際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Vi.hedefleme

Download as PPTX, PDF
Mensur Boyda
Mensur Boyda
1 of 40
Download to read offline
YOKSULLUKLA MCADELE YOLLARI VE HEDEFLEME MEKAN聴ZMALARI
YOKSULLUKLA MCADELE YOLLARI YOKSUL 聴NSANLARIN SAH聴P OLDUU FIRSATLARIN GEL聴T聴R聴LMES聴 聴聴N NER聴LEN POL聴T聴KALAR Yoksul Yanl脹s脹 B端y端me (Pro-Poor Growth) Yoksul yanl脹s脹 b端y端me OECD ve BM gibi uluslararas脹 kurumlarca yoksullukta 旦nemli azalmalara yol a巽an b端y端me olarak tan脹mlanm脹t脹r. Fakat, yoksullukta 旦nemli azalma ne demektir? B端y端menin yoksullara ne kadar faydas脹 olursa yoksul yanl脹s脹 b端y端me kabul edilecektir? Bu sorulara cevap verebilmek i巽in yoksul yanl脹s脹 b端y端menin iki tan脹m脹 yap脹lm脹t脹r. Birinci tan脹ma g旦re, yoksullar b端y端meden daha 巽ok faydalan脹rlarsa yoksul yanl脹s脹 b端y端me olarak kabul edilmektedir. rnein, yoksul kesimlerin gelirlerinin b端y端me oran脹n脹n yoksul olmayan kesimlerin gelirlerinin b端y端me oran脹ndan b端y端k olmas脹 bu tan脹m i巽in yeterli olmaktad脹r. Bu tan脹m alt脹nda yap脹lan baka bir form端lasyona g旦re ise, yoksul kesimlerin mutlak kazan巽lar脹n脹n yoksul olmayan kesimlerin kazan巽lar脹ndan b端y端k olmas脹 olarak ifade edilmektedir. Her iki durumda da b端y端menin yoksul yanl脹s脹 olabilmesi i巽in eitsizliin azalmas脹 gerekmektedir(Cord vd.,2004,16). 聴kinci tan脹ma g旦re ise, b端y端me eer yoksulluu azaltmaktaysa, yoksul yanl脹s脹 b端y端me olarak kabul edilmektedir. Bu tan脹ma g旦re, yoksullar脹n gelirlerinde bir deime olmad脹脹 veya azalmad脹脹 durumlar hari巽 b端y端me her zaman yoksul yanl脹s脹 b端y端me olarak kabul edilmektedir.
Birinci tan脹ma g旦re karar veriliyorsa, ekonominin genel performans脹 veya yoksul olmayanlar脹n refahlar脹 ihmal edilir. Bu da toplum refah脹n脹n en巽oklanmas脹yla tutarl脹 olmaz ve arzu edilmeyen kamu se巽imlerine yol a巽ar. rnein, birinci tan脹ma g旦re hareket eden bir toplum yoksul yanl脹s脹 b端y端meye ulamak istiyorsa, ekonominin b端y端me oran脹 % 2 iken, yoksul kesimin ortalama gelirinin b端y端me oran脹n脹n % 3 olmas脹n脹 kabul edebilir. Halbuki, ekonominin b端y端me oran脹 % 6 iken, yoksul kesimin ortalama gelirinin % 4 b端y端d端端 durumu ise kabul etmez(Cord vd.,2004,17). 聴kinci tan脹ma g旦re karar veriliyorsa, k端巽端k gelir art脹lar脹 bile yoksul yanl脹s脹 b端y端me olarak kabul edilir. Bu y端zden bu tan脹m uyguland脹脹n da Bin Y脹l Kalk脹nma (BYK) Hedeflerine ulamak da 巽ok zaman al脹r. Yoksul kesimlerin gelirlerindeki k端巽端k art脹lar yoksullukla m端cadelede baar脹l脹 olunmas脹n脹 zorlat脹r脹r. Gelir da脹l脹m脹n脹n d端zeldii durumlarda g旦r端len b端y端me, gelir da脹l脹m脹n脹n bozulduu duruma g旦re yoksulluu daha 巽ok azaltmaktad脹r. Bunun iki nedeni vard脹r. Birincisi, dorudan etkisidir. Bu etki ile gelir da脹l脹m脹n脹n d端zeldii her b端y端me yoksulluu azaltmaktad脹r. 聴kinci etki ise, gelir da脹l脹m脹n脹n d端zelmesi sonucunda ortaya 巽脹kan dolayl脹 pozitif etkidir.
Eer, balang脹巽taki gelir da脹l脹m脹 eitsizlii az ise b端y端menin yoksulluu azalt脹c脹 etkisi daha b端y端k olmaktad脹r. Dolay脹s脹yla, eitsizlikteki azalmalar gelecekte ger巽ekleecek olan b端y端menin yoksulluu azalt脹c脹 etkisini (esnekliini) art脹rmaktad脹r. Yani, gelir da脹l脹m脹n脹n d端zelmesi i巽inde bulunan d旦nemde yoksulluu azaltt脹脹 gibi gecikmeli bir etkiyle gelecek b端y端menin de yoksulluu daha 巽ok azaltmas脹na yol a巽maktad脹r. Ayr脹ca, gelir da脹l脹m脹ndaki bozulma yoksul kesimlerin b端y端meden daha az faydalanmas脹na yol a巽t脹脹 gibi gelecek b端y端menin de yoksulluu azalt脹c脹 etkisini d端端rmektedir(Cord vd.,2004,19).
Yoksul Yanl脹s脹 B端y端menin Ger巽eklemesi 聴巽in 聴zlenmesi Gereken Yollar Ekonomik b端y端menin yoksul yanl脹s脹 olabilmesi i巽in iki yol vard脹r. Birinci yol dorudan olan yoldur. Bu yolda ekonomik b端y端me yoksullar脹n gelirlerinin hemen artmas脹n脹 salar. Dorudan b端y端me olabilmesi i巽in yoksullar脹n bulunduu sekt旦rler ve b旦lgelere daha 巽ok ilgi g旦sterilmesi; yoksullar脹n sahip olduu 端retim fakt旦rlerinin daha 巽ok kullan脹lmas脹 gerekir. Bu politikalar yoksullar脹n b端y端meden daha 巽ok faydalanabilmelerini salarken, ekonomi durgunlua girdiinde ve oynakl脹脹 artt脹脹nda en 巽ok etkilenen kesimler yoksullar olur.
Yoksul yanl脹s脹 b端y端menin yoksulluu azaltabilmesi i巽in b端y端menin yoksullar脹n bulunduu sekt旦rlerde ger巽eklemeli ve yoksullar脹n sahip olduu 端retim fakt旦rleri kullan脹lmal脹d脹r. Yoksul kesimlerin b端y端k 巽ounluu k脹rsal kesimde yaamaktad脹r. B端y端k 巽ounluu ise tar脹msal 端retime bal脹d脹r. Kulland脹klar脹 端retim fakt旦rleri ise ig端c端 ve toprakt脹r. Yani, yoksul yanl脹s脹 b端y端me i巽in k脹rsal kesim hedeflenmeli, tar脹m kesiminin gelirleri artt脹r脹lmal脹d脹r. Bunun i巽inde en 巽ok ig端c端n端n kullan脹lmas脹 salanmal脹d脹r. Baar脹l脹 bir ekilde kalk脹nan 端lkelerin deneyimlerine bak脹ld脹脹nda h脹zl脹 b端y端me ve yoksulluun azalt脹lmas脹 i巽in tar脹m kesiminde verimliliin ve gelirlerin artt脹r脹lmas脹 gerekmektedir(Klasen,2004,97). Sekt旦rler, b旦lgeler ve 端retim fakt旦rleri aras脹ndaki dolayl脹 balant脹lar yoluyla uzun d旦nemde b端y端me yoksul yanl脹s脹 olabilir. Sanayi ve hizmetler sekt旦r端ndeki y端ksek ve ig端c端 youn b端y端me yoksul k脹rsal kesimden g旦巽e yol a巽abilir. Yoksul k脹rsal kesimden g旦巽 edenlerin gelirleri artt脹脹 gibi k脹rsal kesimde geride kalanlar脹n da kar脹lat脹klar脹 f脹rsatlar artar. B端y端me s脹ras脹nda vas脹fl脹 ig端c端n端n youn olarak kullan脹lmas脹 tamamlay脹c脹 olan vas脹fs脹z ig端n端n de kullan脹lmas脹n脹n artmas脹na yol a巽ar. B端y端me d旦nemlerinde yoksul insanlar ise beeri sermayelerini gelitirebilir. Beeri sermayesi gelien ig端c端n端n youn olarak kullan脹lmas脹 da yoksul yanl脹s脹 b端y端meye yol a巽ar.
Fonksiyonel gelir da脹l脹m脹na g旦re ise, b端y端menin yoksul yanl脹s脹 olabilmesi i巽in yoksul kesimlerin sahip olduu 端retim fakt旦rlerinin daha 巽ok kullan脹lmas脹 gerekir. Bunlar, vas脹fs脹z ig端c端 ile baz脹 durumlarda toprakt脹r. in, Hindistan ve h脹zl脹 b端y端yen Dou Asya 端lkelerinin yoksullukla m端cadele kay脹tlar脹na bak脹ld脹脹nda yoksul kesimlerin sahip olduu 端retim fakt旦rleri b端y端me esnas脹nda 巽ok kullan脹ld脹脹nda yoksullukla m端cadele de 巽ok baar脹l脹 olduklar脹 g旦r端lm端t端r. Bu 端lkelerde fonksiyonel gelir da脹l脹m脹n脹 yeniden da脹tan politikalar ekonomik b端y端meyi artt脹rmad脹脹 zaman baar脹l脹 olmam脹t脹r. rnein, tar脹m kesiminde topraktan elde edilen gelirleri artt脹rabilmek ve verimliliin y端kseltilmesi i巽in yap脹lan m端dahaleler s端rd端r端lebilir ekonomik b端y端me ile uyumlu olmutur. Fakat, 端cretlerin piyasadaki denge fiyat脹n脹n 端zerine yapay olarak 巽脹kar脹lmas脹 i巽in yap脹lan m端dahaleler ise ekonomik b端y端meyi yavalatm脹t脹r (Klasen,2004,99;Pernia,2003:4;Eastwood ve Lipton,2000,47-48).
聴kinci yol ise dolayl脹 yoldur. Bu yolda ise kamu sekt旦r端n端n yeniden da脹t脹m politikalar脹 arac脹l脹脹yla yoksullar脹n gelirlerinin artt脹r脹lmas脹 salanmaya 巽al脹脹l脹r. Yoksullar i巽in yap脹lan sosyal harcamalar yoksul kesimlerin ekonomik b端y端me s端recine dahil olmas脹n脹 salar. B旦ylece, b端y端me ile dorudan yoksullukla m端cadele edilir. Ya da yoksullara sosyal g端venlik a脹 arac脹l脹脹 ile transfer 旦demeleri yap脹l脹r. Ekonomik b端y端me ile yap脹lan transfer 旦demelerinin miktarlar脹 artabilir. Genellikle, birinci yol ikinci yola tercih edilmektedir. Asl脹nda, sosyal g端venlik a脹 ile yap脹lan transfer 旦demeleri yoksul kesimlerin ekonomik b端y端meden yararlanmalar脹n脹 salamada etkilidir. B旦ylece, yoksul insanlar脹n ekonomi b端y端rken risk almalar脹n脹 salayarak daha 巽ok para kazanmalar脹na yol a巽abilir(Klasen,2004,96).
B端y端menin yoksul yanl脹s脹 olabilmesi yoksul insanlar脹n sahip olduu beeri sermaye miktar脹na bal脹d脹r. Beeri sermayesi zengin olan 端lkelerin daha h脹zl脹 b端y端d端端 ispatlanm脹t脹r. Beeri sermayesi iyi olan insanlar ise b端y端meden daha 巽ok faydalanmaktad脹rlar. Eitsizliin y端ksek olduu ortamlarda b端y端me daha az yoksul yanl脹s脹 olmaktad脹r. Yoksul insanlar脹n beeri sermayesine yap脹lan yat脹r脹mlar yoksullukla m端cadelede iki yarar salar: Ekonomik b端y端meyi artt脹r脹r ve b端y端me daha 巽ok yoksul yanl脹s脹 olur. Dou Asya 端lkelerinin deneyiminde g旦r端ld端端 gibi artan bir beeri sermaye b端y端meye ve yoksulluun azalmas脹na yol a巽m脹t脹r(Klasen,2004, 100; Eastwood ve Lipton,2000,45-46). Beeri sermaye birikiminde cinsiyet eitsizliinin azalt脹lmas脹n脹n daha y端ksek b端y端meye ve yoksulluun azalmas脹na yol a巽t脹脹 g旦r端lm端t端r.
Yoksul Yanl脹s脹 B端y端me 聴巽in Uygulanacak 聴ktisat Politikalar脹 Yoksul yanl脹s脹 b端y端menin salanabilmesi i巽in yap脹lmas脹 gereken en 旦nemli ey makroekonomik istikrar脹n salanmas脹d脹r. Makroekonomik politikalar finansal veya 旦demeler dengesi krizlerinin olma olas脹l脹脹n脹 azaltacak bi巽imde istikrar脹 hedeflemelidir. Y端ksek enflasyon oranlar脹n脹n ( % 10 ve 端zeri olmas脹 halinde) yoksullara zarar verdii bilinmektedir. B端y端k b端t巽e ve cari ilemler a巽脹klar脹 krizlere yol a巽arak yoksul insanlara b端y端k zararlar vermektedir(Klasen,2004,103). Makroekonomik istikrars脹zl脹k varken sermaye hesaplar脹n脹n a巽脹lmas脹 yurt d脹脹na sermaye ka巽脹脹na veya sermaye hareketlerinde a脹r脹 oynakl脹a yol a巽maktad脹r. Finansal serbestleme uyguland脹脹 端lkelerde y端ksek tasarruf oranlar脹na veya finansal derinlemeye yol a巽mam脹t脹r. Yeni g旦r端lere g旦re sermaye hesab脹 sadece makroekonomik istikrar ortam脹nda yava巽a a巽脹lmal脹d脹r. Finansal serbestleme ise b端t巽e a巽脹klar脹n脹n kapat脹lmas脹 gibi reformlar uyguland脹ktan sonra yap脹lmal脹d脹r. Bu reformlar aras脹nda rekabeti artt脹racak, daha iyi d端zenlemeye yol a巽acak ve yoksullar脹n finansal hizmetlere mikro kredi gibi kurumlar脹n arac脹l脹脹yla kolayca ulaabilmelerini salayacak 旦nlemlerde bulunmal脹d脹r(Klasen,2004,109-110).
Yap脹sal Uyum Programlar脹nda ticarette serbestleme, g端mr端k tarifelerinin birden bire indirilmesi, kotalar脹n ve ihracat vergilerinin kald脹r脹lmas脹 olarak anla脹lmaktayd脹. Son y脹llarda yap脹lan arat脹rmalar ithalatta yap脹lan h脹zl脹 bir serbestlemenin sanayi sekt旦r端ne zarar verdiini ve ihracat yapacak sekt旦rlerin gelimesini 旦nledii g旦stermilerdir. D端nya Bankas脹 ise son y脹llarda ithalatta serbestlemenin yerine ihracat脹n 旦n端ndeki engellerin kald脹r脹lmas脹n脹 vurgulamaktad脹r. Tar脹msal politikalar脹n yoksul yanl脹s脹 olabilmesi i巽in tar脹msal verimlilii ve gelirleri artt脹rmay脹 hedeflemelidir. Ancak, g端n端m端ze kadar uygulanan politikalar tar脹msal 端retime destek olmam脹 hatta zarar vermitir. Tar脹msal 端reticilere fiyatlarda destek olunmas脹 端reticilere yararl脹 olurken g脹da fiyatlar脹n脹 y端kseltecei i巽in yoksulluk 端zerindeki etkisi 巽ok k端巽端k olur. Yoksulluun azalmas脹 i巽in b端y端k bir etkinin yarat脹labilmesi i巽in tar脹msal verimlilik iyiletirilmelidir. Bunun ger巽ekletirilebilmesi i巽in daha 巽ok arat脹rma ve gelitirme, k脹rsal kesimde altyap脹, sulama ve tar脹msal kredi gibi kamu yat脹r脹mlar脹n脹n yap脹lmas脹 gerekmektedir(Klasen,2004,111;Eswaran ve Kotwal,2006,120-122). G端n端m端ze kadar gelimekte olan 端lkelerde uygulanan sanayi politikalar脹 rekabet巽i bir sanayi sekt旦r端n端n gelimesini salayamam脹t脹r. Sanayi sekt旦rleri yabanc脹 端reticilerin rekabetine kar脹 korunmaya ba脹ml脹 kalm脹lard脹r.
Uzun d旦nemde yoksul yanl脹s脹 b端y端menin salanabilmesi i巽in ig端c端 youn k端巽端k ve orta 旦l巽ekli sanayi sekt旦rleri desteklenmelidir. Dou Asya 端lkelerinin deneyimlerinden g旦r端ld端端 gibi devletin salad脹脹 destek ile ig端c端 youn ihracat 巽ekili sanayileme modeli y端ksek b端y端me oranlar脹na ve yoksullukta h脹zl脹 bir azalmaya yol a巽m脹t脹r. ou gelimekte olan 端lkenin yetersiz altyap脹 ve finans sistemleri, maruz kald脹klar脹 y端ksek risk ve uluslararas脹 rekabet gibi yap脹sal dar boazlar脹ndan dolay脹 devletin bu 端lkelerde sanayi politikas脹n脹 desteklemesi gerekmektedir. Devletin altyap脹n脹n, enformasyonun ve finansal sistemlerin iyiletirilmesini salamas脹 y旦n端nde genel bir konsensus bulunmaktad脹r. Baz脹 akademisyenlere g旦re ise Dou Asya 端lkelerinin uygulad脹脹 daha aktivist bir sanayileme politikas脹 daha yararl脹 olmaktad脹r. Ancak, 巽ok yoksul olan Afrika 端lkeleri devletlerinin sanayi sekt旦rlerine gereken destei salayacak kapasitelerinin olmad脹脹 da bilinmektedir(Klasen,2004,111-112). Yoksul yanl脹s脹 politikalar uygulamak i巽in g端巽l端 ve fonksiyonel bir devlete ihtiya巽 vard脹r. Bu y端zden devletin kapasitesinin ve ekonomi y旦netiminde 端stlendii rollerin g端巽lendirilmesi gerekmektedir.
Son y脹llarda yap脹lan arat脹rmalar devletin demokratik sorumluluunun, sivil toplum 旦rg端tlerinin kat脹l脹m脹n脹n, y端ksek 端cretler ve terfi imkanlar脹 salanan iyi eitimli bir devlet b端rokrasisinin salanmas脹n脹n iyi bir y旦netiime ula脹lmas脹 i巽in 旦nemli olduunu g旦stermektedir. Ancak, yeni g旦r端lere g旦re devlet 旦zel sekt旦r端 d脹lamadan 旦zel sekt旦r端n rol端n端 kolaylat脹ran, h脹zland脹ran ve d端zenleyen bir tutum sergilemelidir. Bu g旦r端e g旦re, yoksul 端lkelerdeki zay脹f devletlerin en gereklikamu hizmetlerini salamalar脹 旦nerilmektedir. Ancak, baz脹lar脹na g旦re de bu 端lkelerde devletin rol端 artmad脹脹 takdirde yoksul yanl脹s脹 politikalar脹 baar脹l脹 ekilde uygulanmas脹 imkans脹zd脹r. Yetersiz kapasitesi olan zay脹f devletlerde devletin kapasitesinin en iyi nas脹l artt脹r脹laca脹 konusunda yeterli bilgimiz yoktur. Bunun i巽in Dou Asya 端lkeleri devletlerinin deneyimlerine bak脹lmaktad脹r. Ancak, bu birikim Afrikadaki 巽ou devletin nas脹l Dou Asya 端lkeleri devletlerinin kapasitesine ulaaca脹n脹 yeteri kadar a巽脹klamamaktad脹r(Klasen,2004,115;Pernia,2003,6). D端nya Bankas脹na g旦re yoksul yanl脹s脹 b端y端menin salanmas脹 i巽in koalisyonlar kurulmal脹d脹r. Eitsizliklerin 巽ok fazla olduu ve yoksullar脹n siyasi ve ekonomik a巽脹dan 旦nemsiz olduklar脹 端lkelerde yoksul kesimlerin b端y端mesi i巽in politikalar uygulamak 巽ok zordur.
Yoksul yanl脹s脹 politikalar uygulayabilmek i巽in devletin baz脹 birimleri, sivil toplum 旦rg端tleri ve ba脹巽脹lar aras脹nda koalisyonlar脹n kurulmas脹 ve bu koalisyonlar脹n g端巽lendirilmesi gerekmektedir. Ba脹ms脹z bir medya, demokratik kurumlar ve sorumlu devlet birimleri yoksul insanlar脹n 巽ounlukta olduu 端lkelerde bu koalisyonlar脹 g端巽lendirmektedir(Klasen,2004,118).
Hedefleme Mekanizmalar脹
HEDEFLEME MEKAN聴ZMALARI Yoksulluk ile m端cadelede kamu harcamalar脹 旦nemli bir yer tutmaktad脹r. Gelir da脹l脹m脹n脹n eitsiz, b旦lgesel adaletsizliklerin olduu ve ekonomik krizlerin s脹kl脹kla yaand脹脹 azgelimi ve gelimekte olan 端lkelerde gelirler zaman i巽inde y端ksek deikenlik g旦sterebilir. Bu 端lkelerde yoksul kesim daha fazla etkilenmektedir. Yoksulluk ile m端cadele programlar脹n脹n amac脹 eldeki k脹s脹tl脹 kaynaklar ile m端mk端n olduunca daha 巽ok yoksulun hayat脹n脹 kolaylat脹rmakt脹r. zellikle emekg端c端n端 kullanabilme potansiyelinden yoksun kesimlerin (yal脹lar, 旦z端rl端ler, 巽ocuklar vb.) d端zenli yard脹ma ihtiyac脹 vard脹r. Bu 巽er巽evede bu gruplara y旦nelik hedefleme mekanizmalar脹 kullan脹lmaktad脹r. Ekonomik kalk脹nma ve gelimede pay sahibi olamayanlar, yal脹 ve 旦z端rl端ler gibi gruplar脹 hedef alan kamu harcamalar脹 ile yoksullukla m端cadele edilebilir.
Literat端rde yoksullar脹n yaam kalitesini y端kseltmeyi ama巽layan iki t端r kamu harcama y旦ntemi vard脹r. Yoksulluk ile m端cadele programlar脹 巽er巽evesinde yap脹lacak kamu harcamalar脹 ya yard脹m kategorilerini belirleyecek ekilde (hedefleyerek) geni olarak, ya da yard脹m yap脹lacak kiileri hedefleyerek dar olarak ger巽ekletirilebilir. Geni kapsaml脹 hedefleme uygulamalar脹nda dorudan yoksullara ulamak ama巽 deildir. Bunun yerine yoksullar i巽in 旦nemli olan eitim, sal脹k, sosyal hizmetler, k脹r b旦lgelerinin iyiletirilmesi ve benzer konularda yap脹lan h端k端met harcamalar脹n脹n artt脹r脹lmas脹 旦nerilir. Dier taraftan dar kapsaml脹 hedeflemede ise belli yoksul gruplar脹n yap脹lan h端k端met harcamas脹ndan faydalanmas脹 hedeflenir. rnein yeni doanlar脹n izlenmesi ve a脹lar脹n脹n tamamlanmas脹; annelere yiyecek kuponlar脹n脹n verilmesi; eitimin devam脹 i巽in nakit yard脹mlar脹 bu gruba girmektedir.
Hedefleme mekanizmas脹; en yoksul kesim ile yoksul olmayan kesimi birbirinden ay脹rt edebilme 旦zelliidir. Hedef kitleye ulamak i巽in kullan脹lan y旦ntemlerin ve ara巽lar脹n t端m端ne hedefleme mekanizmas脹 denilmektedir. Her sosyal yard脹m uygulamas脹nda olduu gibi NTde de en kritik nokta; yard脹m program脹 i巽in ayr脹lan b端t巽e ile m端mk端n olduunca daha geni yoksul kitleye ulamak (Rawlings, Briere, 2006: 13), ihtiya巽 sahiplerinin refah d端zeylerini art脹rmak, hayat脹n脹 kolaylat脹rmak ve etkin bir ekilde soruna 巽旦z端m bulmakt脹r. Pek 巽ok 端lkede yoksulluktan en 巽ok etkilenen en yoksul kesime 旦ncelikli, h脹zl脹 ve doru bir ekilde yard脹m yap脹lmas脹n脹 salamak ve program脹n etkinliini art脹rmak i巽in hedefleme mekanizmalar脹 kullan脹lmaktad脹r.
Mevcut b端t巽e a巽脹s脹ndan bak脹ld脹脹nda etkin bir hedefleme mekanizmas脹n脹n kullan脹lmas脹 ile sosyal yard脹m program脹n脹n verimliliin artmas脹 yani sabit bir b端t巽eden en yoksul kiinin yarar脹n脹n artmas脹 salanabilmektedir. Hedefleme mekanizmas脹n脹n ortak amac脹n脹n daha az maliyetle daha etkin ve doru bir bi巽imde yoksul ve yoksul olmayan kesimi birbirinden ay脹rmak olduu s旦ylenebilir (Coady, Grosh, Hoddinott, 2003
Bunun yan脹 s脹ra 端lkelerin 旦ncelikleri ve ama巽lar脹 dorultusunda hedef kitleye ulamak i巽in kullan脹lan hedefleme mekanizmalar脹 端lkeden 端lkeye farkl脹l脹k g旦stermektedir. Tasarlanan program脹n i巽erii, s端resi, maliyeti, hedeflenen grubun hacmi ve demografik 旦zellikleri bak脹m脹ndan farkl脹l脹klar olaca脹 i巽in 端lkelerin se巽tikleri hedefleme mekanizmalar脹 da 巽eitlilik g旦stermektedir. Buradaki en 旦nemli nokta; hangi hedefleme mekanizmas脹 se巽ilirse se巽ilsin yard脹mdan yararlanacak kiiler belirlenirken verilecek kararlar脹n objektif ve bilimsel bir yakla脹mdan hareket etmesi gerektiidir.
Hedeflemenin dar ya da geni kapsaml脹 olmas脹n脹n yoksullar a巽脹s脹ndan avantajlar脹 ve dezavantajlar脹 vard脹r. Yoksulluk ile baar脹l脹 bir m端cadele i巽in geni kapsaml脹 bir hedefleme ile sosyal yard脹m harcamalar脹n脹n planlanmas脹 ve dar kapsaml脹 hedefleme ile de belli yoksul gruplara nakit, artl脹 nakit ve ayni yard脹mlar脹n ger巽ekletirilmesi 旦nerilmektedir (Van de Walle, 1998). Geni hedeflemeye y旦neltilen en 旦nemli eletiri, bu y旦ntemin yoksulluk ile m端cadele i巽in pahal脹 bir y旦ntem olmas脹d脹r. Yoksulluun 巽ok fazla olduu 端lkelerde yoksullar aras脹nda yoksulluun derecesinde farkl脹l脹klar vard脹r. Burada 旦nemli olan en fakire ilk 旦nce yard脹m脹n yap脹labilmesidir. Dar kapsaml脹 hedeflemede ise en b端y端k sorun y旦netimsel maliyetlerdir. Dier taraftan baz脹 fayda sahipleri, yard脹mlardan yararlanabilmek i巽in davran脹lar脹n脹 deitirebilirler ya da fayda sahibi olabilmek i巽in yanl脹 beyanda bulunabilirler. Literat端rdeki genel g旦r端e g旦re dar hedefleme yap脹larak toplumdaki yoksullar脹n ihtiya巽lar脹na y旦nelik d端zenlenen yoksullukla m端cadele programlar脹, yoksulluu azaltmada hem etkin hem de g旦rece az maliyetli olmaktad脹r. Fakat her iki hedefleme y旦ntemi yoksulluu azaltmakta baar脹l脹 olsa da yoksulluu tamamen ortadan kald脹ramaz.
Yoksulluk ile m端cadele amac脹 ile hedef gruba (旦zellikle yoksullara), 巽eitli artlar脹n yerine getirilmesi koulu ile yap脹lan 旦demelere artl脹 nakit transferi ad脹 verilmektedir. lkemizde ilk旦retim 巽a脹ndaki 旦rencilerin okula devam etmesi ve okul 旦ncesi 巽ocuklar脹n a脹lar脹n脹 yapt脹rmalar脹 i巽in ailelerine nakit 旦denmesi bu uygulamalara 旦rnek g旦sterilebilir. artl脹 nakit transferleri iki amaca hizmet etmektedir: Hem yoksullara finansal destek salayarak yoksulluk ile m端cadele edilmekte, hem de temel sal脹k ve eitim hizmetlerinin kullan脹lmas脹 yayg脹nlat脹r脹lmaktad脹r. B旦ylelikle yoksul kesiminin m端mk端n olan en iyi sal脹k ve eitim hizmetini almas脹 tevik edilerek, beeri sermayenin iyilemesi y旦n端nde politikalar izlenmektedir.
NTde hedefleme mekanizmas脹 kullan脹larak devlet taraf脹ndan salanmakta olan eitim ve sal脹k hizmetlerinden yararlanamayan, toplumda ekonomik oklara kar脹 a巽脹k olan ve sosyal d脹lanma riski ile kar脹 kar脹ya kalan en yoksul kesim tespit edilmektedir. Genel anlamda NTnin hedef kitlesi en yoksul kesiminden oluuyor olsa da hedef gruplar 端lkenin karakteristik yap脹s脹na, sosyo ekonomik durumuna ve ihtiya巽lar脹na g旦re deiim g旦stermektedir. Ortak olan tek nokta ger巽ekten ihtiya巽 sahibi olan kiilerin hedef grubun i巽inde yer almas脹n脹 salayacak y旦ntemin bulunmas脹d脹r. Beeri sermayedeki her iyileme ise uzun d旦nemde ekonomik b端y端meye katk脹da bulunmaktad脹r. zellikle Latin Amerika ve Asya 端lkelerinde artl脹 nakit transferleri yap脹l脹rken pek 巽ok hedefleme metodu kullan脹lmaktad脹r.
Hedefleme mekanizmalar脹 Alternatif hedefleme mekanizmalar脹 端巽 bal脹k alt脹nda tan脹mlanabilir: Bireysel ya da hanehalk脹 deerlendirmesi, Grup hedefleme ve zdeerlendirme. yoksulluk ile m端cadelede en fazla etkinlii elde edebilmek i巽in bu y旦ntemlerin bir bilekesinin kullan脹lmakta olduunu ileri s端rerler.
Bireysel ve / veya Hanehalk脹 Deerlendirmesi Bireyin ve / veya hanehalk脹n脹n sosyal yard脹mdan yararlanmak i巽in uygun olup olmad脹脹n脹n karar脹n脹n verilmesi i巽in bireyin ve / veya hanenin sahip olduu imkanlar脹n脹n dorudan tespitinin yap脹lmas脹d脹r. Bireysel ve / veya Hanehalk脹 Deerlendirmesi yakla脹m脹nda ilk olarak hedef kitle bilgilerine ulamak i巽in 端lkedeki farkl脹 hanelere ait veriler toplanmaktad脹r. Yoksul kesimin say脹ca 巽ok ve belirli b旦lgelerde ya脹yor olmas脹 durumunda hanehalk脹 temelinde yap脹lan anket 巽al脹malar脹 ile aksi durumda ise bavuru esas脹na dayanan y旦ntemler izlenerek veri toplama ilemi ger巽ekletirilmektedir. Ard脹ndan toplanan bu verilerin girileri yap脹lmakta ve veri taban脹 oluturulmaktad脹r. Yard脹m program脹n脹n ihtiya巽lar脹 dorultusunda veri taban脹 haz脹rlama ilemi tamamland脹ktan sonra yard脹m脹 almaya hak kazanacak kiilerin dier bavuru sahiplerinden ayr脹lmas脹n脹 salayacak belirleyici kriterler oluturulmaktad脹r. Veri taban脹ndaki kiilerin verileri dier hane halklar脹n脹n bilgileri ile k脹yaslanmakta ve bunun sonucunda ortaya 巽脹kan eik deerlerine g旦re bir karar verilmektedir.
Bireysel ve/veya Hanehalk脹 Deerlendirmesi muhta巽l脹k kriterlerinin belirlenmesinde (Coady, Grosh, Hoddinott, 2003:14); Dorulanm脹 聴mkan Testi, 聴mkan Testi, Temsili 聴mkan Testi, Toplum Tabanl脹 Hedefleme gibi y旦ntemler kullan脹lmaktad脹r. Bu istatistik y旦ntemlerin biri ya da karmas脹 kullan脹larak belirlenen eik deerleri ve yap脹lan muhta巽l脹k deerlendirmesi sonucunda hak sahibi kiiler listelenmektedir. Ard脹ndan hak sahibi kiilere ne kadar 旦deme yap脹laca脹, ne kadar s端re ile bu yard脹m脹n salanaca脹 gibi programa y旦nelik tasar脹m noktalar脹 ve gelecek planlamalar脹 yap脹lmaktad脹r.
Dorulanm脹 聴mkan Testi; bireye / haneye ait t端m gelir ve t端ketim (harcama) bilgilerinin toplanmas脹, bu bilgilerin ba脹ms脹z kaynaklardan (maa bordrosu, vergi kay脹tlar脹 vb.) teyit edilmesi ve dier haneler veya kiilerin bilgileri ile kar脹lat脹r脹lmas脹 eklinde yap脹lan deerlendirmedir Sosyal yard脹mlardan yararlanacak kesimin belirlenmesinde en faydal脹 yol bu y旦ntem olsa da bilgilerin resmi kay脹t alt脹na al脹nmas脹n脹n zorluu, bilgilerin kontrol端n端 salayan idari / y旦netimsel s端re巽lerin zay脹f kalmas脹, bu y旦ntem i巽in kurulum giderlerinin y端ksek olmas脹, kiilerin gelirlerini bir巽ok kaynaktan sal脹yor olmas脹 ve / veya kay脹t d脹脹 ekonominin yayg脹n olmas脹 gibi bir巽ok nedenden dolay脹 gelimekte olan 端lkelerde bu y旦ntem yayg脹n deildir (Castaneda, 2005). Teorik a巽脹dan doru bir yakla脹m gibi g旦r端nse de pratik a巽脹dan 巽ok maliyetli olmaktad脹r. 聴mkan Testi; bireye / haneye ait neredeyse t端m gelir ve t端ketim bilgilerinin toplanmas脹, bu bilgilerin ba脹ms脹z kaynaklardan teyit edilmesi ve eer bilgiler resmi kaynaklardan dorulanam脹yor ise haneden bu bilgileri teyit edecek belgelerin ibraz edilmesine gerek duyan bir deerlendirmedir. Ekonomik faaliyetlerin belgelenmesinin zor olmad脹脹 端lkelerde uygulanmas脹 kolayd脹r.
Temsili 聴mkan Testi Sosyal yard脹mlardan faydalanmak isteyen bireyin / hanenin belirlenmesinde, sahip olunan yaan脹lan konut t端r端, konut kolayl脹klar脹, hanedeki 巽al脹abilir fert say脹s脹, hanehalk脹n脹n eitim durumu gibi kolayl脹kla g旦zlemlenebilen 旦zelliklerin puanlanmas脹 ile elde edilen bir toplam not belirlenir. Bu deerlendirmeden elde edilen not belli bir eik deer ile kar脹lat脹r脹larak bireyin / hanenin hak sahibi olma durumu belirlenir. Hanehalk脹 anketlerinden elde edilen veriler kullan脹larak ger巽ekletirilen regresyon analizi ile hanenin sahip olduu / olmad脹脹 her 旦zellik i巽in bir a脹rl脹k belirlenir. Genellikle bireyin doldurduu bavuru formundaki bilgiler, hane ziyaretleri ile teyit edilir. Gerekli g旦r端ld端端 durumlarda sahip olunan gelirin ya da servetin belgelenmesi istenir. 聴mkan testine k脹yasla, temsili imkan testi daha az bilgi ister; geliri dorudan 旦l巽memektedir. Fakat uygulamas脹 旦zellikle bilgisayar becerisi olan personel ve teknoloji gerektirir. Ayr脹ca hak sahiplerini belirlemeye y旦nelik form端l sadece bir tahminden ibarettir. Hanehalk脹n脹n durumundaki iyilemeleri her zaman ifade edemeyebilir ya da ekonomik krizlerde ortaya 巽脹kan genel durumu ifade edemeyebilir. Ekonomik gelimilik d端zeyi mekansal farkl脹l脹klar g旦steren 端lkelerde, b端t端n 端lke i巽in tek bir form端l端n kullan脹lmas脹 doru olmayabilir. Bu durumda ekonomik gelimilik d端zeyleri dikkate al脹narak farkl脹 b旦lgeler i巽in farkl脹 form端ller gelitirilebilir.
Toplum - Tabanl脹 Hedefleme Toplumda bir grup ya da toplum lideri, o toplumda kimin yard脹mdan faydalanmas脹 gerektiine karar verir. rnein Okul m端d端r端 ya da Okul Aile Birlii bakan脹 o okulda hangi 旦rencilerin yard脹m almas脹 gerektiine karar verir veya k旦ylerde k旦y muhtar脹 ya da ihtiyar heyeti hangi hanenin yard脹m almas脹 gerektiini belirler. Bu y旦ntemin temel fikri bir toplumda yaayan bireylerin o toplumun yaam artlar脹 hakk脹nda, o toplumun d脹脹ndakilere g旦re daha fazla bilgi sahibi olduudur. Hanelerin yaam koullar脹 hakk脹ndaki yerel fikir daha ger巽ek巽i ve daha az maliyetli bir k脹stast脹r. 聴mkan testlerine k脹yasla uygulamas脹 daha kolayd脹r; b端rokratik ilem daha azd脹r; daha az personele ihtiya巽 vard脹r. Bu hedefleme y旦nteminde s端bjektif kararlar ortaya 巽脹kma olas脹l脹脹 y端ksektir.
Grup Hedeflemesi Belirlenmi bir gruptaki (kategorideki) b端t端n bireylerin yard脹m almas脹n脹 旦ng旦r端r. rnein isizler, 65 ya 端st端ndeki vatandalar, belli bir b旦lgede yaayanlar gibi. Buradaki en 旦nemli unsur grubun bireysel ya da haneye ait yoksullukla ilgili olan 旦zelliklerini tan脹mlamakt脹r. Genellikle aa脹daki kategoriler kullan脹lmaktad脹r. Corafi Hedefleme Fayda sahiplii olman脹n k脹stas脹 belli bir corafi b旦lgede ikamet ediyor olmakt脹r. Yoksulluun belli b旦lgelerde youn olduu, b旦lgeleraras脹 yaam standard脹nda farkl脹l脹k olduu durumlarda, yoksulluk haritalamas脹 ile belirlenen b旦lgelerde uygulanabilir. En 旦nemli avantaj脹 uygulamas脹n脹n 巽ok kolay olmas脹d脹r. Y旦netimsel ve b端rokratik maliyeti azd脹r. Fakat yoksulluk mekansal olarak youn deil ise etkili olmas脹 zordur. Sosyal yard脹mlar脹n yap脹ld脹脹 b旦lgelere, dier b旦lgelerden g旦巽 ihtimali y端ksektir. Demografik Hedefleme Baz脹 bireylerin kendi demografik 旦zellikleri, ya, cinsiyet, etnik kimlik gibi nedenleri ile yoksullua daha yatk脹n olmas脹 fikrinden domutur. Ya: Belli bir ya grubundakilere yard脹m yap脹lmas脹 hedeflenmitir. rnein okul 巽a脹ndaki 巽ocuklar i巽in eitim yard脹m脹; 巽ocuklar i巽in sal脹k yard脹m脹; yal脹l脹k ayl脹脹 gibi. Cinsiyet: Einden ayr脹lm脹 ya da eini kaybetmi kad脹nlara yap脹lan yard脹mlar; k脹zlar脹n okula g旦nderilmedii 端lkelerde k脹zlar脹n eitimini tevik etmek i巽in verilen artl脹 nakit transferleri 旦rnek olarak verilebilir. Demografik hedefleme y旦netimsel olarak basittir ve b端rokratik ilem azd脹r. Fakat 巽ocuklar ve yal脹lar genellikle kalabal脹k ailelerde yaarlar ve bu ailelerde birden fazla yetikin gelir getiren bir ite 巽al脹abilir. Ya da ei 旦lm端 bir han脹m脹n b端y端k bir serveti olabilir. Bu durumda yard脹m amac脹na hizmet etmemi olur. Bu nedenle demografik 旦zellikler ile servet aras脹ndaki ilikinin y端ksek olduu 端lkelerde kullan脹lmas脹 daha uygundur.
zdeerlendirme Bu hedefleme programlar脹 asl脹nda herkese a巽脹kt脹r. Fakat yoksullar脹n bu programlara bavurmalar脹 tevik edilir. Bu programlar 旦yle d端zenlenir ki, bu programdan faydalanan yoksullar, yoksul olmayanlara g旦re daha y端ksek bir kazan脹m elde ederler. rnein d端端k 端cret uygulamas脹 sadece ie 巽ok ihtiyac脹 olup baka bir alternatifi olmayanlar脹n istihdam脹na y旦neliktir. Fakat yoksul olmayanlar脹n bu uygulamadan kazan脹mlar脹 olmaz. Bir baka 旦rnek vermek gerekirse, d端端k kaliteli bulgur ya da pirincin ihtiya巽 sahiplerine da脹t脹lmas脹 ya da yard脹m yap脹lacak merkezlerin 旦zellikle fakirlerin yaad脹脹 yerlerden se巽ilmesi 旦z deerlendirme i巽in iyi birer uygulama olmaktad脹r.
HEDEFLEME MEKAN聴ZMALARININ LKE UYGULAMALARI ou azgelimi 端lkeler, yoksulluu azaltmak i巽in son birka巽 y脹ld脹r 巽ok say脹da b端y端k 旦l巽ekli yoksulluk kar脹t脹 programlar balatm脹t脹r. Bunun yan脹nda, bir巽ok az gelimi 端lkede mali k脹s脹tlamalar ve politika deiikliklerine bir tepki olarak son yirmi y脹lda yoksulluun azalt脹lmas脹 ve programlar脹n etkinliini art脹rmak i巽in deiik hedefleme mekanizmalar脹 ger巽ekletirilmitir. Her 端lke farkl脹 sosyo-ekonomik koullara sahip olduu ve farkl脹 yard脹m kategorilerine 旦ncellik verdii i巽in, kullan脹lan hedefleme mekanizmas脹, yard脹m uygulayan 端lkenin sosyolojik, ekonomik ve corafi 旦zelliklerine g旦re 巽eitlilik g旦sterebilmektedir. Kullan脹lan y旦ntem ne olursa olsun, pek 巽ok 端lkede fayda sahibi olacak hedef kitlenin belirlenmesinde, sosyo-ekonomik g旦stergeler 脹脹脹nda bilimsel 巽al脹malara dayal脹 olarak oluturulan puanlama form端lleri yayg脹n olarak kullan脹lmaktad脹r. B旦ylelikle, hedef kitlenin se巽iminde effafl脹脹n ve objektifliin salanmas脹 m端mk端n olacakt脹r. .
Bu y端zden, temsili imkan testi daha basit yard脹m testlerine g旦re 巽ok daha geni bir amaca hizmet anlam脹na gelir. Edinilen tecr端beler ve yap脹lan arat脹rmalar ile yoksulluu azaltmak i巽in gelecekte yap脹lacak sosyal m端dahaleler hedeflemeyi kolaylat脹racakt脹r. 端nk端, yoksulluu 旦nlemek ve yoksul olanlar脹 belirlemek temsili imkan testi ile daha az maliyetli hale gelmektedir. Bu hedefleme m端dahaleleri makroekonomik politika reformlar脹n ger巽eklemesi ve 旦zellikle ekonomik b端y端me ve bireylerin refah脹 i巽in 旦nem arz etmektedir.
Farrington vd. (2007)nin 巽al脹mas脹nda Kambo巽ya, Hindistan ve Etiyopya 端lkeleri i巽in nakit transferlerinin dier transferler ile kar脹lat脹rmas脹 yap脹lm脹t脹r. Ayr脹ca, nakit transferlerin tercih edildii alanlar ile en iyi hedeflemenin nas脹l yap脹lmas脹 gerektii 端zerinde incelemeler ger巽ekletirilmitir. Elde edilen sonu巽lara g旦re, Kambo巽yada yap脹lan nakit transferler, sosyal ekonomik koullara bal脹 olarak ve otomatik hedeflemeye (bireyin / hanenin bavurusu olmaks脹z脹n) g旦re yap脹lmal脹d脹r. Etiyopya i巽in ise, corafi hedefleme, sosyal ve ekonomik artlara g旦re ve otomatik olarak yap脹lan hedeflemelerin en etkin hedefleme y旦ntemi olduu g旦zlemlenmitir. Hindistan i巽in ise, sosyal ekonomik artlara ve otomatik hedeflemeye bal脹 corafi hedefleme yap脹lmal脹 ancak bunun 巽al脹ma g端c端ne bal脹 olmadan yap脹lmas脹 halinde nakit transferlerinin daha 巽ok tercih edilecei sonucuna var脹lm脹t脹r. 巽 端lke i巽in de otomatik hedeflemenin 旦nemli olduu fakat bunun otomatik olarak ileyemedii g旦r端lm端t端r.
Muller ve Bibi (2008) Tunusta yoksulluk kar脹t脹 olarak kullan脹lan programlar脹 incelemilerdir. Yoksullara yap脹lan yard脹mlar脹n b端t巽e i巽indeki y端k端 nedeniyle, bir巽ok h端k端met, hedeflemenin olmad脹脹 ya da genel olarak daha a巽脹k hedefi olan g脹da s端bvansiyonlar脹 gibi y旦ntemlere y旦nelmilerdir. Yoksulluk kar脹t脹 olarak kullan脹lan yard脹mlar脹n, yerinde kullan脹labilmesi i巽in regresyon analizi ile hedefleme yap脹lmas脹na 巽al脹脹lm脹t脹r. Bu 端lke verileri kullan脹larak temsili imkan kriterinin fiyat s端bvansiyonlar脹 g旦re daha anlaml脹 ve ger巽ek巽i bir alternatif olduunu ve toplumda meydana gelebilecek sosyal patlama ve huzursuzluklara da bir 旦nlem olaca脹n脹 ifade etmilerdir. Ger巽ekten de, bu t端r hedeflemelerin yoksullara daha faydal脹 olduu g旦zlemlenmitir. Bununla beraber, imkan testi, genel olarak yap脹lan fiyat s端bvansiyonlar脹na k脹yasla b端t巽eye daha az y端k getirmektedir.
Baker ve Grosh (1994) Venezuela, Meksika ve Jamaika i巽in hanehalk脹 verileri kullan脹larak yoksullara yap脹lacak transferlerde corafi hedeflemenin daha yararl脹 bir mekanizma olduunu g旦stermilerdir. Hedeflemenin olmad脹脹 ya da genel olarak g脹da s端bvansiyonlar ile kar脹lat脹rma yap脹ld脹脹nda corafi hedefleme ile yoksulluun 旦nemli 旦l巽端de azald脹脹 g旦r端lm端t端r. Corafi hedeflemede, corafi b旦lgenin seviyesi hedefleme sonu巽lar脹 端zerinde 旦nemli bir etkiye sahip g旦r端nmektedir. Meksika ile ilgili olarak, daha dar bir corafi b旦lge tan脹mlanm脹t脹r. Yap脹lan dar b旦lge hedeflemesi Meksikada yoksulluu b端y端k 旦l巽端de azaltm脹t脹r. Hanehalk脹 verileri kullan脹larak Jamaika i巽in yap脹lan sim端lasyonda hedeflemenin, hedeflemenin olmad脹脹 fiyat s端bvansiyonu durumuna g旦re daha iyi sonu巽lar 端rettii g旦r端lm端t端r.
Tekleselassie ve Johnstone (2004) Afrika k脹tas脹 端lkeleri i巽in imkan testi kullanarak nakit yard脹mlar脹n脹n y端ksek旦retime da脹t脹lmas脹n脹 incelemilerdir. 聴mkan testi, eitim yard脹mlar脹n脹 ihtiya巽 sahiplerine veya tahmini 旦deme g端c端ne dayanarak da脹tmak i巽in kullan脹lan yollardan biridir. rnein, bir巽ok Afrika 端lkesinin gelirleri hem d端端k hem de gizli veya k脹smen ayni olarak g旦r端lmektedir. Bu nedenle olas脹 nakit yard脹mlar脹n脹n y端ksek旦retime da脹t脹lmas脹n脹 ve ayn脹 zamanda bir巽ok ailenin hakk脹 olan yard脹mlardan faydalanmas脹n脹 engellemektedir. Gelimekte olan bir巽ok 端lkede tamamlay脹c脹, gizlenmesi zor ve kolayca g旦zlemlenebilen g旦stergeler olan 脹rk, kabile, etnik k旦ken, velinin eitim durumu, orta okula devam eden 旦renci, otomobil sahiplilii gibi g旦stergeler kullan脹lmaktad脹r.
Hodges vd. (2007) Moolistan脹n artl脹 nakit program脹n脹n (Child Money Program), ne 旦l巽端de daha ekonomik, verimli ve s端rd端r端lebilir bir ekilde yoksulluun azalt脹lmas脹na ve 巽ocuklar脹n yaam seviyelerinin iyiletirilmesine katk脹da bulunduunu analiz etmektedir. Bu 巽al脹madan elde edilen sonu巽lara g旦re; hedeflenen program脹n, asl脹nda ihtiyac脹 olmayan kesimlere yarad脹脹 ve as脹l yararlanmas脹 gereken kesimin bu program脹n d脹脹nda kald脹脹 g旦r端lm端t端r. Bunun en 旦nemli sebebi de programda kullan脹lan temsili imkan testi ve uygulamadaki problemler olmutur.
Bigman vd. (1999) Burkina Faso i巽in yapt脹klar脹 巽al脹mada yoksulluk kar脹t脹 programlar脹 ve ger巽ekleecek olan yard脹m programlar脹n脹n etkinliini belirlemek i巽in bir model gelitirmeye 巽al脹m脹lard脹r. Bu modelin amac脹, 3871 k脹rsal ve kentsel alanda yoksulluu belirleyen fakt旦rleri a巽脹klamak ve yoksulluun mekansal da脹l脹m脹n脹 ve haritalama ile g旦sterimini salamakt脹r. Yap脹lan sim端lasyon analizi sonucunda k旦y d端zeyinde yap脹lacak hedeflemenin b旦lgesel d端zeyde yap脹lacak hedeflemeden daha etkili olduu ve daha 巽ok yoksula ula脹ld脹脹 sonucuna var脹lm脹t脹r.
T端rkiyede ise Karakoyun ve Erdal (2009) Ayd脹n 聴linde eitim ve sal脹k alan脹nda artl脹 nakit transferi (NT) uygulamas脹n脹n etkisini deerlendirmiler. Bunun i巽in, yap脹lan eitim ve sal脹k yard脹mlar脹n脹n sonu巽lar脹n脹 deerlendirmek amac脹yla, yararlan脹c脹lar ile anket 巽al脹mas脹 yap脹lm脹t脹r. Anket sonu巽lar脹na g旦re, NT yard脹mlar脹n脹n 巽ocuk yoksulluunu azaltmada, 旦zellikle k脹z 巽ocuklar脹n脹n okula kay脹t ve devam脹n脹n salanmas脹nda, sal脹k ile ilgili g旦stergelerin iyilemesinde ve kad脹n脹n aile i巽indeki konumunun g端巽lenmesinde 旦nemli rol oynad脹脹 g旦r端lm端t端r.

More Related Content

Vi.hedefleme

  • 1. YOKSULLUKLA MCADELE YOLLARI VE HEDEFLEME MEKAN聴ZMALARI
  • 2. YOKSULLUKLA MCADELE YOLLARI YOKSUL 聴NSANLARIN SAH聴P OLDUU FIRSATLARIN GEL聴T聴R聴LMES聴 聴聴N NER聴LEN POL聴T聴KALAR Yoksul Yanl脹s脹 B端y端me (Pro-Poor Growth) Yoksul yanl脹s脹 b端y端me OECD ve BM gibi uluslararas脹 kurumlarca yoksullukta 旦nemli azalmalara yol a巽an b端y端me olarak tan脹mlanm脹t脹r. Fakat, yoksullukta 旦nemli azalma ne demektir? B端y端menin yoksullara ne kadar faydas脹 olursa yoksul yanl脹s脹 b端y端me kabul edilecektir? Bu sorulara cevap verebilmek i巽in yoksul yanl脹s脹 b端y端menin iki tan脹m脹 yap脹lm脹t脹r. Birinci tan脹ma g旦re, yoksullar b端y端meden daha 巽ok faydalan脹rlarsa yoksul yanl脹s脹 b端y端me olarak kabul edilmektedir. rnein, yoksul kesimlerin gelirlerinin b端y端me oran脹n脹n yoksul olmayan kesimlerin gelirlerinin b端y端me oran脹ndan b端y端k olmas脹 bu tan脹m i巽in yeterli olmaktad脹r. Bu tan脹m alt脹nda yap脹lan baka bir form端lasyona g旦re ise, yoksul kesimlerin mutlak kazan巽lar脹n脹n yoksul olmayan kesimlerin kazan巽lar脹ndan b端y端k olmas脹 olarak ifade edilmektedir. Her iki durumda da b端y端menin yoksul yanl脹s脹 olabilmesi i巽in eitsizliin azalmas脹 gerekmektedir(Cord vd.,2004,16). 聴kinci tan脹ma g旦re ise, b端y端me eer yoksulluu azaltmaktaysa, yoksul yanl脹s脹 b端y端me olarak kabul edilmektedir. Bu tan脹ma g旦re, yoksullar脹n gelirlerinde bir deime olmad脹脹 veya azalmad脹脹 durumlar hari巽 b端y端me her zaman yoksul yanl脹s脹 b端y端me olarak kabul edilmektedir.
  • 3. Birinci tan脹ma g旦re karar veriliyorsa, ekonominin genel performans脹 veya yoksul olmayanlar脹n refahlar脹 ihmal edilir. Bu da toplum refah脹n脹n en巽oklanmas脹yla tutarl脹 olmaz ve arzu edilmeyen kamu se巽imlerine yol a巽ar. rnein, birinci tan脹ma g旦re hareket eden bir toplum yoksul yanl脹s脹 b端y端meye ulamak istiyorsa, ekonominin b端y端me oran脹 % 2 iken, yoksul kesimin ortalama gelirinin b端y端me oran脹n脹n % 3 olmas脹n脹 kabul edebilir. Halbuki, ekonominin b端y端me oran脹 % 6 iken, yoksul kesimin ortalama gelirinin % 4 b端y端d端端 durumu ise kabul etmez(Cord vd.,2004,17). 聴kinci tan脹ma g旦re karar veriliyorsa, k端巽端k gelir art脹lar脹 bile yoksul yanl脹s脹 b端y端me olarak kabul edilir. Bu y端zden bu tan脹m uyguland脹脹n da Bin Y脹l Kalk脹nma (BYK) Hedeflerine ulamak da 巽ok zaman al脹r. Yoksul kesimlerin gelirlerindeki k端巽端k art脹lar yoksullukla m端cadelede baar脹l脹 olunmas脹n脹 zorlat脹r脹r. Gelir da脹l脹m脹n脹n d端zeldii durumlarda g旦r端len b端y端me, gelir da脹l脹m脹n脹n bozulduu duruma g旦re yoksulluu daha 巽ok azaltmaktad脹r. Bunun iki nedeni vard脹r. Birincisi, dorudan etkisidir. Bu etki ile gelir da脹l脹m脹n脹n d端zeldii her b端y端me yoksulluu azaltmaktad脹r. 聴kinci etki ise, gelir da脹l脹m脹n脹n d端zelmesi sonucunda ortaya 巽脹kan dolayl脹 pozitif etkidir.
  • 4. Eer, balang脹巽taki gelir da脹l脹m脹 eitsizlii az ise b端y端menin yoksulluu azalt脹c脹 etkisi daha b端y端k olmaktad脹r. Dolay脹s脹yla, eitsizlikteki azalmalar gelecekte ger巽ekleecek olan b端y端menin yoksulluu azalt脹c脹 etkisini (esnekliini) art脹rmaktad脹r. Yani, gelir da脹l脹m脹n脹n d端zelmesi i巽inde bulunan d旦nemde yoksulluu azaltt脹脹 gibi gecikmeli bir etkiyle gelecek b端y端menin de yoksulluu daha 巽ok azaltmas脹na yol a巽maktad脹r. Ayr脹ca, gelir da脹l脹m脹ndaki bozulma yoksul kesimlerin b端y端meden daha az faydalanmas脹na yol a巽t脹脹 gibi gelecek b端y端menin de yoksulluu azalt脹c脹 etkisini d端端rmektedir(Cord vd.,2004,19).
  • 5. Yoksul Yanl脹s脹 B端y端menin Ger巽eklemesi 聴巽in 聴zlenmesi Gereken Yollar Ekonomik b端y端menin yoksul yanl脹s脹 olabilmesi i巽in iki yol vard脹r. Birinci yol dorudan olan yoldur. Bu yolda ekonomik b端y端me yoksullar脹n gelirlerinin hemen artmas脹n脹 salar. Dorudan b端y端me olabilmesi i巽in yoksullar脹n bulunduu sekt旦rler ve b旦lgelere daha 巽ok ilgi g旦sterilmesi; yoksullar脹n sahip olduu 端retim fakt旦rlerinin daha 巽ok kullan脹lmas脹 gerekir. Bu politikalar yoksullar脹n b端y端meden daha 巽ok faydalanabilmelerini salarken, ekonomi durgunlua girdiinde ve oynakl脹脹 artt脹脹nda en 巽ok etkilenen kesimler yoksullar olur.
  • 6. Yoksul yanl脹s脹 b端y端menin yoksulluu azaltabilmesi i巽in b端y端menin yoksullar脹n bulunduu sekt旦rlerde ger巽eklemeli ve yoksullar脹n sahip olduu 端retim fakt旦rleri kullan脹lmal脹d脹r. Yoksul kesimlerin b端y端k 巽ounluu k脹rsal kesimde yaamaktad脹r. B端y端k 巽ounluu ise tar脹msal 端retime bal脹d脹r. Kulland脹klar脹 端retim fakt旦rleri ise ig端c端 ve toprakt脹r. Yani, yoksul yanl脹s脹 b端y端me i巽in k脹rsal kesim hedeflenmeli, tar脹m kesiminin gelirleri artt脹r脹lmal脹d脹r. Bunun i巽inde en 巽ok ig端c端n端n kullan脹lmas脹 salanmal脹d脹r. Baar脹l脹 bir ekilde kalk脹nan 端lkelerin deneyimlerine bak脹ld脹脹nda h脹zl脹 b端y端me ve yoksulluun azalt脹lmas脹 i巽in tar脹m kesiminde verimliliin ve gelirlerin artt脹r脹lmas脹 gerekmektedir(Klasen,2004,97). Sekt旦rler, b旦lgeler ve 端retim fakt旦rleri aras脹ndaki dolayl脹 balant脹lar yoluyla uzun d旦nemde b端y端me yoksul yanl脹s脹 olabilir. Sanayi ve hizmetler sekt旦r端ndeki y端ksek ve ig端c端 youn b端y端me yoksul k脹rsal kesimden g旦巽e yol a巽abilir. Yoksul k脹rsal kesimden g旦巽 edenlerin gelirleri artt脹脹 gibi k脹rsal kesimde geride kalanlar脹n da kar脹lat脹klar脹 f脹rsatlar artar. B端y端me s脹ras脹nda vas脹fl脹 ig端c端n端n youn olarak kullan脹lmas脹 tamamlay脹c脹 olan vas脹fs脹z ig端n端n de kullan脹lmas脹n脹n artmas脹na yol a巽ar. B端y端me d旦nemlerinde yoksul insanlar ise beeri sermayelerini gelitirebilir. Beeri sermayesi gelien ig端c端n端n youn olarak kullan脹lmas脹 da yoksul yanl脹s脹 b端y端meye yol a巽ar.
  • 7. Fonksiyonel gelir da脹l脹m脹na g旦re ise, b端y端menin yoksul yanl脹s脹 olabilmesi i巽in yoksul kesimlerin sahip olduu 端retim fakt旦rlerinin daha 巽ok kullan脹lmas脹 gerekir. Bunlar, vas脹fs脹z ig端c端 ile baz脹 durumlarda toprakt脹r. in, Hindistan ve h脹zl脹 b端y端yen Dou Asya 端lkelerinin yoksullukla m端cadele kay脹tlar脹na bak脹ld脹脹nda yoksul kesimlerin sahip olduu 端retim fakt旦rleri b端y端me esnas脹nda 巽ok kullan脹ld脹脹nda yoksullukla m端cadele de 巽ok baar脹l脹 olduklar脹 g旦r端lm端t端r. Bu 端lkelerde fonksiyonel gelir da脹l脹m脹n脹 yeniden da脹tan politikalar ekonomik b端y端meyi artt脹rmad脹脹 zaman baar脹l脹 olmam脹t脹r. rnein, tar脹m kesiminde topraktan elde edilen gelirleri artt脹rabilmek ve verimliliin y端kseltilmesi i巽in yap脹lan m端dahaleler s端rd端r端lebilir ekonomik b端y端me ile uyumlu olmutur. Fakat, 端cretlerin piyasadaki denge fiyat脹n脹n 端zerine yapay olarak 巽脹kar脹lmas脹 i巽in yap脹lan m端dahaleler ise ekonomik b端y端meyi yavalatm脹t脹r (Klasen,2004,99;Pernia,2003:4;Eastwood ve Lipton,2000,47-48).
  • 8. 聴kinci yol ise dolayl脹 yoldur. Bu yolda ise kamu sekt旦r端n端n yeniden da脹t脹m politikalar脹 arac脹l脹脹yla yoksullar脹n gelirlerinin artt脹r脹lmas脹 salanmaya 巽al脹脹l脹r. Yoksullar i巽in yap脹lan sosyal harcamalar yoksul kesimlerin ekonomik b端y端me s端recine dahil olmas脹n脹 salar. B旦ylece, b端y端me ile dorudan yoksullukla m端cadele edilir. Ya da yoksullara sosyal g端venlik a脹 arac脹l脹脹 ile transfer 旦demeleri yap脹l脹r. Ekonomik b端y端me ile yap脹lan transfer 旦demelerinin miktarlar脹 artabilir. Genellikle, birinci yol ikinci yola tercih edilmektedir. Asl脹nda, sosyal g端venlik a脹 ile yap脹lan transfer 旦demeleri yoksul kesimlerin ekonomik b端y端meden yararlanmalar脹n脹 salamada etkilidir. B旦ylece, yoksul insanlar脹n ekonomi b端y端rken risk almalar脹n脹 salayarak daha 巽ok para kazanmalar脹na yol a巽abilir(Klasen,2004,96).
  • 9. B端y端menin yoksul yanl脹s脹 olabilmesi yoksul insanlar脹n sahip olduu beeri sermaye miktar脹na bal脹d脹r. Beeri sermayesi zengin olan 端lkelerin daha h脹zl脹 b端y端d端端 ispatlanm脹t脹r. Beeri sermayesi iyi olan insanlar ise b端y端meden daha 巽ok faydalanmaktad脹rlar. Eitsizliin y端ksek olduu ortamlarda b端y端me daha az yoksul yanl脹s脹 olmaktad脹r. Yoksul insanlar脹n beeri sermayesine yap脹lan yat脹r脹mlar yoksullukla m端cadelede iki yarar salar: Ekonomik b端y端meyi artt脹r脹r ve b端y端me daha 巽ok yoksul yanl脹s脹 olur. Dou Asya 端lkelerinin deneyiminde g旦r端ld端端 gibi artan bir beeri sermaye b端y端meye ve yoksulluun azalmas脹na yol a巽m脹t脹r(Klasen,2004, 100; Eastwood ve Lipton,2000,45-46). Beeri sermaye birikiminde cinsiyet eitsizliinin azalt脹lmas脹n脹n daha y端ksek b端y端meye ve yoksulluun azalmas脹na yol a巽t脹脹 g旦r端lm端t端r.
  • 10. Yoksul Yanl脹s脹 B端y端me 聴巽in Uygulanacak 聴ktisat Politikalar脹 Yoksul yanl脹s脹 b端y端menin salanabilmesi i巽in yap脹lmas脹 gereken en 旦nemli ey makroekonomik istikrar脹n salanmas脹d脹r. Makroekonomik politikalar finansal veya 旦demeler dengesi krizlerinin olma olas脹l脹脹n脹 azaltacak bi巽imde istikrar脹 hedeflemelidir. Y端ksek enflasyon oranlar脹n脹n ( % 10 ve 端zeri olmas脹 halinde) yoksullara zarar verdii bilinmektedir. B端y端k b端t巽e ve cari ilemler a巽脹klar脹 krizlere yol a巽arak yoksul insanlara b端y端k zararlar vermektedir(Klasen,2004,103). Makroekonomik istikrars脹zl脹k varken sermaye hesaplar脹n脹n a巽脹lmas脹 yurt d脹脹na sermaye ka巽脹脹na veya sermaye hareketlerinde a脹r脹 oynakl脹a yol a巽maktad脹r. Finansal serbestleme uyguland脹脹 端lkelerde y端ksek tasarruf oranlar脹na veya finansal derinlemeye yol a巽mam脹t脹r. Yeni g旦r端lere g旦re sermaye hesab脹 sadece makroekonomik istikrar ortam脹nda yava巽a a巽脹lmal脹d脹r. Finansal serbestleme ise b端t巽e a巽脹klar脹n脹n kapat脹lmas脹 gibi reformlar uyguland脹ktan sonra yap脹lmal脹d脹r. Bu reformlar aras脹nda rekabeti artt脹racak, daha iyi d端zenlemeye yol a巽acak ve yoksullar脹n finansal hizmetlere mikro kredi gibi kurumlar脹n arac脹l脹脹yla kolayca ulaabilmelerini salayacak 旦nlemlerde bulunmal脹d脹r(Klasen,2004,109-110).
  • 11. Yap脹sal Uyum Programlar脹nda ticarette serbestleme, g端mr端k tarifelerinin birden bire indirilmesi, kotalar脹n ve ihracat vergilerinin kald脹r脹lmas脹 olarak anla脹lmaktayd脹. Son y脹llarda yap脹lan arat脹rmalar ithalatta yap脹lan h脹zl脹 bir serbestlemenin sanayi sekt旦r端ne zarar verdiini ve ihracat yapacak sekt旦rlerin gelimesini 旦nledii g旦stermilerdir. D端nya Bankas脹 ise son y脹llarda ithalatta serbestlemenin yerine ihracat脹n 旦n端ndeki engellerin kald脹r脹lmas脹n脹 vurgulamaktad脹r. Tar脹msal politikalar脹n yoksul yanl脹s脹 olabilmesi i巽in tar脹msal verimlilii ve gelirleri artt脹rmay脹 hedeflemelidir. Ancak, g端n端m端ze kadar uygulanan politikalar tar脹msal 端retime destek olmam脹 hatta zarar vermitir. Tar脹msal 端reticilere fiyatlarda destek olunmas脹 端reticilere yararl脹 olurken g脹da fiyatlar脹n脹 y端kseltecei i巽in yoksulluk 端zerindeki etkisi 巽ok k端巽端k olur. Yoksulluun azalmas脹 i巽in b端y端k bir etkinin yarat脹labilmesi i巽in tar脹msal verimlilik iyiletirilmelidir. Bunun ger巽ekletirilebilmesi i巽in daha 巽ok arat脹rma ve gelitirme, k脹rsal kesimde altyap脹, sulama ve tar脹msal kredi gibi kamu yat脹r脹mlar脹n脹n yap脹lmas脹 gerekmektedir(Klasen,2004,111;Eswaran ve Kotwal,2006,120-122). G端n端m端ze kadar gelimekte olan 端lkelerde uygulanan sanayi politikalar脹 rekabet巽i bir sanayi sekt旦r端n端n gelimesini salayamam脹t脹r. Sanayi sekt旦rleri yabanc脹 端reticilerin rekabetine kar脹 korunmaya ba脹ml脹 kalm脹lard脹r.
  • 12. Uzun d旦nemde yoksul yanl脹s脹 b端y端menin salanabilmesi i巽in ig端c端 youn k端巽端k ve orta 旦l巽ekli sanayi sekt旦rleri desteklenmelidir. Dou Asya 端lkelerinin deneyimlerinden g旦r端ld端端 gibi devletin salad脹脹 destek ile ig端c端 youn ihracat 巽ekili sanayileme modeli y端ksek b端y端me oranlar脹na ve yoksullukta h脹zl脹 bir azalmaya yol a巽m脹t脹r. ou gelimekte olan 端lkenin yetersiz altyap脹 ve finans sistemleri, maruz kald脹klar脹 y端ksek risk ve uluslararas脹 rekabet gibi yap脹sal dar boazlar脹ndan dolay脹 devletin bu 端lkelerde sanayi politikas脹n脹 desteklemesi gerekmektedir. Devletin altyap脹n脹n, enformasyonun ve finansal sistemlerin iyiletirilmesini salamas脹 y旦n端nde genel bir konsensus bulunmaktad脹r. Baz脹 akademisyenlere g旦re ise Dou Asya 端lkelerinin uygulad脹脹 daha aktivist bir sanayileme politikas脹 daha yararl脹 olmaktad脹r. Ancak, 巽ok yoksul olan Afrika 端lkeleri devletlerinin sanayi sekt旦rlerine gereken destei salayacak kapasitelerinin olmad脹脹 da bilinmektedir(Klasen,2004,111-112). Yoksul yanl脹s脹 politikalar uygulamak i巽in g端巽l端 ve fonksiyonel bir devlete ihtiya巽 vard脹r. Bu y端zden devletin kapasitesinin ve ekonomi y旦netiminde 端stlendii rollerin g端巽lendirilmesi gerekmektedir.
  • 13. Son y脹llarda yap脹lan arat脹rmalar devletin demokratik sorumluluunun, sivil toplum 旦rg端tlerinin kat脹l脹m脹n脹n, y端ksek 端cretler ve terfi imkanlar脹 salanan iyi eitimli bir devlet b端rokrasisinin salanmas脹n脹n iyi bir y旦netiime ula脹lmas脹 i巽in 旦nemli olduunu g旦stermektedir. Ancak, yeni g旦r端lere g旦re devlet 旦zel sekt旦r端 d脹lamadan 旦zel sekt旦r端n rol端n端 kolaylat脹ran, h脹zland脹ran ve d端zenleyen bir tutum sergilemelidir. Bu g旦r端e g旦re, yoksul 端lkelerdeki zay脹f devletlerin en gereklikamu hizmetlerini salamalar脹 旦nerilmektedir. Ancak, baz脹lar脹na g旦re de bu 端lkelerde devletin rol端 artmad脹脹 takdirde yoksul yanl脹s脹 politikalar脹 baar脹l脹 ekilde uygulanmas脹 imkans脹zd脹r. Yetersiz kapasitesi olan zay脹f devletlerde devletin kapasitesinin en iyi nas脹l artt脹r脹laca脹 konusunda yeterli bilgimiz yoktur. Bunun i巽in Dou Asya 端lkeleri devletlerinin deneyimlerine bak脹lmaktad脹r. Ancak, bu birikim Afrikadaki 巽ou devletin nas脹l Dou Asya 端lkeleri devletlerinin kapasitesine ulaaca脹n脹 yeteri kadar a巽脹klamamaktad脹r(Klasen,2004,115;Pernia,2003,6). D端nya Bankas脹na g旦re yoksul yanl脹s脹 b端y端menin salanmas脹 i巽in koalisyonlar kurulmal脹d脹r. Eitsizliklerin 巽ok fazla olduu ve yoksullar脹n siyasi ve ekonomik a巽脹dan 旦nemsiz olduklar脹 端lkelerde yoksul kesimlerin b端y端mesi i巽in politikalar uygulamak 巽ok zordur.
  • 14. Yoksul yanl脹s脹 politikalar uygulayabilmek i巽in devletin baz脹 birimleri, sivil toplum 旦rg端tleri ve ba脹巽脹lar aras脹nda koalisyonlar脹n kurulmas脹 ve bu koalisyonlar脹n g端巽lendirilmesi gerekmektedir. Ba脹ms脹z bir medya, demokratik kurumlar ve sorumlu devlet birimleri yoksul insanlar脹n 巽ounlukta olduu 端lkelerde bu koalisyonlar脹 g端巽lendirmektedir(Klasen,2004,118).
  • 16. HEDEFLEME MEKAN聴ZMALARI Yoksulluk ile m端cadelede kamu harcamalar脹 旦nemli bir yer tutmaktad脹r. Gelir da脹l脹m脹n脹n eitsiz, b旦lgesel adaletsizliklerin olduu ve ekonomik krizlerin s脹kl脹kla yaand脹脹 azgelimi ve gelimekte olan 端lkelerde gelirler zaman i巽inde y端ksek deikenlik g旦sterebilir. Bu 端lkelerde yoksul kesim daha fazla etkilenmektedir. Yoksulluk ile m端cadele programlar脹n脹n amac脹 eldeki k脹s脹tl脹 kaynaklar ile m端mk端n olduunca daha 巽ok yoksulun hayat脹n脹 kolaylat脹rmakt脹r. zellikle emekg端c端n端 kullanabilme potansiyelinden yoksun kesimlerin (yal脹lar, 旦z端rl端ler, 巽ocuklar vb.) d端zenli yard脹ma ihtiyac脹 vard脹r. Bu 巽er巽evede bu gruplara y旦nelik hedefleme mekanizmalar脹 kullan脹lmaktad脹r. Ekonomik kalk脹nma ve gelimede pay sahibi olamayanlar, yal脹 ve 旦z端rl端ler gibi gruplar脹 hedef alan kamu harcamalar脹 ile yoksullukla m端cadele edilebilir.
  • 17. Literat端rde yoksullar脹n yaam kalitesini y端kseltmeyi ama巽layan iki t端r kamu harcama y旦ntemi vard脹r. Yoksulluk ile m端cadele programlar脹 巽er巽evesinde yap脹lacak kamu harcamalar脹 ya yard脹m kategorilerini belirleyecek ekilde (hedefleyerek) geni olarak, ya da yard脹m yap脹lacak kiileri hedefleyerek dar olarak ger巽ekletirilebilir. Geni kapsaml脹 hedefleme uygulamalar脹nda dorudan yoksullara ulamak ama巽 deildir. Bunun yerine yoksullar i巽in 旦nemli olan eitim, sal脹k, sosyal hizmetler, k脹r b旦lgelerinin iyiletirilmesi ve benzer konularda yap脹lan h端k端met harcamalar脹n脹n artt脹r脹lmas脹 旦nerilir. Dier taraftan dar kapsaml脹 hedeflemede ise belli yoksul gruplar脹n yap脹lan h端k端met harcamas脹ndan faydalanmas脹 hedeflenir. rnein yeni doanlar脹n izlenmesi ve a脹lar脹n脹n tamamlanmas脹; annelere yiyecek kuponlar脹n脹n verilmesi; eitimin devam脹 i巽in nakit yard脹mlar脹 bu gruba girmektedir.
  • 18. Hedefleme mekanizmas脹; en yoksul kesim ile yoksul olmayan kesimi birbirinden ay脹rt edebilme 旦zelliidir. Hedef kitleye ulamak i巽in kullan脹lan y旦ntemlerin ve ara巽lar脹n t端m端ne hedefleme mekanizmas脹 denilmektedir. Her sosyal yard脹m uygulamas脹nda olduu gibi NTde de en kritik nokta; yard脹m program脹 i巽in ayr脹lan b端t巽e ile m端mk端n olduunca daha geni yoksul kitleye ulamak (Rawlings, Briere, 2006: 13), ihtiya巽 sahiplerinin refah d端zeylerini art脹rmak, hayat脹n脹 kolaylat脹rmak ve etkin bir ekilde soruna 巽旦z端m bulmakt脹r. Pek 巽ok 端lkede yoksulluktan en 巽ok etkilenen en yoksul kesime 旦ncelikli, h脹zl脹 ve doru bir ekilde yard脹m yap脹lmas脹n脹 salamak ve program脹n etkinliini art脹rmak i巽in hedefleme mekanizmalar脹 kullan脹lmaktad脹r.
  • 19. Mevcut b端t巽e a巽脹s脹ndan bak脹ld脹脹nda etkin bir hedefleme mekanizmas脹n脹n kullan脹lmas脹 ile sosyal yard脹m program脹n脹n verimliliin artmas脹 yani sabit bir b端t巽eden en yoksul kiinin yarar脹n脹n artmas脹 salanabilmektedir. Hedefleme mekanizmas脹n脹n ortak amac脹n脹n daha az maliyetle daha etkin ve doru bir bi巽imde yoksul ve yoksul olmayan kesimi birbirinden ay脹rmak olduu s旦ylenebilir (Coady, Grosh, Hoddinott, 2003
  • 20. Bunun yan脹 s脹ra 端lkelerin 旦ncelikleri ve ama巽lar脹 dorultusunda hedef kitleye ulamak i巽in kullan脹lan hedefleme mekanizmalar脹 端lkeden 端lkeye farkl脹l脹k g旦stermektedir. Tasarlanan program脹n i巽erii, s端resi, maliyeti, hedeflenen grubun hacmi ve demografik 旦zellikleri bak脹m脹ndan farkl脹l脹klar olaca脹 i巽in 端lkelerin se巽tikleri hedefleme mekanizmalar脹 da 巽eitlilik g旦stermektedir. Buradaki en 旦nemli nokta; hangi hedefleme mekanizmas脹 se巽ilirse se巽ilsin yard脹mdan yararlanacak kiiler belirlenirken verilecek kararlar脹n objektif ve bilimsel bir yakla脹mdan hareket etmesi gerektiidir.
  • 21. Hedeflemenin dar ya da geni kapsaml脹 olmas脹n脹n yoksullar a巽脹s脹ndan avantajlar脹 ve dezavantajlar脹 vard脹r. Yoksulluk ile baar脹l脹 bir m端cadele i巽in geni kapsaml脹 bir hedefleme ile sosyal yard脹m harcamalar脹n脹n planlanmas脹 ve dar kapsaml脹 hedefleme ile de belli yoksul gruplara nakit, artl脹 nakit ve ayni yard脹mlar脹n ger巽ekletirilmesi 旦nerilmektedir (Van de Walle, 1998). Geni hedeflemeye y旦neltilen en 旦nemli eletiri, bu y旦ntemin yoksulluk ile m端cadele i巽in pahal脹 bir y旦ntem olmas脹d脹r. Yoksulluun 巽ok fazla olduu 端lkelerde yoksullar aras脹nda yoksulluun derecesinde farkl脹l脹klar vard脹r. Burada 旦nemli olan en fakire ilk 旦nce yard脹m脹n yap脹labilmesidir. Dar kapsaml脹 hedeflemede ise en b端y端k sorun y旦netimsel maliyetlerdir. Dier taraftan baz脹 fayda sahipleri, yard脹mlardan yararlanabilmek i巽in davran脹lar脹n脹 deitirebilirler ya da fayda sahibi olabilmek i巽in yanl脹 beyanda bulunabilirler. Literat端rdeki genel g旦r端e g旦re dar hedefleme yap脹larak toplumdaki yoksullar脹n ihtiya巽lar脹na y旦nelik d端zenlenen yoksullukla m端cadele programlar脹, yoksulluu azaltmada hem etkin hem de g旦rece az maliyetli olmaktad脹r. Fakat her iki hedefleme y旦ntemi yoksulluu azaltmakta baar脹l脹 olsa da yoksulluu tamamen ortadan kald脹ramaz.
  • 22. Yoksulluk ile m端cadele amac脹 ile hedef gruba (旦zellikle yoksullara), 巽eitli artlar脹n yerine getirilmesi koulu ile yap脹lan 旦demelere artl脹 nakit transferi ad脹 verilmektedir. lkemizde ilk旦retim 巽a脹ndaki 旦rencilerin okula devam etmesi ve okul 旦ncesi 巽ocuklar脹n a脹lar脹n脹 yapt脹rmalar脹 i巽in ailelerine nakit 旦denmesi bu uygulamalara 旦rnek g旦sterilebilir. artl脹 nakit transferleri iki amaca hizmet etmektedir: Hem yoksullara finansal destek salayarak yoksulluk ile m端cadele edilmekte, hem de temel sal脹k ve eitim hizmetlerinin kullan脹lmas脹 yayg脹nlat脹r脹lmaktad脹r. B旦ylelikle yoksul kesiminin m端mk端n olan en iyi sal脹k ve eitim hizmetini almas脹 tevik edilerek, beeri sermayenin iyilemesi y旦n端nde politikalar izlenmektedir.
  • 23. NTde hedefleme mekanizmas脹 kullan脹larak devlet taraf脹ndan salanmakta olan eitim ve sal脹k hizmetlerinden yararlanamayan, toplumda ekonomik oklara kar脹 a巽脹k olan ve sosyal d脹lanma riski ile kar脹 kar脹ya kalan en yoksul kesim tespit edilmektedir. Genel anlamda NTnin hedef kitlesi en yoksul kesiminden oluuyor olsa da hedef gruplar 端lkenin karakteristik yap脹s脹na, sosyo ekonomik durumuna ve ihtiya巽lar脹na g旦re deiim g旦stermektedir. Ortak olan tek nokta ger巽ekten ihtiya巽 sahibi olan kiilerin hedef grubun i巽inde yer almas脹n脹 salayacak y旦ntemin bulunmas脹d脹r. Beeri sermayedeki her iyileme ise uzun d旦nemde ekonomik b端y端meye katk脹da bulunmaktad脹r. zellikle Latin Amerika ve Asya 端lkelerinde artl脹 nakit transferleri yap脹l脹rken pek 巽ok hedefleme metodu kullan脹lmaktad脹r.
  • 24. Hedefleme mekanizmalar脹 Alternatif hedefleme mekanizmalar脹 端巽 bal脹k alt脹nda tan脹mlanabilir: Bireysel ya da hanehalk脹 deerlendirmesi, Grup hedefleme ve zdeerlendirme. yoksulluk ile m端cadelede en fazla etkinlii elde edebilmek i巽in bu y旦ntemlerin bir bilekesinin kullan脹lmakta olduunu ileri s端rerler.
  • 25. Bireysel ve / veya Hanehalk脹 Deerlendirmesi Bireyin ve / veya hanehalk脹n脹n sosyal yard脹mdan yararlanmak i巽in uygun olup olmad脹脹n脹n karar脹n脹n verilmesi i巽in bireyin ve / veya hanenin sahip olduu imkanlar脹n脹n dorudan tespitinin yap脹lmas脹d脹r. Bireysel ve / veya Hanehalk脹 Deerlendirmesi yakla脹m脹nda ilk olarak hedef kitle bilgilerine ulamak i巽in 端lkedeki farkl脹 hanelere ait veriler toplanmaktad脹r. Yoksul kesimin say脹ca 巽ok ve belirli b旦lgelerde ya脹yor olmas脹 durumunda hanehalk脹 temelinde yap脹lan anket 巽al脹malar脹 ile aksi durumda ise bavuru esas脹na dayanan y旦ntemler izlenerek veri toplama ilemi ger巽ekletirilmektedir. Ard脹ndan toplanan bu verilerin girileri yap脹lmakta ve veri taban脹 oluturulmaktad脹r. Yard脹m program脹n脹n ihtiya巽lar脹 dorultusunda veri taban脹 haz脹rlama ilemi tamamland脹ktan sonra yard脹m脹 almaya hak kazanacak kiilerin dier bavuru sahiplerinden ayr脹lmas脹n脹 salayacak belirleyici kriterler oluturulmaktad脹r. Veri taban脹ndaki kiilerin verileri dier hane halklar脹n脹n bilgileri ile k脹yaslanmakta ve bunun sonucunda ortaya 巽脹kan eik deerlerine g旦re bir karar verilmektedir.
  • 26. Bireysel ve/veya Hanehalk脹 Deerlendirmesi muhta巽l脹k kriterlerinin belirlenmesinde (Coady, Grosh, Hoddinott, 2003:14); Dorulanm脹 聴mkan Testi, 聴mkan Testi, Temsili 聴mkan Testi, Toplum Tabanl脹 Hedefleme gibi y旦ntemler kullan脹lmaktad脹r. Bu istatistik y旦ntemlerin biri ya da karmas脹 kullan脹larak belirlenen eik deerleri ve yap脹lan muhta巽l脹k deerlendirmesi sonucunda hak sahibi kiiler listelenmektedir. Ard脹ndan hak sahibi kiilere ne kadar 旦deme yap脹laca脹, ne kadar s端re ile bu yard脹m脹n salanaca脹 gibi programa y旦nelik tasar脹m noktalar脹 ve gelecek planlamalar脹 yap脹lmaktad脹r.
  • 27. Dorulanm脹 聴mkan Testi; bireye / haneye ait t端m gelir ve t端ketim (harcama) bilgilerinin toplanmas脹, bu bilgilerin ba脹ms脹z kaynaklardan (maa bordrosu, vergi kay脹tlar脹 vb.) teyit edilmesi ve dier haneler veya kiilerin bilgileri ile kar脹lat脹r脹lmas脹 eklinde yap脹lan deerlendirmedir Sosyal yard脹mlardan yararlanacak kesimin belirlenmesinde en faydal脹 yol bu y旦ntem olsa da bilgilerin resmi kay脹t alt脹na al脹nmas脹n脹n zorluu, bilgilerin kontrol端n端 salayan idari / y旦netimsel s端re巽lerin zay脹f kalmas脹, bu y旦ntem i巽in kurulum giderlerinin y端ksek olmas脹, kiilerin gelirlerini bir巽ok kaynaktan sal脹yor olmas脹 ve / veya kay脹t d脹脹 ekonominin yayg脹n olmas脹 gibi bir巽ok nedenden dolay脹 gelimekte olan 端lkelerde bu y旦ntem yayg脹n deildir (Castaneda, 2005). Teorik a巽脹dan doru bir yakla脹m gibi g旦r端nse de pratik a巽脹dan 巽ok maliyetli olmaktad脹r. 聴mkan Testi; bireye / haneye ait neredeyse t端m gelir ve t端ketim bilgilerinin toplanmas脹, bu bilgilerin ba脹ms脹z kaynaklardan teyit edilmesi ve eer bilgiler resmi kaynaklardan dorulanam脹yor ise haneden bu bilgileri teyit edecek belgelerin ibraz edilmesine gerek duyan bir deerlendirmedir. Ekonomik faaliyetlerin belgelenmesinin zor olmad脹脹 端lkelerde uygulanmas脹 kolayd脹r.
  • 28. Temsili 聴mkan Testi Sosyal yard脹mlardan faydalanmak isteyen bireyin / hanenin belirlenmesinde, sahip olunan yaan脹lan konut t端r端, konut kolayl脹klar脹, hanedeki 巽al脹abilir fert say脹s脹, hanehalk脹n脹n eitim durumu gibi kolayl脹kla g旦zlemlenebilen 旦zelliklerin puanlanmas脹 ile elde edilen bir toplam not belirlenir. Bu deerlendirmeden elde edilen not belli bir eik deer ile kar脹lat脹r脹larak bireyin / hanenin hak sahibi olma durumu belirlenir. Hanehalk脹 anketlerinden elde edilen veriler kullan脹larak ger巽ekletirilen regresyon analizi ile hanenin sahip olduu / olmad脹脹 her 旦zellik i巽in bir a脹rl脹k belirlenir. Genellikle bireyin doldurduu bavuru formundaki bilgiler, hane ziyaretleri ile teyit edilir. Gerekli g旦r端ld端端 durumlarda sahip olunan gelirin ya da servetin belgelenmesi istenir. 聴mkan testine k脹yasla, temsili imkan testi daha az bilgi ister; geliri dorudan 旦l巽memektedir. Fakat uygulamas脹 旦zellikle bilgisayar becerisi olan personel ve teknoloji gerektirir. Ayr脹ca hak sahiplerini belirlemeye y旦nelik form端l sadece bir tahminden ibarettir. Hanehalk脹n脹n durumundaki iyilemeleri her zaman ifade edemeyebilir ya da ekonomik krizlerde ortaya 巽脹kan genel durumu ifade edemeyebilir. Ekonomik gelimilik d端zeyi mekansal farkl脹l脹klar g旦steren 端lkelerde, b端t端n 端lke i巽in tek bir form端l端n kullan脹lmas脹 doru olmayabilir. Bu durumda ekonomik gelimilik d端zeyleri dikkate al脹narak farkl脹 b旦lgeler i巽in farkl脹 form端ller gelitirilebilir.
  • 29. Toplum - Tabanl脹 Hedefleme Toplumda bir grup ya da toplum lideri, o toplumda kimin yard脹mdan faydalanmas脹 gerektiine karar verir. rnein Okul m端d端r端 ya da Okul Aile Birlii bakan脹 o okulda hangi 旦rencilerin yard脹m almas脹 gerektiine karar verir veya k旦ylerde k旦y muhtar脹 ya da ihtiyar heyeti hangi hanenin yard脹m almas脹 gerektiini belirler. Bu y旦ntemin temel fikri bir toplumda yaayan bireylerin o toplumun yaam artlar脹 hakk脹nda, o toplumun d脹脹ndakilere g旦re daha fazla bilgi sahibi olduudur. Hanelerin yaam koullar脹 hakk脹ndaki yerel fikir daha ger巽ek巽i ve daha az maliyetli bir k脹stast脹r. 聴mkan testlerine k脹yasla uygulamas脹 daha kolayd脹r; b端rokratik ilem daha azd脹r; daha az personele ihtiya巽 vard脹r. Bu hedefleme y旦nteminde s端bjektif kararlar ortaya 巽脹kma olas脹l脹脹 y端ksektir.
  • 30. Grup Hedeflemesi Belirlenmi bir gruptaki (kategorideki) b端t端n bireylerin yard脹m almas脹n脹 旦ng旦r端r. rnein isizler, 65 ya 端st端ndeki vatandalar, belli bir b旦lgede yaayanlar gibi. Buradaki en 旦nemli unsur grubun bireysel ya da haneye ait yoksullukla ilgili olan 旦zelliklerini tan脹mlamakt脹r. Genellikle aa脹daki kategoriler kullan脹lmaktad脹r. Corafi Hedefleme Fayda sahiplii olman脹n k脹stas脹 belli bir corafi b旦lgede ikamet ediyor olmakt脹r. Yoksulluun belli b旦lgelerde youn olduu, b旦lgeleraras脹 yaam standard脹nda farkl脹l脹k olduu durumlarda, yoksulluk haritalamas脹 ile belirlenen b旦lgelerde uygulanabilir. En 旦nemli avantaj脹 uygulamas脹n脹n 巽ok kolay olmas脹d脹r. Y旦netimsel ve b端rokratik maliyeti azd脹r. Fakat yoksulluk mekansal olarak youn deil ise etkili olmas脹 zordur. Sosyal yard脹mlar脹n yap脹ld脹脹 b旦lgelere, dier b旦lgelerden g旦巽 ihtimali y端ksektir. Demografik Hedefleme Baz脹 bireylerin kendi demografik 旦zellikleri, ya, cinsiyet, etnik kimlik gibi nedenleri ile yoksullua daha yatk脹n olmas脹 fikrinden domutur. Ya: Belli bir ya grubundakilere yard脹m yap脹lmas脹 hedeflenmitir. rnein okul 巽a脹ndaki 巽ocuklar i巽in eitim yard脹m脹; 巽ocuklar i巽in sal脹k yard脹m脹; yal脹l脹k ayl脹脹 gibi. Cinsiyet: Einden ayr脹lm脹 ya da eini kaybetmi kad脹nlara yap脹lan yard脹mlar; k脹zlar脹n okula g旦nderilmedii 端lkelerde k脹zlar脹n eitimini tevik etmek i巽in verilen artl脹 nakit transferleri 旦rnek olarak verilebilir. Demografik hedefleme y旦netimsel olarak basittir ve b端rokratik ilem azd脹r. Fakat 巽ocuklar ve yal脹lar genellikle kalabal脹k ailelerde yaarlar ve bu ailelerde birden fazla yetikin gelir getiren bir ite 巽al脹abilir. Ya da ei 旦lm端 bir han脹m脹n b端y端k bir serveti olabilir. Bu durumda yard脹m amac脹na hizmet etmemi olur. Bu nedenle demografik 旦zellikler ile servet aras脹ndaki ilikinin y端ksek olduu 端lkelerde kullan脹lmas脹 daha uygundur.
  • 31. zdeerlendirme Bu hedefleme programlar脹 asl脹nda herkese a巽脹kt脹r. Fakat yoksullar脹n bu programlara bavurmalar脹 tevik edilir. Bu programlar 旦yle d端zenlenir ki, bu programdan faydalanan yoksullar, yoksul olmayanlara g旦re daha y端ksek bir kazan脹m elde ederler. rnein d端端k 端cret uygulamas脹 sadece ie 巽ok ihtiyac脹 olup baka bir alternatifi olmayanlar脹n istihdam脹na y旦neliktir. Fakat yoksul olmayanlar脹n bu uygulamadan kazan脹mlar脹 olmaz. Bir baka 旦rnek vermek gerekirse, d端端k kaliteli bulgur ya da pirincin ihtiya巽 sahiplerine da脹t脹lmas脹 ya da yard脹m yap脹lacak merkezlerin 旦zellikle fakirlerin yaad脹脹 yerlerden se巽ilmesi 旦z deerlendirme i巽in iyi birer uygulama olmaktad脹r.
  • 32. HEDEFLEME MEKAN聴ZMALARININ LKE UYGULAMALARI ou azgelimi 端lkeler, yoksulluu azaltmak i巽in son birka巽 y脹ld脹r 巽ok say脹da b端y端k 旦l巽ekli yoksulluk kar脹t脹 programlar balatm脹t脹r. Bunun yan脹nda, bir巽ok az gelimi 端lkede mali k脹s脹tlamalar ve politika deiikliklerine bir tepki olarak son yirmi y脹lda yoksulluun azalt脹lmas脹 ve programlar脹n etkinliini art脹rmak i巽in deiik hedefleme mekanizmalar脹 ger巽ekletirilmitir. Her 端lke farkl脹 sosyo-ekonomik koullara sahip olduu ve farkl脹 yard脹m kategorilerine 旦ncellik verdii i巽in, kullan脹lan hedefleme mekanizmas脹, yard脹m uygulayan 端lkenin sosyolojik, ekonomik ve corafi 旦zelliklerine g旦re 巽eitlilik g旦sterebilmektedir. Kullan脹lan y旦ntem ne olursa olsun, pek 巽ok 端lkede fayda sahibi olacak hedef kitlenin belirlenmesinde, sosyo-ekonomik g旦stergeler 脹脹脹nda bilimsel 巽al脹malara dayal脹 olarak oluturulan puanlama form端lleri yayg脹n olarak kullan脹lmaktad脹r. B旦ylelikle, hedef kitlenin se巽iminde effafl脹脹n ve objektifliin salanmas脹 m端mk端n olacakt脹r. .
  • 33. Bu y端zden, temsili imkan testi daha basit yard脹m testlerine g旦re 巽ok daha geni bir amaca hizmet anlam脹na gelir. Edinilen tecr端beler ve yap脹lan arat脹rmalar ile yoksulluu azaltmak i巽in gelecekte yap脹lacak sosyal m端dahaleler hedeflemeyi kolaylat脹racakt脹r. 端nk端, yoksulluu 旦nlemek ve yoksul olanlar脹 belirlemek temsili imkan testi ile daha az maliyetli hale gelmektedir. Bu hedefleme m端dahaleleri makroekonomik politika reformlar脹n ger巽eklemesi ve 旦zellikle ekonomik b端y端me ve bireylerin refah脹 i巽in 旦nem arz etmektedir.
  • 34. Farrington vd. (2007)nin 巽al脹mas脹nda Kambo巽ya, Hindistan ve Etiyopya 端lkeleri i巽in nakit transferlerinin dier transferler ile kar脹lat脹rmas脹 yap脹lm脹t脹r. Ayr脹ca, nakit transferlerin tercih edildii alanlar ile en iyi hedeflemenin nas脹l yap脹lmas脹 gerektii 端zerinde incelemeler ger巽ekletirilmitir. Elde edilen sonu巽lara g旦re, Kambo巽yada yap脹lan nakit transferler, sosyal ekonomik koullara bal脹 olarak ve otomatik hedeflemeye (bireyin / hanenin bavurusu olmaks脹z脹n) g旦re yap脹lmal脹d脹r. Etiyopya i巽in ise, corafi hedefleme, sosyal ve ekonomik artlara g旦re ve otomatik olarak yap脹lan hedeflemelerin en etkin hedefleme y旦ntemi olduu g旦zlemlenmitir. Hindistan i巽in ise, sosyal ekonomik artlara ve otomatik hedeflemeye bal脹 corafi hedefleme yap脹lmal脹 ancak bunun 巽al脹ma g端c端ne bal脹 olmadan yap脹lmas脹 halinde nakit transferlerinin daha 巽ok tercih edilecei sonucuna var脹lm脹t脹r. 巽 端lke i巽in de otomatik hedeflemenin 旦nemli olduu fakat bunun otomatik olarak ileyemedii g旦r端lm端t端r.
  • 35. Muller ve Bibi (2008) Tunusta yoksulluk kar脹t脹 olarak kullan脹lan programlar脹 incelemilerdir. Yoksullara yap脹lan yard脹mlar脹n b端t巽e i巽indeki y端k端 nedeniyle, bir巽ok h端k端met, hedeflemenin olmad脹脹 ya da genel olarak daha a巽脹k hedefi olan g脹da s端bvansiyonlar脹 gibi y旦ntemlere y旦nelmilerdir. Yoksulluk kar脹t脹 olarak kullan脹lan yard脹mlar脹n, yerinde kullan脹labilmesi i巽in regresyon analizi ile hedefleme yap脹lmas脹na 巽al脹脹lm脹t脹r. Bu 端lke verileri kullan脹larak temsili imkan kriterinin fiyat s端bvansiyonlar脹 g旦re daha anlaml脹 ve ger巽ek巽i bir alternatif olduunu ve toplumda meydana gelebilecek sosyal patlama ve huzursuzluklara da bir 旦nlem olaca脹n脹 ifade etmilerdir. Ger巽ekten de, bu t端r hedeflemelerin yoksullara daha faydal脹 olduu g旦zlemlenmitir. Bununla beraber, imkan testi, genel olarak yap脹lan fiyat s端bvansiyonlar脹na k脹yasla b端t巽eye daha az y端k getirmektedir.
  • 36. Baker ve Grosh (1994) Venezuela, Meksika ve Jamaika i巽in hanehalk脹 verileri kullan脹larak yoksullara yap脹lacak transferlerde corafi hedeflemenin daha yararl脹 bir mekanizma olduunu g旦stermilerdir. Hedeflemenin olmad脹脹 ya da genel olarak g脹da s端bvansiyonlar ile kar脹lat脹rma yap脹ld脹脹nda corafi hedefleme ile yoksulluun 旦nemli 旦l巽端de azald脹脹 g旦r端lm端t端r. Corafi hedeflemede, corafi b旦lgenin seviyesi hedefleme sonu巽lar脹 端zerinde 旦nemli bir etkiye sahip g旦r端nmektedir. Meksika ile ilgili olarak, daha dar bir corafi b旦lge tan脹mlanm脹t脹r. Yap脹lan dar b旦lge hedeflemesi Meksikada yoksulluu b端y端k 旦l巽端de azaltm脹t脹r. Hanehalk脹 verileri kullan脹larak Jamaika i巽in yap脹lan sim端lasyonda hedeflemenin, hedeflemenin olmad脹脹 fiyat s端bvansiyonu durumuna g旦re daha iyi sonu巽lar 端rettii g旦r端lm端t端r.
  • 37. Tekleselassie ve Johnstone (2004) Afrika k脹tas脹 端lkeleri i巽in imkan testi kullanarak nakit yard脹mlar脹n脹n y端ksek旦retime da脹t脹lmas脹n脹 incelemilerdir. 聴mkan testi, eitim yard脹mlar脹n脹 ihtiya巽 sahiplerine veya tahmini 旦deme g端c端ne dayanarak da脹tmak i巽in kullan脹lan yollardan biridir. rnein, bir巽ok Afrika 端lkesinin gelirleri hem d端端k hem de gizli veya k脹smen ayni olarak g旦r端lmektedir. Bu nedenle olas脹 nakit yard脹mlar脹n脹n y端ksek旦retime da脹t脹lmas脹n脹 ve ayn脹 zamanda bir巽ok ailenin hakk脹 olan yard脹mlardan faydalanmas脹n脹 engellemektedir. Gelimekte olan bir巽ok 端lkede tamamlay脹c脹, gizlenmesi zor ve kolayca g旦zlemlenebilen g旦stergeler olan 脹rk, kabile, etnik k旦ken, velinin eitim durumu, orta okula devam eden 旦renci, otomobil sahiplilii gibi g旦stergeler kullan脹lmaktad脹r.
  • 38. Hodges vd. (2007) Moolistan脹n artl脹 nakit program脹n脹n (Child Money Program), ne 旦l巽端de daha ekonomik, verimli ve s端rd端r端lebilir bir ekilde yoksulluun azalt脹lmas脹na ve 巽ocuklar脹n yaam seviyelerinin iyiletirilmesine katk脹da bulunduunu analiz etmektedir. Bu 巽al脹madan elde edilen sonu巽lara g旦re; hedeflenen program脹n, asl脹nda ihtiyac脹 olmayan kesimlere yarad脹脹 ve as脹l yararlanmas脹 gereken kesimin bu program脹n d脹脹nda kald脹脹 g旦r端lm端t端r. Bunun en 旦nemli sebebi de programda kullan脹lan temsili imkan testi ve uygulamadaki problemler olmutur.
  • 39. Bigman vd. (1999) Burkina Faso i巽in yapt脹klar脹 巽al脹mada yoksulluk kar脹t脹 programlar脹 ve ger巽ekleecek olan yard脹m programlar脹n脹n etkinliini belirlemek i巽in bir model gelitirmeye 巽al脹m脹lard脹r. Bu modelin amac脹, 3871 k脹rsal ve kentsel alanda yoksulluu belirleyen fakt旦rleri a巽脹klamak ve yoksulluun mekansal da脹l脹m脹n脹 ve haritalama ile g旦sterimini salamakt脹r. Yap脹lan sim端lasyon analizi sonucunda k旦y d端zeyinde yap脹lacak hedeflemenin b旦lgesel d端zeyde yap脹lacak hedeflemeden daha etkili olduu ve daha 巽ok yoksula ula脹ld脹脹 sonucuna var脹lm脹t脹r.
  • 40. T端rkiyede ise Karakoyun ve Erdal (2009) Ayd脹n 聴linde eitim ve sal脹k alan脹nda artl脹 nakit transferi (NT) uygulamas脹n脹n etkisini deerlendirmiler. Bunun i巽in, yap脹lan eitim ve sal脹k yard脹mlar脹n脹n sonu巽lar脹n脹 deerlendirmek amac脹yla, yararlan脹c脹lar ile anket 巽al脹mas脹 yap脹lm脹t脹r. Anket sonu巽lar脹na g旦re, NT yard脹mlar脹n脹n 巽ocuk yoksulluunu azaltmada, 旦zellikle k脹z 巽ocuklar脹n脹n okula kay脹t ve devam脹n脹n salanmas脹nda, sal脹k ile ilgili g旦stergelerin iyilemesinde ve kad脹n脹n aile i巽indeki konumunun g端巽lenmesinde 旦nemli rol oynad脹脹 g旦r端lm端t端r.