ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Καλλιέργεια και παραγωγή αρωματικών φυτών στην Ελλάδα: παρούσα κατάσταση, δυνατότητες και προοπτικές

•Download as PPT, PDF•
•
Panagiotis Stefanou
Panagiotis Stefanou

Περίληψη Τα αρωματικά φυτά αποτελούν αναπόσπαστο συστατικό της καθημερινότητας και της λαϊκής παράδοσης σε ολόκληρο τον πλανήτη εδώ και αιώνες. Τα φυτά αυτά χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική, στην κοσμετολογία, στη μαγειρική και, τα τελευταία χρόνια, στην τεχνολογία τροφίμων ως αντιοξειδωτικά. Η ελληνική χλωρίδα είναι πλούσια σε αυτοφυή αρωματικά φυτά και οι εδαφοκλιματικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα ευνοούν την περαιτέρω δυνατότητα καλλιέργειάς τους. Η καλλιέργειά των αρωματικών φυτών μειώθηκε σημαντικά στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας. Τα σημαντικότερα είδη που καλλιεργούνται σήμερα είναι το δίκταμο, η ρίγανη, το τσάι του βουνού και το χαμομήλι. Ιδιαίτερα σημαντική αύξηση μάλιστα παρουσιάζει η καλλιέργεια του χαμομηλιού. Η στροφή του πληθυσμού προς την υγιεινή διατροφή και κατ’ επέκταση η αύξηση στη ζήτηση ποιοτικών φυτικών προϊόντων σε συνδυασμό με τις αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), μπορούν να αποτελέσουν εφαλτήριο για την αντικατάσταση των συμβατικών καλλιεργειών με εναλλακτικές καλλιέργειες αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Λέξεις κλειδιά: αυτοφυή είδη, δίκταμο, ρίγανη, τσάι του βουνού, χαμομήλι

1 of 21
Downloaded 16 times
8ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΛΙΒΑΔΟΠΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΛΙΒΑΔΙΑ – ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ: ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Προοπτικές εργασίας για νέους Καλλιέργεια και παραγωγή αρωματικών φυτών στην Ελλάδα: παρούσα κατάσταση, δυνατότητες και προοπτικές Π. Στεφάνου1, Δ. Μπαλούτας2, Δ. Κατσινίκας1, Ε.Μ. Αβραάμ2, Α.Π. Κυριαζόπουλος1, Ζ.Μ. Παρίση2, Γ. Αραμπατζής1 1 Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πανταζίδου 193, Τ.Κ. 68200, Ορεστιάδα 2 Εργαστήριο Δασικών Βοσκοτόπων (236), Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τ.Κ. 54124, Θεσσαλονίκη
Αρωματικά φυτά Τα είδη αυτά συλλέγονται συχνά από λιβαδικά ή δασικά οικοσυστήματα για ιδία χρήση ή για εμπορία Τα περισσότερα αρωματικά φυτά έχουν και φαρμακευτική χρήση η οποία πολλές φορές έχει προηγηθεί της αρωματικής Η σύνδεση αυτών των ιδιοτήτων καθιέρωσαν και τη διεθνή χρήση της συντομογραφίας “MAP” δηλαδή Medicinal and Aromatic Plants
Γιατί υπάρχει μεγάλο πλήθος αρωματικών φυτών στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα απαντώνται πολλά αρωματικά είδη, λόγω των εδαφοκλιματικών συνθηκών της Σύμφωνα με το Δόρδα (2012) περίπου 500 – 600 είδη φυτών ανήκουν στην κατηγορία των αρωματικών (10% της ελληνικής χλωρίδας)
Προς τι το ενδιαφέρον για τα αρωματικά φυτά; Συστατικό της καθημερινότητας και λαϊκής παράδοσης Χρήση σε φαρμακευτική, κοσμετολογία, μαγειρική κ.α. Αυξημένη ζήτηση ποιοτικών τροφίμων Αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ)
Ποια η κατάσταση της παραγωγής των αρωματικών φυτών στην Ελλάδα;
Εμπορικό ισοζύγιο αρωματικών φυτών στην Ελλάδα
Αξία εισαγωγών & εξαγωγών αρωματικών φυτών στην Ελλάδα
Εισαγωγές αρωματικών φυτών Foeniculum vulgare Mill. – Μάραθον το κοινόν Pimpinella anisum L. – Πιμπινέλη το άνισον Αρωματικά φυτά που εισάγονται στην Ελλάδα είναι τα εξής:  Τσάι  Ρίγανη  Μάραθος  Γλυκάνισος Πηγή: Δόρδας (2012)
Εξαγωγές αρωματικών φυτών Salvia officinalis L. - Φασκόμηλο Pistacia lentiscus var. Chia - Μαστίχα Χίου  Ρίγανη Φασκόμηλο Ρίζες γλυκόριζας  Κρόκος  Μαστίχα Χίου Πηγή: Δόρδας (2012)
Σκοπός της εργασίας Η καταγραφή της παρούσας κατάστασης στην Ελλάδα σε ότι αφορά την καλλιέργεια των αρωματικών φυτών και τη συλλογή τους από φυσικά οικοσυστήματα Η διερεύνηση των δυνατοτήτων και των προοπτικών που δίνει η καλλιέργειά τους
Αποτελέσματα & συζήτηση Πίνακας 1. Κατανομή εκτάσεων καλλιέργειας αρωματικών φυτών (στρέμματα) κατά τα έτη 2000 – 2011 Έτος Ρίγανη Δίκταμο Τσάι βουνού Χαμομήλι 2000 4804 150 735 0 2001 8553 150 575 0 2002 11727 150 575 0 2003 10247 130 607 0 2004 7395 150 581 0 2005 7913 50 829 10 2006 7583 40 808 30 2007 6765 40 581 35 2008 6948 40 506 30 2009 9160 50 99 0 2010 861 41 100 0 2011 0 60 0 0 Μ.Ο. 6829,66 87,58 499,66 8,75 Πηγή: http://wwww.minagric.gr/greek/agro_pol/3.htm
Πίνακας 2. Παραγωγή αρωματικών φυτών (τόνοι) ανά έτος Έτος Ρίγανη Δίκταμο Τσάι βουνού Χαμομήλι 2000 663 60 142 0 2001 1181 50 96 0 2002 1804 60 99 0 2003 1363 40 94 0 2004 836 55 93 0 2005 990 20 120 1 2006 893 16 99 5 2007 755 16 93 4 2008 833 17 133 4 2009 848 20 55 20 2010 180 17,5 55 10 2011 0 26 0 0 Μ.Ο. 10346 397,5 1079 44 Πηγή: http://wwww.minagric.gr/greek/agro_pol/3.htm
Καλλιέργεια και παραγωγή αρωματικών φυτών στην Ελλάδα: παρούσα κατάσταση, δυνατότητες και προοπτικές
Πίνακας 3. Αυτοφυής παραγωγή αρωματικών φυτών (τόνοι) ανά έτος Έτος Ρίγανη Δίκταμο Τσάι βουνού Χαμομήλι 2000 202 1 320 0 2001 288 1 71 0 2002 259 1 97 0 2003 263 1 76 0 2004 200 1,5 55 0 2005 180 1,5 55 20 2006 210 1,5 55 20 2007 215 1,5 54,65 19,5 2008 0 0 0 0 2009 0 0 0 0 2010 0 0 0 0 2011 0 0 0 0 Μ.Ο. 1817 10 783,65 59,5 Πηγή: http://wwww.minagric.gr/greek/agro_pol/3.htm
Προβλήματα καλλιέργειας αρωματικών φυτών στην Ελλάδα Η έλλειψη επαρκών γνώσεων και εμπειρίας σε τεχνικά ζητήματα του τρόπου καλλιέργειάς τους Άγνοια των καλλιεργητών σε θέματα προώθησής τους Απουσία ερευνών για τους χειρισμούς για την καλλιέργεια των αρωματικών φυτών καθώς και τη γενετική βελτίωσή τους.  Τα ερευνητικά αποτελέσματα αφορούν κυρίως την οικογένεια Labiatae και εστιάζουν στα αιθέρια έλαια. Έλλειψη πιστοποιημένου σπόρου και πολλαπλασιαστικού υλικού Εισαγωγή της πρώτης ύλης από το εξωτερικό, γεγονός που μπορεί να μειώνει το κόστος παραγωγής, αλλά πιθανότατα υποβαθμίζει την ποιότητα
Προοπτικές Η καλλιέργεια των αρωματικών φυτών θα μπορούσε να συμβάλει:  αναδιάρθρωση των καλλιεργειών  αξιοποίηση των λιγότερο γόνιμων και των εγκαταλελειμμένων αγρών  αύξηση αγροτουριστικών δραστηριοτήτων  αύξηση του γεωργικού εισοδήματος
Τι πρέπει να προσεχθεί πριν την εγκατάσταση μονάδας καλλιέργειας αρωματικών φυτών; Έρευνα αγοράς πριν από οποιαδήποτε καλλιέργεια, ώστε να είναι γνωστή η ζήτηση από την αγορά Μηχανική κατεργασία των προϊόντων των αρωματικών φυτών για μεγαλύτερη ομοιομορφία και καλύτερη και σταθερή ποιότητα του προϊόντος Συστηματική έρευνα για τη γενετική βελτίωση του αυτόχθονου γενετικού υλικού και τη δημιουργία αποδοτικότερων ποικιλιών
Συμπεάσματα
Συμπεάσματα Που οφείλεται η πτωτική τάση στην καλλιέργεια και την παραγωγή αρωματικών φυτών  Έλλειψη γνώσεων σχετικά με την καλλιέργεια και την προώθηση τους  Αύξηση των απαιτήσεων του καταναλωτικού κοινού με αποτέλεσμα οι εισαγωγές να είναι μεγαλύτερες από τις εξαγωγές
Πως μπορεί να ανακάμψει η καλλιέργεια; Με στοχευμένες παρεμβάσεις του κράτους Με πρωτοβουλίες των αγροτών Με τα μέτρα που προβλέπει η Κ.Α.Π. 2014 – 2020  Ανάδειξη και προώθηση φυσικών προϊόντων και δημιουργία προνομιακών συνθηκών για την καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, ενισχύοντάς τα αρωματικά φυτά μέσω του Πυλώνα Ι της νέας ΚΑΠ, και δημιουργώντας δράσεις μεταποίησης, εμπορίας και προώθησης των εξαγωγών τους, από τον Πυλώνα ΙΙ του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014–2020.
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας

More Related Content

Καλλιέργεια και παραγωγή αρωματικών φυτών στην Ελλάδα: παρούσα κατάσταση, δυνατότητες και προοπτικές

  • 1. 8ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΛΙΒΑΔΟΠΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΛΙΒΑΔΙΑ – ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ: ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Προοπτικές εργασίας για νέους Καλλιέργεια και παραγωγή αρωματικών φυτών στην Ελλάδα: παρούσα κατάσταση, δυνατότητες και προοπτικές Π. Στεφάνου1, Δ. Μπαλούτας2, Δ. Κατσινίκας1, Ε.Μ. Αβραάμ2, Α.Π. Κυριαζόπουλος1, Ζ.Μ. Παρίση2, Γ. Αραμπατζής1 1 Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πανταζίδου 193, Τ.Κ. 68200, Ορεστιάδα 2 Εργαστήριο Δασικών Βοσκοτόπων (236), Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τ.Κ. 54124, Θεσσαλονίκη
  • 2. Αρωματικά φυτά Τα είδη αυτά συλλέγονται συχνά από λιβαδικά ή δασικά οικοσυστήματα για ιδία χρήση ή για εμπορία Τα περισσότερα αρωματικά φυτά έχουν και φαρμακευτική χρήση η οποία πολλές φορές έχει προηγηθεί της αρωματικής Η σύνδεση αυτών των ιδιοτήτων καθιέρωσαν και τη διεθνή χρήση της συντομογραφίας “MAP” δηλαδή Medicinal and Aromatic Plants
  • 3. Γιατί υπάρχει μεγάλο πλήθος αρωματικών φυτών στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα απαντώνται πολλά αρωματικά είδη, λόγω των εδαφοκλιματικών συνθηκών της Σύμφωνα με το Δόρδα (2012) περίπου 500 – 600 είδη φυτών ανήκουν στην κατηγορία των αρωματικών (10% της ελληνικής χλωρίδας)
  • 4. Προς τι το ενδιαφέρον για τα αρωματικά φυτά; Συστατικό της καθημερινότητας και λαϊκής παράδοσης Χρήση σε φαρμακευτική, κοσμετολογία, μαγειρική κ.α. Αυξημένη ζήτηση ποιοτικών τροφίμων Αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ)
  • 5. Ποια η κατάσταση της παραγωγής των αρωματικών φυτών στην Ελλάδα;
  • 7. Αξία εισαγωγών & εξαγωγών αρωματικών φυτών στην Ελλάδα
  • 8. Εισαγωγές αρωματικών φυτών Foeniculum vulgare Mill. – Μάραθον το κοινόν Pimpinella anisum L. – Πιμπινέλη το άνισον Αρωματικά φυτά που εισάγονται στην Ελλάδα είναι τα εξής:  Τσάι  Ρίγανη  Μάραθος  Γλυκάνισος Πηγή: Δόρδας (2012)
  • 9. Εξαγωγές αρωματικών φυτών Salvia officinalis L. - Φασκόμηλο Pistacia lentiscus var. Chia - Μαστίχα Χίου  Ρίγανη Φασκόμηλο Ρίζες γλυκόριζας  Κρόκος  Μαστίχα Χίου Πηγή: Δόρδας (2012)
  • 10. Σκοπός της εργασίας Η καταγραφή της παρούσας κατάστασης στην Ελλάδα σε ότι αφορά την καλλιέργεια των αρωματικών φυτών και τη συλλογή τους από φυσικά οικοσυστήματα Η διερεύνηση των δυνατοτήτων και των προοπτικών που δίνει η καλλιέργειά τους
  • 11. Αποτελέσματα & συζήτηση Πίνακας 1. Κατανομή εκτάσεων καλλιέργειας αρωματικών φυτών (στρέμματα) κατά τα έτη 2000 – 2011 Έτος Ρίγανη Δίκταμο Τσάι βουνού Χαμομήλι 2000 4804 150 735 0 2001 8553 150 575 0 2002 11727 150 575 0 2003 10247 130 607 0 2004 7395 150 581 0 2005 7913 50 829 10 2006 7583 40 808 30 2007 6765 40 581 35 2008 6948 40 506 30 2009 9160 50 99 0 2010 861 41 100 0 2011 0 60 0 0 Μ.Ο. 6829,66 87,58 499,66 8,75 Πηγή: http://wwww.minagric.gr/greek/agro_pol/3.htm
  • 12. Πίνακας 2. Παραγωγή αρωματικών φυτών (τόνοι) ανά έτος Έτος Ρίγανη Δίκταμο Τσάι βουνού Χαμομήλι 2000 663 60 142 0 2001 1181 50 96 0 2002 1804 60 99 0 2003 1363 40 94 0 2004 836 55 93 0 2005 990 20 120 1 2006 893 16 99 5 2007 755 16 93 4 2008 833 17 133 4 2009 848 20 55 20 2010 180 17,5 55 10 2011 0 26 0 0 Μ.Ο. 10346 397,5 1079 44 Πηγή: http://wwww.minagric.gr/greek/agro_pol/3.htm
  • 14. Πίνακας 3. Αυτοφυής παραγωγή αρωματικών φυτών (τόνοι) ανά έτος Έτος Ρίγανη Δίκταμο Τσάι βουνού Χαμομήλι 2000 202 1 320 0 2001 288 1 71 0 2002 259 1 97 0 2003 263 1 76 0 2004 200 1,5 55 0 2005 180 1,5 55 20 2006 210 1,5 55 20 2007 215 1,5 54,65 19,5 2008 0 0 0 0 2009 0 0 0 0 2010 0 0 0 0 2011 0 0 0 0 Μ.Ο. 1817 10 783,65 59,5 Πηγή: http://wwww.minagric.gr/greek/agro_pol/3.htm
  • 15. Προβλήματα καλλιέργειας αρωματικών φυτών στην Ελλάδα Η έλλειψη επαρκών γνώσεων και εμπειρίας σε τεχνικά ζητήματα του τρόπου καλλιέργειάς τους Άγνοια των καλλιεργητών σε θέματα προώθησής τους Απουσία ερευνών για τους χειρισμούς για την καλλιέργεια των αρωματικών φυτών καθώς και τη γενετική βελτίωσή τους.  Τα ερευνητικά αποτελέσματα αφορούν κυρίως την οικογένεια Labiatae και εστιάζουν στα αιθέρια έλαια. Έλλειψη πιστοποιημένου σπόρου και πολλαπλασιαστικού υλικού Εισαγωγή της πρώτης ύλης από το εξωτερικό, γεγονός που μπορεί να μειώνει το κόστος παραγωγής, αλλά πιθανότατα υποβαθμίζει την ποιότητα
  • 16. Προοπτικές Η καλλιέργεια των αρωματικών φυτών θα μπορούσε να συμβάλει:  αναδιάρθρωση των καλλιεργειών  αξιοποίηση των λιγότερο γόνιμων και των εγκαταλελειμμένων αγρών  αύξηση αγροτουριστικών δραστηριοτήτων  αύξηση του γεωργικού εισοδήματος
  • 17. Τι πρέπει να προσεχθεί πριν την εγκατάσταση μονάδας καλλιέργειας αρωματικών φυτών; Έρευνα αγοράς πριν από οποιαδήποτε καλλιέργεια, ώστε να είναι γνωστή η ζήτηση από την αγορά Μηχανική κατεργασία των προϊόντων των αρωματικών φυτών για μεγαλύτερη ομοιομορφία και καλύτερη και σταθερή ποιότητα του προϊόντος Συστηματική έρευνα για τη γενετική βελτίωση του αυτόχθονου γενετικού υλικού και τη δημιουργία αποδοτικότερων ποικιλιών
  • 19. Συμπεάσματα Που οφείλεται η πτωτική τάση στην καλλιέργεια και την παραγωγή αρωματικών φυτών  Έλλειψη γνώσεων σχετικά με την καλλιέργεια και την προώθηση τους  Αύξηση των απαιτήσεων του καταναλωτικού κοινού με αποτέλεσμα οι εισαγωγές να είναι μεγαλύτερες από τις εξαγωγές
  • 20. Πως μπορεί να ανακάμψει η καλλιέργεια; Με στοχευμένες παρεμβάσεις του κράτους Με πρωτοβουλίες των αγροτών Με τα μέτρα που προβλέπει η Κ.Α.Π. 2014 – 2020  Ανάδειξη και προώθηση φυσικών προϊόντων και δημιουργία προνομιακών συνθηκών για την καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, ενισχύοντάς τα αρωματικά φυτά μέσω του Πυλώνα Ι της νέας ΚΑΠ, και δημιουργώντας δράσεις μεταποίησης, εμπορίας και προώθησης των εξαγωγών τους, από τον Πυλώνα ΙΙ του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014–2020.
  • 21. Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας