�ݺ�ߣ

Editor's Notes

• #9: Miejsce Polski w kryzysie strefy euro Pozycja polskiej gospodarki na tle innych państw europejskich. Obowiązek i formalne warunki przyjęcia waluty euro przez państwa członkowskie. Przesłanki wprowadzenia euro w Polsce: korzyści i straty.
• #10: I. Wiedza Przedsiębiorczość III. Uczenie się
• #11: Znaczenie terminu „przedsiębiorczość” w szerszym sensie odpowiada znaczeniu ludzkiego działania. W takim rozumieniu należy podkreślić, że każda osoba działająca, aby zmienić teraźniejszość i osiągnąć swoje cele w przyszłości, uruchamia funkcję przedsiębiorczą etymologicznym znaczeniem słowa przedsięwzięcie. Hiszpańskie słowo empresa, francuskie i angielskie entrepreneur2 oraz polskie przedsięwzięcie pochodzą od czasownika „wziąć” (łacińske prehendi [lub prendi] znaczy brać, chwytać, odkrywać, widzieć, zauważać, łapać, zdobyć; łacińskie wyrażenie in prehensa wyraźnie nawiązuje do działania – znaczy wziąć, łapać, zdobyć). A więc przedsięwzięcie jest synonimem działania. We Francji terminu entrepreneur używano od wczesnego średniowiecza na określenie osob pełniących ważne funkcje w wojsku albo nadzorujących budowy katedr. W języku hiszpańskim jednym ze znaczeń słowa empresa* wymienionych w Słowniku Real Academia Espanola jest „działanie, zwłaszcza trudne, odważnie podjęte”. W średniowieczu używano tego słowa rownież w odniesieniu do insygniow zakonow rycerskich, ktorych członkowie pod przysięgą zobowiązali się wykonać jakieś ważne zadanie4. Rozumienie przedsięwzięcia jako działania jest więc wyraźnie związane z przedsiębiorczością, czyli postawą życiową, ktora przejawia się ciągłym poszukiwaniem nowych celow oraz środkow do ich osiągnięcia Ciekawy jest sposob, w jaki francuskie słowo entrepreneur zostało przejęte przez język angielski. Stało się to dość poźno. C.R. Prinsep, opracowując w 1821 r. przekład na angielski Traite d’Economie Politique Jeana Baptisty Saya, dziwacznie przetłumaczył francuskie entrepreneur jako adventurer, co dowodzi, że słowo to znalazło się w języku angielskim poźniej. Owo tłumaczenie znalazło się rownież w reedycji tego traktatu (ukazała się ona w 1971 r. w Nowym Jorku) na s. 329 i 330. John Stuart Mill ubolewał, że w jego języku nie istniało słowo będące odpowiednikiem francuskiego entrepreneur. W Principles of Political Economy w 1871 r. stwierdził: „ Należy żałować, że wyraz ten w tym znaczeniu nie przyjął się w języku angielskim. Francuscy ekonomiści polityczni korzystają z dużego udogodnienia, mogąc mowić o les profi ts de l’entrepreneur (chodzi o wyraz undertaker, ktory oznacza przedsiębiorcę pogrzebowego, i dlatego nie przyjął się w Anglii; zastąpił go w czasach Milla przejęty z francuskiego wyraz entrepreneur
• #13: Innymi słowy,, o to, jak działający podmiot subiektywnie odczuwa czas w kontekście swoich działań10. Według tej subiektywnej koncepcji czasu działający podmiot odczuwa jego upływ zgodnie ze swoim działaniem; inaczej mowiąc,, zgodnie z tym, jak w objaśniony tutaj przedsiębiorczy sposob tworzy nowe cele i środki, odkrywa je albo po prostu zauważa. Przeszłe doświadczenia łączą się w ludzkim umyśle z tworzonymi projektami przyszłości w obrazy lub oczekiwania. Przyszłość ta nie jest nigdy zdeterminowana, ale wyobrażana, projektowana i urzeczywistniana przez człowieka krok po kroku. Przyszłość zawsze jest niepewna, bo ciągle podlega tworzeniu, a działający podmiot ma tylko pewien jej obraz, wyobrażenie i oczekiwania, ktore stara się urzeczywistnić przez swoje działanie i wspołdziałanie z innymi osobami. Poza tym przyszłość jest otwarta na wszystkie tworcze możliwości człowieka. Stąd też działający podmiot musi zmierzyć się z nieuniknioną niepewnością. Niepewność ta może się zmniejszyć, jeśli zarowno podmiot, jak i jego otoczenie (instytucje) przestrzegają obowiązujących norm zachowania.
• #14: Przestudiujemy dokładnie sześć cech tej wiedzy: 1) jest ona praktyczna i subiektywna, a nie naukowa; 2) jest to wiedza unikatowa; 3) jest ona rozproszona w umysłach wszystkich ludzi; 4) zazwyczaj jest to wiedza niejawna, a więc niedająca się zwerbalizować; 5) powstaje ona ex nihilo, z niczego, jako następstwo przedsiębiorczych działań; 6) jest to wiedza, która może być przekazywana, zwykle nieświadomie, za sprawą bardzo skomplikowanych procesów socjalnych;
• #15: Wiedzy praktycznej nie da się sformalizować, ponieważ stale się ją zdobywa i pogłębia dzięki praktyce, czyli przez ludzkie działanie we właściwych dla niego okolicznościach. Wystarczy, jesli przypomnimy sobie, ile musielismy nauczyc sie (w dowolnym zawodzie) po ukonczeniu szkolenia teoretycznego, jak wielka czesc ycia zawodowego spedzamy na nauce wykonywania poszczególnych zadan i jak wartosciowym atutem w całej drodze przez ycie jest dla nas wiedza o ludziach, lokalnych warunkach i konkretnych okolicznosciach. Wiedziec o istnieniu nie w pełni wykorzystanej maszyny i uruchomic ja, lepiej wykorzystac czyjes umiejetnosci, miec informacje o dodatkowych zapasach, z których mona zaczerpnac w okresach zakłócen poday – wszystko to ze społecznego punktu widzenia jest równie uyteczne jak znajomosc lepszych alternatywnych technik. Spedytor zarabiajacy na ycie dzieki wykorzystaniu rejsów pustych lub nie w pełni załadowanych trampów, agent nieruchomosci, którego wiedza niemal bez reszty ogranicza sie do znajomosci przemijajacych okazji, arbitraysta czerpiacy zyski z lokalnych rónic cen towarów – wszyscy oni spełniaja jednoznacznie uyteczne funkcje, opierajac sie na wyspecjalizowanej wiedzy o nieznanych innym ludziom okolicznosciach towarzyszacych konkretnej ulotnej chwili.
• #16: Przestudiujemy dokładnie sześć cech tej wiedzy: 1) jest ona praktyczna i subiektywna, a nie naukowa; 2) jest to wiedza unikatowa (Szymon i pralka); 3) jest ona rozproszona w umysłach wszystkich ludzi; 4) zazwyczaj jest to wiedza niejawna, a więc niedająca się zwerbalizować; 5) powstaje ona ex nihilo, z niczego, jako następstwo przedsiębiorczych działań; 6) jest to wiedza, ktora może być przekazywana, zwykle nieświadomie, za sprawą bardzo skomplikowanych procesow socjalnych;
• #17: Przestudiujemy dokładnie sześć cech tej wiedzy: 1) jest Model japoński Model japoński zarządzania wiedzą jest efektem badań dwóch Japończyków: Nonaki i Takeuchiego, którzy na początku lat 90. opracowali model "spirali wiedzy". Zarządzanie wiedzą na zasadzie "spirali" to powtarzający się cykl czterech procesów konwersji wiedzy: internalizacji, czyli zamiany wiedzy cichej (ukrytej) w wiedzę cichą (ukrytą), socjalizacji, czyli zamiany wiedzy cichej (ukrytej) w wiedzę formalną (dostępną),
• #18: chłop, na którego pole wylewała ropa naftowa dowie się, że środek ten jest cenny i nie może go marnować. Nawiązuje się nowa współpraca między nieznającymi się osobami. Otwierają się nowe możliwości dla ludzi, którzy potrzebują taniego źródła światła.
• #19: Friedrich August von Hayek Indywidualizm i porzadek ekonomiczny Rozdział IV Wykorzystanie wiedzy w społeczenstwie1 1 Na czym polega problem, który chcemy rozwiazac, gdy próbujemy skonstruowac racjonalny porzadek ekonomiczny? Szczególny charakter problemu racjonalnego porzadku ekonomicznego wynika własnie z faktu, e wiedza o warunkach, z której musimy korzystac, nigdy nie wystepuje w postaci skoncentrowanej czy zintegrowanej, lecz wyłacznie w formie rozproszonych okruchów niepełnej i czesto sprzecznej wiedzy posiadanej przez wszystkie z osobna jednostki. Ekonomiczny problem społeczenstwa nie dotyczy zatem po prostu alokacji „ danych” zasobów – jesli słowo „danych” ma znaczyc: danych jednemu umysłowi swiadomie rozwiazujacemu problem stawiany przez te dane. Jest to raczej problem zapewnienia najlepszego wykorzystania zasobów znanych kademu sposród członków społeczenstwa 1 Przedrukowane z „American Economic Review”, t. XXXV, nr 4, wrzesien 1945, s.519-530. 2 w celach, których wzgledne znaczenia jemu tylko sa znane. Krótko mówiac, jest to problem wykorzystania wiedzy, która w całej swej pełni nikomu nie jest dana. Hayek twierdzi, iż sposobem na sprawne funkcjonowanie społeczeństwa w warunkach rozproszenia informacji jest ład spontaniczny, w szczególności wolny rynek. W ramach rynku każda z jednostek tworzy własne plany – można więc mówić o skrajnej decentralizacji planowania. Plany te muszą być oparte o wiedzę cząstkową, w związku z tym rzadko są ze sobą zgodne. Ową niezgodność można usunąć tylko w jeden sposób – korygując własne plany, dostosowując je tym samym do planów innych osób. Przy braku wiedzy i informacji, jakie są podstawą dla planów innych ludzi, jednostka musi polegać na obserwacji ich zachowania. W ten sposób działalność podejmowana przez jedną osobę staje się informacją dla drugiej. Dochodzi do samoistnej agregacji2 i analizy informacji w społeczeństwie. Zbiór ekskluzywnych danych posiadanych przez jednostkę A jest przetwarzany i wykorzystywany w działaniu. Działanie jednostki A staje się więc agregatem, skupiającym przetworzone przez nią informacje. W efekcie jednostka B – obserwując i biorąc pod uwagę w swoich planach i czynach działanie jednostki A – nieświadomie korzysta z wiedzy, której sama nie posiada. Oczywiście podobne sprzężenie zachodzi również w przeciwną stronę, co skutkuje wzajemnym dostosowywaniem się planów jednostek. Tym sposobem w społeczeństwie kształtuje się sytuacja podziału wiedzy, który w swej samorzutnej i samoregulującej się istocie przypomina podział pracy. O ile wzajemne wykorzystywanie informacji między jednostkami A i B jest sprawą dość prostą, o tyle sytuacja komplikuje się w bardziej złożonej społeczności. Tu jednym z najważniejszych mediów przekazywania informacji staje się system cen.
• #20: Szczególny charakter problemu racjonalnego porzadku ekonomicznego wynika własnie z faktu, e wiedza o warunkach, z której musimy korzystac, nigdy nie wystepuje w postaci skoncentrowanej czy zintegrowanej, lecz wyłacznie w formie rozproszonych okruchów niepełnej i czesto sprzecznej wiedzy posiadanej przez wszystkie z osobna jednostki. Ekonomiczny problem społeczenstwa nie dotyczy zatem po prostu alokacji „ danych” zasobów – jesli słowo „danych” ma znaczyc: danych jednemu umysłowi swiadomie rozwiazujacemu problem stawiany przez te dane. Jest to raczej problem zapewnienia najlepszego wykorzystania zasobów znanych kademu sposród członków społeczenstwa w celach, których wzgledne znaczenia jemu tylko sa znane. Krótko mówiac, jest to problem wykorzystania wiedzy, która w całej swej pełni nikomu nie jest dana. Hayek twierdzi, iż sposobem na sprawne funkcjonowanie społeczeństwa w warunkach rozproszenia informacji jest ład spontaniczny, w szczególności wolny rynek. W ramach rynku każda z jednostek tworzy własne plany – można więc mówić o skrajnej decentralizacji planowania. Plany te muszą być oparte o wiedzę cząstkową, w związku z tym rzadko są ze sobą zgodne. Ową niezgodność można usunąć tylko w jeden sposób – korygując własne plany, dostosowując je tym samym do planów innych osób. Przy braku wiedzy i informacji, jakie są podstawą dla planów innych ludzi, jednostka musi polegać na obserwacji ich zachowania. W ten sposób działalność podejmowana przez jedną osobę staje się informacją dla drugiej. Dochodzi do samoistnej agregacji2 i analizy informacji w społeczeństwie. Zbiór ekskluzywnych danych posiadanych przez jednostkę A jest przetwarzany i wykorzystywany w działaniu. Działanie jednostki A staje się więc agregatem, skupiającym przetworzone przez nią informacje. W efekcie jednostka B – obserwując i biorąc pod uwagę w swoich planach i czynach działanie jednostki A – nieświadomie korzysta z wiedzy, której sama nie posiada. Oczywiście podobne sprzężenie zachodzi również w przeciwną stronę, co skutkuje wzajemnym dostosowywaniem się planów jednostek. Tym sposobem w społeczeństwie kształtuje się sytuacja podziału wiedzy, który w swej samorzutnej i samoregulującej się istocie przypomina podział pracy. O ile wzajemne wykorzystywanie informacji między jednostkami A i B jest sprawą dość prostą, o tyle sytuacja komplikuje się w bardziej złożonej społeczności. Tu jednym z najważniejszych mediów przekazywania informacji staje się system cen.
• #21: Dlaczego istnieją firmy? Zdaniem Coase'a, firmy są zarządzane w podobny sposób, jak gospodarki planowe z tym, że ich wielkość wyznaczona jest przez dobrowolne decyzje, które wynikają z wysokości rynkowych kosztów transakcyjnych . Gdyby koszty związane z zawieraniem transakcji były zerowe, wówczas według Coase'a, nie byłoby potrzeby tworzenia przedsiębiorstw i wszelka działalność gospodarcza miałaby miejsce w formie bezpośrednich transakcji rynkowych. Jednak, jeżeli rynkowe koszty transakcji są wysokie, wówczas działalność gospodarcza w obrębie przedsiębiorstwa może być bardziej efektywna niż z użyciem mechanizmu rynkowego, bo taki sposób koordynacji kontraktów (np. umów o pracę) obniża koszty ich zawierania i realizacj Funkcją przedsiębiorczości, jako czynnika produkcji, jest redukcja kosztów kombinacji innych czynników produkcji w ich przetwarzaniu w finalne produkty. Wynagrodzeniem za przedsiębiorczość są oszczędności na kosztach alokacji zasobów. Dobra jakie są produkowane i metody produkcji są dane, nie są określane przez przedsiębiorcę. Wybory przedsiębiorców dokonują się w ramach danych zbiorów czynników produkcji, dóbr i ich cen (Boudreaux, Holcombe, 1989). Coase mówi jednak o pewnych aspektach funkcjonowania firm, które najlepiej rozumiane są w świetle przedsiębiorczych działań (Foss, Klein, 2004). Jego analiza długookresowych kontraktów zatrudnienia odwołuje się do nieprzewidywalności i potrzeby jakościowej koordynacji w świecie niepewności, w sytuacjach niemożliwych do zawarcia ich w kontraktach. To daje możliwość działań przedsiębiorcy, jako podmiotowi decydującemu w warunkach niepewności. Alchian, Demsetz (1972), w swojej teorii firmy, jako koncepcji produkcji zespołowej, rolę przedsiębiorcy widzą w funkcji monitorowania członków zespołu. Produkcja osiągana przez zespół jest większa niż suma produkcji osiągana oddzielnie przez poszczególnych członków zespołu.
• #22: Dlaczego istnieją firmy? Zdaniem Coase'a, firmy są zarządzane w podobny sposób, jak gospodarki planowe z tym, że ich wielkość wyznaczona jest przez dobrowolne decyzje, które wynikają z wysokości rynkowych kosztów transakcyjnych . Gdyby koszty związane z zawieraniem transakcji były zerowe, wówczas według Coase'a, nie byłoby potrzeby tworzenia przedsiębiorstw i wszelka działalność gospodarcza miałaby miejsce w formie bezpośrednich transakcji rynkowych. Jednak, jeżeli rynkowe koszty transakcji są wysokie, wówczas działalność gospodarcza w obrębie przedsiębiorstwa może być bardziej efektywna niż z użyciem mechanizmu rynkowego, bo taki sposób koordynacji kontraktów (np. umów o pracę) obniża koszty ich zawierania i realizacj Funkcją przedsiębiorczości, jako czynnika produkcji, jest redukcja kosztów kombinacji innych czynników produkcji w ich przetwarzaniu w finalne produkty. Wynagrodzeniem za przedsiębiorczość są oszczędności na kosztach alokacji zasobów. Dobra jakie są produkowane i metody produkcji są dane, nie są określane przez przedsiębiorcę. Wybory przedsiębiorców dokonują się w ramach danych zbiorów czynników produkcji, dóbr i ich cen (Boudreaux, Holcombe, 1989). Coase mówi jednak o pewnych aspektach funkcjonowania firm, które najlepiej rozumiane są w świetle przedsiębiorczych działań (Foss, Klein, 2004). Jego analiza długookresowych kontraktów zatrudnienia odwołuje się do nieprzewidywalności i potrzeby jakościowej koordynacji w świecie niepewności, w sytuacjach niemożliwych do zawarcia ich w kontraktach. To daje możliwość działań przedsiębiorcy, jako podmiotowi decydującemu w warunkach niepewności. Alchian, Demsetz (1972), w swojej teorii firmy, jako koncepcji produkcji zespołowej, rolę przedsiębiorcy widzą w funkcji monitorowania członków zespołu. Produkcja osiągana przez zespół jest większa niż suma produkcji osiągana oddzielnie przez poszczególnych członków zespołu.
• #23: Skutki interwencji są odmienne od planów i intencji
• #24: Efektem jest coraz lepsza kombinacja wiedzy i zdolności Konkurencyjność (Competitiveness) – zdolność do osiągania sukcesu w gospodarczej rywalizacji, a w szerszym ujęciu to zdolność do ekspansji lokowania na rynkach międzynarodowych dóbr i usług przy jednoczesnym zapewnieniu realnego wzrostu dochodów ludności w długim okresie. Konkurencyjność to także zdolność kraju do tworzenia i utrzymywania otoczenia, które sprzyja tworzeniu większej wartości dodanej przez przedsiębiorstwa i osiąganiu większego dobrobytu przez ludność.
• #25: -3 lata trwałości -Problem centralnego planisty. MARR -MARR zielona energia -korporacje taksówkarskie
• #26: Dlaczego istnieją firmy? Zdaniem Coase'a, firmy są zarządzane w podobny sposób, jak gospodarki planowe z tym, że ich wielkość wyznaczona jest przez dobrowolne decyzje, które wynikają z wysokości rynkowych kosztów transakcyjnych . Gdyby koszty związane z zawieraniem transakcji były zerowe, wówczas według Coase'a, nie byłoby potrzeby tworzenia przedsiębiorstw i wszelka działalność gospodarcza miałaby miejsce w formie bezpośrednich transakcji rynkowych. Jednak, jeżeli rynkowe koszty transakcji są wysokie, wówczas działalność gospodarcza w obrębie przedsiębiorstwa może być bardziej efektywna niż z użyciem mechanizmu rynkowego, bo taki sposób koordynacji kontraktów (np. umów o pracę) obniża koszty ich zawierania i realizacj Funkcją przedsiębiorczości, jako czynnika produkcji, jest redukcja kosztów kombinacji innych czynników produkcji w ich przetwarzaniu w finalne produkty. Wynagrodzeniem za przedsiębiorczość są oszczędności na kosztach alokacji zasobów. Dobra jakie są produkowane i metody produkcji są dane, nie są określane przez przedsiębiorcę. Wybory przedsiębiorców dokonują się w ramach danych zbiorów czynników produkcji, dóbr i ich cen (Boudreaux, Holcombe, 1989). Coase mówi jednak o pewnych aspektach funkcjonowania firm, które najlepiej rozumiane są w świetle przedsiębiorczych działań (Foss, Klein, 2004). Jego analiza długookresowych kontraktów zatrudnienia odwołuje się do nieprzewidywalności i potrzeby jakościowej koordynacji w świecie niepewności, w sytuacjach niemożliwych do zawarcia ich w kontraktach. To daje możliwość działań przedsiębiorcy, jako podmiotowi decydującemu w warunkach niepewności. Alchian, Demsetz (1972), w swojej teorii firmy, jako koncepcji produkcji zespołowej, rolę przedsiębiorcy widzą w funkcji monitorowania członków zespołu. Produkcja osiągana przez zespół jest większa niż suma produkcji osiągana oddzielnie przez poszczególnych członków zespołu.