�ݺ�ߣ

भारतातील
महिला कशा
सुरक्षित रािू
शकतील?
द विश्लेषण

पसिद्द वादवववादाचा आजचा मूळ मुƧा काय ...
महिलाांिाठी भारत अिुरक्षित झाला आिे?
महिलाांसाठी सुरक्षित भारत
ककांवा, महिलाांवर िोणायााअत्याचाराांना मोठे कव्िरेज समळत आिेत का?
दुदैवानेअधिकृत आकडेवारी ववश्विनीय नािीये, त्यामुळे खरेकुणालाच माहिती नािी!

प्रत्येक 100,000 लोकाांिाठी
महिलाांनी नोंदवलेल्या बलात्काराच्या िांख्या, या देशाांमध्येआिेत
३०.२ १७.३
युनायटेड स्टेट्ि मध्ये(2006)
फ्ाांि मध्ये(2004)
१७
भारता मध्ये(2006)
Source: UNODC Report, http://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/Crime-statistics/International_Statistics_on_Crime_and_Justice.pdf

अगदी गुपचूप केलेली नोंदणी अिल्यामुळे
अिवालाांची िांख्या बरोबर नािीत िेस्पष्टपणेिमजते.
जलपाईगरीमध्ये एका एिपीनेपोलीिाांना िूचना हदल्या की िवातक्रारी
रेकॉडाकरा व एफआयआर नोंदणी करा , तेव्िा गुन्िा दर 500% नेवाढला.

Source: National Crime Records Bureau data
खरेकाय आिे, अिेआिेका की अशा प्रकरणाांमिेअगदी गुपचूप केलेली
नोंदणी अिवालाांची िांख्या िांथपणेपण खात्रीशीर वाढत आिे.

काय खरेआिे, की भारतातील एका गावात,
एक तरुण जोडपेप्रेमात पडल्यामुळे तेदोषी अिल्याचेआढळलतात,
पांचायत िसमती 13 नरािमाांना त्या मुलीचा बलात्कार
करण्याचा आदेश देते.
Source: http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-25855325
आणण जेंव्िा एक वीि वषाांची मुलगी
दांडाचे२५००० रुपयेभरु शकत नािी तेंव्िा....

काय खरेआिे, की
एका िावाजननक वाितूक बि मध्येननभायाचा च्या िामूहिक बलात्कार, आणण त्यानांतर नतचा मृत्यूझाला
…आणण तेिुद्दा भारताच्या राजिानी हदल्लीत

कमी िुरक्षित ककांवा अधिक िुरक्षित ऐवजी ,प्रश्न िा अिणेआवश्यक आिे
स्त्स्त्रयाांिाठी जेवढा िुरक्षित अिावा भारत देश तेवढा िुरक्षित आिेका?
भारताच्या राजिानीच्या रस्त्याांवर कािी पुरुषाांना महिलेचा
बलात्कार करणेठीक आिेअिेका वाटते?
का कािी गावात वडीलिारी मांडळीांना अिेवाटतेकी
स्त्स्त्रयाांना
मृत्यूची सशिा देणेआणण बलात्कार करण्याचा
द विश्लेषण िक्क त्याांना आिे?

AskHOW चा ववश्वाि आिेकी ह्यािाठी २ िानीकारक कारणेआिेत
१) कायदा व िुव्यवस्था यांत्रणा जवळ जवळ नािीी्च आिे
आिुननक लोकशािीिाठी अिेकाय अिावे
2) भारताच्या बिुताांश भागाांमध्येमहिलेला दुय्यम दजााचे,
मालमत्ता ककांवा त्यािुन देखील खराब मानलेजाते.

कारण 1 महिलाांिाठी अिुरक्षित भारत
कायदा व िुव्यवस्था यांत्रणा जवळ जवळ नािीी्च आिे
आिुननक लोकशािीिाठी अिेकाय अिावे
आम्िी िुिारणा कशी करू शकतो?
अ) अधिक कायािम पोसलि दल
ब)अधिक जलद न्याय प्रणालीी्का

उपाय अ कायािम पोलीि
ववववि पोलीि िुिारणा िसमत्याांच्या िूचनाांवर आिाररत िवोच्च न्यायालयाने
7 ननदेश हदलेआिेत.
टीप: प्रकाश सिगांववरुद्द भारत युननयन याांच्या केि बाबतीत िे7 ननदेश मळूतः
तयार करण्यात आलेिोतेआणण अलीकडेजे.एि.वमाािसमतीनेहदलेल्या अिवालात ह्या वर भर देण्यात आला आिे
*Committees on Police Reform: National Police Commission, National Human Rights
Commission, Law Commission, Ribeiro Committee, Padmanabhaiah Committee, Malimath Committee, etc.

उपाय अ कायािम पोलीि / िुप्रीम कोटााचेननदेश
मागादशाक 1 राज्य िुरिा आयोग (एि.एि.िी) घडवणे
(१)राज्य िरकार पोलीिाांवर प्रभाव ककांवा
दबाव पाडणार नािी याची खात्री करा (2)ननिााररत मागादशाकपर िोरणेआखा, आणण
(३)राज्य पोलीि कारभाराचेमुल्याांकन करा

मार्गदशगक 2
पोलीि मिािांचालक याांची ननयुक्ती गुणवत्ता पारदशाक प्रकक्रया आिाररत माध्यमातून करण्यात आली आिेयाची खात्री
करा आणण कायाकाळ ककमान 2 वषेिुरक्षित करण्यात यावा.
मार्गदशगक ३
खात्री करा इतर पोलीि अधिकारी िांचालनात्मक कायेकरत आिेत का
(स्त्जल्िा प्रभारी पोलीि स्टेशन अिीिकाांना व स्टेशन िाऊि प्रभारी पोलीि अिीिकाांना)
कमीतकमी 2 वषेकायाभाराचा कालाविी देण्यात यावा

याांना एकमेकाांपािून वेगळे करणे१)अन्वेषण कायाआणण
२) कायदा आणण िुव्यवस्थातेत
पोसलिाांचेकायायाांना एकमेकाांपािून वेगळे करणे. मार्गदशगक 5
पोलीस स्थापना मांड्ळ सुरु करणे. (PEB)
बदल्या, नेमणुका, पदोन्नती आणण
इतर सेिा बाबी सांबांधित
उप अधििक पोलीस, आणण खाली
शशफारस करण्यासाठी
नेमणुका आणण बदल्या पोलीि अिीिक डेप्युटी उपरोक्त रँक
िाठी

Complaints
PCA
गांभीर गैरवतान प्रकरणाांमध्ये(कस्टोडडयल मृत्यू, गांभीर
दुखापत, पोलीि कोठडी बलात्कार ई.)
पोलीि अधिकारी ववरुद्द िावाजननक तक्रारीची चौकशी
करण्यािाठी. मागादशाक 7
राष्रीय िुरिा आयोग (एनएििी) िुरु करा
केंद्रीय पातळीवर ननवड करण्यािाठी एक पॅनेल
तयार करा
केंद्रीय पोलीि िांघटना (CPO) याांचेप्रमुख
याांचा ककमान कायाकाळ २ वषाांचा अिावा.
राज्य पातळीिर चौकशी पोलीस उप अिीिक िरील रँक साठी
स्त्जल्िा स्तरावर चौकशी खालील उप पोलीि अिीिकाांिाठी

िुप्रीम कोटााच्या ननदेशाांवरील िद्यस्त्स्थती
अलीकडील अिवालात म्िणालेआिेकी
• राज्याांनी ननदेशाांवर फार कमी अनुपालन केलेिोते
• कोणत्यािी राज्यानेननदेशक 1 आणण ननदेशक 6चेपूणापणेपालन केलेनािी.
• िवााधिक पालन झालेते, ननदेशक 3 चे29%
• अनेक वेळा अनुपालन केवळ अिरी झालेआणण आत्म्यानेनािी.
त्यामुळेAskHOW प्रश्न
दैनांहदन राजकीय ढवळाढवळ पािून ववववि राज्यातील पोसलि
दलाांना किेमोकळे केलेजाउ शकते?
भारतीय पोसलि दलाांना अधिक कायािम किेकेलेजाउ शकते?

उपाय ब वेगवान न्याय प्रणालीका
अटक करणे,तपािणी करणे, केि पुढेचालुठेवणेआणण
गुन्िेगाराांना सशिा देणेिेचक्र कायािम आिेआणण
न्याय प्रणासलका िांभाव्य गुन्िेगार पुढेघडु नयेत या
िाठी अटकाव करण्याची िमता राखते.आणण िेएक
पुण्यकमाठरते.
पण िेचक्र जर तुटलेगेले,तर िीच
न्याय प्रणालीका दुष्ट ककांवा ननदाय िोतो

न्याय प्रणालीका अधिक जलद कशी करु शकाल?
अधिक तपशीलवार ववश्लेषणािाठी, कृपया पिा

कारण 2 महिलाांिाठी अिुरक्षित भारत
भारताच्या बिुताांश भागाांमध्येमहिलेला दुय्यम दजााचे,
मालमत्ता ककांवा त्यािुन देखील खराब मानलेजाते
लबाडीचा इस्त्च्िक ननखालि िक्तीने, अगदी िवाात अज्ञानी आणण कवडीमोल
पुरुष िी ज्याांची पात्रता नािी आणण लायकी िी नािी तेस्त्री वर श्रेष्ठत्व गाजवतात .
- मिात्मा गाांिी
िमाजातीचा वपतृप्रिान दृस्त्ष्टकोण
किा बदलला जाऊ शकेल?

इतर कल्पनाइतर कल्पना
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
शालेय ववद्यार्थयाांिाठी लैंधगक सशिण आणण
सलगांिांवेदनशीलतेचेप्रसशिण अननवायाकरणे
आणण त्याची पुनरावृत्ती करणे
.
पदाांवर अिलेलेलोक (पोलीि, सशिक,
शािकीय अधिकारी) प्रभावा िाठी पुन्िा पुन्िा
सलगांिांवेदनशीलता प्रसशिण देणे.
राजकीय पिाांनी अशा उमेदवाराांना मज्जाव
करणेगरजेचेआिेजेस्वता /त्याांच्या
टुांबाी्तील िदस्य महिला ववरुद्द गुन्ह्यािाठी
त्याांच्या वर चाजाशीट लागुझालेलेआिे.
.
उपाय २ िमाजाच्या वृत्तीत बदल
महिलाांना जर आधथाक स्वातांत्र्य लाभले
तर िा खूप मोठा बदल िोईल
कसे?
• कामाच्या हठकाणी महिलाांचा ििभाग वाढवा
महिलाांिाठी कामाचेस्थळ अनुकुल बनवा.
• महिला वगाांमध्येउद्योजकता वाढवा.
• िरकारी खात्यातुन रोख िस्ताांतरणे
कुटुांबातील महिला िदस्याांच्या नावेकरा.
.

उपाय २ िमाज वृत्ती बदलण्यािाठी
आमच्या सर्ळ्यात मोठेसतत चालूरािणाऱ्याउपक्रमातीलकािीकल्पना: भारतीयसमाजातजाततच्या हदशेनेमनोिृत्तीबदलणे
िुरुवातीच्या वषाांतच
जागरूकता आणण्यािाठी
पाठ्यपुस्तकातुन सलगांभेद दरू
करण्यािाठी पूवााग्रि,
जिेजातीभेदिाठी पूवााग्रि
केला िोता.
िवािरकारी कक्रया, प्रकक्रया
ह्या सलगांभेदा ववरुद्द
तटस्थ आिेत का याची खात्री
करण्यािाठी ननयोस्त्जत प्रयत्न
एक विशशष्ट अथागनेमध्ये, कायद्याचा सांपूणगउƧेश सामर्थयागचा प्रमाणबद्दतेचा अभाि दुरुस्त करणेिाच आिे.
-न्यायमुती जे.एि.वमााअिवाल
जाहिराती आणण िावाजननक
दळणवळणािाठी प्रनतननधित्व
ककांवा िाचेबांद शाश्वता यावर
बांदी अिावी.
हदवाणी कायद्या मध्ये
सलगांभेद
भेदभावाि िहिष्णुता
दृस्त्ष्टकोन

उपाय 2 िमाज वृत्ती मध्येबदला
प्रमाणबद्दतेचा अभाव जर दृष्टीकोणातनुप्रनतबबबांबत िोत अिेल तर, ते
"जीवन बदलले/ चूक दुरुस्त" करणेआवश्यक आिे.
आमच्या िांवविानाशी िांरेणखत रािण्यािाठी िमान दजाादेणेआवश्यक आिे.
करण्यािाठी.
जाती आिाररत ववषमता याांवर, ननयांबत्रत करण्यािाठी दुराग्रिीचा ननणाय
घेणे.
सलगांभेद आिाररत ववषमता याांवर अिेच करणेआवश्यक.
िामास्त्जक वृत्तीत बदल घडवण्यािाठी अथाातच कायदा व
िुव्यवस्था यांत्रणा नक्कीच प्रकाश दशी अिेल.
जिा जातीय भेद काढुन टाकण्याचा दृस्त्ष्टकोण िोता तिाच
दृस्त्ष्टकोण पोलीि दल आणण न्यायव्यवस्थेच्या माध्यमातून िक्त
प्रसशिण / मागादशाना द्वारेज्याांनी जाणून घेण्याि नकार हदला आिे
ककांवा जाणून घेण्यािाठी मांद आिेत त्याांच्यावर िराव केला पाहिजे.

ननष्कषा
आपल्या लोकसभा उमेदिारास विचारा
किेन्याय प्रणालीका
अधिक जलद
कशी करू शकता?
पोलीि दलाि अधिक
सलगांभेद करू शकतात
िांवेदनशील किेकेले
जाउ शकते?
दैनांहदन राजकीय िस्तिेपा
पािून
पोलीि दलाि मोकळे किे
करु शकाल ?
भारतीय िमाजाच्या
वपतृप्रिान वृस्त्त्त
कशा बदलूशकतात?
कक्रएहटव्ि पाटानर
मेरीमाशसनेमा

�ݺ�ߣ

[Marathi] HOW can Women in India be Safer?

More Related Content

[Marathi] HOW can Women in India be Safer?