ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo
?Sakramentuak, Jesusek bizi berria ospatzeko bere jarraitzaileei
                   emandako zeinu ikuskorrak dira.
? Zeinu hauek burutzeko elementu oso arruntak aukeratu dira: ura,
   ogia, ardoa, olioa, edota keinuak, adibidez eskuak ezartzea eta
                                baietza.
    ?Sakramentuen bitartez, Jesus presente egiten da kristauen
                 bizitzan eta Salbamena ematen die.
   ?Zazpi dira sakramentuak: Bataioa, Sendotza, Barkamena edo
  Adiskidetzea, Eukaristia, Gaixoen Oliadura, Apaizen Ordena eta
                               Ezkontza.
BATAIOA
?   Kristauen elkartean parte hartzeko sarrera ematen duen sakramentua da Bataioa.
    Jainkoaren seme edo alaba eginarazten du eta bizi berri bati ematen dio hasiera.
    Sinboloa ura da eta bizitzan behin hartzen da.
?   Apaizak, gurasoek eta aitabitxi-amabitxiek, gurutze santuaren seinalea egiten dute
    haurraren bekokian, horixe baita kristauen sinboloa.
?   Geroago, apaizak ura isurtzen du haurraren buru gainera, hitz hauek esanez: ¡°Nik
    bataiatzen zaitut Aitaren, Semearen eta Izpiritu Santuaren izenean¡±.
?   Gero, Krisma izeneko olio bedeinkatuz igurzten du haurra. Kristau izateko behar
    duen sendotadunaren sinbolo da.
?   Zapi zuri bat ezartzen diote ondoren, garbitasunaren seinale.
?   Azkenik, aitabitxi-amabitxiek kandela bat pizten dute, Jesusen argiaren sinbolo.
JESUSEN BATAIOA
SENDOTZA
?   Sendotzaren sakramentuaren bitartez, Izpiritua Santuak indarra ematen die kristauei
    eguneroko bizitzan Jesusen lekuko izan daitezen. Sinboloak eskuen ezarpena eta
    krisma dira.Gotzainak banatzen du eta bizitzan behin hartzen da.
?   Antzina-antzinatik, eskuak norbaiten buru gainean ezartzeak, pertsona hori
    Jainkoarekin erlazionatzen dela adierazten du. Keinu horren bitartez, apostoluek
    Izpiritu Santua ematen zieten kristauei.
?   Gotzainak, sendotzara doazenen gainean eskuak luzatu eta otoitz egiten du Izpiritu
    Santua haiengana etor dadin. Ondoren, buru gainean ezartzen die eskua eta
    gurutzearen seinalea egiten du krismaz, hitz hauek esanez: ¡° Hartzazu, ezaugarri
    honen bidez, Izpiritu Santuaren dohaina¡±.
Sakramentuak
EUKARISTIA
?   Jesusen heriotza eta piztuera gogoratzeko kristauek duten sakramentua da
    Eukaristia (eskerrona). Sakramentu honen sinboloak ogia eta ardoa dira.
?   Apaizak elkartearen aurrean zuzentzen du ospakizuna eta Jesusek Azken Afarian
    egindako keinuak gogoratzen ditu. Ogia eta ardoaren kaliza jaso eta hauxe dio: ¡° Har
    ezazue eta jan guztiok honetatik, hau nire gorputza da eta, zuentzat emango dena. Har
    ezazue eta edan honetatik, hau nire odolaren kaliza da eta, Itun Berri eta betikoaren odola,
    bekatuak barkatzeko isuriko dena. Egizue hau nire oroigarri¡±.
?   Kristauek, Jesusen gorputza jan eta odola edaten dutenean, Jesus bera hartzen
    dute.
Sakramentuak
ADISKIDETZEA
? Aitortzan, Barkamenaren edo Adiskidetzearen sakramentua
  banatzen du apaizak, eta horren bidez, damu den kristauak
  barkamena hartzen du.
? Aitortza sakramentuan:
   ¨C   Gaizki egindakoa edo behar bezala ez egindakoa onartzen dugu.
   ¨C   Jainkoaren aurrean damua agertzen dugu.
   ¨C   Apaizaren aurrean aitortu egiten gara (kristau elkartearen edo Elizaren ordezkaria baita).
   ¨C   Jainkoaren barkamena jasotzen dugu apaizaren hitzen bidez, hauxe esanez: ¡°Nik zure
       bekatuak barkatzen dizkizut Aitaren eta Semearen eta Izpiritu Santuaren izenean¡±.
   ¨C   Jesusen irakaspenei jarraituko diegula hitz ematen dugu.
GAIXOEN OLIADURA
? Gaixoen oliaduraren sakramentuak gaixotasun larri batean kristauek
  behar duten sendotasuna sinbolizatzen du.
? Sakramanetu honetan erabiltzen den sinboloa olioa da,
  antzinatean atleten gorputza igurtzi eta sendotasuna emateko
  erabiltzen zelako.
? Apaizak olioz igurzten du gaixoa oinetan eta eskuetan gurutze
  santuaren seinalea eginez eta hauxe esanez: ¡° Oliadura santu honen
  bidez eta beraren erruki handiari esker, lagun zaitzala Jainkoak Izpiritu
  Santuaren bitartez, bekatutik libratu, salba zaitzan eta bizkortu¡±.
APAIZEN ORDENA
?   Apaizen Ordenaren sakramentua hartzen duen gizonak Izpiritu Santuaren indarra
    jasotzen du, bere bizitza kristauen zerbitzura jartzeko.
?   Sakramentu honen zeinua eskuen ezarpena da. Aldi berean, gotzainak hitz hauek
    esaten ditu: ¡° Beraz, eskatzen dizugu, zure zerbitzari hauei, apaiz maila eman diezaiezula:
    barnera ezazu beren bihotzean Izpiritu Santua. Har dezatela Zuregandik bigarren mailako
    zerbitzaritza; eta beren bizitza besteentzako jarraibide izan dadila¡±.
?   Ordena hartu behar duenaren eskuak krismaz igurzten ditu gotzainak. Zerbitzu
    sakratura emana dagoela esan nahi du horrek.
?   Apaizek apostoluen misioari ematen diote jarraipena. Jainkoaren hitza predikatzen
    dute, sakramentuak ospatu eta kristauak gidatzen dituzte.
EZKONTZA
?   Ezkontzaren sakramentuak presente egiten du Izpiritua senar-emazteen
    maitasunean, eta leialak eta eskuzabalak izateko laguntza ematen die.
?   Ezkontzaren zeinuak eraztunak dira. Senar-emazteek elkarri ematen diote eraztun
    bana beren arteko batasuna adierazteko.
?   ¡°Nik hartzen zaitut zu neure senartzat (emaztetzat), eta neure hitza ematen dut zurekin leial
    izango naizela zorionean eta txarrean, osasunean eta gaixoaldian, maita zaitzadan eta
    errespetatu neure bizitza guztian¡±.
?   Itun Berrian esaten da senar-emazteen maitasuna Jesusek Elizari dion maitasuna
    bezalakoa dela: maitasun leial eta eskuzabala.

More Related Content

What's hot (13)

Kumpulan Lagu Rohani KMK Gunadarma
Kumpulan Lagu Rohani KMK GunadarmaKumpulan Lagu Rohani KMK Gunadarma
Kumpulan Lagu Rohani KMK Gunadarma
KMKGunadarma
?
Musica e liturgiaMusica e liturgia
Musica e liturgia
Blog VALDERI
?
C.S. - Cap¨ªtulo 27 una obra de reformaC.S. - Cap¨ªtulo 27 una obra de reforma
C.S. - Cap¨ªtulo 27 una obra de reforma
Descargas Adventista
?
Lagu, gerak dan musik
Lagu, gerak dan musikLagu, gerak dan musik
Lagu, gerak dan musik
Lucky Singal
?
EucaristiaEucaristia
Eucaristia
jcsa.media
?
Dokumen keesaan gereja
Dokumen keesaan gerejaDokumen keesaan gereja
Dokumen keesaan gereja
Nelly Iwamony
?
???? ??????? ? ??????? ?? ????? ?????? ??? ???? ??????
   ???? ??????? ? ???????  ?? ????? ?????? ??? ???? ??????   ???? ??????? ? ???????  ?? ????? ?????? ??? ???? ??????
???? ??????? ? ??????? ?? ????? ?????? ??? ???? ??????
boukri
?
ÒÔ¸¥µÃ
ÒÔ¸¥µÃÒÔ¸¥µÃ
ÒÔ¸¥µÃ
gaanchurch
?
J¨¦sus le myst¨¨re r¨¦v¨¦l¨¦J¨¦sus le myst¨¨re r¨¦v¨¦l¨¦
J¨¦sus le myst¨¨re r¨¦v¨¦l¨¦
Ekkl¨¦sia Des saints
?
Memahami konstitusi dogmatis dei verbum
Memahami konstitusi dogmatis dei verbumMemahami konstitusi dogmatis dei verbum
Memahami konstitusi dogmatis dei verbum
albertus purnomo
?
Sakramen Rekonsiliasi
Sakramen RekonsiliasiSakramen Rekonsiliasi
Sakramen Rekonsiliasi
V Prabowo Shakti
?
santa-missa-explicada-ok.pdfsanta-missa-explicada-ok.pdf
santa-missa-explicada-ok.pdf
FatimaSanta1
?
No que diz respeito ao noachismoNo que diz respeito ao noachismo
No que diz respeito ao noachismo
OvadYah Beny B'rit
?
Kumpulan Lagu Rohani KMK Gunadarma
Kumpulan Lagu Rohani KMK GunadarmaKumpulan Lagu Rohani KMK Gunadarma
Kumpulan Lagu Rohani KMK Gunadarma
KMKGunadarma
?
Musica e liturgiaMusica e liturgia
Musica e liturgia
Blog VALDERI
?
C.S. - Cap¨ªtulo 27 una obra de reformaC.S. - Cap¨ªtulo 27 una obra de reforma
C.S. - Cap¨ªtulo 27 una obra de reforma
Descargas Adventista
?
Lagu, gerak dan musik
Lagu, gerak dan musikLagu, gerak dan musik
Lagu, gerak dan musik
Lucky Singal
?
EucaristiaEucaristia
Eucaristia
jcsa.media
?
???? ??????? ? ??????? ?? ????? ?????? ??? ???? ??????
   ???? ??????? ? ???????  ?? ????? ?????? ??? ???? ??????   ???? ??????? ? ???????  ?? ????? ?????? ??? ???? ??????
???? ??????? ? ??????? ?? ????? ?????? ??? ???? ??????
boukri
?
J¨¦sus le myst¨¨re r¨¦v¨¦l¨¦J¨¦sus le myst¨¨re r¨¦v¨¦l¨¦
J¨¦sus le myst¨¨re r¨¦v¨¦l¨¦
Ekkl¨¦sia Des saints
?
Memahami konstitusi dogmatis dei verbum
Memahami konstitusi dogmatis dei verbumMemahami konstitusi dogmatis dei verbum
Memahami konstitusi dogmatis dei verbum
albertus purnomo
?
santa-missa-explicada-ok.pdfsanta-missa-explicada-ok.pdf
santa-missa-explicada-ok.pdf
FatimaSanta1
?
No que diz respeito ao noachismoNo que diz respeito ao noachismo
No que diz respeito ao noachismo
OvadYah Beny B'rit
?

Viewers also liked (7)

Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
Colegio
?
SAKRAMENTUAK!!
SAKRAMENTUAK!!SAKRAMENTUAK!!
SAKRAMENTUAK!!
LH6B14
?
Sendakuntzako sakramentuak
Sendakuntzako sakramentuakSendakuntzako sakramentuak
Sendakuntzako sakramentuak
Colegio
?
Sarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuakSarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuak
Colegio
?
Unidad did¨¢ctica los sacramentosUnidad did¨¢ctica los sacramentos
Unidad did¨¢ctica los sacramentos
Alejandro Sanchez Gamborino
?
Los sacramentos de la iglesia catolica yolanda escajadilloLos sacramentos de la iglesia catolica yolanda escajadillo
Los sacramentos de la iglesia catolica yolanda escajadillo
Yolanda Escajadillo
?
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
Colegio
?
SAKRAMENTUAK!!
SAKRAMENTUAK!!SAKRAMENTUAK!!
SAKRAMENTUAK!!
LH6B14
?
Sendakuntzako sakramentuak
Sendakuntzako sakramentuakSendakuntzako sakramentuak
Sendakuntzako sakramentuak
Colegio
?
Sarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuakSarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuak
Colegio
?
Unidad did¨¢ctica los sacramentosUnidad did¨¢ctica los sacramentos
Unidad did¨¢ctica los sacramentos
Alejandro Sanchez Gamborino
?
Los sacramentos de la iglesia catolica yolanda escajadilloLos sacramentos de la iglesia catolica yolanda escajadillo
Los sacramentos de la iglesia catolica yolanda escajadillo
Yolanda Escajadillo
?

Similar to Sakramentuak (20)

SAKRAMENTUAK Scarleen eta Silvana
SAKRAMENTUAK Scarleen eta SilvanaSAKRAMENTUAK Scarleen eta Silvana
SAKRAMENTUAK Scarleen eta Silvana
ZIZURKI
?
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
megakotilak6a
?
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
ZIZURKI
?
7 sakramentuak
7 sakramentuak7 sakramentuak
7 sakramentuak
ZIZURKI
?
Sarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakSarbideko Sakramentuak
Sarbideko Sakramentuak
Colegio
?
Sakramentuak
Sakramentuak Sakramentuak
Sakramentuak
ZIZURKI
?
7 sakramentuak
7 sakramentuak 7 sakramentuak
7 sakramentuak
ZIZURKI
?
Sarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuakSarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuak
Colegio
?
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
Colegio
?
Sakramentuak Peio 5 b
Sakramentuak Peio 5 bSakramentuak Peio 5 b
Sakramentuak Peio 5 b
Colegio
?
Sendakuntza sakramentuak
Sendakuntza sakramentuakSendakuntza sakramentuak
Sendakuntza sakramentuak
Colegio
?
Sarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakSarbideko Sakramentuak
Sarbideko Sakramentuak
Colegio
?
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
Colegio
?
7 sakramentuak
 7 sakramentuak 7 sakramentuak
7 sakramentuak
ZIZURKI
?
SAKRAMENTUAK (ASIER ETA IKER)
SAKRAMENTUAK (ASIER ETA IKER)SAKRAMENTUAK (ASIER ETA IKER)
SAKRAMENTUAK (ASIER ETA IKER)
ZIZURKI
?
SAKRAMENTUAK Scarleen eta Silvana
SAKRAMENTUAK Scarleen eta SilvanaSAKRAMENTUAK Scarleen eta Silvana
SAKRAMENTUAK Scarleen eta Silvana
ZIZURKI
?
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
ZIZURKI
?
7 sakramentuak
7 sakramentuak7 sakramentuak
7 sakramentuak
ZIZURKI
?
Sarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakSarbideko Sakramentuak
Sarbideko Sakramentuak
Colegio
?
Sakramentuak
Sakramentuak Sakramentuak
Sakramentuak
ZIZURKI
?
7 sakramentuak
7 sakramentuak 7 sakramentuak
7 sakramentuak
ZIZURKI
?
Sarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuakSarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuak
Colegio
?
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
Colegio
?
Sakramentuak Peio 5 b
Sakramentuak Peio 5 bSakramentuak Peio 5 b
Sakramentuak Peio 5 b
Colegio
?
Sendakuntza sakramentuak
Sendakuntza sakramentuakSendakuntza sakramentuak
Sendakuntza sakramentuak
Colegio
?
Sarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakSarbideko Sakramentuak
Sarbideko Sakramentuak
Colegio
?
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
Colegio
?
7 sakramentuak
 7 sakramentuak 7 sakramentuak
7 sakramentuak
ZIZURKI
?
SAKRAMENTUAK (ASIER ETA IKER)
SAKRAMENTUAK (ASIER ETA IKER)SAKRAMENTUAK (ASIER ETA IKER)
SAKRAMENTUAK (ASIER ETA IKER)
ZIZURKI
?

More from Irakaskuntza Gipuzkoa (20)

La caridad como entrega (1)La caridad como entrega (1)
La caridad como entrega (1)
Irakaskuntza Gipuzkoa
?
Bilatu palestinako herriak
Bilatu  palestinako  herriakBilatu  palestinako  herriak
Bilatu palestinako herriak
Irakaskuntza Gipuzkoa
?
Palestinako herriak
Palestinako herriakPalestinako herriak
Palestinako herriak
Irakaskuntza Gipuzkoa
?
Gotzainaren ikastaroaGotzainaren ikastaroa
Gotzainaren ikastaroa
Irakaskuntza Gipuzkoa
?
Carta pastoral 2013Carta pastoral 2013
Carta pastoral 2013
Irakaskuntza Gipuzkoa
?
Boleti ncaritas 03_baxuaBoleti ncaritas 03_baxua
Boleti ncaritas 03_baxua
Irakaskuntza Gipuzkoa
?
Boleti ncaritas 03_baxuaBoleti ncaritas 03_baxua
Boleti ncaritas 03_baxua
Irakaskuntza Gipuzkoa
?

Sakramentuak

  • 1. ?Sakramentuak, Jesusek bizi berria ospatzeko bere jarraitzaileei emandako zeinu ikuskorrak dira. ? Zeinu hauek burutzeko elementu oso arruntak aukeratu dira: ura, ogia, ardoa, olioa, edota keinuak, adibidez eskuak ezartzea eta baietza. ?Sakramentuen bitartez, Jesus presente egiten da kristauen bizitzan eta Salbamena ematen die. ?Zazpi dira sakramentuak: Bataioa, Sendotza, Barkamena edo Adiskidetzea, Eukaristia, Gaixoen Oliadura, Apaizen Ordena eta Ezkontza.
  • 2. BATAIOA ? Kristauen elkartean parte hartzeko sarrera ematen duen sakramentua da Bataioa. Jainkoaren seme edo alaba eginarazten du eta bizi berri bati ematen dio hasiera. Sinboloa ura da eta bizitzan behin hartzen da. ? Apaizak, gurasoek eta aitabitxi-amabitxiek, gurutze santuaren seinalea egiten dute haurraren bekokian, horixe baita kristauen sinboloa. ? Geroago, apaizak ura isurtzen du haurraren buru gainera, hitz hauek esanez: ¡°Nik bataiatzen zaitut Aitaren, Semearen eta Izpiritu Santuaren izenean¡±. ? Gero, Krisma izeneko olio bedeinkatuz igurzten du haurra. Kristau izateko behar duen sendotadunaren sinbolo da. ? Zapi zuri bat ezartzen diote ondoren, garbitasunaren seinale. ? Azkenik, aitabitxi-amabitxiek kandela bat pizten dute, Jesusen argiaren sinbolo.
  • 4. SENDOTZA ? Sendotzaren sakramentuaren bitartez, Izpiritua Santuak indarra ematen die kristauei eguneroko bizitzan Jesusen lekuko izan daitezen. Sinboloak eskuen ezarpena eta krisma dira.Gotzainak banatzen du eta bizitzan behin hartzen da. ? Antzina-antzinatik, eskuak norbaiten buru gainean ezartzeak, pertsona hori Jainkoarekin erlazionatzen dela adierazten du. Keinu horren bitartez, apostoluek Izpiritu Santua ematen zieten kristauei. ? Gotzainak, sendotzara doazenen gainean eskuak luzatu eta otoitz egiten du Izpiritu Santua haiengana etor dadin. Ondoren, buru gainean ezartzen die eskua eta gurutzearen seinalea egiten du krismaz, hitz hauek esanez: ¡° Hartzazu, ezaugarri honen bidez, Izpiritu Santuaren dohaina¡±.
  • 6. EUKARISTIA ? Jesusen heriotza eta piztuera gogoratzeko kristauek duten sakramentua da Eukaristia (eskerrona). Sakramentu honen sinboloak ogia eta ardoa dira. ? Apaizak elkartearen aurrean zuzentzen du ospakizuna eta Jesusek Azken Afarian egindako keinuak gogoratzen ditu. Ogia eta ardoaren kaliza jaso eta hauxe dio: ¡° Har ezazue eta jan guztiok honetatik, hau nire gorputza da eta, zuentzat emango dena. Har ezazue eta edan honetatik, hau nire odolaren kaliza da eta, Itun Berri eta betikoaren odola, bekatuak barkatzeko isuriko dena. Egizue hau nire oroigarri¡±. ? Kristauek, Jesusen gorputza jan eta odola edaten dutenean, Jesus bera hartzen dute.
  • 8. ADISKIDETZEA ? Aitortzan, Barkamenaren edo Adiskidetzearen sakramentua banatzen du apaizak, eta horren bidez, damu den kristauak barkamena hartzen du. ? Aitortza sakramentuan: ¨C Gaizki egindakoa edo behar bezala ez egindakoa onartzen dugu. ¨C Jainkoaren aurrean damua agertzen dugu. ¨C Apaizaren aurrean aitortu egiten gara (kristau elkartearen edo Elizaren ordezkaria baita). ¨C Jainkoaren barkamena jasotzen dugu apaizaren hitzen bidez, hauxe esanez: ¡°Nik zure bekatuak barkatzen dizkizut Aitaren eta Semearen eta Izpiritu Santuaren izenean¡±. ¨C Jesusen irakaspenei jarraituko diegula hitz ematen dugu.
  • 9. GAIXOEN OLIADURA ? Gaixoen oliaduraren sakramentuak gaixotasun larri batean kristauek behar duten sendotasuna sinbolizatzen du. ? Sakramanetu honetan erabiltzen den sinboloa olioa da, antzinatean atleten gorputza igurtzi eta sendotasuna emateko erabiltzen zelako. ? Apaizak olioz igurzten du gaixoa oinetan eta eskuetan gurutze santuaren seinalea eginez eta hauxe esanez: ¡° Oliadura santu honen bidez eta beraren erruki handiari esker, lagun zaitzala Jainkoak Izpiritu Santuaren bitartez, bekatutik libratu, salba zaitzan eta bizkortu¡±.
  • 10. APAIZEN ORDENA ? Apaizen Ordenaren sakramentua hartzen duen gizonak Izpiritu Santuaren indarra jasotzen du, bere bizitza kristauen zerbitzura jartzeko. ? Sakramentu honen zeinua eskuen ezarpena da. Aldi berean, gotzainak hitz hauek esaten ditu: ¡° Beraz, eskatzen dizugu, zure zerbitzari hauei, apaiz maila eman diezaiezula: barnera ezazu beren bihotzean Izpiritu Santua. Har dezatela Zuregandik bigarren mailako zerbitzaritza; eta beren bizitza besteentzako jarraibide izan dadila¡±. ? Ordena hartu behar duenaren eskuak krismaz igurzten ditu gotzainak. Zerbitzu sakratura emana dagoela esan nahi du horrek. ? Apaizek apostoluen misioari ematen diote jarraipena. Jainkoaren hitza predikatzen dute, sakramentuak ospatu eta kristauak gidatzen dituzte.
  • 11. EZKONTZA ? Ezkontzaren sakramentuak presente egiten du Izpiritua senar-emazteen maitasunean, eta leialak eta eskuzabalak izateko laguntza ematen die. ? Ezkontzaren zeinuak eraztunak dira. Senar-emazteek elkarri ematen diote eraztun bana beren arteko batasuna adierazteko. ? ¡°Nik hartzen zaitut zu neure senartzat (emaztetzat), eta neure hitza ematen dut zurekin leial izango naizela zorionean eta txarrean, osasunean eta gaixoaldian, maita zaitzadan eta errespetatu neure bizitza guztian¡±. ? Itun Berrian esaten da senar-emazteen maitasuna Jesusek Elizari dion maitasuna bezalakoa dela: maitasun leial eta eskuzabala.