際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx

Download as PPTX, PDF
B
BernieAremado1

Education

1 of 54
Download to read offline
Creditsto: JESLIE O. DEL AYRE Language Researcher Komisyon sa Wikang Filipino
Ano ang Ortograpiyang Pambansa?
ORTOGRAPIYA ORTOGRAFIA ORTHO- + -GRAPHIA Griego: wasto Griego/Latin: pagsulat
ORTOGRAPYA [Esp ortograf鱈a]: sining ng tamang pagbaybay at pagsulat ng mga salita ayon sa tamang pamantayan o gamit
ORTOGRAPIYANG PAMBANSA Mga tuntunin kung paano sumulat gamit ang wikang Filipino.
Kasaysayan ng Ortograpiya
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Bayb叩yin Natatanging malinaw na ebidensiya ng taglay na talino at kultura ng mga Filipino
Unang Pag-aaral sa Bayb叩yin Pedro Andres de Castro OrtograpiyaatmgaTuntuninsaPagsulatng WikangTagalog Trinidad Pardo H. de Tavera Mga Ambag sa Pag-aaral n g Sinaunang AlpabetongmgaFilipino
20 Trinidad Pardo de Tavera (1884) Contribucion para el estudio antiguos alfabetos filipinos
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Pinakaunang aklat na nalathala sa Pilipinas na akda ni Padre Juan de Plasencia Nakasulat sa Espa単ol at Tagalog (alpabetong Romano at Baybaying Tagalog)
Ama Namin sa Baybaying at alpabetong Romano
Romanisasyon ng Baybaying Tagalog mula Siglo 16 hanggang sa kasalukuyan
Sa loob at labas, ng bayan cong saui caliluha,i, siyang nangyayaring hari cagalinga,t, bait ay nalulugami ininis sa hucay nang dusa,t, pighati. Ang magandang asal ay ipinupucol sa laot ng dagat ng cut-ya,t, lingatong balang magagaling ay ibinabaon at inililibing na ualang cabaong.
Mga Katangian ng Alpabetong Romano na pinalaganap ng mga Espa単ol 1.Walang K, pinalitan ng C at QU. 2.Walang W, ipinakatawan sa U. 3. Alpabeto alinsunod sa gamit ng Espa単ol.
31 catauan icao saosao couago olan ona osa uacas uala uica tiaga tian tiac saquit saquim guijo kayumangui
Repormang Rizal A. Sobre la nueva ortografia de la lengua tagala (1890) 1. Paggamit ng K at W. 2. Pagsasaayos ng pantig na GUI at QUI. 3. Pagsasaayos ng diptonggo na AO. B. Estudios sobre la lengua tagala (1899) 1. Alpabetong may 20 titik. 2. Limang patinig, labinlimang katinig. C.Tungo sa abakadang Tagalog ni Lope K. Santos
m辿sa = m鱈sa t辿la = t鱈la ten = tin m辿ron = mir坦n r坦ta = r炭ta diy坦sa = d炭sa b坦to = but坦 b炭tu but湛 b坦la = b炭la bul但 b坦te = b炭ti toy嘆 = tuy担
PAGBABAGO SA ALPABETO
Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa: 1939-1959 (pag-iwas sa baybay Espa単ol) Pilipino: 1959-1973, 20 titik Filipino: 1977, 31 titik Filipino: 1987, 28 titik Filipino: 2013, 28 titik
Alpabetong PILIPINO / ABAKADA 20 titik: 5 patinig, 15 katinig bawat katinig ay binabasang may kasamang a
Tumbasang Espa単ol- Filipino dagdag na 11 titik: C, F, J, , Q, V, X,V Ch, RR, LL pinagyamang alpabeto
Alpabetong Filipino 28 titik: 5 patinig, 23 katinig Dagdag na walong letra: C,F,J,,Q,V,X,Z Binibigkas sa tunog Ingles maliban sa
KATANGIAN NG ORTOGRAPIYANG PAMBANSA
(1) Ang pagbuo ng panuto ay kailangang patnubayan ng matiyagang paglingon sa kasaysayan upang masipat ang anumang tradisyon ng nagdaang paraan ng pagsulat sa wika, mula sa panahon ng bayb叩yin, sa panahon ng pagpapalaganap sa alpabetong Romano, sa panahon ng abakada, at hanggang sa paggamit ng modernisadong alpabetong Filipino.
(2) Kailangang ibatay ito sa mataas na modelo ng paggamit ng wika. Tinutukoy nit坦 ang dagdag na pagsuri sa nakasulat na panitikan upang paghugutan ng mga panutong ortograpiko bukod sa pagmamatyag sa nagaganap na pagbabago sa wikang pabigkas. Mahigpit ding kaugnay ito ng katatalakay na mithing hanguin ang tuntuning ortograpiko mula sa karanasang pangkasaysayan.
(3) Kailangang episyente ang ortograpiya o kailangang nakatutugon ito sa mga pangangailangan sa pagsulat. Ang pagdaragdag ng mga titik para sa modernisadong alpabeto ay isang maliwanag na pag- angkop ng wikang Filipino sa mga gawaing hindi na k叩yang tupdin ng lumang abakada.
(4) Kailangang pleksible ang ortograpiya upang magampanan ang lumalawak (pambansa) na gamit ng wikang Filipino. Masisinag sa kasalukuyang gabay ang pagsisikap na ipaloob ang ibang katangian ng mga wikang katutubo na wal但 sa batayang korpus (ang Tagalog) ng abakada.
(5) Kailangang madal樽 itong gamitin. Ang bagay na ito ang maipagmamalaki ng bayb叩yin at abakada. Gayunman, sa kabil但 ng pumasok na salimuot mula sa mga tunog ng modernisadong alpabeto ay maipagmamalaki pa rin na madal樽ng ituro (lal嘆 na sa paaralan) at palaganapin ang kasalukuyang gabay sa ortograpiya ng wikang Filipino.
(5) Kailangang madal樽 itong gamitin. Ang bagay na ito ang maipagmamalaki ng bayb叩yin at abakada. Gayunman, sa kabil但 ng pumasok na salimuot mula sa mga tunog ng modernisadong alpabeto ay maipagmamalaki pa rin na madal樽ng ituro (lal嘆 na sa paaralan) at palaganapin ang kasalukuyang gabay sa ortograpiya ng wikang Filipino.
PAGBAYBAY NA PASALITA
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
PAGBAYBAY NA PASALITA
Sa pangkalahatan, natutupad pa rin ang payak na tuntuning Kung ano ang bigkas, siy叩ng sulat sa pagbaybay na pasulat. Siyempre, hindi ito nasusunod sa mga na isang pagpapaikli sa lumang anyo nit坦ng manga at ginagamit noon hanggang sa bungad ng ika-20 siglo.
a. Gamit ng Walong Bagong Titik Isang radikal na pagbabago sa pagbaybay na pasulat ang paggamit ng walong (8) dagdag na titik sa modernisadong alpabeto: C, F, J, , Q, V, X, Z. Pangunahing gamit ng mga ito ang pagpapanatili ng mga kahawig na tunog sa pagsulat ng mga salita mula sa mga katutubong wika ng Pilipinas.
b. Bagong Hiram na Salita Ginagamit din ang walong dagdag na titik sa mga bagong hiram na salita mulang Espanyol, Ingles, at ibang wikang banyaga. Tandaan: mga bagong hiram. Ang ibig sabihin, hindi kailangang ibalik sa orihinal na anyo ang mga hiram na salitang lumaganap na sa baybay ng mga ito alinsunod sa abakada.
Halimbawa, hindi dapat ibalik ang F ng orihinal na forma sa Espanyol dahil ginagamit nang matagal ang p坦rma pati ang mga deribatibo nit坦ng porm叩l, imporm叩l, pormal鱈smo, pormalid叩d, depormid叩d, atbp. Hindi rin dapat ibalik ang p鱈rma sa firma, ang bintan sa ventana, ang k叩lye sa calle, ang ts辿ke sa cheque, ang piny叩 sa pi単a, ang ham坦n sa jamon, ang eksist辿nsiy叩 sa existencia, ang sap叩tos sa zapatos
c. Lumang Salitang Espanyol Mahalagang mohon hinggil sa mga lumang salita mulang Espanyol ang mga nakalista sa Diccionario Tagalog-Hispano (1914) ni Pedro Serrano-Laktaw hanggang sa mga entri sa Diksyunaryo Tesauro Pilipino-Ingles (1972) ni Jose Villa Panganiban.
Nakatanghal sa inilistang mga lumang hiram na salita mulang Espanyol ang naganap na pagsasa-abakada ng mga tunog na banyaga gayundin ang pagbaluktot sa anyo ng mga orihinal na salita, gaya sa: bakasy坦n (vacacion), kab叩yo (caballo), kandil (candela), puw辿rsa (fuerza), lets坦n (lechon), lis辿nsiy叩 (licencia), sib炭yas (cebolla+s), sil叩his (celaje+s),
d. Di Binabagong Bagong Hiram Ngunit pigilin ang pagbaybay paabakada sa mga idinadagdag ngayong salita mulang Espanyol. Maituturing na bagong hiram ang mga salita na hindi pa matatagpuan sa dalawang binanggit.
Halimbawa, maaaring hiramin nang buo at walang pagbabago ang f炭tbol, fert鱈l, f坦sil, v鱈sa, vertebr叩, z鱈gzag. Samantala, dahil sa walong dagdag na titik, maraming salita mulang Ingles ang maaaring hiramin nang hindi nangangailangan ng pagbago sa ispeling, gaya ng fern, f坦lder, jam, jar, l辿vel (na hindi dapat bigkasing mabilis leb辿lgaya ng ginagawa ng mga nag- aakalang isa itong salitang Espanyol), 辿nvoy, dev辿lop, zigg炭rat, zip.
PAGTATAYA!
Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx
Ibigay ang tamang baybay ng mga numero / oras na nakasulat sa ibaba: 1. 45 2. 38 3. 5:20 4. 1:15 5. 72 6. 51 7. 3:30 8. 87
15 points Ang magandang asal ay ipinupucol sa laot ng dagat ng cut-ya,t, lingatong balang magagaling ay ibinabaon at inililibing na ualang cabaong.
pagbabaybay

More Related Content

Weeks 7-8 Ortograpiyang Pambansa.pptx

  • 1. Creditsto: JESLIE O. DEL AYRE Language Researcher Komisyon sa Wikang Filipino
  • 4. ORTOGRAPYA [Esp ortograf鱈a]: sining ng tamang pagbaybay at pagsulat ng mga salita ayon sa tamang pamantayan o gamit
  • 5. ORTOGRAPIYANG PAMBANSA Mga tuntunin kung paano sumulat gamit ang wikang Filipino.
  • 8. Bayb叩yin Natatanging malinaw na ebidensiya ng taglay na talino at kultura ng mga Filipino
  • 9. Unang Pag-aaral sa Bayb叩yin Pedro Andres de Castro OrtograpiyaatmgaTuntuninsaPagsulatng WikangTagalog Trinidad Pardo H. de Tavera Mga Ambag sa Pag-aaral n g Sinaunang AlpabetongmgaFilipino
  • 10. 20 Trinidad Pardo de Tavera (1884) Contribucion para el estudio antiguos alfabetos filipinos
  • 16. Pinakaunang aklat na nalathala sa Pilipinas na akda ni Padre Juan de Plasencia Nakasulat sa Espa単ol at Tagalog (alpabetong Romano at Baybaying Tagalog)
  • 17. Ama Namin sa Baybaying at alpabetong Romano
  • 18. Romanisasyon ng Baybaying Tagalog mula Siglo 16 hanggang sa kasalukuyan
  • 19. Sa loob at labas, ng bayan cong saui caliluha,i, siyang nangyayaring hari cagalinga,t, bait ay nalulugami ininis sa hucay nang dusa,t, pighati. Ang magandang asal ay ipinupucol sa laot ng dagat ng cut-ya,t, lingatong balang magagaling ay ibinabaon at inililibing na ualang cabaong.
  • 20. Mga Katangian ng Alpabetong Romano na pinalaganap ng mga Espa単ol 1.Walang K, pinalitan ng C at QU. 2.Walang W, ipinakatawan sa U. 3. Alpabeto alinsunod sa gamit ng Espa単ol.
  • 22. Repormang Rizal A. Sobre la nueva ortografia de la lengua tagala (1890) 1. Paggamit ng K at W. 2. Pagsasaayos ng pantig na GUI at QUI. 3. Pagsasaayos ng diptonggo na AO. B. Estudios sobre la lengua tagala (1899) 1. Alpabetong may 20 titik. 2. Limang patinig, labinlimang katinig. C.Tungo sa abakadang Tagalog ni Lope K. Santos
  • 23. m辿sa = m鱈sa t辿la = t鱈la ten = tin m辿ron = mir坦n r坦ta = r炭ta diy坦sa = d炭sa b坦to = but坦 b炭tu but湛 b坦la = b炭la bul但 b坦te = b炭ti toy嘆 = tuy担
  • 25. Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa: 1939-1959 (pag-iwas sa baybay Espa単ol) Pilipino: 1959-1973, 20 titik Filipino: 1977, 31 titik Filipino: 1987, 28 titik Filipino: 2013, 28 titik
  • 26. Alpabetong PILIPINO / ABAKADA 20 titik: 5 patinig, 15 katinig bawat katinig ay binabasang may kasamang a
  • 27. Tumbasang Espa単ol- Filipino dagdag na 11 titik: C, F, J, , Q, V, X,V Ch, RR, LL pinagyamang alpabeto
  • 28. Alpabetong Filipino 28 titik: 5 patinig, 23 katinig Dagdag na walong letra: C,F,J,,Q,V,X,Z Binibigkas sa tunog Ingles maliban sa
  • 30. (1) Ang pagbuo ng panuto ay kailangang patnubayan ng matiyagang paglingon sa kasaysayan upang masipat ang anumang tradisyon ng nagdaang paraan ng pagsulat sa wika, mula sa panahon ng bayb叩yin, sa panahon ng pagpapalaganap sa alpabetong Romano, sa panahon ng abakada, at hanggang sa paggamit ng modernisadong alpabetong Filipino.
  • 31. (2) Kailangang ibatay ito sa mataas na modelo ng paggamit ng wika. Tinutukoy nit坦 ang dagdag na pagsuri sa nakasulat na panitikan upang paghugutan ng mga panutong ortograpiko bukod sa pagmamatyag sa nagaganap na pagbabago sa wikang pabigkas. Mahigpit ding kaugnay ito ng katatalakay na mithing hanguin ang tuntuning ortograpiko mula sa karanasang pangkasaysayan.
  • 32. (3) Kailangang episyente ang ortograpiya o kailangang nakatutugon ito sa mga pangangailangan sa pagsulat. Ang pagdaragdag ng mga titik para sa modernisadong alpabeto ay isang maliwanag na pag- angkop ng wikang Filipino sa mga gawaing hindi na k叩yang tupdin ng lumang abakada.
  • 33. (4) Kailangang pleksible ang ortograpiya upang magampanan ang lumalawak (pambansa) na gamit ng wikang Filipino. Masisinag sa kasalukuyang gabay ang pagsisikap na ipaloob ang ibang katangian ng mga wikang katutubo na wal但 sa batayang korpus (ang Tagalog) ng abakada.
  • 34. (5) Kailangang madal樽 itong gamitin. Ang bagay na ito ang maipagmamalaki ng bayb叩yin at abakada. Gayunman, sa kabil但 ng pumasok na salimuot mula sa mga tunog ng modernisadong alpabeto ay maipagmamalaki pa rin na madal樽ng ituro (lal嘆 na sa paaralan) at palaganapin ang kasalukuyang gabay sa ortograpiya ng wikang Filipino.
  • 35. (5) Kailangang madal樽 itong gamitin. Ang bagay na ito ang maipagmamalaki ng bayb叩yin at abakada. Gayunman, sa kabil但 ng pumasok na salimuot mula sa mga tunog ng modernisadong alpabeto ay maipagmamalaki pa rin na madal樽ng ituro (lal嘆 na sa paaralan) at palaganapin ang kasalukuyang gabay sa ortograpiya ng wikang Filipino.
  • 42. Sa pangkalahatan, natutupad pa rin ang payak na tuntuning Kung ano ang bigkas, siy叩ng sulat sa pagbaybay na pasulat. Siyempre, hindi ito nasusunod sa mga na isang pagpapaikli sa lumang anyo nit坦ng manga at ginagamit noon hanggang sa bungad ng ika-20 siglo.
  • 43. a. Gamit ng Walong Bagong Titik Isang radikal na pagbabago sa pagbaybay na pasulat ang paggamit ng walong (8) dagdag na titik sa modernisadong alpabeto: C, F, J, , Q, V, X, Z. Pangunahing gamit ng mga ito ang pagpapanatili ng mga kahawig na tunog sa pagsulat ng mga salita mula sa mga katutubong wika ng Pilipinas.
  • 44. b. Bagong Hiram na Salita Ginagamit din ang walong dagdag na titik sa mga bagong hiram na salita mulang Espanyol, Ingles, at ibang wikang banyaga. Tandaan: mga bagong hiram. Ang ibig sabihin, hindi kailangang ibalik sa orihinal na anyo ang mga hiram na salitang lumaganap na sa baybay ng mga ito alinsunod sa abakada.
  • 45. Halimbawa, hindi dapat ibalik ang F ng orihinal na forma sa Espanyol dahil ginagamit nang matagal ang p坦rma pati ang mga deribatibo nit坦ng porm叩l, imporm叩l, pormal鱈smo, pormalid叩d, depormid叩d, atbp. Hindi rin dapat ibalik ang p鱈rma sa firma, ang bintan sa ventana, ang k叩lye sa calle, ang ts辿ke sa cheque, ang piny叩 sa pi単a, ang ham坦n sa jamon, ang eksist辿nsiy叩 sa existencia, ang sap叩tos sa zapatos
  • 46. c. Lumang Salitang Espanyol Mahalagang mohon hinggil sa mga lumang salita mulang Espanyol ang mga nakalista sa Diccionario Tagalog-Hispano (1914) ni Pedro Serrano-Laktaw hanggang sa mga entri sa Diksyunaryo Tesauro Pilipino-Ingles (1972) ni Jose Villa Panganiban.
  • 47. Nakatanghal sa inilistang mga lumang hiram na salita mulang Espanyol ang naganap na pagsasa-abakada ng mga tunog na banyaga gayundin ang pagbaluktot sa anyo ng mga orihinal na salita, gaya sa: bakasy坦n (vacacion), kab叩yo (caballo), kandil (candela), puw辿rsa (fuerza), lets坦n (lechon), lis辿nsiy叩 (licencia), sib炭yas (cebolla+s), sil叩his (celaje+s),
  • 48. d. Di Binabagong Bagong Hiram Ngunit pigilin ang pagbaybay paabakada sa mga idinadagdag ngayong salita mulang Espanyol. Maituturing na bagong hiram ang mga salita na hindi pa matatagpuan sa dalawang binanggit.
  • 49. Halimbawa, maaaring hiramin nang buo at walang pagbabago ang f炭tbol, fert鱈l, f坦sil, v鱈sa, vertebr叩, z鱈gzag. Samantala, dahil sa walong dagdag na titik, maraming salita mulang Ingles ang maaaring hiramin nang hindi nangangailangan ng pagbago sa ispeling, gaya ng fern, f坦lder, jam, jar, l辿vel (na hindi dapat bigkasing mabilis leb辿lgaya ng ginagawa ng mga nag- aakalang isa itong salitang Espanyol), 辿nvoy, dev辿lop, zigg炭rat, zip.
  • 52. Ibigay ang tamang baybay ng mga numero / oras na nakasulat sa ibaba: 1. 45 2. 38 3. 5:20 4. 1:15 5. 72 6. 51 7. 3:30 8. 87
  • 53. 15 points Ang magandang asal ay ipinupucol sa laot ng dagat ng cut-ya,t, lingatong balang magagaling ay ibinabaon at inililibing na ualang cabaong.