2. • Yumurtalığın toxumasının qəfil yırtılması
"yumurtalığın apopleksiyası" adlandırılır.
• Bu patologiyatəxminən 45-50 yaşına kimi
olan qadınlarda (klimaks dövrünə kimi)
inkişaf edə bilər.
3. • Bir çox hallarda apopleksiya qarın boşluğuna
qanaxma ilə və ağrılarla müşayiət olunur. Daxili
qanaxma arterial təzyiqin kəskin enməsi, nəbzin
artması, halsızlıq, ağızda quruluq, güclü susuzluq,
bayılma kimi simptomlarla özünü büruzə verir.
Ağrılar adətən qarının aşağı hissəsində (bir çox
hallarda zədələnmiş yumurtalığın tərəfində) hiss
olunur. Bəzən qadında qanlı ifrazatlar ola bilər.
• Lakin bəzi hallarda bu simptomlar (qanaxma və
ağrılar) olmaya da bilər (patologiyanın yüngül
formalarında).
5. • Sağ yumurtalığın yırtılması daha tez hallarda baş
verir. Məsələ burasındadır ki, sağ yumurtalıq
solyumurtalıqla müqayisədə qanla daha bol təchiz
olunur.
6. • Normada menstrual dövrünün əvvəlində
yumurtalıqlardan birində (sağda və ya solda)
dominant follikul yetişməyə başlayır. Dominant
follikul böyüdükcə yumurtalığın bu yerdə olan
divarı dartılır və nazilir. Nəticədə ovulyasiya
zamanı dominant follikulun qışası və yumurtalığın
divarının kiçik hissəsi yırtılır və yumurta hüceyrəsi
mayalanma üçün spermatozoidlə "görüşə çıxır".
Follikulun yerində isə sarı cism əmələ gəlir.
Yumurtalığın divarının yırtılması yerində kiçik
qansızma baş verir və bu "yara" tez bir zamanda
sağalır.
8. • Lakin bəzi hallarda müxtəlif səbəblərə görə
yumurtalığın divarında olan yırtılmış yer böyük olur və
bu zaman iri damarlarda zədələnir. Bu zaman qanaxma
və ağrı başverir.
• Yumurtalığın yırtılması riski polikistoz yumurtalıqlar
sindromu, yumurtalıqların kəskin və xroniki iltihablar,
damar patologiyaları, qan xəstəlikləri, kiçik çanaqda
bitişmələr, qarın nahiyəsinin travmaları, güclü fiziki
gərginliklər (o cümlədən cinsi əlaqə, ağır yüklərin
qaldırılması və daşıması, idman zalında məşqlər), güclü
streslər zamanı artır.
10. • Lakin bəzi hallarda yumurtalığın yırtılması tam sağlam
qadında və hətta yuxu zamanı baş verə bilər. Bu
səbəbdən mütəxəssislər bu patologiyanın əsas
səbəbini orqanizmdə hipofiz hormonlarının (FSH, LH,
prolaktin) həddən artıq yüksəlməsi ilə əlaqələndirirlər.
• Beləliklə, reproduktiv yaşında olan qadınlarda
menstrual dövrünün ortalarında və ya ikinci yarısında
qarının aşağı hissəsində kəskin ağrılar və daxili
qanaxmanın simptomaları yumurtalığın yırtılmasına
işarə edə bilər. Bu halda qadın uzanmalı və dərhal
"təcili yardım" çağırmalıdır.
11. • Dəqiq diaqnozun qoyulması üçün qadına qan analizi və USM
təyin olunur. Lazım olduqda laparoskopiya keçirilir ki, bu
zaman tək diaqnoz qoymaq yox, müalicə etmək mümkün olur
12. • Müalicəsiz buraxılmış yumurtalığın yırtılması
qadının səhhəti və hətta həyatı üçün ciddi
təhlükə yarada bilər.
13. MÜALİCƏ
• Müalicə üsulları patologiyanın ağırlığından
asılıdır. Bir çox hallarda laparoskopik
əməliyyat keçirilir ki, bu zaman yumurtalığın
və damarların tamlığı bərpa olunur, qarın
boşluğunda olan qan və qan laxtaları xaric
olunur, qarın boşluğu xüsusi antiseptik
məhlullarla yuyulur. Çox nadir hallarda
(qanaxmanı dayandırmaq mümkün
olmadıqda) zədələnmiş yumurtalıq xaric
olunur.