際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Wahado Foucaulta na wiecie i
  w Politechnice Gdaskiej

                    Bogusaw Kusz
                    Wydzia Fizyki Technicznej
                    i Matematyki Stosowanej
                    Politechnika Gdaska
Historia
Jean Bernard L辿on Foucault planowa zosta
lekarzem, lecz ... mdla na widok krwi. Zaj
si materi nieo甜ywion osigajc znaczce
sukcesy w astronomii, chemii oraz fizyce
   elektrycznoci i magnetyzmu. Najbardziej znany jest jako
tw坦rca dowiadczenia, kt坦re potwierdzao fakt, 甜e Ziemia
obraca si wok坦 osi. W swojej piwnicy Foucault zawiesi
odwa甜nik (5kg) na dwumetrowym drucie i zauwa甜y, 甜e
paszczyzna drga takiego wahada systematycznie si obraca.
Dowiadczenie powt坦rzy 1851 publicznie wieszajc 67
metrowe wahado w Pantheonie w Pary甜u. Widzowie mogli
zobaczy, 甜e to obr坦t Ziemi pod wahadem powoduje cig
zmian paszczyzny drga wahada. Foucault zachca ludzi do
uczestniczenia w dowiadczeniu sowami:
      przybd添cie i zobaczcie jak krci si Ziemia
Wahado Foucaulta




Gdyby wahado Foucaulta byo umieszczone na biegunie, paszczyzna jego waha
dokonywaaby penego obrotu w cigu ok. 24h ( 23h 56m) tj. w czasie, jaki Ziemia
potrzebuje na dokonanie penego obrotu wok坦 wasnej osi. Czas T penego obrotu
paszczyzny waha wahada na szerokoci geograficznej q mo甜na obliczy wedug
wzoru:      T = 24h/ sin q (dla Gdaska T jest r坦wne okoo 30 godzin)
Std wynika, 甜e umieszczenie wahada nie na biegunie, ale gdzie w porednich
szerokociach geograficznych spowoduje wydu甜enie czasu potrzebnego do
penego obrotu paszczyzny waha wahada. Na r坦wniku nie zaobserwujemy
obrotu paszczyzny waha wzgldem Ziemi.
Problemy zwizane z ruchem wahada:
1.   Op坦r powietrza i tarcie wewntrzne zawieszenia
     powoduje cig strat energii i w konsekwencji
     zatrzymanie wahada. Przedu甜y 甜ycie wahada,
     mo甜na zwikszajc mas i dugo wahada. Innym
     sposobem utrzymania drga jest dostarczanie
     utraconej energii np.dziaajc dodatkow si
     wspomagajc si ci甜koci.


                                2.   Przy dugotrwaej pracy wahada ka甜dy
                                     brak symetrii w ukadzie zawieszenia, a
                                     nawet ruch powietrza mog prowadzi do
                                     zaburzenia ruchu. Wahado zaczyna
                                     porusza si ruchem eliptycznym co w
                                     konsekwencji mo甜e przyspieszy lub
                                     op坦添ni oczekiwan zmian kierunku
                                     drga.
Sposoby podtrzymania drga wahada.


                                               B           B




                 B


swobodne   wymuszane od dou   parametryczne   wymuszane u g坦ry
Przykady Wahade na wiecie




Foucault pendulum at the
Smithsonian Museum. 108 kg 16 m




                                  Univ. of Louisville 25m 59 kg
South Pole (zima 2001)

                                        33m 25kg




Franklin Institute Philadelphia
 27 m 80 kg
Centre Universitaire
  de Luxemburg
    32 kg 16 m
Mae Wahado Foucaulta
MacNaughton Physical Sciences Building
University of Guelph
Wahada w Polsce
Drut napinajcy sferoid
krakowskiego wahada ma 46,5
metra dugoci, a masa sferoidy
wynosi 25 kg. Pierwsze
krakowskie pokazy Wahada
Foucaulta odbyy si w 1949
roku, niemal 100 lat po
pierwszym publicznym pokazie,
jaki odby si w paryskim
Panteonie. Miejsce - Koci坦
Mariacki



www.stronamiasta.com
Frombork - Wie甜a Radziejowskiego
Dugo linki stalowej wahada wynosi
28 m, a kula wa甜y 46,5 kg.
(wahado bez pobudzenia)




                                        Instytut Fizyki UMK
                                        16 m 29kg
                                        (wahado pobudzane)
W roku 1837 Poisson opublikowa rozpraw, w kt坦rej dowodzi, 甜e pociski wystrzeliwane
horyzontalnie na p坦kuli p坦nocnej powinny si odchyla na wsch坦d wskutek obrotu
Ziemi. Zauwa甜y tak甜e, 甜e obr坦t Ziemi powinien mie wpyw na ruch wahade, jednak,
jego zdaniem, efekt jest zbyt may by mo甜na go zaobserwowa. Przemylenia Poissona
oparte byy na wczeniejszych (z r. 1831) rachunkach jego studenta Coriolisa, kt坦ry w
swojej rozprawie doktorskiej zajmowa si przyspieszeniami w rotujcych ukadach
wsp坦rzdnych. Foucault zna prac Poissona i podziela jego pogldy co do maoci efektu
odchylenia paszczyzny waha wahada, lecz po serii dowiadcze zrozumia, 甜e wahado
ma wasno kumulowania maych odchyle w du甜e odchylenie po wielu oscylacjach.
Pierwsze eksperymenty wykona w swojej piwnicy z wahadem o dugoci 2 m i ci甜arze 5
kg. Pokaz publiczny, g坦wnie dla koleg坦w naukowc坦w, odby si w Obserwatorium
Paryskim 3 lutego 1851 r. z wahadem o dugoci 11 m. Foucault przywita goci sowami,
kt坦re znajduj si na zewntrz paryskiego Pantheonu - "wityni" najznamienitszych
umys坦w Francji - "Vous 棚tes invit辿s  venir voir tourner la Terre ...", co oznacza:
"Przybd添cie i zobaczcie jak krci si Ziemia...". Pokaz wywoa ogromne wra甜enie i
ksi甜 Louis Napoleon Bonaparte, przyszy Napoleon III, poprosi Foucaulta o
zademonstrowanie eksperymentu szerokiej publicznoci. Miao to miejsce 26 marca 1851 r.
pod kopu Pantheonu przy pomocy wahada o dugoci 67 m z podwieszon kul armatni
o ci甜arze 28 kg. Pokaz by sensacj dla uczestnik坦w wystawy wiatowej w Pary甜u i
wywoa p坦添niej ogromn liczb podobnych eksperyment坦w na caym wiecie.
WYBRANE DU纏E WAHADA
Wahada Foucaulta zostay umieszczone w licznych, wa甜nych dla
kultury, nauki czy polityki miejscach na caym wiecie.
Wyb坦r najciekawszych instalacji zawiera poni甜sza tabela.
Dugoci L podane s w zaokrgleniu do penych metr坦w, za masy M - do penych kilogram坦w.


                                        Miejsce                                              L[m]   M[kg]

    Pantheon, Pary甜                                                                           67     28

    Oregon Convention Center in Portland                                                      27     408

    Museum of Science and Industry, Chicago                                                   20     300

    National Museum of American History, Washington, DC                                       21     105

    Wie甜a Radziejowskiego, Frombork                                                           28     47

    ONZ, Nowy Jork                                                                            23     91

    Instytut Fizyki, Toru                                                                    16     29

    Politechnika Gdaska                                                                      26     64


                                           Informacje -http://www.phys.uni.torun.pl/phys/WAHADLO/wahadlo-w.html
Wahadlo foucaulta
Ciekawe strony w sieci

   www.calacademy.org/products/pendulum
   www.phys-astro.sonoma.edu/people/ students/baker/SouthPoleFoucault.html
   www.physics.uoguelph.ca/foucault/foucault1.html
   www.abc.net.au/surf/pendulum/default.htm
   www.phys.uni.torun.pl/phys/WAHADLO/wahadlo-w.html
   stalker.republika.pl/foucault_teksty.htm
   plus.maths.org/issue9/xfile
   www.frombork.art.pl/Ang23.htm
   fi.edu/time/Journey/Pendulum/tfi_pendulum.html

More Related Content

Wahadlo foucaulta

  • 1. Wahado Foucaulta na wiecie i w Politechnice Gdaskiej Bogusaw Kusz Wydzia Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechnika Gdaska
  • 2. Historia Jean Bernard L辿on Foucault planowa zosta lekarzem, lecz ... mdla na widok krwi. Zaj si materi nieo甜ywion osigajc znaczce sukcesy w astronomii, chemii oraz fizyce elektrycznoci i magnetyzmu. Najbardziej znany jest jako tw坦rca dowiadczenia, kt坦re potwierdzao fakt, 甜e Ziemia obraca si wok坦 osi. W swojej piwnicy Foucault zawiesi odwa甜nik (5kg) na dwumetrowym drucie i zauwa甜y, 甜e paszczyzna drga takiego wahada systematycznie si obraca. Dowiadczenie powt坦rzy 1851 publicznie wieszajc 67 metrowe wahado w Pantheonie w Pary甜u. Widzowie mogli zobaczy, 甜e to obr坦t Ziemi pod wahadem powoduje cig zmian paszczyzny drga wahada. Foucault zachca ludzi do uczestniczenia w dowiadczeniu sowami: przybd添cie i zobaczcie jak krci si Ziemia
  • 3. Wahado Foucaulta Gdyby wahado Foucaulta byo umieszczone na biegunie, paszczyzna jego waha dokonywaaby penego obrotu w cigu ok. 24h ( 23h 56m) tj. w czasie, jaki Ziemia potrzebuje na dokonanie penego obrotu wok坦 wasnej osi. Czas T penego obrotu paszczyzny waha wahada na szerokoci geograficznej q mo甜na obliczy wedug wzoru: T = 24h/ sin q (dla Gdaska T jest r坦wne okoo 30 godzin) Std wynika, 甜e umieszczenie wahada nie na biegunie, ale gdzie w porednich szerokociach geograficznych spowoduje wydu甜enie czasu potrzebnego do penego obrotu paszczyzny waha wahada. Na r坦wniku nie zaobserwujemy obrotu paszczyzny waha wzgldem Ziemi.
  • 4. Problemy zwizane z ruchem wahada: 1. Op坦r powietrza i tarcie wewntrzne zawieszenia powoduje cig strat energii i w konsekwencji zatrzymanie wahada. Przedu甜y 甜ycie wahada, mo甜na zwikszajc mas i dugo wahada. Innym sposobem utrzymania drga jest dostarczanie utraconej energii np.dziaajc dodatkow si wspomagajc si ci甜koci. 2. Przy dugotrwaej pracy wahada ka甜dy brak symetrii w ukadzie zawieszenia, a nawet ruch powietrza mog prowadzi do zaburzenia ruchu. Wahado zaczyna porusza si ruchem eliptycznym co w konsekwencji mo甜e przyspieszy lub op坦添ni oczekiwan zmian kierunku drga.
  • 5. Sposoby podtrzymania drga wahada. B B B swobodne wymuszane od dou parametryczne wymuszane u g坦ry
  • 6. Przykady Wahade na wiecie Foucault pendulum at the Smithsonian Museum. 108 kg 16 m Univ. of Louisville 25m 59 kg
  • 7. South Pole (zima 2001) 33m 25kg Franklin Institute Philadelphia 27 m 80 kg
  • 8. Centre Universitaire de Luxemburg 32 kg 16 m
  • 9. Mae Wahado Foucaulta MacNaughton Physical Sciences Building University of Guelph
  • 10. Wahada w Polsce Drut napinajcy sferoid krakowskiego wahada ma 46,5 metra dugoci, a masa sferoidy wynosi 25 kg. Pierwsze krakowskie pokazy Wahada Foucaulta odbyy si w 1949 roku, niemal 100 lat po pierwszym publicznym pokazie, jaki odby si w paryskim Panteonie. Miejsce - Koci坦 Mariacki www.stronamiasta.com
  • 11. Frombork - Wie甜a Radziejowskiego Dugo linki stalowej wahada wynosi 28 m, a kula wa甜y 46,5 kg. (wahado bez pobudzenia) Instytut Fizyki UMK 16 m 29kg (wahado pobudzane)
  • 12. W roku 1837 Poisson opublikowa rozpraw, w kt坦rej dowodzi, 甜e pociski wystrzeliwane horyzontalnie na p坦kuli p坦nocnej powinny si odchyla na wsch坦d wskutek obrotu Ziemi. Zauwa甜y tak甜e, 甜e obr坦t Ziemi powinien mie wpyw na ruch wahade, jednak, jego zdaniem, efekt jest zbyt may by mo甜na go zaobserwowa. Przemylenia Poissona oparte byy na wczeniejszych (z r. 1831) rachunkach jego studenta Coriolisa, kt坦ry w swojej rozprawie doktorskiej zajmowa si przyspieszeniami w rotujcych ukadach wsp坦rzdnych. Foucault zna prac Poissona i podziela jego pogldy co do maoci efektu odchylenia paszczyzny waha wahada, lecz po serii dowiadcze zrozumia, 甜e wahado ma wasno kumulowania maych odchyle w du甜e odchylenie po wielu oscylacjach. Pierwsze eksperymenty wykona w swojej piwnicy z wahadem o dugoci 2 m i ci甜arze 5 kg. Pokaz publiczny, g坦wnie dla koleg坦w naukowc坦w, odby si w Obserwatorium Paryskim 3 lutego 1851 r. z wahadem o dugoci 11 m. Foucault przywita goci sowami, kt坦re znajduj si na zewntrz paryskiego Pantheonu - "wityni" najznamienitszych umys坦w Francji - "Vous 棚tes invit辿s venir voir tourner la Terre ...", co oznacza: "Przybd添cie i zobaczcie jak krci si Ziemia...". Pokaz wywoa ogromne wra甜enie i ksi甜 Louis Napoleon Bonaparte, przyszy Napoleon III, poprosi Foucaulta o zademonstrowanie eksperymentu szerokiej publicznoci. Miao to miejsce 26 marca 1851 r. pod kopu Pantheonu przy pomocy wahada o dugoci 67 m z podwieszon kul armatni o ci甜arze 28 kg. Pokaz by sensacj dla uczestnik坦w wystawy wiatowej w Pary甜u i wywoa p坦添niej ogromn liczb podobnych eksperyment坦w na caym wiecie.
  • 13. WYBRANE DU纏E WAHADA Wahada Foucaulta zostay umieszczone w licznych, wa甜nych dla kultury, nauki czy polityki miejscach na caym wiecie. Wyb坦r najciekawszych instalacji zawiera poni甜sza tabela. Dugoci L podane s w zaokrgleniu do penych metr坦w, za masy M - do penych kilogram坦w. Miejsce L[m] M[kg] Pantheon, Pary甜 67 28 Oregon Convention Center in Portland 27 408 Museum of Science and Industry, Chicago 20 300 National Museum of American History, Washington, DC 21 105 Wie甜a Radziejowskiego, Frombork 28 47 ONZ, Nowy Jork 23 91 Instytut Fizyki, Toru 16 29 Politechnika Gdaska 26 64 Informacje -http://www.phys.uni.torun.pl/phys/WAHADLO/wahadlo-w.html
  • 15. Ciekawe strony w sieci www.calacademy.org/products/pendulum www.phys-astro.sonoma.edu/people/ students/baker/SouthPoleFoucault.html www.physics.uoguelph.ca/foucault/foucault1.html www.abc.net.au/surf/pendulum/default.htm www.phys.uni.torun.pl/phys/WAHADLO/wahadlo-w.html stalker.republika.pl/foucault_teksty.htm plus.maths.org/issue9/xfile www.frombork.art.pl/Ang23.htm fi.edu/time/Journey/Pendulum/tfi_pendulum.html