際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Werkboek project eco office 1819 hv2 versie2

Suwarda Visser
Suwarda Visser

wetenschapsdagen 2019

1 of 30
Download to read offline
Pagina 1 / 30 Naam: ..................................................... Klas: ........................................................ Inleverdatum:.......................................... Vak: B竪ta Plus Cursus 2018-2019 / Periode 2
Pagina 2 / 30 INHOUDSOPGAVE SAMENHANG .......................................................................................................................... 3 WERKBOEK METEN = WETEN...........................................................................4 STUDIEWIJZER METEN = WETEN.......................................................................................... 4 SMELTPROEF........................................................................................................................... 5 GELEIDBAARHEID....................................................................................................................7 ELEKTRISCHE GELEIDING ........................................................................................................8 STOFFEN HERKENNEN ..........................................................................................................10 LICHTE EN ZWARE STOFFEN..................................................................................................11 BOUWMATERIALEN ..............................................................................................................13 DATASHEET............................................................................................................................ 14 WERKBOEK ECO-OFFICE ................................................................................. 15 INLEIDING ............................................................................................................................. 16 VERKENNING DUURZAAM BOUWEN..................................................................................17 VERKENNING ENERGIE BESPAREN......................................................................................20 GROEPSOPDRACHT...............................................................................................................23 REGELS ..................................................................................................................................25 AAN HET WERK ..................................................................................................................26 EINDPRODUKT ......................................................................................................................27 EXCURSIES........................................................................................................ 28 DISCOVERYTRUCK.................................................................................................................29 BIBLIOTHEEKBEZOEK.............................................................................................................30
Pagina 3 / 30 SAMENHANG wk 44 wk 45 wk 46 wk 47 wk 48 wk 49 wk 50 wk 51 KV KV wk2 wk3 wk4 wk12 wk13 Experts Wetenschapsdagen Discoverytruck Bibliotheekbezoek B竪taPlus:Eco-office Natuurkunde EEZ Tentoonstelling Opdracht B竪taPlus:energie enmaterialen
Pagina 4 / 30 WERKBOEK METEN = WETEN STUDIEWIJZER METEN = WETEN De volgende punten staan centraal: SAMENWERKEN EN OVERLEGGEN WAARNEMEN EN METEN GEGEVENS VERWERKEN Lesuur Beschrijving van activiteiten Doelstelling Wie neemt actie Lesuren 1 en 2 Smeltproef Herkennen welke factoren een rol spelen bij isolatie Docent/ Leerlingen Geleidbaarheid Begrijpen hoe warmte zich verplaatst Het verschil kunnen aangeven tussen warmte en temperatuur Docent/ Leerlingen Lesuren 3 en 4 Elektrische geleidbaarheid Kenmerken van batterijen herkennen Batterijen kunnen doormeten Docent/ Leerlingen Geleidbaarheid Elektrische geleiding kunnen uitleggen Voorbeelden van geleiders en isolatoren noemen Docent/ Leerlingen Stoffen herkennen Stofeigenschappen benoemen en herkennen Docent/ Leerlingen Lesuren 5 en 6 Lichte en zware stoffen Volume van voorwerpen bepalen Dichtheid berekenen Docent/ Leerlingen Bouwmaterialen Bouwmaterialen herkennen Eigenschappen en toepassingen benoemen Docent/ Leerlingen Lesuur 7 en 8 Datasheet Zelf een datasheet maken van een duurzaam materiaal Leerlingen
Pagina 5 / 30 SMELTPROEF Doe de ontdekken-activiteit op blz. 98 en 99 in je NaSk boek 1 en 2. Methode Werking Zon Wind Op welke twee manieren wordt er bij het ijssculpturenfestival voor gezorgd dat het ijs en de sneeuw lang goed blijven? ..................................................................................................................zon / wind* ..................................................................................................................zon / wind* 5. Welke methode denk je dat het beste werkt? ................................................................................................................................... Toelichting:.................................................................................................................. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 6. Waar moet je op letten als je verschillende methoden eerlijk wilt vergelijken? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
Pagina 6 / 30 Activiteit 1: gegevens van je eigen proefje groe p vermogen (W) methode beginmass a (g) eindmassa (g) verschil percentage Verzameltabel voor de hele klas groe p vermogen (W) methode percentage W N A K 1 150 Watten 150 Niets 2 150 Watten 150 Niets 3 150 Aluminium 150 Koolstof 4 150 Aluminium 150 Koolstof 5 500 Watten 500 Niets 6 500 Watten 500 Niets 7 500 Aluminium 500 Koolstof 8 500 Aluminium 500 Koolstof 8. Welke methode werkt het beste?............................................................................ Toelichting:.................................................................................................................. ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
Pagina 7 / 30 GELEIDBAARHEID H3 Activiteit 2: Warmtegeleiding (p.108) ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 5: Mat of glans Temperatuur stijgt het snelst bij ................................................................................. Verklaring: .................................................................................................................. Temperatuur wordt het hoogst bij .............................................................................. Verklaring: .................................................................................................................. Waarom is de genoemde conclusie niet zinvol?......................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 16: heet en koud water (p.132) Waarom mengen warm en koud water in een meertje slecht? ................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 17: gevoelsthermometer Zijn je handen een goede thermometer? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 18: gevoelstemperatuur meten Heb je temperatuurverschil kunnen meten? ............................................................... Waarom wel / niet*......................................................................................................
Pagina 8 / 30 ELEKTRISCHE GELEIDING Vul dit logboek zo volledig mogelijk in tijdens de les 1. H2 Activiteit 10: Batterijen (p. 75) a. Welke spullen heb je voor dit practicum nodig? ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. b. Hoe kun je het verschil zien tussen de plus-aansluiting en de min-aansluiting van een batterij?....................................................................................................... c. Meet de spanning van verschillende batterijen en noteer de meetwaarden in de tabel. Spanningsbron (type) Naam Gespecificeerde Spanning (V) Gemeten Spanning (V) Afwijking (V) 3R12 Platte batterij 4,5 R20 Mono 1,5 R14 Baby 1,5 R6 AA- penlight 1,5 R03 AAA- penlight 1,5 6R61 blokbatterij 9 knoopcel d. Bepaal de afwijking en noteer deze in de tabel. e. Als je een afwijking gevonden hebt, hoe kun je die verklaren? ............................ ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................
Pagina 9 / 30 2. Activiteit 15 Geleiders en isolatoren (p.84) a. Welke spullen heb je voor dit practicum nodig? ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. b. Voorspel welke materialen geleiders (G) zijn en welke isolatoren (I) c. Bouw een opstelling met een kb (krokodillenbek) - snoertje - batterij set - snoertje - lampje - snoertje - kb d. Klem verschillende materialen tussen de kbs en noteer het resultaat. Soort stof Voorspelling Lamp brandt wel Lamp brandt niet Geleider of isolator koper touw aluminium perspex potloodstift hout ijzer demi-water (demo) Zoutoplossing (demo) e. Wat is de verzamelnaam voor de vaste stoffen waarvan je gezien hebt dat ze geleiden? ................................................................................................................................. f. Hoe verklaar je dat de potloodstift geleid? ................................................................................................................................. g. Hoe verklaar je dat de zoutoplossing wel stroom geleid maar demiwater niet? ................................................................................................................................. h. Hoe heten de ladingdragers in vaste stoffen? ......................................................
Pagina 10 / 30 STOFFEN HERKENNEN Onderzoeksvraag: Hoe kun je een stof herkennen Materialen: 20 buisjes met (on)bekende stoffen Magneet Werkwijze Neem een buisje Bepaal kleur, geur en fase. Ruik voorzichtig, wuif over de open buis naar je neus. Noteer bijzonderheden Noteer je conclusie Zet het buisje afgesloten terug Waarnemingen en conclusie Buisje Kleur Geur Fase Bijzonderheden Ik denk dat het . is 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Tabel 1
Pagina 11 / 30 LICHTE EN ZWARE STOFFEN Titel: Dichtheid van verschillende stoffen (zie ook activiteit 12 p.278) Onderzoeksvraag : Hoe kun je een stof herkennen door massa en volume te bepalen Plan van aanpak: ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... Maak naast het plan een schematische tekening van de testopstelling Methode Een manier om het volume van een voorwerp te bepalen is de onderdompelingsmethode. Omschrijf hieronder kort hoe de onderdompelingsmethode werkt: ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Waarnemingen Omschrijving van het voorwerp Volume (cm3) Massa (g) dichthei d (g/cm3) Stof waarvan het voorwerp is gemaakt
Pagina 12 / 30 Deel b: massa en volume Verzamel 4 blokjes van hetzelfde soort. Stof A: Stof B: Aantal blokjes Volume (cm3) Massa (g) Volume (cm3) Massa (g) 1 2 3 4 Verwerk de meetgegevens een diagram. Als je twee series gegevens hebt, gebruik dan dezelfde schaalverdeling voor de beide sets gegevens en voeg een legenda toe. (horizontaal: volume (cm3); verticaal: massa (g)). Massa en volume van een stof Leg uit of de grafiek(en) recht evenredig is(/zijn). ...................................................................................................................................... Hoe kun je het verband tussen massa en volume beschrijven (formule) ...................................................................................................................................... Hoe kun je in dit massa-volume diagram de dichtheid aflezen? ......................................................................................................................................
Pagina 13 / 30 BOUWMATERIALEN Bouwmaterialen Materiaal Massa (g) l*b*h Volume (cm3) Dichtheid (g/cm3) L R 1. Piepschuim 2. Noppenfolie 3. PIR 4. Steenwol 5. Gips 6. Multiplex 7. Hardboard 8. Vloermortel VWP220 9. Glasschuim 10.Spaanplaat 11.Triso super 12.Triso lane Welk materiaal heeft de kleinste dichtheid? ................................................................................................................................. Welk materiaal heeft de grootste dichtheid? ................................................................................................................................. Welk materiaal is het sterkst? ................................................................................................................................. Welk materiaal isoleert het beste? ................................................................................................................................. Welk materiaal is het meest brandvertragend? ................................................................................................................................. Welk materiaal is het minst brandvertragend? .................................................................................................................................
Pagina 14 / 30 DATASHEET Schrijf een Datasheet/Reclamefolder over een duurzaam materiaal (ongeveer 1 A4) Kies een duurzaam materiaal en verzamel informatie om het te promoten Omschrijving (materiaal, samenstelling, afmeting, afwerking, verpakking) Montage/installatie Duurzaamheidsaspecten (isolatie, duurzame productie, recyclebaar, gaat lang mee, ...) Isolatiewaarde (dichtheid, lambda-waarde, R-waarde) Brandbestendig / brandwerend Eindafwerking (bijv. schilderen/behangen/stucwerk/) Auteurs (namen van de groepsleden) Let ook op Plaatje (hoe ziet het er uit) Vormgeving (het geheel moet er aantrekkelijk uitzien) Top (waarom dit materiaal) Tip (verbeterpunten)
Pagina 15 / 30 WERKBOEK ECO-OFFICE
Pagina 16 / 30 INLEIDING De komende periode werken jullie aan opdrachten bij het vak Beta+. De opdrachten staan in het kader van duurzaam bouwen. Binnen dit kader werk je aan het project Eco-office. De komende periode gaan jullie onderzoek doen naar duurzaamheid. Onderwerpen die o.a. aan bod kunnen komen zijn: Duurzaam bouwen Duurzame bouwmaterialen Duurzaam leven / milieubewust leven Energieverbruik / energie opwekken / energiebesparing Waterverbruik / waterbesparing Gasverbruik / gasbesparing Bouwconstructies Bouwmethoden Jullie krijgen een beoordeling op het: - proces (werkwijze, zelfstandig werken, samenwerken etc.). - producten (verslag, maquette, presentatie aan andere leerlingen).
Pagina 17 / 30 VERKENNING DUURZAAM BOUWEN Om te begrijpen wat duurzaam bouwen inhoudt maak je eerst de volgende vragen. Gebruik websites als om de antwoorden te vinden. Vraag 1: Leg uit wat duurzaam bouwen inhoudt. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 2: Waarom vinden veel mensen duurzaam bouwen zo belangrijk? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 3: Noem 3 stappen die je kunt nemen om duurzaam te bouwen: 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................ Vraag 4: Wat betekent duurzaam woongedrag? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
Pagina 18 / 30 Vraag 5: Lees de onderstaande stellingen goed: geef per stelling aan of je het er mee eens bent of niet en geef daarvoor 2 argumenten Stelling 1: Duurzaam bouwen kost veel meer geld dan bouwen op de traditionele manier. Eens/oneens want:. .................................................................................................... 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ Stelling 2: Een tussenwoning is meestal energiezuiniger dan een vrijstaand huis. Eens/oneens want:. .................................................................................................... 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ Vraag 6: Sommige huizen hebben nog enkel glas in de kozijnen. Hoeveel bespaar je per jaar als je hier dubbel glas in laat zetten? ................................................................................................................................ Zijn er al betere alternatieven voor dubbel glas? Welke? ........................................... ................................................................................................................................ Vraag 7: Het kiezen van de juiste isolatie is erg belangrijk. Zoek op internet 5 duurzame isolatiematerialen op: 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................ 4. ................................................................................................................................ 5. ................................................................................................................................
Pagina 19 / 30 Vraag 8: Noem een voordeel en een nadeel op van duurzame isolatiematerialen? Voordeel: .................................................................................................................... ................................................................................................................................... Nadeel: ....................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 9: Ga naar: www.tipsomtebesparen.nl en bekijk de website goed. Schrijf nu 5 manieren op waarop je energie kunt besparen: 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................ 4. ................................................................................................................................ 5. ................................................................................................................................ Vraag 10: Wat vind jij van duurzaam bouwen? ................................................................................................................................... Beargumenteer je antwoord: ...................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
Pagina 20 / 30 VERKENNING ENERGIE BESPAREN Ga naar de website www.meermetminder.nl en/of www.energieminder.nl en/of https://www.aannemervanderkleij.nl en/of www.bespaarlokaal.nl Bekijk de website goed. Zoek antwoord op de onderstaande vragen. Vraag 11: Op welke 3 manieren kun je energie besparen? Geef van elke manier 2 voorbeelden; Manier 1:..................................................................................................................... Voorbeeld: .................................................................................................................. Voorbeeld: .................................................................................................................. Manier 2:..................................................................................................................... Voorbeeld: .................................................................................................................. Voorbeeld: .................................................................................................................. Manier 3:..................................................................................................................... Voorbeeld: .................................................................................................................. Voorbeeld: ..................................................................................................................
Pagina 21 / 30 Vraag 12: Hoe kun je thuis duurzame elektriciteit opwekken? Noem minimaal 5 antwoorden. Door het plaatsen van... 1.5........................................................... 2.6.. 3.7.. 4.8.. Vraag 13 Hoe kom je aan een energielabel? .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... Vraag 14: Op welke 2 manieren geeft een energielabel aan hoe energiezuinig een huis is? 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................
Pagina 22 / 30 Vraag 15: Het energielabel is verplicht wanneer je een huis wilt verkopen? Wat zijn de gevolgen als je geen energielabel hebt voor de koper en voor de verkoper? Koper:......................................................................................................................... Verkoper ..................................................................................................................... Ga naar de website www.energiesubsidiewijzer.nl en beantwoord de volgende vragen. Vraag 16: Wat zijn de voordelen van het energiezuinig maken van je huis? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 17: Waarom geven de rijksoverheid, de provincie of je gemeente subsidie op energiebesparende investeringen? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 18: Schrijf op voor welke subsidies jij (of je ouders) in aanmerking komt, dit doe je door je woonplaats in te typen en op zoeken te drukken. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
Pagina 23 / 30 GROEPSOPDRACHT Hieronder zie je een zogenaamde Eco-office. Een Eco-office is een flexibel te plaatsen kantoorruimte. Hier kunnen gasten ontvangen worden. Bij het maken van een Eco-office wordt rekening gehouden met het milieu. Er worden duurzame materialen gebruikt en energie- en waterbesparende voorzieningen getroffen. Daarnaast is de ruimte goed ge誰soleerd. Een bijkomend voordeel is dat het volledig recyclebaar of herbruikbaar is. Bij eventuele sloop van het gebouw kunnen alle bouwmaterialen dus hergebruikt worden! Ook bij het plaatsen van de Eco-office is rekening gehouden met het duurzame karakter. Door de lichte constructie is een zware betonnen fundering niet nodig. Kortom: een Eco-office is een zeer goed voorbeeld van een duurzaam gebouw!
Pagina 24 / 30 Wat wordt er van jullie verwacht. De komende weken gaan jullie werken aan de Eco-office die hierboven is afgebeeld. Jullie gaan in groepjes onderzoeken hoe jullie de Eco-office zo duurzaam mogelijk kunnen maken. Het gebouwtje is nu nog blanco, de gebruikte bouwmaterialen en energiebesparende materialen zijn niet bekent. Het is aan jullie om hier invulling aan te geven. Hierbij kunnen jullie denken aan de keuze van: Isolatie Dakbedekking Watergebruik Wanden Ramen Verlichting Vloeren Deuren Energievoorziening Gevelbekleding Elektriciteit Naast de materiaalkeuze kunnen jullie ook denken aan: Energiebesparende maatregelen. Overige maatregelen die de duurzaamheid van het gebouw vergroten.
Pagina 25 / 30 REGELS Er zijn een paar regels waaraan jullie je moeten houden: De maten buitenwerks van de Eco-office zijn een vast gegeven (l:7m; b:5m; h: 4m) Deze mogen niet veranderd worden. Alleen in de hoogte ben je vrij tot maximaal 4 meter. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een andere dakvorm. De Eco-office moet op papier gebruiksklaar worden opgeleverd, dit betekent dat alles wat in, op of aan de Eco-office zit door jullie bepaald moet worden. Naast en op de Eco-office mogen dingen geplaatst worden (tot 1 meter vanaf de wand of het dak). Dit mag alleen als het de duurzaamheid vergroot. De indeling van de Eco-office zoals hieronder is aangegeven is een voorbeeld. In jullie Eco-office moet een toilet komen en een kleine keuken(kitchenette). In de plaatsing van de deuren en ramen ben je vrij. Zolang jullie deze regels aanhouden zijn jullie vrij in jullie keuzes. Probeer je te onderscheiden van de andere groepjes! Kopi谷ren kan iedereen maar origineel zijn wordt meer gewaardeerd. Voorbeeld van een plattegrond van de Eco-office De afmetingen buitenwerks van het gebouw zijn: Lengte: 7 meter Breedte: 5 meter Hoogte: 4 meter
Pagina 26 / 30 AAN HET WERK Ga met je groepje apart zitten en overleg hoe jullie de komende periode gaan werken. Hieronder staan de stappen die door jullie genomen moeten worden: Stap 1: Doe onderzoek naar duurzame bouwmaterialen en energiebesparende aanpassingen. Bekijk ook hoe je energie op kunt wekken, de Eco-office moet ten slotte zelfvoorzienend zijn. Daarnaast heb je water nodig en een waterafvoer, verdiep je hier ook in. Verdiep je goed in het onderwerp! Stap 2: Kies de beste opties voor jullie Eco-office. Let op! De Eco-office moet zo duurzaam mogelijk worden gebouwd. Kies dus voor duurzame technieken en materialen. Werk dit in woord en beeld uit in een uitgebreid verslag. Licht jullie keuzes toe! Stap 3: Maak een maquette van jullie Eco-office, Schaal 1:20. Stap 4: Bereid een presentatie voor over de Eco-office die jullie hebben ontworpen. Kies een aansprekende presentatievorm waarin jullie laten zien wat jullie hebben bedacht. De maquette is deel van deze presentatie. In de presentatie vertellen jullie ook kort hoe jullie te werk zijn gegaan (het proces).
Pagina 27 / 30 EINDPRODUKT Elke leerling levert aan het einde van de periode het volgende in: Een mapje met daarin de volgende bijlagen: - Practicumverslagen - Datasheet - Verkenning duurzaam bouwen en energie besparen - Opdracht Discoverytruck - Verslag bibliotheekverzoek - Verslag bezoek Geofort Iedere groep levert aan het einde van de periode het volgende in: Een maquette, schaal 1:20 Een werktekening met twee zijaanzichten en een bovenaanzicht, schaal 1:50 Een uitgebreide uitwerking van de groepsopdracht. De keuze van gebruikte bouwmaterialen en energiebesparende materialen lichten jullie hier in woord en beeld toe (dit deel komt dus voort uit de groepsopdracht). Het eventuele product van de presentatievorm (komt ook voort uit de groepsopdracht). De maquette hoort hier ook bij, hier zou je bijvoorbeeld fotos van kunnen maken.
Pagina 28 / 30 EXCURSIES
Pagina 29 / 30 DISCOVERYTRUCK Over jouw toekomst en die van jouw energie Wat is jouw energie in 2030? Hoe verwarm jij je huis in 2040? Rijden er nog autos in 2050? Het antwoord op deze vragen is helemaal niet vanzelfsprekend! De toekomstige energievoorziening is een belangrijke uitdaging voor jullie! De Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen en GasTerra dagen jongeren van nu uit om mee te werken aan bruikbare oplossingen voor de energie van morgen. Dit gebeurt in en rond de Jouw Energie van Morgen truck. Een rondreizend laboratorium. Een inspirerende collegeruimte. Waarmee we langs de VO-scholen in Nederland reizen om met jou de toekomst te verkennen. We kijken naar de problemen die moeten worden opgelost. En naar mogelijkheden voor jou om mee te werken aan grote uitdagingen, bijvoorbeeld door straks te kiezen voor een boeiende studie. http://www.jouwenergievanmorgen.nl/wp- content/uploads/2011/09/RUG_Werkboekje_ZC_Site-1.pdf
Pagina 30 / 30 BIBLIOTHEEKBEZOEK Waar moet bruikbare informatie aan voldoen? ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Geef kort aan wat het verschil is tussen een feit en een mening: Feit = ............................................................................................................................ Mening = ....................................................................................................................... Welke 5 vragen moet je in je achterhoofd houden als je bronnen raadpleegt? 1. .................................................................................................................................. 2. .................................................................................................................................. 3. .................................................................................................................................. 4. .................................................................................................................................. 5. .................................................................................................................................. Teken hieronder een nette versie van de woordspin die jullie hebben gemaakt:

More Related Content

Werkboek project eco office 1819 hv2 versie2

  • 1. Pagina 1 / 30 Naam: ..................................................... Klas: ........................................................ Inleverdatum:.......................................... Vak: B竪ta Plus Cursus 2018-2019 / Periode 2
  • 2. Pagina 2 / 30 INHOUDSOPGAVE SAMENHANG .......................................................................................................................... 3 WERKBOEK METEN = WETEN...........................................................................4 STUDIEWIJZER METEN = WETEN.......................................................................................... 4 SMELTPROEF........................................................................................................................... 5 GELEIDBAARHEID....................................................................................................................7 ELEKTRISCHE GELEIDING ........................................................................................................8 STOFFEN HERKENNEN ..........................................................................................................10 LICHTE EN ZWARE STOFFEN..................................................................................................11 BOUWMATERIALEN ..............................................................................................................13 DATASHEET............................................................................................................................ 14 WERKBOEK ECO-OFFICE ................................................................................. 15 INLEIDING ............................................................................................................................. 16 VERKENNING DUURZAAM BOUWEN..................................................................................17 VERKENNING ENERGIE BESPAREN......................................................................................20 GROEPSOPDRACHT...............................................................................................................23 REGELS ..................................................................................................................................25 AAN HET WERK ..................................................................................................................26 EINDPRODUKT ......................................................................................................................27 EXCURSIES........................................................................................................ 28 DISCOVERYTRUCK.................................................................................................................29 BIBLIOTHEEKBEZOEK.............................................................................................................30
  • 3. Pagina 3 / 30 SAMENHANG wk 44 wk 45 wk 46 wk 47 wk 48 wk 49 wk 50 wk 51 KV KV wk2 wk3 wk4 wk12 wk13 Experts Wetenschapsdagen Discoverytruck Bibliotheekbezoek B竪taPlus:Eco-office Natuurkunde EEZ Tentoonstelling Opdracht B竪taPlus:energie enmaterialen
  • 4. Pagina 4 / 30 WERKBOEK METEN = WETEN STUDIEWIJZER METEN = WETEN De volgende punten staan centraal: SAMENWERKEN EN OVERLEGGEN WAARNEMEN EN METEN GEGEVENS VERWERKEN Lesuur Beschrijving van activiteiten Doelstelling Wie neemt actie Lesuren 1 en 2 Smeltproef Herkennen welke factoren een rol spelen bij isolatie Docent/ Leerlingen Geleidbaarheid Begrijpen hoe warmte zich verplaatst Het verschil kunnen aangeven tussen warmte en temperatuur Docent/ Leerlingen Lesuren 3 en 4 Elektrische geleidbaarheid Kenmerken van batterijen herkennen Batterijen kunnen doormeten Docent/ Leerlingen Geleidbaarheid Elektrische geleiding kunnen uitleggen Voorbeelden van geleiders en isolatoren noemen Docent/ Leerlingen Stoffen herkennen Stofeigenschappen benoemen en herkennen Docent/ Leerlingen Lesuren 5 en 6 Lichte en zware stoffen Volume van voorwerpen bepalen Dichtheid berekenen Docent/ Leerlingen Bouwmaterialen Bouwmaterialen herkennen Eigenschappen en toepassingen benoemen Docent/ Leerlingen Lesuur 7 en 8 Datasheet Zelf een datasheet maken van een duurzaam materiaal Leerlingen
  • 5. Pagina 5 / 30 SMELTPROEF Doe de ontdekken-activiteit op blz. 98 en 99 in je NaSk boek 1 en 2. Methode Werking Zon Wind Op welke twee manieren wordt er bij het ijssculpturenfestival voor gezorgd dat het ijs en de sneeuw lang goed blijven? ..................................................................................................................zon / wind* ..................................................................................................................zon / wind* 5. Welke methode denk je dat het beste werkt? ................................................................................................................................... Toelichting:.................................................................................................................. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... 6. Waar moet je op letten als je verschillende methoden eerlijk wilt vergelijken? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 6. Pagina 6 / 30 Activiteit 1: gegevens van je eigen proefje groe p vermogen (W) methode beginmass a (g) eindmassa (g) verschil percentage Verzameltabel voor de hele klas groe p vermogen (W) methode percentage W N A K 1 150 Watten 150 Niets 2 150 Watten 150 Niets 3 150 Aluminium 150 Koolstof 4 150 Aluminium 150 Koolstof 5 500 Watten 500 Niets 6 500 Watten 500 Niets 7 500 Aluminium 500 Koolstof 8 500 Aluminium 500 Koolstof 8. Welke methode werkt het beste?............................................................................ Toelichting:.................................................................................................................. ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 7. Pagina 7 / 30 GELEIDBAARHEID H3 Activiteit 2: Warmtegeleiding (p.108) ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 5: Mat of glans Temperatuur stijgt het snelst bij ................................................................................. Verklaring: .................................................................................................................. Temperatuur wordt het hoogst bij .............................................................................. Verklaring: .................................................................................................................. Waarom is de genoemde conclusie niet zinvol?......................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 16: heet en koud water (p.132) Waarom mengen warm en koud water in een meertje slecht? ................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 17: gevoelsthermometer Zijn je handen een goede thermometer? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... H3 Activiteit 18: gevoelstemperatuur meten Heb je temperatuurverschil kunnen meten? ............................................................... Waarom wel / niet*......................................................................................................
  • 8. Pagina 8 / 30 ELEKTRISCHE GELEIDING Vul dit logboek zo volledig mogelijk in tijdens de les 1. H2 Activiteit 10: Batterijen (p. 75) a. Welke spullen heb je voor dit practicum nodig? ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. b. Hoe kun je het verschil zien tussen de plus-aansluiting en de min-aansluiting van een batterij?....................................................................................................... c. Meet de spanning van verschillende batterijen en noteer de meetwaarden in de tabel. Spanningsbron (type) Naam Gespecificeerde Spanning (V) Gemeten Spanning (V) Afwijking (V) 3R12 Platte batterij 4,5 R20 Mono 1,5 R14 Baby 1,5 R6 AA- penlight 1,5 R03 AAA- penlight 1,5 6R61 blokbatterij 9 knoopcel d. Bepaal de afwijking en noteer deze in de tabel. e. Als je een afwijking gevonden hebt, hoe kun je die verklaren? ............................ ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................
  • 9. Pagina 9 / 30 2. Activiteit 15 Geleiders en isolatoren (p.84) a. Welke spullen heb je voor dit practicum nodig? ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. b. Voorspel welke materialen geleiders (G) zijn en welke isolatoren (I) c. Bouw een opstelling met een kb (krokodillenbek) - snoertje - batterij set - snoertje - lampje - snoertje - kb d. Klem verschillende materialen tussen de kbs en noteer het resultaat. Soort stof Voorspelling Lamp brandt wel Lamp brandt niet Geleider of isolator koper touw aluminium perspex potloodstift hout ijzer demi-water (demo) Zoutoplossing (demo) e. Wat is de verzamelnaam voor de vaste stoffen waarvan je gezien hebt dat ze geleiden? ................................................................................................................................. f. Hoe verklaar je dat de potloodstift geleid? ................................................................................................................................. g. Hoe verklaar je dat de zoutoplossing wel stroom geleid maar demiwater niet? ................................................................................................................................. h. Hoe heten de ladingdragers in vaste stoffen? ......................................................
  • 10. Pagina 10 / 30 STOFFEN HERKENNEN Onderzoeksvraag: Hoe kun je een stof herkennen Materialen: 20 buisjes met (on)bekende stoffen Magneet Werkwijze Neem een buisje Bepaal kleur, geur en fase. Ruik voorzichtig, wuif over de open buis naar je neus. Noteer bijzonderheden Noteer je conclusie Zet het buisje afgesloten terug Waarnemingen en conclusie Buisje Kleur Geur Fase Bijzonderheden Ik denk dat het . is 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Tabel 1
  • 11. Pagina 11 / 30 LICHTE EN ZWARE STOFFEN Titel: Dichtheid van verschillende stoffen (zie ook activiteit 12 p.278) Onderzoeksvraag : Hoe kun je een stof herkennen door massa en volume te bepalen Plan van aanpak: ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... Maak naast het plan een schematische tekening van de testopstelling Methode Een manier om het volume van een voorwerp te bepalen is de onderdompelingsmethode. Omschrijf hieronder kort hoe de onderdompelingsmethode werkt: ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Waarnemingen Omschrijving van het voorwerp Volume (cm3) Massa (g) dichthei d (g/cm3) Stof waarvan het voorwerp is gemaakt
  • 12. Pagina 12 / 30 Deel b: massa en volume Verzamel 4 blokjes van hetzelfde soort. Stof A: Stof B: Aantal blokjes Volume (cm3) Massa (g) Volume (cm3) Massa (g) 1 2 3 4 Verwerk de meetgegevens een diagram. Als je twee series gegevens hebt, gebruik dan dezelfde schaalverdeling voor de beide sets gegevens en voeg een legenda toe. (horizontaal: volume (cm3); verticaal: massa (g)). Massa en volume van een stof Leg uit of de grafiek(en) recht evenredig is(/zijn). ...................................................................................................................................... Hoe kun je het verband tussen massa en volume beschrijven (formule) ...................................................................................................................................... Hoe kun je in dit massa-volume diagram de dichtheid aflezen? ......................................................................................................................................
  • 13. Pagina 13 / 30 BOUWMATERIALEN Bouwmaterialen Materiaal Massa (g) l*b*h Volume (cm3) Dichtheid (g/cm3) L R 1. Piepschuim 2. Noppenfolie 3. PIR 4. Steenwol 5. Gips 6. Multiplex 7. Hardboard 8. Vloermortel VWP220 9. Glasschuim 10.Spaanplaat 11.Triso super 12.Triso lane Welk materiaal heeft de kleinste dichtheid? ................................................................................................................................. Welk materiaal heeft de grootste dichtheid? ................................................................................................................................. Welk materiaal is het sterkst? ................................................................................................................................. Welk materiaal isoleert het beste? ................................................................................................................................. Welk materiaal is het meest brandvertragend? ................................................................................................................................. Welk materiaal is het minst brandvertragend? .................................................................................................................................
  • 14. Pagina 14 / 30 DATASHEET Schrijf een Datasheet/Reclamefolder over een duurzaam materiaal (ongeveer 1 A4) Kies een duurzaam materiaal en verzamel informatie om het te promoten Omschrijving (materiaal, samenstelling, afmeting, afwerking, verpakking) Montage/installatie Duurzaamheidsaspecten (isolatie, duurzame productie, recyclebaar, gaat lang mee, ...) Isolatiewaarde (dichtheid, lambda-waarde, R-waarde) Brandbestendig / brandwerend Eindafwerking (bijv. schilderen/behangen/stucwerk/) Auteurs (namen van de groepsleden) Let ook op Plaatje (hoe ziet het er uit) Vormgeving (het geheel moet er aantrekkelijk uitzien) Top (waarom dit materiaal) Tip (verbeterpunten)
  • 15. Pagina 15 / 30 WERKBOEK ECO-OFFICE
  • 16. Pagina 16 / 30 INLEIDING De komende periode werken jullie aan opdrachten bij het vak Beta+. De opdrachten staan in het kader van duurzaam bouwen. Binnen dit kader werk je aan het project Eco-office. De komende periode gaan jullie onderzoek doen naar duurzaamheid. Onderwerpen die o.a. aan bod kunnen komen zijn: Duurzaam bouwen Duurzame bouwmaterialen Duurzaam leven / milieubewust leven Energieverbruik / energie opwekken / energiebesparing Waterverbruik / waterbesparing Gasverbruik / gasbesparing Bouwconstructies Bouwmethoden Jullie krijgen een beoordeling op het: - proces (werkwijze, zelfstandig werken, samenwerken etc.). - producten (verslag, maquette, presentatie aan andere leerlingen).
  • 17. Pagina 17 / 30 VERKENNING DUURZAAM BOUWEN Om te begrijpen wat duurzaam bouwen inhoudt maak je eerst de volgende vragen. Gebruik websites als om de antwoorden te vinden. Vraag 1: Leg uit wat duurzaam bouwen inhoudt. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 2: Waarom vinden veel mensen duurzaam bouwen zo belangrijk? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 3: Noem 3 stappen die je kunt nemen om duurzaam te bouwen: 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................ Vraag 4: Wat betekent duurzaam woongedrag? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 18. Pagina 18 / 30 Vraag 5: Lees de onderstaande stellingen goed: geef per stelling aan of je het er mee eens bent of niet en geef daarvoor 2 argumenten Stelling 1: Duurzaam bouwen kost veel meer geld dan bouwen op de traditionele manier. Eens/oneens want:. .................................................................................................... 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ Stelling 2: Een tussenwoning is meestal energiezuiniger dan een vrijstaand huis. Eens/oneens want:. .................................................................................................... 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ Vraag 6: Sommige huizen hebben nog enkel glas in de kozijnen. Hoeveel bespaar je per jaar als je hier dubbel glas in laat zetten? ................................................................................................................................ Zijn er al betere alternatieven voor dubbel glas? Welke? ........................................... ................................................................................................................................ Vraag 7: Het kiezen van de juiste isolatie is erg belangrijk. Zoek op internet 5 duurzame isolatiematerialen op: 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................ 4. ................................................................................................................................ 5. ................................................................................................................................
  • 19. Pagina 19 / 30 Vraag 8: Noem een voordeel en een nadeel op van duurzame isolatiematerialen? Voordeel: .................................................................................................................... ................................................................................................................................... Nadeel: ....................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 9: Ga naar: www.tipsomtebesparen.nl en bekijk de website goed. Schrijf nu 5 manieren op waarop je energie kunt besparen: 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................ 3. ................................................................................................................................ 4. ................................................................................................................................ 5. ................................................................................................................................ Vraag 10: Wat vind jij van duurzaam bouwen? ................................................................................................................................... Beargumenteer je antwoord: ...................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 20. Pagina 20 / 30 VERKENNING ENERGIE BESPAREN Ga naar de website www.meermetminder.nl en/of www.energieminder.nl en/of https://www.aannemervanderkleij.nl en/of www.bespaarlokaal.nl Bekijk de website goed. Zoek antwoord op de onderstaande vragen. Vraag 11: Op welke 3 manieren kun je energie besparen? Geef van elke manier 2 voorbeelden; Manier 1:..................................................................................................................... Voorbeeld: .................................................................................................................. Voorbeeld: .................................................................................................................. Manier 2:..................................................................................................................... Voorbeeld: .................................................................................................................. Voorbeeld: .................................................................................................................. Manier 3:..................................................................................................................... Voorbeeld: .................................................................................................................. Voorbeeld: ..................................................................................................................
  • 21. Pagina 21 / 30 Vraag 12: Hoe kun je thuis duurzame elektriciteit opwekken? Noem minimaal 5 antwoorden. Door het plaatsen van... 1.5........................................................... 2.6.. 3.7.. 4.8.. Vraag 13 Hoe kom je aan een energielabel? .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... Vraag 14: Op welke 2 manieren geeft een energielabel aan hoe energiezuinig een huis is? 1. ................................................................................................................................ 2. ................................................................................................................................
  • 22. Pagina 22 / 30 Vraag 15: Het energielabel is verplicht wanneer je een huis wilt verkopen? Wat zijn de gevolgen als je geen energielabel hebt voor de koper en voor de verkoper? Koper:......................................................................................................................... Verkoper ..................................................................................................................... Ga naar de website www.energiesubsidiewijzer.nl en beantwoord de volgende vragen. Vraag 16: Wat zijn de voordelen van het energiezuinig maken van je huis? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 17: Waarom geven de rijksoverheid, de provincie of je gemeente subsidie op energiebesparende investeringen? ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Vraag 18: Schrijf op voor welke subsidies jij (of je ouders) in aanmerking komt, dit doe je door je woonplaats in te typen en op zoeken te drukken. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................
  • 23. Pagina 23 / 30 GROEPSOPDRACHT Hieronder zie je een zogenaamde Eco-office. Een Eco-office is een flexibel te plaatsen kantoorruimte. Hier kunnen gasten ontvangen worden. Bij het maken van een Eco-office wordt rekening gehouden met het milieu. Er worden duurzame materialen gebruikt en energie- en waterbesparende voorzieningen getroffen. Daarnaast is de ruimte goed ge誰soleerd. Een bijkomend voordeel is dat het volledig recyclebaar of herbruikbaar is. Bij eventuele sloop van het gebouw kunnen alle bouwmaterialen dus hergebruikt worden! Ook bij het plaatsen van de Eco-office is rekening gehouden met het duurzame karakter. Door de lichte constructie is een zware betonnen fundering niet nodig. Kortom: een Eco-office is een zeer goed voorbeeld van een duurzaam gebouw!
  • 24. Pagina 24 / 30 Wat wordt er van jullie verwacht. De komende weken gaan jullie werken aan de Eco-office die hierboven is afgebeeld. Jullie gaan in groepjes onderzoeken hoe jullie de Eco-office zo duurzaam mogelijk kunnen maken. Het gebouwtje is nu nog blanco, de gebruikte bouwmaterialen en energiebesparende materialen zijn niet bekent. Het is aan jullie om hier invulling aan te geven. Hierbij kunnen jullie denken aan de keuze van: Isolatie Dakbedekking Watergebruik Wanden Ramen Verlichting Vloeren Deuren Energievoorziening Gevelbekleding Elektriciteit Naast de materiaalkeuze kunnen jullie ook denken aan: Energiebesparende maatregelen. Overige maatregelen die de duurzaamheid van het gebouw vergroten.
  • 25. Pagina 25 / 30 REGELS Er zijn een paar regels waaraan jullie je moeten houden: De maten buitenwerks van de Eco-office zijn een vast gegeven (l:7m; b:5m; h: 4m) Deze mogen niet veranderd worden. Alleen in de hoogte ben je vrij tot maximaal 4 meter. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een andere dakvorm. De Eco-office moet op papier gebruiksklaar worden opgeleverd, dit betekent dat alles wat in, op of aan de Eco-office zit door jullie bepaald moet worden. Naast en op de Eco-office mogen dingen geplaatst worden (tot 1 meter vanaf de wand of het dak). Dit mag alleen als het de duurzaamheid vergroot. De indeling van de Eco-office zoals hieronder is aangegeven is een voorbeeld. In jullie Eco-office moet een toilet komen en een kleine keuken(kitchenette). In de plaatsing van de deuren en ramen ben je vrij. Zolang jullie deze regels aanhouden zijn jullie vrij in jullie keuzes. Probeer je te onderscheiden van de andere groepjes! Kopi谷ren kan iedereen maar origineel zijn wordt meer gewaardeerd. Voorbeeld van een plattegrond van de Eco-office De afmetingen buitenwerks van het gebouw zijn: Lengte: 7 meter Breedte: 5 meter Hoogte: 4 meter
  • 26. Pagina 26 / 30 AAN HET WERK Ga met je groepje apart zitten en overleg hoe jullie de komende periode gaan werken. Hieronder staan de stappen die door jullie genomen moeten worden: Stap 1: Doe onderzoek naar duurzame bouwmaterialen en energiebesparende aanpassingen. Bekijk ook hoe je energie op kunt wekken, de Eco-office moet ten slotte zelfvoorzienend zijn. Daarnaast heb je water nodig en een waterafvoer, verdiep je hier ook in. Verdiep je goed in het onderwerp! Stap 2: Kies de beste opties voor jullie Eco-office. Let op! De Eco-office moet zo duurzaam mogelijk worden gebouwd. Kies dus voor duurzame technieken en materialen. Werk dit in woord en beeld uit in een uitgebreid verslag. Licht jullie keuzes toe! Stap 3: Maak een maquette van jullie Eco-office, Schaal 1:20. Stap 4: Bereid een presentatie voor over de Eco-office die jullie hebben ontworpen. Kies een aansprekende presentatievorm waarin jullie laten zien wat jullie hebben bedacht. De maquette is deel van deze presentatie. In de presentatie vertellen jullie ook kort hoe jullie te werk zijn gegaan (het proces).
  • 27. Pagina 27 / 30 EINDPRODUKT Elke leerling levert aan het einde van de periode het volgende in: Een mapje met daarin de volgende bijlagen: - Practicumverslagen - Datasheet - Verkenning duurzaam bouwen en energie besparen - Opdracht Discoverytruck - Verslag bibliotheekverzoek - Verslag bezoek Geofort Iedere groep levert aan het einde van de periode het volgende in: Een maquette, schaal 1:20 Een werktekening met twee zijaanzichten en een bovenaanzicht, schaal 1:50 Een uitgebreide uitwerking van de groepsopdracht. De keuze van gebruikte bouwmaterialen en energiebesparende materialen lichten jullie hier in woord en beeld toe (dit deel komt dus voort uit de groepsopdracht). Het eventuele product van de presentatievorm (komt ook voort uit de groepsopdracht). De maquette hoort hier ook bij, hier zou je bijvoorbeeld fotos van kunnen maken.
  • 28. Pagina 28 / 30 EXCURSIES
  • 29. Pagina 29 / 30 DISCOVERYTRUCK Over jouw toekomst en die van jouw energie Wat is jouw energie in 2030? Hoe verwarm jij je huis in 2040? Rijden er nog autos in 2050? Het antwoord op deze vragen is helemaal niet vanzelfsprekend! De toekomstige energievoorziening is een belangrijke uitdaging voor jullie! De Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen en GasTerra dagen jongeren van nu uit om mee te werken aan bruikbare oplossingen voor de energie van morgen. Dit gebeurt in en rond de Jouw Energie van Morgen truck. Een rondreizend laboratorium. Een inspirerende collegeruimte. Waarmee we langs de VO-scholen in Nederland reizen om met jou de toekomst te verkennen. We kijken naar de problemen die moeten worden opgelost. En naar mogelijkheden voor jou om mee te werken aan grote uitdagingen, bijvoorbeeld door straks te kiezen voor een boeiende studie. http://www.jouwenergievanmorgen.nl/wp- content/uploads/2011/09/RUG_Werkboekje_ZC_Site-1.pdf
  • 30. Pagina 30 / 30 BIBLIOTHEEKBEZOEK Waar moet bruikbare informatie aan voldoen? ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Geef kort aan wat het verschil is tussen een feit en een mening: Feit = ............................................................................................................................ Mening = ....................................................................................................................... Welke 5 vragen moet je in je achterhoofd houden als je bronnen raadpleegt? 1. .................................................................................................................................. 2. .................................................................................................................................. 3. .................................................................................................................................. 4. .................................................................................................................................. 5. .................................................................................................................................. Teken hieronder een nette versie van de woordspin die jullie hebben gemaakt: