web 2.0 sunumu
- 2. Kelime: Dilde anlamı ya da tek başına görevi bulunan ses topluluğudur.Türkçe’de kelimeler , görevleri bakımından sekiz türe ayrılır. Bunlar; İsim Sözcüklerin kullanıldıkları yere göre anlamları nasıl Sıfat değişiyorsa türleri de değişir. Zamir Aynı kelime değişik Zarf cümlelerde değişik Edat görevler üstlenebilir. Bağlaç Ünlem Fiildir
- 3. Örneğin “yalnız” kelimesi; “Evde hiç yalnız kalamazdım.” cümlesinde zarf, “Yalnız gecelerde yıldızları seyrederdi.” Cümlesinde sıfat olarak kullanılmıştır.
- 4. İ
- 5. Kainattaki varlıkları karşılayan kelimelere “isim” denir. İ değişik yönlerden incelenir. A) Varlıklara verilişlerine göre: B) Karşıladığı varlığın sayısına göre: C) Karşıladığı şeyin niteliğine göre:
- 6. A) Varlıklara verilişlerine göre: Aynı türden varlıkları karşılayan isimlerdir. Örnek: Kitap, defter, ağaç, kalem, sınıf, vb Tek bir varlığı, belirli bir topluluğu, kuruluşu, yeri, kişiyi karşılayan isimlerdir.
- 7. Tek Yer İi: Bayburt, İstanbul, Trabzon... Kişi İi: Yunus, Ayşe, Ahmet, Fatma... Ülke İi: Türkiye, Almanya, İngiltere... Kitap, dergi, gazete İi : Zaman, Ay Işığı... Kurum İi: Kızılay, Bayburt Devlet Hastanesi...
- 8. Dil İi: Türkçe, İngilizce, Almanca... Din ve mezhep İi: İslamiyet, Hıristiyanlık... Hayvanlara verilen İ: Pamuk, Tekir, Karabaş... Uyarı: Özel isimlerin ilk harfleri her zaman büyük harfle yazılır.
- 9. Bir isim her zaman cins isim olmayacağı gibi her zaman özel isim de olmayabilir. Bahar en sevdiğim mevsimdir. Bahar çalışkan biridir. Bize uzak yıldızlardan biri de Güneş’tir. Yazın güneş çarpmaları daha da artar.
- 10. B) Karşıladığı varlığın sayısına göre: Sayıca tek bir varlığı karşılayan isimlerdir. Örnek: Çiçek, kitap, masa, kalem... Sayıca birden çok varlığı karşılayan isimlerdir. İe “-lar, -ler” eki getirilerek yapılır. Örnek: Ağaçlar, masalar, kalemler, kitaplar...
- 11. “-ler” eki eklendiği ismi her zaman çoğul yapmaz. Aile, millet, benzerleri, Örnek: abartma anlamları kazandırabilir. Bu millet nice Fatih’ler yatiştirdi. (benzer) Babamlar ta Almanya’lara gitti. (abartma) Mehmetler bu akşam bize gelecekler. (aile)
- 12. Topluluk İi… Şekil bakımından tekil, anlamca çokluk ifade eden kelimeleri karşılayan isimlerdir. Örnek: Halk, millet, ordu, sürü, orman...
- 13. •Topluluk isimleri cümlede kullanılsın veya kullanılmasın her zaman yapıca değil anlamca çokluk bildirir. Topluluk isimleri ile cins isimler birbirlerine karıştırılmamalıdır.
- 14. Çünkü cins isimler o isme ait bütün varlıkları karşılayacak şekilde kullanılabilir. •Topluluk isimleri çoğul eki alsalar bile topluluk ismi olmaktan çıkmaz. Sürüler, milletler, halklar (topluluk ismi olurlar)
- 15. Ağaç sevgiyle büyür dal dal. Yılın her günü sürüyü bu dağlarda otlatırlar Milletimiz beraberlik içinde yaşayacak.
- 16. B) Karşıladığı şeyin niteliğine göre: Sayıca gözle görülen, elle tutulabilen varlıkları karşılayan isimlerdir. Örnek: Çiçek, kitap, elma... Düşünce ve duygu yoluyla varlığı anlaşılabilen, gözle görülemeyen, elle tutulamayan varlıkları karşılayan isimlerdir. Örnek: Saygı, sevgi, hayal, fikir, sevinç, korku...
- 17. İde Küçültme
- 18. İde Küçültme İe “-cik, -ceğiz, -cek” ekleri getirilerek yapılır. Bu ekler aynı zamanda sevgi, acıma, azımsama gibi anlamlarda kazandırabilir. ÖRNEK: Bir kulübecik dahi yeter bana. (küçültme) Yavrucak, (acıma) anneciğim (sevgi) Bana yüz milyoncuk versene. (azımsama)
- 19. Küçültme eki alan bazı sözcükler küçültme anlamından çıkarak kalıcı isim olurlar. Gözünde arpacık çıkmış. Gelincikler nazlı nazlı tarlada sallanıyor. Kapıyı maymuncukla açmışlar.
- 20. İsim Tamlamaları
- 21. İsim Tamlamaları Aralarında anlamca ilgi bulunan iki veya daha fazla ismin bir araya gelerek oluşturduğu kelime gruplarına isim tamlaması denir. Tamlamada birinci sözcük tamlayan(belirten), ikinci sözcük tamlanan (belirtilen) dır. Evin Kapısı Elmanın Çöpü Tamlayan Tamlanan Tamlayan Tamlanan
- 22. İsim Tamlamaları 4’e ayrılır ! • 1) Belirtili İsim Tamlaması • 2) Belirtisiz isim tamlaması • 3) Takısız İsim Tamlaması • 4) Zincirleme İsim Tamlaması • Tamlayan Ekleri: (n)-ın, -in, -un, -ün • Tamlanan Ekleri: -ı,-i,-u,-ü,-(s)ı,-(s)i,-(s)u,-(s)ü
- 24. Belirtili İsim Tamlaması Tamlayanı ve tamlananı ek almış olan isim tamlamasıdır. ÖRNEK: “Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir.” “Misafirin şaşkını ev sahibini ağırlar.” “Sizin sınıfınız çok çalışkanmış.”
- 25. Belirtili İsim Tamlaması Tamlayanla tamlanan arasına başka sözcük girebilir.Bu durum isim tamlamasını ortadan kaldırmaz. ÖRNEK: Bahçenin bir ay önce tamir edilen kapısı yine kırıldı. Menekşelerin baygın kokusu bizi adeta büyüledi.
- 26. Belirtili İsim Tamlaması Bu durumda tamlayanı veya tamlananı sıfat tamlaması olan isim tamlamaları ortaya çıkabilir. ÖRNEK: Mor menekşenin baygın kokusu. Sıfat İsim Sıfat İsim Tamlayan Tamlanan
- 27. Belirtili İsim Tamlaması Zamirler isimlerin yerine kullanılan kelimelerdir.İsim tamlamalarında görev alabilirleri. ÖRNEK: O’nun arabası var. Bu çocuk kimin nesi. (ikisi de zamir) Annesi bir haftadır rahatsız.
- 28. Belirtili İsim Tamlaması Bazen belirtili isim tamlamalarında “-den” eki, ilgi ekinin “-ın” yerine geçerek kullanılabilir. Bu durumda isim tamlaması gene varlığına devam eder. ÖRNEK: Resimlerden hangisi beğendiniz. (resimlerin hangisi) Şunlardan birini bana ver. (şunların biri)
- 30. Belirtisiz İsim Tamlaması Sadece tamlananı “-(n)i” ek almış olan isim tamlamasıdır. ÖRNEK: “Su testisi, su yolunda kırılır.” “Dağ başını duman almış.” “Makine mühendisi olmak istiyormuş.” “Atatürk Lisesi yarışmayı kazandı.”
- 31. Belirtisiz İsim Tamlaması ÖRNEK: Salı günü sizinle görüşürüz. Türk konukseverliği dünyanın ilgisini çekmektedir. Edebiyat öğretmeni güzel bir şiir okudu. Anvarza Ovası, Ceyhan ırmağı ile komşudur. Söyleyiş tarzını çok beğendim.
- 32. Bazen belirtisiz isim tamlaması cümlede sıfat olarak kullanılabiliriler. Gelincik kırmızısı bir kazak aldı. Deniz mavisi gözlerini bana dikmişti. Kül rengi bulutlar her yeri kaplamıştı. Sıcak yaz akşamlarında denize girerdik. Yeşil asker elbisesi ona yakışmış.
- 34. Takısız İsim Tamlaması Tamlayanı da tamlananı da ek almamış olan isim tamlamasıdır. Eksiz olduğu için sıfat tamlamalarıyla karıştırılmaktadır. Bu iki tamlamayı karıştırmamak için şu iki özelliğe dikkat etmeliyiz:
- 35. Takısız İsim Tamlaması Tamlayan, tamlananın neden yapıldığını bildirir. “Babam iş yerine çelik kasa almış.” Tamlayan, tamlananın neye benzediğini bildirir. “Çocuğun altın saçları rüzgârda dalgalanıyordu.”
- 37. Zincirleme İsim Tamlaması Tamlayanı veya tamlananı isim tamlamasından oluşmuş olan isim tamlamasıdır. Zincirleme isim tamlaması için en az üç ismin bir araya gelmesi gerekir. Dolayısıyla zincirleme isim tamlamalarında tamlayan yada tamlanan kendi içinde başka bir isim tamlaması olabilir.
- 38. Zincirleme İsim Tamlaması Örnekler “Köylünün kahve cezvesi karaca ama sürecedir.” “Serüven romanlarının okuyucusu çok olur.”
- 39. Zincirleme İsim Tamlaması Örnekler “Kuş seslerinin korosu bize ne hoş geliyor.” “Odanın duvar kağıtları iyice yıpranmış.”