ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Η μεταβατική εποχή: Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων

•Download as PPT, PDF•
•
Nikoc Tourkakic
Nikoc Tourkakic

Η μεταβατική εποχή - Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων: - εικονομαχία - ανεικονικές αντιλήψεις - εικονομάχοι - εικονόφιλοι - Ιωάννης Δαμασκηνός - τιμητική προσκύνηση - αναστήλωση εικόνων - απαγόρευση παράστασης θείων προσώπων - καταστροφή έργων τέχνης

1 of 20
Downloaded 103 times
2. Η μεταβατική ε π οχή : Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων
Λέξεις – κλειδιά της ενότητας • εικονομαχία • ανεικονικές αντιλήψεις • εικονομάχοι • εικονόφιλοι • Ιωάννης Δαμασκηνός • τιμητική προσκύνηση • αναστήλωση εικόνων • απαγόρευση παράστασης θείων προσώπων • καταστροφή έργων τέχνης
α . Ορισμός , π ρωτεργάτες , π αράγοντες Ορισμός : • π νευματική διαμάχη • συγκλόνισε το Βυζάντιο • α π ό τις αρχές του 8 ου έως τα μέσα του 9 ου αιώνα • αφορούσε στο ερώτημα : « είναι σύμφωνη με την Ορθοδοξία η λατρεία των εικόνων ή όχι ;» Πρωτεργάτες : ( της εικονομαχικής κίνησης ) οι αυτοκράτορες • Λέων Γ΄ (717 – 741) και ο γιος του • Κωνσταντίνος Ε΄ (741 – 775) Λέων Γ ' & Κωνσταντίνος Ε '
π αράγοντες : 1 ον : Η καταγωγή των Ισαύρων ήταν α π ό τη Β . Συρία και ε π ηρεάστηκαν α π ό τις ανεικονικές αντιλήψεις της ιουδαϊκής και ισλαμικής θρησκείας . Θεωρούσαν τη λατρεία των εικόνων ως εκδήλωση ειδωλολατρική . 2 ον : Οι ανεικονικές αντιλήψεις ε π ηρέασαν τους αγρότες π ου ζούσαν στα σύνορα με το Ισλάμ . Οι Ίσαυροι υ π οστήριξαν τις α π όψεις τους και για π ολιτικούς λόγους . 3 ον : Δεισιδαιμονίες και υ π ερβολές π ου εκδηλώθηκαν γύρω α π ό τη λατρεία των εικόνων . 4 ον : Η ε π ιθυμία των Ισαύρων να π εριορίσουν την ε π ιρροή των μοναχών . 5 ον : Η ά π οψη ότι οι νίκες των εχθρών του Βυζαντίου οφείλονται στην οργή του Θεού για ό , τι συνέβαινε στο χώρο της λατρείας των εικόνων .
β . Φάσεις Πρώτη φάση (726-787): Α π ομάκρυνση της εικόνας του Χριστού α π ό τη Χαλκή Πύλη της Κωνσταντινού π ολης . Δημοσιεύεται αυτοκρατορικό διάταγμα π ου α π αγορεύει τη λατρεία των εικόνων (730). Ο λαός της Κωνσταντινού π ολη ς διαμαρτύρεται . Οι ο π αδοί των εικόνων ( εικονόφιλοι ) εξορίζονται , φυλακίζονται , οι π εριουσίες τους δημεύονται .
Η ΧΑΛΚΗ ΠΥΛΗ ( α π ό το π ρόγραμμα Byzantium 1200)
Κατά τη Α ' φάση της εικονομαχίας (726-787), οι μοναχοί είναι οι π ρώτοι π ου δέχονται τις συνέ π ειες της διαμάχης . Στην εικόνα , διωγμοί μοναχών , λε π τομέρεια α π ό το Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη , τέλη 12 ου - αρχές 13 ου αιώνα . madrid, BiBlioteca nacional, fol. 28vB.
Ένας α π ό τους κυριότερους υ π ερασ π ιστές της λατρείας των εικόνων ήταν ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός , π ου γεννήθηκε στη Δαμασκό της Συρίας στα μέσα του 7 ου αιώνα . Στην εικόνα , ο Ιωάννης Δαμασκηνός . Μικρογραφία χειρογράφου , 12 ος αιώνας . 'a γιο Όρος , Μονή Ιβήρων , κώδ . 463
Στην εικόνα, ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Τοιχογραφία από τη Μονή Βαρλαάμ στα Μετέωρα. Χρονολογείται στα 1548. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός κρατώντας ειλητάριο με ύμνο προς τη Θεοτόκο (Μιχαήλ Αναγνώστου 1734 Βυζαντινό Μουσείο Χίου)
Κορύφωση της διαμάχης κατά τη βασιλεία του Κωνσταντίνου Ε΄ • τρομοκράτηση μονάχων • καταστροφή μονών Ήδη στα μέσα του 6ου αιώνα αναφέρεται ότι στην Κωνσταντινούπολη υπήρχαν 92 μοναστήρια και μεγάλος αριθμός μοναχών που διέμενε σ' αυτά. Στην εικόνα, το καθολικό της μονής του Αγίου Ιωάννη του Στουδίου.
Η εικονομαχική διαμάχη (726-843). Στην εικόνα, ο πατριάρχης Νικηφόρος Α' (806-815), υπέρμαχος των εικόνων, κρατά μετάλλιο με την εικόνα του Χριστού. Πάνω διακρίνεται μάλλον ο εικονοκλάστης πατριάρχης Ιωάννης Ζ΄ Γραμματικός (837-843), ενώ κάτω δεξιά απεικονίζεται η Σύνοδος του 815 που καταδίκασε τη λατρεία των εικόνων.
Τέλος α΄ φάσης Αυτοκράτειρα: Ειρήνη η Αθηναία (780 – 802) Συγκαλείται η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος • Αποκατάσταση εικόνων • Απόδοση τιμητικής προσκύνησης Ειρήνη η Αθηναία, Βασιλική του Αγίου Μάρκου, Βενετία
Δεύτερη φάση (815 – 843) Λέων Ε΄ ο Αρμένιος λατρεία εικόνων ήττες βυζαντινών Αυγούστα Θεοδώρα Σύνοδος του 843 Οριστική αποκατάσταση και αναστήλωση των εικόνων Η Κυριακή της Ορθοδοξίας ως θέμα της λαϊκής βυζαντινής εικονογραφίας
γ . Σημασία της ήττας των εικονομάχων  Νίκη της ελληνικής πνευματικής παράδοσης  Τέλος στις θρησκευτικές διαμάχες  Συνεργασία κράτους και εκκλησίας  Η εκκλησία αφιερώνεται στο ιεραποστολικό της έργο.  Δίνεται τέλος στις υπερβολές στη λατρεία των εικόνων και των λειψάνων.
δ . Συνέ π ειες της εικονομαχίας στην εξωτερική π ολιτική : Η εκκλησία της Ρώμης (δυσαρεστημένη από τους εικονομάχους αυτοκράτορες) απομακρύνεται από το Βυζάντιο και ζητά στήριξη στους ηγεμόνες των Φράγκων. EuropE 700 AD EuropE 800 AD
στον π ολιτισμό : Κατά τη διάρκεια της εικονομαχίας • απαγορεύτηκε η παράσταση θείων προσώπων • πολλές εικόνες και έργα τέχνης καταστράφηκαν Στην εξέλιξη της ζωγραφικής της π εριόδου 610-843, καθοριστικό ρόλο έ π αιξε η εικονομαχική διένεξη (726-843), κατά τη διάρκεια της ο π οίας καταστρέφεται μεγάλο τμήμα α π εικονίσεων ιερών π ροσώ π ων και σκηνών . Στην εικόνα , καταστροφή της εικόνας του Χριστού α π ό εικονομάχους . Λε π τομέρεια α π ό το Ψαλτήρι Khludov, 857-865.
Μετά τη νίκη των εικόνων καταστράφηκαν σημαντικά κείμενα των εικονομάχων Γενικά υ π οχώρησε η ενασχόληση με τα γράμματα και τις τέχνες . Ο πατριάρχης Νικηφόρος Α' (806-815), υποστηρικτής των εικόνων, ενάντια στον αντίπαλό του, εικονομάχο Ιωάννη Γραμματικό, (837-843). Μικρογραφία από το Ψαλτήρι Khludov, 9ος αιώνας. Moscow, state historical MuseuM Khludov, add. 129, fol. 51
Το εικονογραφικό πρόγραμμα των ναών κατά τη διάρκεια της Εικονομαχίας (726-843) τροποποιείται σύμφωνα με τις εικονοκλαστικές αντιλήψεις. Έτσι, οι απεικονίσεις ιερών προσώπων αντικαθίστανται με συμβολικά θέματα. Στην εικόνα, ο σταυρός από την καμάρα του ιερού της Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη. Αρχές 8ου αιώνα.
Ανεικονική διακόσμηση (γεωμετρικός διάκοσμος) από το εσωράχιο του εγκάρσιου τόξου της καμάρας στο ναό του Αγίου Ιωάννη στ' Αδησαρού στη Νάξο. 9ος αιώνας. Στην εικόνα, λεπτομέρεια από την ανεικονική διακόσμηση (φυτικός διάκοσμος) της αψίδας του Ιερού του Αγίου Αρτεμίου στη Νάξο. Η διακόσμηση του ναού τοποθετείται στα χρόνια του αυτοκράτορα Θεόφιλου (829-842).
ΠΗΓΕΣ: • http:/ • http://www.arkeo3d.com/byzantium1200/chalke. html • http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/oth ers/p4e1p2.html / • http://www.roman-emperel.wikipedia.org/wiki • ors.org/indexxxx.htm

More Related Content

Η μεταβατική εποχή: Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων

  • 1. 2. Η μεταβατική ε π οχή : Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων
  • 2. Λέξεις – κλειδιά της ενότητας • εικονομαχία • ανεικονικές αντιλήψεις • εικονομάχοι • εικονόφιλοι • Ιωάννης Δαμασκηνός • τιμητική προσκύνηση • αναστήλωση εικόνων • απαγόρευση παράστασης θείων προσώπων • καταστροφή έργων τέχνης
  • 3. α . Ορισμός , π ρωτεργάτες , π αράγοντες Ορισμός : • π νευματική διαμάχη • συγκλόνισε το Βυζάντιο • α π ό τις αρχές του 8 ου έως τα μέσα του 9 ου αιώνα • αφορούσε στο ερώτημα : « είναι σύμφωνη με την Ορθοδοξία η λατρεία των εικόνων ή όχι ;» Πρωτεργάτες : ( της εικονομαχικής κίνησης ) οι αυτοκράτορες • Λέων Γ΄ (717 – 741) και ο γιος του • Κωνσταντίνος Ε΄ (741 – 775) Λέων Γ ' & Κωνσταντίνος Ε '
  • 4. π αράγοντες : 1 ον : Η καταγωγή των Ισαύρων ήταν α π ό τη Β . Συρία και ε π ηρεάστηκαν α π ό τις ανεικονικές αντιλήψεις της ιουδαϊκής και ισλαμικής θρησκείας . Θεωρούσαν τη λατρεία των εικόνων ως εκδήλωση ειδωλολατρική . 2 ον : Οι ανεικονικές αντιλήψεις ε π ηρέασαν τους αγρότες π ου ζούσαν στα σύνορα με το Ισλάμ . Οι Ίσαυροι υ π οστήριξαν τις α π όψεις τους και για π ολιτικούς λόγους . 3 ον : Δεισιδαιμονίες και υ π ερβολές π ου εκδηλώθηκαν γύρω α π ό τη λατρεία των εικόνων . 4 ον : Η ε π ιθυμία των Ισαύρων να π εριορίσουν την ε π ιρροή των μοναχών . 5 ον : Η ά π οψη ότι οι νίκες των εχθρών του Βυζαντίου οφείλονται στην οργή του Θεού για ό , τι συνέβαινε στο χώρο της λατρείας των εικόνων .
  • 5. β . Φάσεις Πρώτη φάση (726-787): Α π ομάκρυνση της εικόνας του Χριστού α π ό τη Χαλκή Πύλη της Κωνσταντινού π ολης . Δημοσιεύεται αυτοκρατορικό διάταγμα π ου α π αγορεύει τη λατρεία των εικόνων (730). Ο λαός της Κωνσταντινού π ολη ς διαμαρτύρεται . Οι ο π αδοί των εικόνων ( εικονόφιλοι ) εξορίζονται , φυλακίζονται , οι π εριουσίες τους δημεύονται .
  • 6. Η ΧΑΛΚΗ ΠΥΛΗ ( α π ό το π ρόγραμμα Byzantium 1200)
  • 7. Κατά τη Α ' φάση της εικονομαχίας (726-787), οι μοναχοί είναι οι π ρώτοι π ου δέχονται τις συνέ π ειες της διαμάχης . Στην εικόνα , διωγμοί μοναχών , λε π τομέρεια α π ό το Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη , τέλη 12 ου - αρχές 13 ου αιώνα . madrid, BiBlioteca nacional, fol. 28vB.
  • 8. Ένας α π ό τους κυριότερους υ π ερασ π ιστές της λατρείας των εικόνων ήταν ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός , π ου γεννήθηκε στη Δαμασκό της Συρίας στα μέσα του 7 ου αιώνα . Στην εικόνα , ο Ιωάννης Δαμασκηνός . Μικρογραφία χειρογράφου , 12 ος αιώνας . 'a γιο Όρος , Μονή Ιβήρων , κώδ . 463
  • 9. Στην εικόνα, ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Τοιχογραφία από τη Μονή Βαρλαάμ στα Μετέωρα. Χρονολογείται στα 1548. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός κρατώντας ειλητάριο με ύμνο προς τη Θεοτόκο (Μιχαήλ Αναγνώστου 1734 Βυζαντινό Μουσείο Χίου)
  • 10. Κορύφωση της διαμάχης κατά τη βασιλεία του Κωνσταντίνου Ε΄ • τρομοκράτηση μονάχων • καταστροφή μονών Ήδη στα μέσα του 6ου αιώνα αναφέρεται ότι στην Κωνσταντινούπολη υπήρχαν 92 μοναστήρια και μεγάλος αριθμός μοναχών που διέμενε σ' αυτά. Στην εικόνα, το καθολικό της μονής του Αγίου Ιωάννη του Στουδίου.
  • 11. Η εικονομαχική διαμάχη (726-843). Στην εικόνα, ο πατριάρχης Νικηφόρος Α' (806-815), υπέρμαχος των εικόνων, κρατά μετάλλιο με την εικόνα του Χριστού. Πάνω διακρίνεται μάλλον ο εικονοκλάστης πατριάρχης Ιωάννης Ζ΄ Γραμματικός (837-843), ενώ κάτω δεξιά απεικονίζεται η Σύνοδος του 815 που καταδίκασε τη λατρεία των εικόνων.
  • 12. Τέλος α΄ φάσης Αυτοκράτειρα: Ειρήνη η Αθηναία (780 – 802) Συγκαλείται η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος • Αποκατάσταση εικόνων • Απόδοση τιμητικής προσκύνησης Ειρήνη η Αθηναία, Βασιλική του Αγίου Μάρκου, Βενετία
  • 13. Δεύτερη φάση (815 – 843) Λέων Ε΄ ο Αρμένιος λατρεία εικόνων ήττες βυζαντινών Αυγούστα Θεοδώρα Σύνοδος του 843 Οριστική αποκατάσταση και αναστήλωση των εικόνων Η Κυριακή της Ορθοδοξίας ως θέμα της λαϊκής βυζαντινής εικονογραφίας
  • 14. γ . Σημασία της ήττας των εικονομάχων  Νίκη της ελληνικής πνευματικής παράδοσης  Τέλος στις θρησκευτικές διαμάχες  Συνεργασία κράτους και εκκλησίας  Η εκκλησία αφιερώνεται στο ιεραποστολικό της έργο.  Δίνεται τέλος στις υπερβολές στη λατρεία των εικόνων και των λειψάνων.
  • 15. δ . Συνέ π ειες της εικονομαχίας στην εξωτερική π ολιτική : Η εκκλησία της Ρώμης (δυσαρεστημένη από τους εικονομάχους αυτοκράτορες) απομακρύνεται από το Βυζάντιο και ζητά στήριξη στους ηγεμόνες των Φράγκων. EuropE 700 AD EuropE 800 AD
  • 16. στον π ολιτισμό : Κατά τη διάρκεια της εικονομαχίας • απαγορεύτηκε η παράσταση θείων προσώπων • πολλές εικόνες και έργα τέχνης καταστράφηκαν Στην εξέλιξη της ζωγραφικής της π εριόδου 610-843, καθοριστικό ρόλο έ π αιξε η εικονομαχική διένεξη (726-843), κατά τη διάρκεια της ο π οίας καταστρέφεται μεγάλο τμήμα α π εικονίσεων ιερών π ροσώ π ων και σκηνών . Στην εικόνα , καταστροφή της εικόνας του Χριστού α π ό εικονομάχους . Λε π τομέρεια α π ό το Ψαλτήρι Khludov, 857-865.
  • 17. Μετά τη νίκη των εικόνων καταστράφηκαν σημαντικά κείμενα των εικονομάχων Γενικά υ π οχώρησε η ενασχόληση με τα γράμματα και τις τέχνες . Ο πατριάρχης Νικηφόρος Α' (806-815), υποστηρικτής των εικόνων, ενάντια στον αντίπαλό του, εικονομάχο Ιωάννη Γραμματικό, (837-843). Μικρογραφία από το Ψαλτήρι Khludov, 9ος αιώνας. Moscow, state historical MuseuM Khludov, add. 129, fol. 51
  • 18. Το εικονογραφικό πρόγραμμα των ναών κατά τη διάρκεια της Εικονομαχίας (726-843) τροποποιείται σύμφωνα με τις εικονοκλαστικές αντιλήψεις. Έτσι, οι απεικονίσεις ιερών προσώπων αντικαθίστανται με συμβολικά θέματα. Στην εικόνα, ο σταυρός από την καμάρα του ιερού της Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη. Αρχές 8ου αιώνα.
  • 19. Ανεικονική διακόσμηση (γεωμετρικός διάκοσμος) από το εσωράχιο του εγκάρσιου τόξου της καμάρας στο ναό του Αγίου Ιωάννη στ' Αδησαρού στη Νάξο. 9ος αιώνας. Στην εικόνα, λεπτομέρεια από την ανεικονική διακόσμηση (φυτικός διάκοσμος) της αψίδας του Ιερού του Αγίου Αρτεμίου στη Νάξο. Η διακόσμηση του ναού τοποθετείται στα χρόνια του αυτοκράτορα Θεόφιλου (829-842).
  • 20. ΠΗΓΕΣ: • http:/ • http://www.arkeo3d.com/byzantium1200/chalke. html • http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/oth ers/p4e1p2.html / • http://www.roman-emperel.wikipedia.org/wiki • ors.org/indexxxx.htm