1. Za „żelazną kurtyną” – narodziny komunistycznego
systemu władzy w Europie Środkowo –Wschodniej.
1. Przyczyny sowietyzacji Europy Środkowo – Wschodniej.
2. Niemiecka Republika Demokratyczna.
3. Czechosłowacja.
4. Węgry.
5. Rumunia.
6. Bułgaria.
7. Jugosławia.
8. Albania.
9. Komunistyczne Biuro Informacyjne ( Kominform ).
10. Kwestia jugosłowiańska.
11. Stalinizacja Europy Środkowo – Wschodniej.
12. Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej ( RWPG ).
2. Przyczyny sowietyzacji Europy Środkowo – Wschodniej.
II wojna światowa przyniosła straty ludnościowe, migracje, ruinę gospodarczą ( do
społeczeństw zmęczonych wojną łatwiej trafiały hasła reformy rolnej, nacjonalizacji
przemysłu, powszechnej oświaty i zabezpieczeń społecznych
tradycje rusofilskie i rozczarowanie postawą Zachodu ( np. w Czechosłowacji )
zwycięstwo Armii Czerwonej, która stacjonując na zajętych terenach wprowadzała
siłą komunizm
komuniści obejmowali strategiczne resorty: wojska, obrony narodowej, spraw
wewnętrznych, bezpieczeństwa publicznego, sprawiedliwości
komuniści przejmowali kontrolę nad środkami masowego przekazu; propaganda
terror, aresztowania i likwidacja opozycji
masowe fałszowanie wyborów
jednoczenie partii
oddanie Europy Środkowo – Wschodniej do radzieckiej strefy wpływów na
konferencjach Wielkiej Trójki
„zimna wojna” wpłynęła na przyśpieszenie budowy systemu totalitarnego
budowa „systemu promienistego” na zasadzie dwustronnych kontaktów państw
satelickich z Moskwą ( nic bez zgody Stalina )
wprowadzano konstytucje wzorowane na radzieckiej z 1936 r.
3. Strefy okupacyjne Niemiec Sektory okupacyjne Berlina
Strefy okupacyjne Austrii Sektory okupacyjne Wiednia
4. Dwa państwa niemieckie 1949 – 3 X 1990
• 21 IX 1949 r. – proklamacja RFN • 7 X 1949 r. – proklamacja NRD
• Stolica – Bonn • Stolica – Berlin Wschodni
• Prezydent – Theodor Heuss (FDP) • Prezydent – Wilchelm Pieck
• Kanclerz – Konrad Adenauer (CDU) • Premier – Otto Grotewohl ( później
Walter Ulbricht )
• Brak uznania poza blokiem
komunistycznym
• 1950 r. – układy o nienaruszalności
granic z Polską i Czechosłowacją
• Członkostwo w RWPG i Układzie
Warszawskim
• 1972 r. – nawiązanie stosunków
dyplomatycznych z RFN
• 1973 r. – przystąpienie do ONZ
• 1950 r. – prawo do własnej polityki
zagranicznej
• 1954 r. – prawo do posiadania armii
• 1955 r. – przyjęcie do NATO
• 1973 r. – przyjęcie do ONZ
5. CZECHOSŁOWACJA
powrót w 1945 r. rządu emigracyjnego z prezydentem Edwardem
Benešem
powołanie koalicyjnego rządu ( najważniejsze resorty pod kontrolą
komunistów )
1946 r. – wybory wygrane przez KPCz ( 38 % )
powstanie komunistycznego rządu Klementa Gottwalda
likwidacja życia demokratycznego
zamordowanie w III 1948 r. Jana Masaryka – b. min. spraw
zagranicznych
odmowa podpisania konstytucji i dymisja prezydenta Beneša w V 1948
r.
IX Zjazd KPCz w V 1949 r. przyjął program budowy socjalizmu
1951 r. – czystki w partii – pokazowy proces i skazanie na śmierć
Rudolfa Slanskiego ( b. sekr. Gen. KPCz )
6. Ҹ
w czasie wojny po stronie państw
faszystowskich
1945 r. – zwycięstwo w wyborach partii
Drobnych Rolników – 57% ( komuniści – 17% )
powstanie koalicyjnego rządu z komunistą na
czele
1946 r. – ogłoszenie Węgier republiką
stopniowe przejmowanie władzy przez komunistów ( wybory w 1947 i
1949 r. )
1947 r. – rozwiązanie niekomunistycznych partii
1949 r. – uchwalenie konstytucji
„taktyka salami” – dokonywanie wewnętrznych podziałów i rozłamów
w partiach niekomunistycznych
7. Taktyka salami - określenie trzyetapowej praktyki eliminowania przedstawicielstwa partii
demokratycznych oraz przejęcia władzy przez komunistów w państwach wyzwolonych
podczas II wojny światowej przez ZSRR, stosowany w latach 1945-1948 w stylu "krok po
kroku, plasterek po plasterku". Definicja stalinowskiego planu została określona przez
węgierskiego komunistę Mátyása Rákosiego.
I etap - pozorne podporządkowanie się komunistów zasadom demokracji i uznanie (w
pozorowany sposób) pluralistycznego charakteru państwa, dzięki czemu mogli wtopić się
w skład demokratycznego rządu i objąć kluczowe stanowiska państwowe (wojskowe,
policyjne).
II etap - rozpoczęcie represji wobec demokratów dzięki przejętemu aparatowi
bezpieczeństwa, uzasadniając propagandowo takie działania koniecznością walki z
"antyludową reakcją", neutralizowano i zastraszano inne partie polityczne, inspirowano
rozłamy w ich szeregach
III etap - objęcie władzy za wszelką cenę, czy to w wyniku fałszowania wyborów
parlamentarnych, czy też w wyniku zamachu stanu w celu powołania "demokracji
ludowej".
Taktyka salami zadziałała we wszystkich państwach wyzwolonych przez ZSRR:
Czechosłowacji (zamach stanu w 1948 r.), Polsce, Węgrzech, Rumunii, Bułgarii,
Jugosławii i Albanii (fałszerstwa).
8. RUMUNIA
do 1944 r. po stronie państw
faszystowskich
po wkroczeniu Armii Czerwonej zmuszenie
króla Michała do mianowania w 1945 r.
komunistycznego rządu Petru Grozy
1946 r. - sfałszowane wybory i
„zwycięstwo” komunistów
1947 r. - rozwiązanie opozycyjnej partii
chłopskiej
1947 r. – zmuszenie króla Michała do abdykacji
1948 r. – uchwalenie konstytucji
9. ŁҴ
w czasie wojny po stronie państw
faszystowskich ( nie brała udziału w wojnie z
ZSRR )
po wkroczeniu Armii Czerwonej przejęcie
władzy przez Bułgarską partię Komunistyczną
z Georgi Dymitrowem na czele
1946 r. sfałszowane wybory i „zwycięstwo”
komunistów
1946 r. – sfałszowanie referendum znoszącego monarchię
1947 r. uchwalenie konstytucji wprowadzającej ustrój „demokracji
ludowej”
1947 r. – aresztowanie i skazanie na śmierć przywódcy opozycyjnej
partii ludowej Nikoły Petkowa
1949 r. – czystki wśród komunistów; proces Trajczo Kostowa
(„bułgarski Gomułka” )
od 1954 r. I sekretarzem BPK Todor Żiwkow
10. ҰŁ±
silna partyzantka komunistyczna
Josipa Broz Tito; w 1944 r. wyzwoliła
znaczną część kraju
III 1945 r. – utworzenie koalicyjnego
Rządu Jedności Narodowej ( komuniści i
monarchiści )
XI 1945 r. – zwycięstwo
komunistycznego Frontu Ludowego w
wyborach parlamentarnych ( 90% )
1946 r. – uchwalenie konstytucji
( Jugosławia Federacyjną Ludową
Republiką )
terror, likwidacja opozycji, obozy
koncentracyjne
Josip Broz Tito, zm. w 1980 r.
11. ALBANIA
1946 r. – zniesienie monarchii,
proklamowanie Albańskiej Republiki
Ludowej
dyktatura Komunistycznej Partii
Albanii z Enwerem Hodżą na czele.
zerwanie stosunków z ZSRR i ścisły
sojusz z Chinami do 1976 r.
12. Komunistyczne Biuro Informacyjne ( Kominform )
powołane w Szklarskiej Porębie w 1947 r. przez przywódców
komunistycznych partii ZSRR. Polski, Czechosłowacji, Węgier, Rumunii,
Bułgarii, Jugosławii, Francji i Włoch
organ koordynacji i informacji partii komunistycznych,
cel – stworzenie wspólnego frontu w w „walce z imperializmem”
w praktyce – organ ingerujący w wewnętrzne sprawy państw
Belgrad, a potem Bukareszt – siedziby Kominformu
wykluczenie Jugosławii w 1949 r.
13. spór ideologiczny Komunistycznej Partii Jugosławii z Kominformem
( broniła prawa do własnej drogi budowy socjalizmu
oskarżenie w 1948 r. Tity za „błędy i odstępstwa” od marksizmu i
leninizmu, o „odchylenie prawicowo – nacjonalistyczne
nieugięta postawa przywódcy Jugosławii wobec Moskwy; chciał federacji
z Bułgarią
usunięcie Jugosławii z Kominformu w 1949 r.
otwarcie się Jugosławii na Zachód ( układy gospodarcze z USA i W.
Brytanią )
nowa konstytucja – 1953 r.
zaniechanie kolektywizacji
komunizm samorządowy ( szerokie uprawnienia dla rad samorzadowych i
zakładowych )
VIII 1954 r. – zawarcie przez Grecję, Jugosławię i Turcje Paktu
Bałkańskiego
14. STALINIZACJA EUROPY ŚRODKOWO – WSCHODNIEJ PO 1948 r.
stacjonowanie wojsk radzieckich
system monopartyjny ( komuniści )
konstytucje wzorowane na radzieckiej z 1936 r.
radziecki model gospodarczy z centralnym planowaniem,
kolektywizacją rolnictwa oraz nacjonalizacją przemysłu i handlu
radziecki system oświatowy
realny socjalizm jedyną formą ekspresji artystycznej
ateizacja społeczeństwa
likwidacja opozycji
brutalne represje
wszechwładza aparatu bezpieczeństwa
wszechobecna indoktrynacja ideologiczna
izolacja państw od reszty Europy
16. Siły ONZ w Korei
Wojska zaangażowane w konflikt w Korei:
• Korea Południowa
• ONZ:
• Stany Zjednoczone
• Wielka Brytania (trzy brygady piechoty, brygada
pancerna, pół pułku artylerii)
• Australia (dwa bataliony piechoty, dywizjon
lotnictwa)
• Belgia (batalion piechoty)
• Kanada (brygada piechoty)
• Kolumbia (kompania piechoty)
• Etiopia (batalion piechoty)
• Francja (batalion piechoty)
• Grecja (batalion piechoty)
• Luksemburg (kompania piechoty)
• Nowa Zelandia (pułk artylerii)
• Filipiny (batalion piechoty, kompania czołgów)
• Związek Południowej Afryki (dywizjon lotnictwa)
• Tajlandia (batalion piechoty)
• Turcja (brygada piechoty)