuur 8: Mening organisaties ten aanzien van de invoering certificaat, geeft liefst 44% aan niet bekend te zijn met de inhoud van wet- en regelgeving in komende 5 jaar van de verschillende certificaten die er bestaan. Van de diverse Verplicht duurzaamh.certificaat nieuwbouw 53% certificeringsmogelijkheden geniet BREEAM met 19% duidelijk de Aanscherpen EPC-nieuwbouw 42% voorkeur (figuur 7). Belasten niet-energiezuinig 42% Beschikbaar stellen of verhogen subsidies 41% Van de respondenten die positief staan tegenover het gebruik van CO2-uitstoot reductie & regulering CO2 33% een duurzaamheidscertificaat, geeft ruim 38% aan niet bereid te zijn Beboeten gebruiken zonder energielabel 10% mee te betalen aan het verkrijgen van een certificaat. Zij achten dit Beboeten aankoop zonder energielabel 8% de verantwoordelijkheid van de gebouweigenaar en/of de Geen 10% ontwikkelaar. 51% van de respondenten is bereid gedeeltelijk mee te betalen aan het verkrijgen van een duurzaamheidscertificaat, 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% terwijl 11% bereid is alle kosten daarvan op zich te nemen. Bron: Jones Lang LaSalle 2010
  • 4. Gebruikersvisie op duurzame huisvesting • 4 Conclusie gebruikersonderzoek Voldoet uw portefeuille aan uw duurzaamheidsambities? Duurzame huisvesting is een urgent vraagstuk voor Nederlandse Jones Lang LaSalle kan u helpen met het ontwikkelen van een kantoorgebruikers. Bij 73% van de organisaties staat duurzame op maat gemaakte duurzaamheidsstrategie voor uw vastgoed of huisvesting hoog op de agenda. Ten opzichte van twee jaar terug huisvesting. Niet alleen behaalt u jaarlijks substantiële zijn het besef van de noodzaak om duurzaamheidsmaatregelen te prestatieverbeteringen, ook biedt een duurzaamheidsstrategie nemen en de behoefte daaraan, sterk toegenomen en lopen een uitstekende mogelijkheid om uw financiële lasten te Nederlandse kantoorgebruikers qua gevoel voor urgentie inmiddels reduceren. Hieronder vindt u een overzicht van onze producten: gelijk met het internationale bedrijfsleven. Duurzaamheidsproducten Jones Lang LaSalle: Ruim 86% van de Nederlandse kantoorgebruikers is begonnen met • The Third Dimension - Risicomanagementtool voor het opstellen van een duurzaam huisvestingsplan of met het beleggers. Brengt duurzaamheidsrisico's in verband met uitvoeren van concrete acties. Ook de bereidheid om extra te financiële prestaties op asset-, sector- en portefeuilleniveau. betalen voor duurzame huisvesting is in de afgelopen twee jaar • Sustainability Benchmarking - Meten en vergelijken van toegenomen. De economische malaise en een beter inzicht in de duurzaamheidsprestaties op asset- en portefeuilleniveau. inspanning voor Nederlandse kantoorgebruikers om duurzaam • PASS - Een acquisitietool voor duurzame gebouwen voor gehuisvest te kunnen zijn, hebben er echter wel toe geleid dat de beleggers en eigenaar-gebruikers. ambities bij veel organisaties vooruit zijn geschoven. • Corporate Social Responsiblity Standards - Definiëren van duurzaamheidsdoelstellingen vanuit businessdoelstellingen en Kantoorgebruikers geven aan vooral extra te willen betalen voor deze implementeren in de organisatie. duurzaamheidsmaatregelen waarmee direct voordelen te behalen • Duurzaam Programma van Eisen - Implementeren van zijn, zoals het reduceren van het energieverbruik en het verbeteren specifieke duurzaamheidseisen in een programma van eisen. van de gezondheid en het comfort voor medewerkers. 70% geeft • Energy Management - Meten en evalueren van wel aan dat zowel de verhuurder als de gebruiker zou moeten delen duurzaamheidsprestaties, vaststellen verbeterpotentie en in de behaalde financiële voordelen. implementeren van duurzaamheidsmaatregelen. • Waardebepaling Duurzaamheid - Bepalen van de waarde- Naast de uitgesproken ambities en de genomen stappen geeft 90% impact van duurzaamheidsmaatregelen op gebouwniveau. van de kantoorgebruikers aan behoefte te hebben aan stringentere wet- en regelgeving ten aanzien van duurzame huisvesting. Zij Bent u op zoek naar meer achtergrondinformatie? vinden dat de overheid in de komende vijf jaar duidelijkheid moet Op onze internationale website vindt u o.a. onze greenblog, audio verschaffen over het begrip duurzaamheid en maatregelen moet podcasts, rapporten, case studies en inzicht in de laatste invoeren om het aanbod van duurzame huisvesting te stimuleren. ontwikkelingen van wet- en regelgeving over duurzaamheid. Voor meer informatie over onze dienstverlening op het gebied van Recente awards en erkenningen voor JLL: duurzaamheid kunt u contact opnemen met onderstaande personen. Ook kunt u terecht op onze website. Pim Macke Ruben Langbroek Steun en lidmaatschappen duurzaamheid JLL aan- o.a: Head of Strategic Advisory Head of Research pim.macke@eu.jll.com ruben.langbroek@eu.jll.com Tjard Martinus Jones Lang LaSalle Sustainability Consultant Strawinskylaan 3103 tjard.martinus@eu.jll.com 1077 ZX Amsterdam Nederland www.joneslanglasalle.nl +31 (0) 20 5405405