際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Wonen is een zoektocht naar de bevrediging van verschillende behoeften. Beginnend
bij elementaire basisbehoeften, trapsgewijs evoluerend naar complexe, diep
psychologische noden. Deze kunnen in elkaars verlengde liggen, complementair zijn,
of net immer in strijd.
Abraham Maslows Piramide van behoeften1
kan als illustratie worden ingezet ter
indicatie hiervan. Dit veelzijdige model kent zijn oorsprong in een psychologie-
context, maar is inzetbaar in een resem sectoren en is des te relevant.
Ze bestaat erin, een hi谷rarchische volgorde op te lijsten die, in volgorde van
belangrijkheid, de centrale behoeften van de mens beschrijft. We kunnen dit model
toepassen in het schetsen van de huidige tendensen en behoeftes in een woon-
context. Dit in het achterhoofd houdend, kunnen verschillende zwaartepunten ook
vastgesteld worden die samen de tevredenheid over het wonen in het algemeen
vormen.
Wonen en woningbouw zijn onderwerpen die erg onderhevig zijn aan verandering en
die bovendien, een van de weinige, dermate relevant zijn voor zo goed als de ganse
maatschappij. Iedereen heeft de elementaire behoefte voor onderdak en een
bepaalde mate van comfort. Nog voor er maar 辿辿n stap gezet wordt in de zoektocht
naar een behoeftebevredigende oplossing voor dit probleem, moeten al bepalende
keuzes gemaakt worden. Kopen of huren? Misschien bouwen? Sleutel op de deur of
een verbouwing?
Concreet valt op te merken dat door schaarste van bouwgrond, kosten-drukking en
een algemeen gebrek aan tijd, steeds meer gekozen wordt voor sleutel-op-de-deur
oplossingen2
. Er is vertrouwen in de expertise van ontwikkelaars. Sinds 2006 is een
stijging op te merken van 15% in de keuze voor deze oplossing. Daarnaast wordt
nieuwbouw moeilijker en vooral duurder door de verhoogde energie-eisen. 3
De gemiddelde kostprijs voor nieuwbouw is gestegen van 284000  in 2007 naar
377000  vandaag. Dit is ingrijpend en schrikt af. Zeker voor jongere mensen.
Vooral deze jongere generatie begrijpt dan ook de noodzaak kleiner te moeten
wonen. Appartementen worden interessanter. Hoewel ze ook 18% duurder zijn dan
in 2008, is dit voor velen de enige leefbare optie. Deze koers is al even ingezet maar
zal ongetwijfeld nog op hogere toeren komen te draaien. In de jaren 80 kende een
gemiddeld appartement een oppervlakte van 125 m族; vandaag is dat de helft, met
67m族4
. Creativiteit, effici谷ntie en pragmatiek zijn hier sleutelwoorden.
Wereldwijd staat bij architectenbureaus het vraagstuk: Hoe optimaal gebruik maken
1
http://psychclassics.yorku.ca/Maslow/motivation.htm
2
http://netto.tijd.be/vastgoed/Vlaming_kiest_steeds_meer_voor_sleutel_op_de_deur.9737121-
1625.art?ckc=1
3
Nieuwbouw volgend jaar duurder door energie-eisen  De tijd 10/10/15
4
http://www.tijd.be/nieuws/archief/Vlaming_ruilt_huis_voor_kleiner_appartement.9683464-1615.art?ckc=1
van minder ruimte?, steevast centraal. De tot de verbeelding sprekende
voorbeelden zijn er al. Vooral in metropolen New York en Tokyo, waar de prijzen
astronomisch zijn. Ruimte wordt hier als een zeldzame grondstof gezien.
Wat schaars is krijgt waarde. Met de globale verstedelijking als drijvende kracht en
mega-trend, verspreidt deze problematiek zich mondiaal. De aantrekking van de stad
als centrum van opportuniteit, ontmoeting en ontplooiing kent geen weerga. In 2030
woont 60% van de wereldbevolking in een verstedelijkt gebied5
. Stof tot nadenken.
Woondichtheid en verstedelijking zijn subjecten die sterk verweven zijn met het
thema mobiliteit. H辿t punt dat bovenaan de lijstjes van overheden, planners en
stedenbouwkundigen prijkt. Belgi谷 bengelt hier op dit vlak ook onderaan de lijst.
Brussel als file-hoofdstad van Europa. De gevolgen laten zich voelen in de welvaart,
het welzijn en een combinatie van beide. Bedrijven ontvluchten de fileknooppunten6
wat leidt tot een sprawl, die net haaks staat op de vaak uitgesproken noodzaak voor
verdichting7
. Dit nijgt naar kortetermijn-oplossingen. De Belgen presteerden het in
2015 om gezellig samen 1200 uur in de file te staan. Dat zijn 50 dagen. Verloren tijd
voor de deelnemers van de congestie, de bedrijven die de bestemming van de ritten
vormen en niet te vergeten, de lucht die we met zijn allen toch best nodig hebben.
De situatie is echter nooit helemaal zwart, hooguit grijs. Een bepaalde sector die de
laatste jaren astronomische groeicijfers kan voorleggen bewijst dat de behoefte om
het anders te doen in stijgende lijn zit. De plooifiets kan niet snel genoeg
geproduceerd worden. Wereldwijd vindt elke tien minuten een exemplaar van
Bromptom een nieuwe eigenaar8
. Hoewel veel gezegd kan worden over de
uitstekende makelij en onge谷venaarde kwaliteit van deze, ondertussen, lifestyle-
producten, is het product zelf niet de trend. Dit is nooit het geval. Een trend gaat
over de mensen erachter en hun motivatie. De beweegredenen vertellen het
verhaal. In dit geval wordt gezocht naar alternatieven of wordt er geshift naar een
andere benadering van mobiliteit en wat het betekent om mobiel te zijn.
In een context van urbaan gebied verandert de terminologie rond plooifietsen of
andere alternatieven naar meer dan mobiliteit alleen. Het gaat bijkomend ook niet
over de fietsenindustrie. We spreken van de urban living industrie. Leven in de stad,
voor iedereen. Een ruimere interpretatie ervan. Hybride is het kernwoord.
Pragmatiek in het kiezen van de plaats van wonen en werken zodat andere, vooral
zachtere vormen van mobiliteit, aan de orde zijn.
5
http://www.pwc.nl/nl/megatrends/urbanisatie.html
6
http://www.vmx.be/7-op-de-10-bedrijven-noemt-mobiliteitsprobleem-reden-om-brussel-te-verlaten
7
http://www.vilt.be/bouwmeester-wil-iets-doen-aan-verkavelingsdrift-vlaming
8
http://www.tijd.be/ondernemen/consumentengoederen/Onze_fiets_verandert_levens.9715892-
3072.art?ckc=1
Koning auto treedt heus niet af, overigens. Een verschuiving in de perceptie van bezit
van een auto waarschijnlijk wel. Autodelers, nu, bezitten 30% minder wagens dan
voor ze hiermee begonnen. Ze maken 15 tot 20 % minder kilometers dus ook 230 tot
320 kg minder CO2 uitstoot per jaar.9
De essentie van Cambio, een collectief auto-
deel-initiatief van onder andere Taxistop, NMBS en De Lijn, kan dan ook illustratief
omschreven worden als: Ja, ik heb een auto, maar alleen als ik er mee rijd.10
Dit laatst aangehaalde punt strookt tevens helemaal met een op te merken
paradigma-shift bij voornamelijk de millenial generatie11
, of gen-Y. Mensen geboren
tussen 1984 en 2004. Deze verschuiving omvat de verlegging van het zwaartepunt
van welvaart naar welzijn. Of: de beoordeling van levenskwaliteit op basis van
ervaringen en gevoel boven weelde en status. Concreet brengt dit een verlaging in de
zogenaamde symbolische consumptie met zich mee. Of wordt het in ieder geval
minder belangrijk, merken, logos, en design te consumeren.12
Marketeers dwepen
al langer met het idee om niet producten, maar net ervaringen aan te prijzen.
Experience-economy13
.
Implementaties en gevolgen hiervan zijn de opkomst van peer-to-peer netwerken,
share-tendensen en alles waar Co- kan voor geplaatst worden. Co-creation, Co-
working, Co-mmunity maar ook Co-housing. Opnieuw deels gedreven door de
vermindering van beschikbare plaats, is er een verhoogde tolerantie tot het delen
van ruimte. De oppervlakte waarover men dan louter priv辿 beschikt, verkleint.
De totale, - deels gemeenschappelijke -, ruimte wordt des te groter. Een kwestie van
geven en nemen. Voorbeelden in de praktijk vari谷ren sterk in termen van grootte en
mate van engagement, maar ze berusten allemaal op hetzelfde principe: samen heb
je en kan je meer14
. Synergie en co-operatie.
De principes hiervan kunnen in een wooncontext ook verder ge谷xploreerd worden in
het vinden van nieuwe vormen van wonen. Belangrijk is hierbij het concept van
burgerinitiatief en vlakke hi谷rarchie in het ontwikkelproces. Stadsbesturen
beschouwen dan een woon-unit als partner in creatie en communiceren volledig
open en transparant. Een absolute vereiste in het bereiken van innovatie bij
projecten is dus een open en collaboratieve aanpak. Met toenemende dreiging van
diverse problematieken in het vooruitzicht, is innovatie the only way to go.15
9
http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/PBL_2015_Effecten%20van%20autodelen_1789.pdf
10
www.cambio.be
11
https://www.bol.com/nl/p/latte-macchiato/1001004006859974/?country=BE
12
http://bnk.tijd.be/klantenbeleving/computer-personaliseren-zal-nooit-persoonlijk/
13
http://www.hansvanderloo.nl/imgUser/file/file/Experience_economy.pdf
14
https://www.virgin.com/entrepreneur/co-living-next-big-trend
15
http://www.tijd.be/connect/innovatie/Innoveren_meer_dan_ooit_absolute_noodzaak.9646420-
8099.art?ckc=1
Een ander element in het Co-verhaal is het aspect van de bouw van een dens
sociaal weefsel. Kangoeroe-wonen16
kan als goed voorbeeld beschouwd worden.
Ook zorg-wonen genaamd, houdt in dat er kleinere woongelegenheid binnen een
bestaande woning gecre谷erd worden zodat een aantal oudere/hulpbehoevende
personen kunnen inwonen. Samenhorigheid en groepsgevoel bevorderend, bovenop
een gevoel van identiteit en inclusie.
Gemeenschappelijk groen speelt hier ook een grote rol. Verdichting van bewoning
zorgt logischerwijs ook voor een verkleining van de waarschijnlijkheid in het bezit van
een eigen tuin. 75% van de Belgen bezit vandaag een tuin17
, sterk vari谷rend in
grootte en functionaliteit. Dit vormt een cruciaal element in het thuisgevoel.
Indien de mogelijkheid zich niet aandient voor bezit, moet er via de weg van
gemeenschappelijkheid een oplossing geboden worden. Publiek groen wordt eigen
groen. Opnieuw focus op gebruik, eerder dan op eigendom. Vormen hiervan kunnen
nieuwe park-vormen, publieke stadstuinen, volkstuintjes en gedeelde moestuinen
zijn. Plaatsen van samenkomst en buurtengagement. Verdichting in woningbouw
maar zoals bij een lappendeken, hier en daar een lap (patch)-groen of openheid
inbouwen.
In de verdichting van huizenbouw zit ook een verdichting van groen. Elke vrije
beschikbare oppervlakte moet groen zijn; wat deels een psychologische factor is.
Verticaal groen en daktuinen zijn een exponent van dit fenomeen. Als er geen ruimte
is voor groen, wordt het tegen- of op het gebouw- gekleefd. Groen is niet
noodzakelijkerwijze verbonden aan duurzaam. Een vaak gehanteerde misconceptie.
Duurzaamheid zit in veel meer dan bloemen, planten en bomen, die traditioneel als
groen worden gezien. Er kan zeker gesproken worden van groen als element binnen
het totaalplaatje van duurzaamheid, maar slechts als schakel in de ketting.
De moeilijkheid hierbij kent ook een oorsprong in de beeldcultuur die de plak zwaait
in de maatschappij. Mensen worden sneller en makkelijker verleid door beelden in
communicatie, dan door louter verhalende stukken. Dit, voor een stuk door de
overload aan (beeld)-prikkels uit diverse kanalen. Een doorsnee manager krijgt anno
2010 meer dan tweeduizend keer zoveel informatie binnen als in de jaren tachtig. 18
Mensen zijn vervolgens simpelweg op zoek naar het fantastische in beelden maar het
fantastische moet ook inhoudelijk, achter de schermen aanwezig zijn. Ecologie,
duurzaamheid of groen, eender wat, valt of staat met een samenhangend,
pragmatisch beheer en dito inzet van middelen.
16
https://www.ruimtelijkeordening.be/NL/Beleid/Vergunning/Vergunningnodig/Zorgwonen
17
http://www.iliv.be/nl/onderzoek/belg-heeft-niet-alleen-een-baksteen-zijn-maag-maar-ook-een-tuin
18
http://www.guuspijpers.com/documenten/SAR%20-%20DOCS%20-%20Information%20Overload.pdf
In een context van wonen en woningbouw wordt volop ingezet op kwantificatie van
duurzaamheid en ecologie. Vanuit diverse overheden en bestuursniveaus wordt
gegooid met keur-labels, ecologie-indexen, quotas en normen. Dit zorgt enerzijds
voor transparantie maar ook voor verwarring bij de eindklant: de bewoner.
Wel duidelijk zijn de implicaties die de vooropgestelde BEN norm vanaf 2021 zal
hebben. Vooral voor de kostprijs zal dit verregaande gevolgen met zich
meebrengen19
. De investering komt echter vooral initieel en wordt ruim
gecompenseerd met de loop der tijd. Het zal een bittere pil zijn om te slikken in de
aankoop, maar de vruchten worden geplukt in termen van elektriciteit- en
verwarmings-facturen. Resulterend in een kostenbesparing van 75% in dit
compartiment voor een gemiddeld Vlaams gezin.20
Duurzaamheid kan en moet ook ruimer opgevat worden. Het verhaal stopt niet met
de juiste materiaalkeuze en grondige isolatie. Mobiliteit en locatiekeuze spelen hier
bijvoorbeeld ook een grote rol in. Zo is het een bewuste ecologische keuze om in -, of
nabij - de stad en het station te wonen waarbij men milieuvriendelijke
verplaatsingsmiddelen hanteert. Menselijke intenties en hun gedrag moeten ook
duurzaam zijn. Opnieuw is het op de helling zetten van de waarde van bezit hier een
goed voorbeeld van.21
Het delen van gemeenschappelijke goederen binnen het
sociale weefsel van een woonunit of community is een stap in de juiste richting.
Bewuste keuzes maken kan ook betekenen dat er offers moeten gemaakt worden op
bepaalde vlakken. Zij die het voortouw nemen opteren dan ook bewust meer te
betalen. In Stockholm woont een deel van de elite in de hyper-ecologische wijk
Hammarby22
. Prijskaartjes van duizend euro voor een studio van 30m族 zijn de norm
in plaats van de uitzondering. Ze worden met graagte betaald. Dit is een
opmerkelijke evolutie. Het duidt op een intentie van een doelgroep die een zekere
voorbeeld-/afgunst-positie bezit. Ze vervullen daarbij een pioniersrol. Waar ze
historisch altijd in de meest extravagante (en spatieuze!) kastelen, landhuizen of
villas vertoefden gaan zelf zij, voor kleiner en duurzamer.
19
Nieuwbouw volgend jaar duurder door energie-eisen  De tijd 10/10/15
20
http://www.bouwwijs.be/sites/default/files/agenda/files/Ecobouwers_Opendeur_2014_campagnemagazine
.pdf
21
http://trends.knack.be/economie/immo/moeten-klassieke-vastgoedspelers-bang-zijn-van-digitale-
nieuwkomers/article-normal-538563.html
22
http://www.tijd.be/ondernemen/bouw/Hypergroen_maar_peperduur_wonen_in_Stockholm.9708749-
3101.art?ckc=1
Door al het voorgaande te distilleren, kan een schema worden opgesteld waarrond
hedendaagse architectuur en/of woonprojecten zich moeten situeren.
Waarop ingespeeld kan worden, en wat de elementen zijn waar de consument nu
wel echt mee bezig is.
De gehanteerde structuur vertrekt van binnen naar buiten en behandelt drie
verschillende omgevingsniveaus. Micro, meso en macro.
Micro
Het eerste niveau, micro, behandelt de
mensen. De bewoners en hun gedrag,
normen, waarden en motivaties maar
ook hun identiteitsvorming. Cruciaal
hierbij valt op te merken welke positie
ze nemen in het proces om ergens te
willen gaan wonen en wat de evolutie
hierin is. Het gaat over machtspositie en
mate van ge誰nformeerdheid.
Steden vormen een enorme
aantrekking. Ze vormen de plaats van
opportuniteit en voorspoed.
Men wil logischerwijs graag wonen,
dicht bij waar het allemaal gebeurt.
Being where the excitement is. Er is een
grote identificatie met de stad. Ik ben
Gentenaar, Brusselaar of ik ben van t
Stad, zijn belangrijke pijlers in iemands
identiteit. Daarentegen is wonen in een
stadscentrum in de huidige stand van
zaken vaak gevuld met irritaties,
strubbelingen en groeipijnen. Volledig
mobiel zijn is moeilijk, de auto valt
nergens te parkeren en fietsen worden
gestolen. Voor gezinsuitbreiding is er
nauwelijks plaats, want meer ruimte is
onvindbaar of onbetaalbaar.
Toch blijft er ingezet worden op
verdichting. Dat verstedelijkte blijft naar
voor komen. De consument zoekt dus
naar dat groepsgevoel, dat identiteits-
bouwende of verwant zijn met haar stad; maar liefst wel met bewegingsvrijheid,
plaats voor zelfontplooiing en de nakomelingen, omgeven door groen en als het nog
even kan, liefst betaalbaar ook. Er valt een spanningsveld op te merken. De
consument wil dingen die in s辿, elkaar uitsluiten. Net dit, is 辿辿n van de grote
eigenschappen en evoluties in consumenten-psychologie: we spreken niet meer van
een consumer maar van een prosumer.
De Prosumer is een professionele consument. Hij is niet ge誰nteresseerd in
compromissen. Hij wil het allemaal. n ruimte, 辿n groen, 辿n mobiliteit, maar toch
ook nog Gentenaar zijn. Bovenal is hij erg ge誰nformeerd. Gedreven door de digitale
revolutie beschikt hij over meer kennis dan ooit. In een aankoopsituatie is assistentie
van winkelmedewerkers al lang niet meer aan de orde. Alle kennis is al opgedaan op
voorhand. Het huiswerk is gemaakt. Waarschijnlijk overstijgt zijn kennis zelf die van
de medewerker. Probeer hem dan ook niets wijs te maken. Hij wil echtheid. De
waarheid. Slechte ervaringen en leugens worden steevast op sociale media gedeeld.
Hij heeft de touwtjes in handen.
Vervolgens wil de prosumer, als alle
harde criteria voldaan zijn, ook
aandacht voor het zachte.
Verhalen, projecten en ervaringen
krijgen een belangrijke plaats. Hij stapt
niet in een woonontwikkeling maar in
een woonproject, waarbij identiteit en
profilering van zichzelf en zijn
woonplaats een boeiend verhaal
moeten zijn. Daarnaast moet er de
mogelijkheid zijn zich te engageren in
dit verhaal om met zijn
peers/lotgenoten, buren,
buurtbewoners iets te cre谷ren dat
authentiek en uniek is.
Wij zijn Stockholmer maar niet zomaar
Stockholmer, wij zijn Hammerby-er.
Meso
Meso behandelt de middelgrote omgeving. Het veld dat niet meer binnen onszelf
ligt, maar waarin nog invloed kan uitgeoefend worden. Minder over de mens of
bewoner, maar over locatie, bouw, omgeving of infrastructuur.
Locatie is alles. Daar begint het mee. Gestandaardiseerde projecten zijn iets uit het
verleden. Er wordt in zo goed als elke sector gestreefd naar gepersonifieerde
productie van goederen en diensten. Architectuur mag niet anders zijn. Voor elke
locatie moet een project gecre谷erd worden dat optimaal en maximaal gebruik maakt
van de voorhanden zijnde omgeving en eigenschappen. Elk project moet een
synergetisch effect hebben op zijn buren. Het heeft weinig zin een woonproject te
realiseren die de ruime omgeving onveranderd laat. Dit kan op verscheidene
manieren, bijvoorbeeld op vlak van (nieuw) groen en mobiliteit.
Spreken van B-locaties heeft nog weinig zin. Alle traditionele A-locaties zijn al
ingenomen en volgebouwd. De boodschap luidt: elke locatie heeft de capaciteit, een
toplocatie te worden waar mensen graag willen wonen. Zolang er ingezet wordt op
een aantal uiterst belangrijke factoren.
Mobiliteit is cruciaal. Niet in enge
zin, ergo toegangswegen voor
autos maar in termen van
multimodaal transport. De
bewoner trachten te pushen naar
een bepaalde manier van zich voort
te bewegen, heeft geen zin. Het
gaat erom, de mogelijkheden aan
te reiken.
U wilt uw wagen kunnen parkeren?
Voorzie een parkeergarage.
U heeft geen wagen maar wil een
auto delen? Voorzie een Cambio-
hotspot.
U heeft een plooifiets en
combineert deze met openbaar
vervoer? Hier is een fiets-snelweg,
die u rechtstreeks verbindt met het
centrum van de stad.
Keuzevrijheid is hier dus essentieel. Dit geldt niet enkel voor mobiliteit.
Ook de aanwezige ruimtes in gebouw en omgeving moeten dit principe hanteren.
Zet zelf geen hip co-laboratorium op maar biedt de mogelijkheid aan de bewoners
om dit lekker zelf te doen. Zorg er dus voor dat alle middelen voor handen zijn om de
mens volledig zijn ding te laten doen en zichzelf naar wens te ontplooien. Hier is de
ruimte, hier zijn de middelen.
Volledig deze principes in acht houdend, moet
er ruimte zijn voor groen. Liefst zo dichtbij
mogelijk. Leven tussen het groen wil iedereen.
Grote voorwaarde is dat alles wel onder
controle moet blijven. In volle ironie is er de
wens om in, en tussen, ongerepte natuur te
wonen, maar natuur in zijn onaangeroerde
vorm, sluit elke vorm van wonen radicaal uit.
Hierdoor ontstaat de nood een balans te vinden
in de creatie van een groene omsluiting die
zichzelf in stand houdt. Een evenredige
machtsverhouding tussen mens en natuur.
Een billijke overeenkomst in volle pragmatiek.
Algemeen, is ruimte een kernwoord.
De bewoner zoekt een 竪n/竪n verhaal. Geen
compromis. Alle componenten moeten
aanwezig zijn en hoewel in alle
waarschijnlijkheid slechts een deel gebruikt
wordt, is het gevoel van vrijheid verheerlijkend.
Macro
De macro omgeving omvat de zaken van bovenaf. Zaken waar weinig invloed op uit
te oefenen zijn en die het verst verwijdert zijn van een woonproject zelf. Het gaat
over algemene tendensen binnen sectoren.
De vastgoedsector in zijn geheel, bijvoorbeeld, kent een aantal evoluties. Het
bestaan ervan op zich komt binnen aanzienbare tijd, logischerwijs, niet in het
gedrang. Zoals eerder aangehaald beantwoordt wonen, au fond, altijd aan een
elementaire basisbehoefte. Die van onderdak en comfort. De manier waarop de
vastgoedsector zich gedraagt, moet zich wel schikken naar veranderingen in gedrag
van de eindklant in het zoek- en aankoopproces.
De hulpmiddelen die de
consument (prosument) hanteert,
als eerste voorbeeld.
In ware prosumer stijl, wordt
getracht veel meer op zelfstandige
basis te zoeken. Vastgoedkantoren
hebben al langer dan vandaag een
website waarop, in marktplaats
stijl, zoekertjes op te zien zijn. Dit
was tot op heden een
辿辿ndimensionale vorm van
communicatie.
E辿n zender naar veel ontvangers.
De aanbieder zet zijn advertentie
op de website en de bezoeker
vindt ze, of net niet. Een aanpak
onderhevig aan toeval en gebruik
makend van veel
gestandaardiseerde content.
Bijvoorbeeld de mobiele
vastgoedapplicatie Realo
verandert de zaken. Hierbij is het
de eindklant die door middel van
heel gespecifieerde
zoekalgoritmen over zijn gedrag en
situatie, een ultra-
gepersonaliseerd zoekresultaat
voorgeschoteld krijgt.
De communicatie is veel meer een dialoog. Het algoritme is dermate geavanceerd
dat het in staat is steden op te delen volgens buurten in termen van prijsniveau,
samenstelling van bevolking en houdt rekening met nabijgelegen infrastructuur en
mobiliteit. En knap staaltje disruptieve innovatie door het gebruik van big data.
Dit, in combinatie met verscheidene diensten die de verkoper van een woning of
vastgoedmakelaar, in staat stelt de ruimtes volledig digitaal om te zetten. Hierdoor
wordt het mogelijk woningen van op afstand virtueel te bezoeken. Google maps,
Google Streetview hier aan toevoegen resulteert in volledige transparantie voor de
koper. Weinig ruimte voor verkooppraatjes en zaken te verbloemen.
What you see is what you get.
Terug verwijzend naar Maslows piramide van behoeftes kunnen we besluiten dat
wat het betekent om te wonen, een combinatie van behoefte-bevredigende
oplossingen is. Daar iedereen moet wonen, liggen de zwaartepunten voor iedereen
elders. Echter zijn er wel enkele tendensen opgelijst die een kader scheppen waarin
deze oplossingen te vinden zijn. Deze bewegen organisch mee met de conjunctuur.

More Related Content

Similar to Visietekst wonen & leven 2016 (20)

Werken aan de waarden van stadslandbouw
Werken aan de waarden van stadslandbouwWerken aan de waarden van stadslandbouw
Werken aan de waarden van stadslandbouw
Nieuwe Business Modellen
Toekomst van Megchelen is verukkeluk!
Toekomst van Megchelen is verukkeluk!Toekomst van Megchelen is verukkeluk!
Toekomst van Megchelen is verukkeluk!
Gewoon Groen
Vo ip2-johan kuin
Vo ip2-johan kuinVo ip2-johan kuin
Vo ip2-johan kuin
Johan Kuin
Innvire 5 trends_werken_toekomst
Innvire 5 trends_werken_toekomstInnvire 5 trends_werken_toekomst
Innvire 5 trends_werken_toekomst
Ilya Dev竪rs
Outlook 2015 2016 - beleggen in Nederlands vastgoed & hypotheken
Outlook 2015 2016 - beleggen in Nederlands vastgoed & hypothekenOutlook 2015 2016 - beleggen in Nederlands vastgoed & hypotheken
Outlook 2015 2016 - beleggen in Nederlands vastgoed & hypotheken
Syntrus Achmea Real Estate & Finance
rapport-de-rem-op-de-projectencarrousel-geleerde-lessen-in-2010-en-2011
rapport-de-rem-op-de-projectencarrousel-geleerde-lessen-in-2010-en-2011rapport-de-rem-op-de-projectencarrousel-geleerde-lessen-in-2010-en-2011
rapport-de-rem-op-de-projectencarrousel-geleerde-lessen-in-2010-en-2011
Paulien van der Hoeven
Battle Programma 07 03 11 1
Battle Programma 07 03 11 1Battle Programma 07 03 11 1
Battle Programma 07 03 11 1
arievds
Trends Mvo Marketing
Trends Mvo  MarketingTrends Mvo  Marketing
Trends Mvo Marketing
Pauline Bron
Snelle vervangende nieuwbouw - Peter Fraanje - Innovatiecatalogus 2017
Snelle vervangende nieuwbouw - Peter Fraanje - Innovatiecatalogus 2017Snelle vervangende nieuwbouw - Peter Fraanje - Innovatiecatalogus 2017
Snelle vervangende nieuwbouw - Peter Fraanje - Innovatiecatalogus 2017
Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie
20130204 fietsenbranche dag presentatie - de wereld-van morgen-2020
20130204 fietsenbranche dag presentatie - de wereld-van morgen-202020130204 fietsenbranche dag presentatie - de wereld-van morgen-2020
20130204 fietsenbranche dag presentatie - de wereld-van morgen-2020
Koen Klokgieters
Deel de toekomst: 65 maatregelen voor de vlaamse deeleconomie
Deel de toekomst: 65 maatregelen voor de vlaamse deeleconomieDeel de toekomst: 65 maatregelen voor de vlaamse deeleconomie
Deel de toekomst: 65 maatregelen voor de vlaamse deeleconomie
Crowd Expedition
C2 cn stakeholder meeting_260510_hdb_wt
C2 cn stakeholder meeting_260510_hdb_wtC2 cn stakeholder meeting_260510_hdb_wt
C2 cn stakeholder meeting_260510_hdb_wt
OVAM
Duurzame-Huisvesting-JonesLangLaSalle
Duurzame-Huisvesting-JonesLangLaSalleDuurzame-Huisvesting-JonesLangLaSalle
Duurzame-Huisvesting-JonesLangLaSalle
Tjard Martinus
Gids voor duurzame huisvesting
Gids voor duurzame huisvestingGids voor duurzame huisvesting
Gids voor duurzame huisvesting
Marcel Mulckhuijse
Presentatie cpo inspiratiedag 31 mei 2010
Presentatie cpo inspiratiedag 31 mei 2010Presentatie cpo inspiratiedag 31 mei 2010
Presentatie cpo inspiratiedag 31 mei 2010
Laaglandadvies
Deel de toekomst 65 maatregelen voor een vlaamse deeleconomie (1)
Deel de toekomst   65 maatregelen voor een vlaamse deeleconomie (1)Deel de toekomst   65 maatregelen voor een vlaamse deeleconomie (1)
Deel de toekomst 65 maatregelen voor een vlaamse deeleconomie (1)
Angelo Meuleman
Trendvizier editie 2018 - preview
Trendvizier editie 2018 - previewTrendvizier editie 2018 - preview
Trendvizier editie 2018 - preview
Paul Blok
Berkeley International in Trends: International Business - Belgium conquers t...
Berkeley International in Trends: International Business - Belgium conquers t...Berkeley International in Trends: International Business - Belgium conquers t...
Berkeley International in Trends: International Business - Belgium conquers t...
Berkeley International
Trends internationaal ondernemen
Trends  internationaal ondernemenTrends  internationaal ondernemen
Trends internationaal ondernemen
Berkeley International
Toekomst van Megchelen is verukkeluk!
Toekomst van Megchelen is verukkeluk!Toekomst van Megchelen is verukkeluk!
Toekomst van Megchelen is verukkeluk!
Gewoon Groen
Vo ip2-johan kuin
Vo ip2-johan kuinVo ip2-johan kuin
Vo ip2-johan kuin
Johan Kuin
Innvire 5 trends_werken_toekomst
Innvire 5 trends_werken_toekomstInnvire 5 trends_werken_toekomst
Innvire 5 trends_werken_toekomst
Ilya Dev竪rs
Outlook 2015 2016 - beleggen in Nederlands vastgoed & hypotheken
Outlook 2015 2016 - beleggen in Nederlands vastgoed & hypothekenOutlook 2015 2016 - beleggen in Nederlands vastgoed & hypotheken
Outlook 2015 2016 - beleggen in Nederlands vastgoed & hypotheken
Syntrus Achmea Real Estate & Finance
rapport-de-rem-op-de-projectencarrousel-geleerde-lessen-in-2010-en-2011
rapport-de-rem-op-de-projectencarrousel-geleerde-lessen-in-2010-en-2011rapport-de-rem-op-de-projectencarrousel-geleerde-lessen-in-2010-en-2011
rapport-de-rem-op-de-projectencarrousel-geleerde-lessen-in-2010-en-2011
Paulien van der Hoeven
Battle Programma 07 03 11 1
Battle Programma 07 03 11 1Battle Programma 07 03 11 1
Battle Programma 07 03 11 1
arievds
Trends Mvo Marketing
Trends Mvo  MarketingTrends Mvo  Marketing
Trends Mvo Marketing
Pauline Bron
20130204 fietsenbranche dag presentatie - de wereld-van morgen-2020
20130204 fietsenbranche dag presentatie - de wereld-van morgen-202020130204 fietsenbranche dag presentatie - de wereld-van morgen-2020
20130204 fietsenbranche dag presentatie - de wereld-van morgen-2020
Koen Klokgieters
Deel de toekomst: 65 maatregelen voor de vlaamse deeleconomie
Deel de toekomst: 65 maatregelen voor de vlaamse deeleconomieDeel de toekomst: 65 maatregelen voor de vlaamse deeleconomie
Deel de toekomst: 65 maatregelen voor de vlaamse deeleconomie
Crowd Expedition
C2 cn stakeholder meeting_260510_hdb_wt
C2 cn stakeholder meeting_260510_hdb_wtC2 cn stakeholder meeting_260510_hdb_wt
C2 cn stakeholder meeting_260510_hdb_wt
OVAM
Duurzame-Huisvesting-JonesLangLaSalle
Duurzame-Huisvesting-JonesLangLaSalleDuurzame-Huisvesting-JonesLangLaSalle
Duurzame-Huisvesting-JonesLangLaSalle
Tjard Martinus
Gids voor duurzame huisvesting
Gids voor duurzame huisvestingGids voor duurzame huisvesting
Gids voor duurzame huisvesting
Marcel Mulckhuijse
Presentatie cpo inspiratiedag 31 mei 2010
Presentatie cpo inspiratiedag 31 mei 2010Presentatie cpo inspiratiedag 31 mei 2010
Presentatie cpo inspiratiedag 31 mei 2010
Laaglandadvies
Deel de toekomst 65 maatregelen voor een vlaamse deeleconomie (1)
Deel de toekomst   65 maatregelen voor een vlaamse deeleconomie (1)Deel de toekomst   65 maatregelen voor een vlaamse deeleconomie (1)
Deel de toekomst 65 maatregelen voor een vlaamse deeleconomie (1)
Angelo Meuleman
Trendvizier editie 2018 - preview
Trendvizier editie 2018 - previewTrendvizier editie 2018 - preview
Trendvizier editie 2018 - preview
Paul Blok
Berkeley International in Trends: International Business - Belgium conquers t...
Berkeley International in Trends: International Business - Belgium conquers t...Berkeley International in Trends: International Business - Belgium conquers t...
Berkeley International in Trends: International Business - Belgium conquers t...
Berkeley International

Visietekst wonen & leven 2016

  • 1. Wonen is een zoektocht naar de bevrediging van verschillende behoeften. Beginnend bij elementaire basisbehoeften, trapsgewijs evoluerend naar complexe, diep psychologische noden. Deze kunnen in elkaars verlengde liggen, complementair zijn, of net immer in strijd. Abraham Maslows Piramide van behoeften1 kan als illustratie worden ingezet ter indicatie hiervan. Dit veelzijdige model kent zijn oorsprong in een psychologie- context, maar is inzetbaar in een resem sectoren en is des te relevant. Ze bestaat erin, een hi谷rarchische volgorde op te lijsten die, in volgorde van belangrijkheid, de centrale behoeften van de mens beschrijft. We kunnen dit model toepassen in het schetsen van de huidige tendensen en behoeftes in een woon- context. Dit in het achterhoofd houdend, kunnen verschillende zwaartepunten ook vastgesteld worden die samen de tevredenheid over het wonen in het algemeen vormen. Wonen en woningbouw zijn onderwerpen die erg onderhevig zijn aan verandering en die bovendien, een van de weinige, dermate relevant zijn voor zo goed als de ganse maatschappij. Iedereen heeft de elementaire behoefte voor onderdak en een bepaalde mate van comfort. Nog voor er maar 辿辿n stap gezet wordt in de zoektocht naar een behoeftebevredigende oplossing voor dit probleem, moeten al bepalende keuzes gemaakt worden. Kopen of huren? Misschien bouwen? Sleutel op de deur of een verbouwing? Concreet valt op te merken dat door schaarste van bouwgrond, kosten-drukking en een algemeen gebrek aan tijd, steeds meer gekozen wordt voor sleutel-op-de-deur oplossingen2 . Er is vertrouwen in de expertise van ontwikkelaars. Sinds 2006 is een stijging op te merken van 15% in de keuze voor deze oplossing. Daarnaast wordt nieuwbouw moeilijker en vooral duurder door de verhoogde energie-eisen. 3 De gemiddelde kostprijs voor nieuwbouw is gestegen van 284000 in 2007 naar 377000 vandaag. Dit is ingrijpend en schrikt af. Zeker voor jongere mensen. Vooral deze jongere generatie begrijpt dan ook de noodzaak kleiner te moeten wonen. Appartementen worden interessanter. Hoewel ze ook 18% duurder zijn dan in 2008, is dit voor velen de enige leefbare optie. Deze koers is al even ingezet maar zal ongetwijfeld nog op hogere toeren komen te draaien. In de jaren 80 kende een gemiddeld appartement een oppervlakte van 125 m族; vandaag is dat de helft, met 67m族4 . Creativiteit, effici谷ntie en pragmatiek zijn hier sleutelwoorden. Wereldwijd staat bij architectenbureaus het vraagstuk: Hoe optimaal gebruik maken 1 http://psychclassics.yorku.ca/Maslow/motivation.htm 2 http://netto.tijd.be/vastgoed/Vlaming_kiest_steeds_meer_voor_sleutel_op_de_deur.9737121- 1625.art?ckc=1 3 Nieuwbouw volgend jaar duurder door energie-eisen De tijd 10/10/15 4 http://www.tijd.be/nieuws/archief/Vlaming_ruilt_huis_voor_kleiner_appartement.9683464-1615.art?ckc=1
  • 2. van minder ruimte?, steevast centraal. De tot de verbeelding sprekende voorbeelden zijn er al. Vooral in metropolen New York en Tokyo, waar de prijzen astronomisch zijn. Ruimte wordt hier als een zeldzame grondstof gezien. Wat schaars is krijgt waarde. Met de globale verstedelijking als drijvende kracht en mega-trend, verspreidt deze problematiek zich mondiaal. De aantrekking van de stad als centrum van opportuniteit, ontmoeting en ontplooiing kent geen weerga. In 2030 woont 60% van de wereldbevolking in een verstedelijkt gebied5 . Stof tot nadenken. Woondichtheid en verstedelijking zijn subjecten die sterk verweven zijn met het thema mobiliteit. H辿t punt dat bovenaan de lijstjes van overheden, planners en stedenbouwkundigen prijkt. Belgi谷 bengelt hier op dit vlak ook onderaan de lijst. Brussel als file-hoofdstad van Europa. De gevolgen laten zich voelen in de welvaart, het welzijn en een combinatie van beide. Bedrijven ontvluchten de fileknooppunten6 wat leidt tot een sprawl, die net haaks staat op de vaak uitgesproken noodzaak voor verdichting7 . Dit nijgt naar kortetermijn-oplossingen. De Belgen presteerden het in 2015 om gezellig samen 1200 uur in de file te staan. Dat zijn 50 dagen. Verloren tijd voor de deelnemers van de congestie, de bedrijven die de bestemming van de ritten vormen en niet te vergeten, de lucht die we met zijn allen toch best nodig hebben. De situatie is echter nooit helemaal zwart, hooguit grijs. Een bepaalde sector die de laatste jaren astronomische groeicijfers kan voorleggen bewijst dat de behoefte om het anders te doen in stijgende lijn zit. De plooifiets kan niet snel genoeg geproduceerd worden. Wereldwijd vindt elke tien minuten een exemplaar van Bromptom een nieuwe eigenaar8 . Hoewel veel gezegd kan worden over de uitstekende makelij en onge谷venaarde kwaliteit van deze, ondertussen, lifestyle- producten, is het product zelf niet de trend. Dit is nooit het geval. Een trend gaat over de mensen erachter en hun motivatie. De beweegredenen vertellen het verhaal. In dit geval wordt gezocht naar alternatieven of wordt er geshift naar een andere benadering van mobiliteit en wat het betekent om mobiel te zijn. In een context van urbaan gebied verandert de terminologie rond plooifietsen of andere alternatieven naar meer dan mobiliteit alleen. Het gaat bijkomend ook niet over de fietsenindustrie. We spreken van de urban living industrie. Leven in de stad, voor iedereen. Een ruimere interpretatie ervan. Hybride is het kernwoord. Pragmatiek in het kiezen van de plaats van wonen en werken zodat andere, vooral zachtere vormen van mobiliteit, aan de orde zijn. 5 http://www.pwc.nl/nl/megatrends/urbanisatie.html 6 http://www.vmx.be/7-op-de-10-bedrijven-noemt-mobiliteitsprobleem-reden-om-brussel-te-verlaten 7 http://www.vilt.be/bouwmeester-wil-iets-doen-aan-verkavelingsdrift-vlaming 8 http://www.tijd.be/ondernemen/consumentengoederen/Onze_fiets_verandert_levens.9715892- 3072.art?ckc=1
  • 3. Koning auto treedt heus niet af, overigens. Een verschuiving in de perceptie van bezit van een auto waarschijnlijk wel. Autodelers, nu, bezitten 30% minder wagens dan voor ze hiermee begonnen. Ze maken 15 tot 20 % minder kilometers dus ook 230 tot 320 kg minder CO2 uitstoot per jaar.9 De essentie van Cambio, een collectief auto- deel-initiatief van onder andere Taxistop, NMBS en De Lijn, kan dan ook illustratief omschreven worden als: Ja, ik heb een auto, maar alleen als ik er mee rijd.10 Dit laatst aangehaalde punt strookt tevens helemaal met een op te merken paradigma-shift bij voornamelijk de millenial generatie11 , of gen-Y. Mensen geboren tussen 1984 en 2004. Deze verschuiving omvat de verlegging van het zwaartepunt van welvaart naar welzijn. Of: de beoordeling van levenskwaliteit op basis van ervaringen en gevoel boven weelde en status. Concreet brengt dit een verlaging in de zogenaamde symbolische consumptie met zich mee. Of wordt het in ieder geval minder belangrijk, merken, logos, en design te consumeren.12 Marketeers dwepen al langer met het idee om niet producten, maar net ervaringen aan te prijzen. Experience-economy13 . Implementaties en gevolgen hiervan zijn de opkomst van peer-to-peer netwerken, share-tendensen en alles waar Co- kan voor geplaatst worden. Co-creation, Co- working, Co-mmunity maar ook Co-housing. Opnieuw deels gedreven door de vermindering van beschikbare plaats, is er een verhoogde tolerantie tot het delen van ruimte. De oppervlakte waarover men dan louter priv辿 beschikt, verkleint. De totale, - deels gemeenschappelijke -, ruimte wordt des te groter. Een kwestie van geven en nemen. Voorbeelden in de praktijk vari谷ren sterk in termen van grootte en mate van engagement, maar ze berusten allemaal op hetzelfde principe: samen heb je en kan je meer14 . Synergie en co-operatie. De principes hiervan kunnen in een wooncontext ook verder ge谷xploreerd worden in het vinden van nieuwe vormen van wonen. Belangrijk is hierbij het concept van burgerinitiatief en vlakke hi谷rarchie in het ontwikkelproces. Stadsbesturen beschouwen dan een woon-unit als partner in creatie en communiceren volledig open en transparant. Een absolute vereiste in het bereiken van innovatie bij projecten is dus een open en collaboratieve aanpak. Met toenemende dreiging van diverse problematieken in het vooruitzicht, is innovatie the only way to go.15 9 http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/PBL_2015_Effecten%20van%20autodelen_1789.pdf 10 www.cambio.be 11 https://www.bol.com/nl/p/latte-macchiato/1001004006859974/?country=BE 12 http://bnk.tijd.be/klantenbeleving/computer-personaliseren-zal-nooit-persoonlijk/ 13 http://www.hansvanderloo.nl/imgUser/file/file/Experience_economy.pdf 14 https://www.virgin.com/entrepreneur/co-living-next-big-trend 15 http://www.tijd.be/connect/innovatie/Innoveren_meer_dan_ooit_absolute_noodzaak.9646420- 8099.art?ckc=1
  • 4. Een ander element in het Co-verhaal is het aspect van de bouw van een dens sociaal weefsel. Kangoeroe-wonen16 kan als goed voorbeeld beschouwd worden. Ook zorg-wonen genaamd, houdt in dat er kleinere woongelegenheid binnen een bestaande woning gecre谷erd worden zodat een aantal oudere/hulpbehoevende personen kunnen inwonen. Samenhorigheid en groepsgevoel bevorderend, bovenop een gevoel van identiteit en inclusie. Gemeenschappelijk groen speelt hier ook een grote rol. Verdichting van bewoning zorgt logischerwijs ook voor een verkleining van de waarschijnlijkheid in het bezit van een eigen tuin. 75% van de Belgen bezit vandaag een tuin17 , sterk vari谷rend in grootte en functionaliteit. Dit vormt een cruciaal element in het thuisgevoel. Indien de mogelijkheid zich niet aandient voor bezit, moet er via de weg van gemeenschappelijkheid een oplossing geboden worden. Publiek groen wordt eigen groen. Opnieuw focus op gebruik, eerder dan op eigendom. Vormen hiervan kunnen nieuwe park-vormen, publieke stadstuinen, volkstuintjes en gedeelde moestuinen zijn. Plaatsen van samenkomst en buurtengagement. Verdichting in woningbouw maar zoals bij een lappendeken, hier en daar een lap (patch)-groen of openheid inbouwen. In de verdichting van huizenbouw zit ook een verdichting van groen. Elke vrije beschikbare oppervlakte moet groen zijn; wat deels een psychologische factor is. Verticaal groen en daktuinen zijn een exponent van dit fenomeen. Als er geen ruimte is voor groen, wordt het tegen- of op het gebouw- gekleefd. Groen is niet noodzakelijkerwijze verbonden aan duurzaam. Een vaak gehanteerde misconceptie. Duurzaamheid zit in veel meer dan bloemen, planten en bomen, die traditioneel als groen worden gezien. Er kan zeker gesproken worden van groen als element binnen het totaalplaatje van duurzaamheid, maar slechts als schakel in de ketting. De moeilijkheid hierbij kent ook een oorsprong in de beeldcultuur die de plak zwaait in de maatschappij. Mensen worden sneller en makkelijker verleid door beelden in communicatie, dan door louter verhalende stukken. Dit, voor een stuk door de overload aan (beeld)-prikkels uit diverse kanalen. Een doorsnee manager krijgt anno 2010 meer dan tweeduizend keer zoveel informatie binnen als in de jaren tachtig. 18 Mensen zijn vervolgens simpelweg op zoek naar het fantastische in beelden maar het fantastische moet ook inhoudelijk, achter de schermen aanwezig zijn. Ecologie, duurzaamheid of groen, eender wat, valt of staat met een samenhangend, pragmatisch beheer en dito inzet van middelen. 16 https://www.ruimtelijkeordening.be/NL/Beleid/Vergunning/Vergunningnodig/Zorgwonen 17 http://www.iliv.be/nl/onderzoek/belg-heeft-niet-alleen-een-baksteen-zijn-maag-maar-ook-een-tuin 18 http://www.guuspijpers.com/documenten/SAR%20-%20DOCS%20-%20Information%20Overload.pdf
  • 5. In een context van wonen en woningbouw wordt volop ingezet op kwantificatie van duurzaamheid en ecologie. Vanuit diverse overheden en bestuursniveaus wordt gegooid met keur-labels, ecologie-indexen, quotas en normen. Dit zorgt enerzijds voor transparantie maar ook voor verwarring bij de eindklant: de bewoner. Wel duidelijk zijn de implicaties die de vooropgestelde BEN norm vanaf 2021 zal hebben. Vooral voor de kostprijs zal dit verregaande gevolgen met zich meebrengen19 . De investering komt echter vooral initieel en wordt ruim gecompenseerd met de loop der tijd. Het zal een bittere pil zijn om te slikken in de aankoop, maar de vruchten worden geplukt in termen van elektriciteit- en verwarmings-facturen. Resulterend in een kostenbesparing van 75% in dit compartiment voor een gemiddeld Vlaams gezin.20 Duurzaamheid kan en moet ook ruimer opgevat worden. Het verhaal stopt niet met de juiste materiaalkeuze en grondige isolatie. Mobiliteit en locatiekeuze spelen hier bijvoorbeeld ook een grote rol in. Zo is het een bewuste ecologische keuze om in -, of nabij - de stad en het station te wonen waarbij men milieuvriendelijke verplaatsingsmiddelen hanteert. Menselijke intenties en hun gedrag moeten ook duurzaam zijn. Opnieuw is het op de helling zetten van de waarde van bezit hier een goed voorbeeld van.21 Het delen van gemeenschappelijke goederen binnen het sociale weefsel van een woonunit of community is een stap in de juiste richting. Bewuste keuzes maken kan ook betekenen dat er offers moeten gemaakt worden op bepaalde vlakken. Zij die het voortouw nemen opteren dan ook bewust meer te betalen. In Stockholm woont een deel van de elite in de hyper-ecologische wijk Hammarby22 . Prijskaartjes van duizend euro voor een studio van 30m族 zijn de norm in plaats van de uitzondering. Ze worden met graagte betaald. Dit is een opmerkelijke evolutie. Het duidt op een intentie van een doelgroep die een zekere voorbeeld-/afgunst-positie bezit. Ze vervullen daarbij een pioniersrol. Waar ze historisch altijd in de meest extravagante (en spatieuze!) kastelen, landhuizen of villas vertoefden gaan zelf zij, voor kleiner en duurzamer. 19 Nieuwbouw volgend jaar duurder door energie-eisen De tijd 10/10/15 20 http://www.bouwwijs.be/sites/default/files/agenda/files/Ecobouwers_Opendeur_2014_campagnemagazine .pdf 21 http://trends.knack.be/economie/immo/moeten-klassieke-vastgoedspelers-bang-zijn-van-digitale- nieuwkomers/article-normal-538563.html 22 http://www.tijd.be/ondernemen/bouw/Hypergroen_maar_peperduur_wonen_in_Stockholm.9708749- 3101.art?ckc=1
  • 6. Door al het voorgaande te distilleren, kan een schema worden opgesteld waarrond hedendaagse architectuur en/of woonprojecten zich moeten situeren. Waarop ingespeeld kan worden, en wat de elementen zijn waar de consument nu wel echt mee bezig is. De gehanteerde structuur vertrekt van binnen naar buiten en behandelt drie verschillende omgevingsniveaus. Micro, meso en macro. Micro Het eerste niveau, micro, behandelt de mensen. De bewoners en hun gedrag, normen, waarden en motivaties maar ook hun identiteitsvorming. Cruciaal hierbij valt op te merken welke positie ze nemen in het proces om ergens te willen gaan wonen en wat de evolutie hierin is. Het gaat over machtspositie en mate van ge誰nformeerdheid. Steden vormen een enorme aantrekking. Ze vormen de plaats van opportuniteit en voorspoed. Men wil logischerwijs graag wonen, dicht bij waar het allemaal gebeurt. Being where the excitement is. Er is een grote identificatie met de stad. Ik ben Gentenaar, Brusselaar of ik ben van t Stad, zijn belangrijke pijlers in iemands identiteit. Daarentegen is wonen in een stadscentrum in de huidige stand van zaken vaak gevuld met irritaties, strubbelingen en groeipijnen. Volledig mobiel zijn is moeilijk, de auto valt nergens te parkeren en fietsen worden gestolen. Voor gezinsuitbreiding is er nauwelijks plaats, want meer ruimte is onvindbaar of onbetaalbaar. Toch blijft er ingezet worden op verdichting. Dat verstedelijkte blijft naar voor komen. De consument zoekt dus naar dat groepsgevoel, dat identiteits-
  • 7. bouwende of verwant zijn met haar stad; maar liefst wel met bewegingsvrijheid, plaats voor zelfontplooiing en de nakomelingen, omgeven door groen en als het nog even kan, liefst betaalbaar ook. Er valt een spanningsveld op te merken. De consument wil dingen die in s辿, elkaar uitsluiten. Net dit, is 辿辿n van de grote eigenschappen en evoluties in consumenten-psychologie: we spreken niet meer van een consumer maar van een prosumer. De Prosumer is een professionele consument. Hij is niet ge誰nteresseerd in compromissen. Hij wil het allemaal. n ruimte, 辿n groen, 辿n mobiliteit, maar toch ook nog Gentenaar zijn. Bovenal is hij erg ge誰nformeerd. Gedreven door de digitale revolutie beschikt hij over meer kennis dan ooit. In een aankoopsituatie is assistentie van winkelmedewerkers al lang niet meer aan de orde. Alle kennis is al opgedaan op voorhand. Het huiswerk is gemaakt. Waarschijnlijk overstijgt zijn kennis zelf die van de medewerker. Probeer hem dan ook niets wijs te maken. Hij wil echtheid. De waarheid. Slechte ervaringen en leugens worden steevast op sociale media gedeeld. Hij heeft de touwtjes in handen. Vervolgens wil de prosumer, als alle harde criteria voldaan zijn, ook aandacht voor het zachte. Verhalen, projecten en ervaringen krijgen een belangrijke plaats. Hij stapt niet in een woonontwikkeling maar in een woonproject, waarbij identiteit en profilering van zichzelf en zijn woonplaats een boeiend verhaal moeten zijn. Daarnaast moet er de mogelijkheid zijn zich te engageren in dit verhaal om met zijn peers/lotgenoten, buren, buurtbewoners iets te cre谷ren dat authentiek en uniek is. Wij zijn Stockholmer maar niet zomaar Stockholmer, wij zijn Hammerby-er.
  • 8. Meso Meso behandelt de middelgrote omgeving. Het veld dat niet meer binnen onszelf ligt, maar waarin nog invloed kan uitgeoefend worden. Minder over de mens of bewoner, maar over locatie, bouw, omgeving of infrastructuur. Locatie is alles. Daar begint het mee. Gestandaardiseerde projecten zijn iets uit het verleden. Er wordt in zo goed als elke sector gestreefd naar gepersonifieerde productie van goederen en diensten. Architectuur mag niet anders zijn. Voor elke locatie moet een project gecre谷erd worden dat optimaal en maximaal gebruik maakt van de voorhanden zijnde omgeving en eigenschappen. Elk project moet een synergetisch effect hebben op zijn buren. Het heeft weinig zin een woonproject te realiseren die de ruime omgeving onveranderd laat. Dit kan op verscheidene manieren, bijvoorbeeld op vlak van (nieuw) groen en mobiliteit. Spreken van B-locaties heeft nog weinig zin. Alle traditionele A-locaties zijn al ingenomen en volgebouwd. De boodschap luidt: elke locatie heeft de capaciteit, een toplocatie te worden waar mensen graag willen wonen. Zolang er ingezet wordt op een aantal uiterst belangrijke factoren. Mobiliteit is cruciaal. Niet in enge zin, ergo toegangswegen voor autos maar in termen van multimodaal transport. De bewoner trachten te pushen naar een bepaalde manier van zich voort te bewegen, heeft geen zin. Het gaat erom, de mogelijkheden aan te reiken. U wilt uw wagen kunnen parkeren? Voorzie een parkeergarage. U heeft geen wagen maar wil een auto delen? Voorzie een Cambio- hotspot. U heeft een plooifiets en combineert deze met openbaar vervoer? Hier is een fiets-snelweg, die u rechtstreeks verbindt met het centrum van de stad. Keuzevrijheid is hier dus essentieel. Dit geldt niet enkel voor mobiliteit. Ook de aanwezige ruimtes in gebouw en omgeving moeten dit principe hanteren.
  • 9. Zet zelf geen hip co-laboratorium op maar biedt de mogelijkheid aan de bewoners om dit lekker zelf te doen. Zorg er dus voor dat alle middelen voor handen zijn om de mens volledig zijn ding te laten doen en zichzelf naar wens te ontplooien. Hier is de ruimte, hier zijn de middelen. Volledig deze principes in acht houdend, moet er ruimte zijn voor groen. Liefst zo dichtbij mogelijk. Leven tussen het groen wil iedereen. Grote voorwaarde is dat alles wel onder controle moet blijven. In volle ironie is er de wens om in, en tussen, ongerepte natuur te wonen, maar natuur in zijn onaangeroerde vorm, sluit elke vorm van wonen radicaal uit. Hierdoor ontstaat de nood een balans te vinden in de creatie van een groene omsluiting die zichzelf in stand houdt. Een evenredige machtsverhouding tussen mens en natuur. Een billijke overeenkomst in volle pragmatiek. Algemeen, is ruimte een kernwoord. De bewoner zoekt een 竪n/竪n verhaal. Geen compromis. Alle componenten moeten aanwezig zijn en hoewel in alle waarschijnlijkheid slechts een deel gebruikt wordt, is het gevoel van vrijheid verheerlijkend.
  • 10. Macro De macro omgeving omvat de zaken van bovenaf. Zaken waar weinig invloed op uit te oefenen zijn en die het verst verwijdert zijn van een woonproject zelf. Het gaat over algemene tendensen binnen sectoren. De vastgoedsector in zijn geheel, bijvoorbeeld, kent een aantal evoluties. Het bestaan ervan op zich komt binnen aanzienbare tijd, logischerwijs, niet in het gedrang. Zoals eerder aangehaald beantwoordt wonen, au fond, altijd aan een elementaire basisbehoefte. Die van onderdak en comfort. De manier waarop de vastgoedsector zich gedraagt, moet zich wel schikken naar veranderingen in gedrag van de eindklant in het zoek- en aankoopproces. De hulpmiddelen die de consument (prosument) hanteert, als eerste voorbeeld. In ware prosumer stijl, wordt getracht veel meer op zelfstandige basis te zoeken. Vastgoedkantoren hebben al langer dan vandaag een website waarop, in marktplaats stijl, zoekertjes op te zien zijn. Dit was tot op heden een 辿辿ndimensionale vorm van communicatie. E辿n zender naar veel ontvangers. De aanbieder zet zijn advertentie op de website en de bezoeker vindt ze, of net niet. Een aanpak onderhevig aan toeval en gebruik makend van veel gestandaardiseerde content. Bijvoorbeeld de mobiele vastgoedapplicatie Realo verandert de zaken. Hierbij is het de eindklant die door middel van heel gespecifieerde zoekalgoritmen over zijn gedrag en situatie, een ultra- gepersonaliseerd zoekresultaat voorgeschoteld krijgt.
  • 11. De communicatie is veel meer een dialoog. Het algoritme is dermate geavanceerd dat het in staat is steden op te delen volgens buurten in termen van prijsniveau, samenstelling van bevolking en houdt rekening met nabijgelegen infrastructuur en mobiliteit. En knap staaltje disruptieve innovatie door het gebruik van big data. Dit, in combinatie met verscheidene diensten die de verkoper van een woning of vastgoedmakelaar, in staat stelt de ruimtes volledig digitaal om te zetten. Hierdoor wordt het mogelijk woningen van op afstand virtueel te bezoeken. Google maps, Google Streetview hier aan toevoegen resulteert in volledige transparantie voor de koper. Weinig ruimte voor verkooppraatjes en zaken te verbloemen. What you see is what you get. Terug verwijzend naar Maslows piramide van behoeftes kunnen we besluiten dat wat het betekent om te wonen, een combinatie van behoefte-bevredigende oplossingen is. Daar iedereen moet wonen, liggen de zwaartepunten voor iedereen elders. Echter zijn er wel enkele tendensen opgelijst die een kader scheppen waarin deze oplossingen te vinden zijn. Deze bewegen organisch mee met de conjunctuur.