際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Op zoek naar een
quantumbeschrijving van de
      zwaartekracht




      Marcel Vonk (UvA)
     Viva Fysica, 1 februari 2013
Quantumzwaartekracht
Licht is een golfverschijnsel.




Dit zien we bijvoorbeeld aan het feit
dat licht interferentie vertoont.
                                    2/23
Quantumzwaartekracht
    Maar licht lijkt ook uit
    deeltjes te bestaan!




    Hoe kunnen we begrijpen
    dat licht beide
    eigenschappen heeft?
                                3/23
Quantumzwaartekracht
Max Born (1924): de golven moeten
worden gezien als kansverdelingen,
die zeggen hoe groot de kans is om
een deeltje ergens te vinden.

kleine kans            grote kans




                                 4/23
Quantumzwaartekracht
Gevolg: een quantumdeeltje lijkt elk
mogelijk traject af te leggen.




De wiskunde wordt daardoor flink
lastig!
                                   5/23
Quantumzwaartekracht
Richard Feynman vond in 1948 een
betrekkelijk eenvoudige manier om die
wiskunde te doen.




               Feynmandiagrammen
                                 6/23
Quantumzwaartekracht
Probleem: Feynmandiagrammen
bevatten punten (van grootte 0) waar
de interactie plaatsvindt




en dit leidt tot oneindigheden in de
uitkomsten!
                                   7/23
Quantumzwaartekracht
Voor drie van de vier natuurkrachten
kunnen we dit probleem oplossen.




           Renormalisatie
                                  8/23
Quantumzwaartekracht
De vierde kracht is de zwaartekracht.




Op grote schaal wordt deze kracht
enorm goed beschreven door de
algemene relativiteitstheorie.
                                    9/23
Quantumzwaartekracht
Maar op kleine schaal blijkt de
renormalisatieprocedure voor
zwaartekracht niet te werken.




De oneindigheden blijven hardnekkig
aanwezig!
                                  10/23
Quantumzwaartekracht
Een mogelijke oplossing werd
gevonden in de jaren 80,
voortbouwend op werk uit 1968.




           Snaartheorie!         11/23
Quantumzwaartekracht
Als we aannemen dat elementaire
deeltjes snaren zijn, zijn er geen
oneindigheden meer.




                                     12/23
Quantumzwaartekracht
Met dit idee kunnen we inderdaad de
zwaartekracht beschrijven.


                       

Als bonus krijgen we ook allerlei extra
krachten die lijken op de andere drie.
                                    13/23
Quantumzwaartekracht
Bijkomend probleem: in de meest
natuurlijke beschrijving heeft
snaartheorie 10 dimensies.




                                  14/23
Quantumzwaartekracht
Oplossing: we kunnen deze dimensies
oprollen.




Maar dit kan op enorm veel manieren,
die elk leiden tot andere natuurwetten.
                                   15/23
Quantumzwaartekracht
Is snaartheorie juist, en kunnen we er
wel iets mee?




Betere vraag: waarom werkt de
theorie, en wat kunnen we leren?
                                   16/23
Quantumzwaartekracht
Op zoek naar algemene lessen die de
snaartheorie ons leert.




Een belangrijke les is het holografisch
principe.
                                    17/23
Quantumzwaartekracht
Er is vaak een dualiteit tussen
theorie谷n met zwaartekracht en
theorie谷n zonder zwaartekracht.




vaak in een verschillend aantal
dimensies.
                                   18/23
Quantumzwaartekracht
Moeilijke berekeningen aan 辿辿n kant
zijn vaak erg makkelijk aan de andere
kant.




Toepassing: gecondenseerde materie.
                                  19/23
Quantumzwaartekracht
Minstens even interessant: we kunnen
zelfs zonder gedetailleerde theorie
vragen over quantumzwaartekracht
beantwoorden.




Bijvoorbeeld: informatieparadox
                                  20/23
Quantumzwaartekracht
Uiteindelijk leidt dit tot een heel nieuw
beeld van wat de zwaartekracht
eigenlijk is.




                                      21/23
Quantumzwaartekracht
Kortom: nog geen volledige theorie
van de quantumzwaartekracht




maar door de snaartheorie en
soortgelijke idee谷n leren we dagelijks
nieuwe dingen!
                                     22/23
Quantumzwaartekracht
          Vragen?




      Binnenkort ook:
   www.quantumuniverse.nl
                            23/23

More Related Content

Op zoek naar een quantumbeschrijving van de zwaartekracht