ºÝºÝߣ

Editor's Notes

• #2: DNA MUC?ZES? G?R??: B¨¹t¨¹n bir g¨¹n, siz hi? fark?nda de?ilken, v¨¹cudunuzda sizin ya?am?n?z?n problemsiz olarak devam etmesi i?in ak?l almaz bir titizlikle say?s?z i?lem ve denetim yap?l?r, tedbirler al?n?r. Say?s?z atom ve molek¨¹l ya?am?m?z? sa?l?kl? bir bi?imde s¨¹rd¨¹rmemiz i?in g?revini eksiksiz olarak ve ba?ar?yla yerine getirir. D¨¹nyaya geli?imimizden b¨¹y¨¹memize, ergenli?imize ve de ya?l?l???m?za kadar, sa??m?z?n renginden, boyumuzun uzunlu?una, h¨¹crelerimizin, organlar?m?z?n ?al??ma d¨¹zenine kadar her detay ?nceden belirlenmi?tir. ??te bu ?nemli bilgileri i?eren yap? DNA dedi?imiz molek¨¹ld¨¹r. Bug¨¹n burada DNA molek¨¹l¨¹n¨¹n, genlerin, kromozomlar?n mucizevi ?zelliklerine hep beraber ?ahit olaca??z.
• #3: ?nsan v¨¹cudu d¨¹nyan?n en ileri ve karma??k tesisidir. ?nsan v¨¹cudunun in?as? i?in gereken bilgi ve tecr¨¹be ise h¨¹crelerimizdeki DNA'da sakl?d?r. DNA, h¨¹cre ?ekirde?inde titizlikle korunan bir molek¨¹ld¨¹r ve bu molek¨¹l insan v¨¹cudunun bilgi bankas?d?r. Ola?an¨¹st¨¹ bir kapasiteye sahip olan DNA'n?n k¨¹?¨¹kl¨¹?¨¹n¨¹ yans?tmas? a??s?ndan, ¨¹nl¨¹ mikrobiyoloji profes?r¨¹ Michael Denton'?n yapt??? ?u kar??la?t?rma san?r?m yeterli olacakt?r: Bug¨¹ne kadar ya?am??, gelmi? ge?mi? her canl? t¨¹r¨¹n¨¹n b¨¹t¨¹n ?zellikleri bilgi olarak DNA'ya y¨¹klense toplam DNA hacmi bir ?ay ka????n?n ancak k¨¹?¨¹k bir k?sm?n? doldururdu. Dahas? geriye ?u ana kadar yaz?lm?? b¨¹t¨¹n kitaplar? saklayabilecek kadar bo?luk kal?rd?.
• #4: V¨¹cuttaki 100 trilyon h¨¹crenin her birinin ?ekirde?inde bulunan DNA adl? molek¨¹l, insan v¨¹cudunun eksiksiz bir yap? plan?n? i?erir. Bir insana ait b¨¹t¨¹n ?zelliklerin bilgisi, d?? g?r¨¹n¨¹m¨¹nden i? organlar?n?n yap?lar?na kadar, DNA'n?n i?inde ?zel bir ?ifre sistemiyle kay?tl?d?r.
• #5: DNA'daki bilgi, bu molek¨¹l¨¹ olu?turan d?rt ?zel molek¨¹l¨¹n dizili? s?ras? ile kodlanm??t?r. Bu molek¨¹llere N¨¹kleotid (veya baz) ad? verilir. Bu molek¨¹ller Adenin, Guanin, Sitozin ve Timin dir
• #6: Genetik bilgiyi ta??yan, aktaran DNA molek¨¹l¨¹ ola?an¨¹st¨¹ bir paketlenme sistemiyle kromozomlar? olu?turmaktad?r. DNA molek¨¹l¨¹nde bulunan genler, kal?tsal bilgilerimizin depoland??? birimlerdir. Bir insan h¨¹cresinde 46 kromozomun i?ine paketlenmi? 3 milyar baz ?ifti i?eren yakla??k 1 metre uzunlu?unda bir DNA bulunur.
• #7: B¨¹t¨¹n genetik bilgiyi i?eren kromozom setinin tamam?na ise genom denir. Genomdaki bilgiler canl?y? di?er t¨¹rlerden ve kendi t¨¹r¨¹ndeki di?er canl?lardan ay?ran boy, cilt rengi gibi t¨¹m fiziksel ?zellikleri ile birlikte, h¨¹crelerde ve v¨¹cutta meydana gelen binlerce farkl? olay? ve sistemi de kontrol eder. ?rne?in, insan?n kan bas?nc?n?n al?ak, y¨¹ksek veya normal olmas? bile DNA'daki bilgilere ba?l?d?r. Burada ?nemli olan, daha ilk insandan itibaren milyarlarca insan?n h¨¹cresinde yer alan trilyonlarca DNA'n?n ?imdiki m¨¹kemmellik ve karma??kl???yla birlikte varolageldi?idir. Ak?llara durgunluk veren yap? ve ?zellikleriyle, b?yle bir molek¨¹l¨¹n, evrimcilerin ?ne s¨¹rd¨¹?¨¹ gibi tesad¨¹fler sonucu olu?mas?n?n ne derece mant?k d??? oldu?una ilerleyen dakikalarda hep beraber ?ahit olaca??z.
• #8: 1955 y?l?nda James Watson ve Francis Crick adl? iki bilim adam?n?n ?al??malar?, DNA'n?n inan?lmaz derecedeki kompleks yap?s?n? ve tasar?m?n? g¨¹n ?????na ??kard?. H¨¹crenin ?ekirde?inde bulunan DNA, sarmal bir yap?ya sahiptir. Bu sarmal yap? a??ld???nda, DNA, yakla??k bir metre uzunlu?unda ipince, uzun bir ?erit haline gelir. Burada dikkat edece?imiz nokta: Yakla??k bir metre uzunlu?undaki DNA'n?n, k¨¹?¨¹c¨¹k bir h¨¹cre ?ekirde?inin i?inde paketlenmi? halde yer al?yor olmas?.. DNA'da atomlar?n kendine has dizilimi en fazla ?ifreyi, k¨¹?¨¹c¨¹k bir alanda ta??yabilecek ¨¹st¨¹n bir tasar?ma sahiptir. Birbirine ge?mi? iki spiral merdivenin her basama??nda ¨¹? t¨¹rl¨¹ element bulunur: ?eker, fosfat ve DNA'n?n ?ifrelerini olu?turan azotlu organik baz.
• #9: Bu tasar?m, insan da dahil olmak ¨¹zere her t¨¹rl¨¹ varl??a suret veren, onlara ait her t¨¹rl¨¹ detay? bilen, onlar? yaratan Allah'a aittir. Allah Kuran'da bu ger?e?i ??yle bildirir. ¡° Rabbinin Y¨¹ce ismini tesbih et, ki O, yaratt?, 'bir d¨¹zen i?inde bi?im verdi', takdir etti, b?ylece yol g?sterdi. ¡± (A'la Suresi, 1-3)
• #10: T¨¹m insanlarda malzemelerin ve fonksiyonlar?n ayn? olmas?na ra?men, birbirlerinden farkl? olmalar?n? sa?layan ?zel ?ifreler, bazlar?n dizili? s?ralar?ndaki farkl?l?klard?r. DNA molek¨¹l¨¹n¨¹ olu?turan bu bazlar, isimlerinin ba? harfleri ile an?l?rlar; A, T, G ve C. Dna ¡¯ daki bilgiler bu ?ekilde 4 harften olu?an bir alfabe kullan?larak depolanm??t?r. Bazlar belirli bir kurala g?re birbirlerine ba?lan?r. Sarmal?n kar??l?kl? iplikleri aras?ndaki bazlardan; Adenin ve Timin aralar?nda 2 Hidrojen ba?? yaparak, Guanin ve Sitozin de 3 Hidrojen ba?? yaparak birbirlerine ba?lan?rlar. Bilim adamlar?n?n yeni yeni ??zmeye ba?lad??? yabanc? bir lisan gibi, belirli bir kod sistemine g?re dizilmi? bu d?rt ?e?it azotlu organik bazda, biyolojik varl???m?z?n t¨¹m ?ifresi gizlidir.
• #11: DNA'daki harflerin dizili? s?ras?, insan?n yap?s?n? en ince ayr?nt?lar?na dek belirler. Boy, g?z, sa? ve cilt rengi gibi ?zelliklerin yan? s?ra v¨¹cuttaki 206 kemi?in, 600 kas?n, 10.000 i?itme siniri a??n?n, 2 milyon optik sinir a??n?n, 100 milyar sinir h¨¹cresinin ve 100 trilyon h¨¹crenin planlar? tek bir h¨¹crenin DNA's?nda mevcuttur.
• #12: DNA'daki genetik bilgiyi ka??da d?kmeye kalksak, yakla??k 500'er sayfal?k 900 ciltten olu?an dev bir k¨¹t¨¹phane olu?turmam?z gerekir. Ama bu inan?lmaz hacimdeki bilgi, DNA'n?n "gen" ad? verilen par?alar?nda ?ifrelenmi?tir.
• #13: Her bir gen insan v¨¹cudundaki belli bir ?zelli?i kontrol eder. Boyun uzunlu?u, g?z¨¹n rengi, burnun, kula??n ?ekli gibi say?s?z ?zellik ilgili genlerin emriyle meydana gelir. ?nsan h¨¹cresindeki DNA'larda 200.000 civar?nda gen bulunur. Her gen, kar??l??? oldu?u protein t¨¹r¨¹ne g?re, say?lar? 1000 ile 186.000 aras?nda de?i?en bazlar?n ?zel bir s?ralamada dizilmesinden olu?ur. Bu genler insan v¨¹cudunda g?rev yapan yakla??k 200.000 civar?ndaki proteinin kodlar?n? saklar ve bu proteinlerin ¨¹retimini denetler.
• #14: Milimetrenin y¨¹zbinde biri kadar k¨¹?¨¹k bir yerde, bir canl? bedeninin b¨¹t¨¹n fiziksel detaylar?n? tarif eden bir "bilgi bankas?" vard?r. B¨¹t¨¹n canl? h¨¹crelerinde, DNA'da bulunan bilgi, ?e?itli enzimler taraf?ndan "okunur" ve bu bilgiye g?re protein ¨¹retilir. V¨¹cudumuzda her saniye gereken yer i?in gerekli t¨¹rde milyonlarca protein ¨¹retilmesi, bu sistemle ger?ekle?ir. Bu sistem sayesinde, ?len h¨¹crelerimiz yenilenirler. Zaten protein sentezi yap?lmasayd? ya?am m¨¹mk¨¹n olmazd?.
• #15: Elbette ki DNA ¡¯ daki bilginin kayna??, ¨¹st¨¹n bir Ak?l'd?r. Bu akl?n sahibi t¨¹m alemlerin Rabbi olan Allah't?r. Bir Kuran ayetinde ??yle bildirilir: Haberiniz olsun, yaratmak da, emir de (yaln?zca) O ¡¯ nundur. Alemlerin Rabbi olan Allah ne y¨¹cedir. ¡± (Araf Suresi,54)
• #16: Matematik bug¨¹n DNA'da yaz?l? bilgilerin olu?umunda tesad¨¹fe yer olmad???n? kan?tlam??t?r. De?il milyonlarca basamaktan olu?an DNA molek¨¹l¨¹n¨¹n, DNA'y? olu?turan 200.000 genden tek bir tanesinin bile tesad¨¹fen olu?abilme ihtimali imkans?zd?r. Yani ortamda b¨¹t¨¹n gerekli bazlar?n bulundu?unu, bunlar?n aralar?nda ba?lanmas? i?in gereken molek¨¹llerin ve ba?lay?c? enzimlerin hepsinin haz?r oldu?unu farzetsek bile bu n¨¹kleotidlerin istenen s?rada dizilmesi ihtimali 10 ¨¹zeri 600'de 1 ihtimal demektir. K?saca insan v¨¹cudundaki ortalama bir proteinin DNA'daki ?ifresinin ?ans eseri, kendi kendine olu?ma ihtimali, 10'un yan?nda 600 tane s?f?r olan say?da 1'dir. Bu astronomik olman?n da ?tesindeki say? ise, pratik olarak "0" ihtimal anlam?na gelir. Demek ki b?yle bir dizilim ancak ak?ll? ve ?uurlu bir g¨¹c¨¹n bilgi ve kontrol¨¹ alt?nda ger?ekle?mek zorundad?r.
• #17: Crick koyu bir evrimci olmas?na ra?men DNA'n?n mucizevi yap?s?na ?ahit olduktan sonra yazd??? eserinde bu bilimsel ger?e?i ??yle ifade etmi?tir: "Bug¨¹n sahip oldu?umuz bilgiler ?????nda, d¨¹r¨¹st bir adam?n yapabilece?i tek yorum, hayat?n bir mucize eseri olarak ortaya ??kt???d?r." Crick'e g?re hayat kesinlikle d¨¹nya ¨¹zerinde kendili?inden var olamazd?. G?rd¨¹?¨¹n¨¹z gibi DNA ¨¹zerinde en uzman ki?i bile, bir evrimci olmas?na ra?men, yarat?l??ta tesad¨¹fe yer vermemektedir. DNA'da yer alan muazzam bilginin sahibi ve yarat?c?s? ¨¹st¨¹n ve g¨¹?l¨¹, sonsuz ilim ve ak?l sahibi olan Rabbimiz Allah't?r.
• #18: ?? milyar harften olu?an DNA'daki bilgiler, A-T-G-C harflerinin birbiri ard?na ?zel ve anlaml? bir s?ra i?inde dizilmesi ile olu?ur. Ancak bu s?ralamada tek bir harf hatas?n?n dahi yap?lmamas? gerekir. DNA'da herhangi bir basamaktaki bir harfin yanl?? kodlanmas? gibi bir hata bile, h¨¹cre i?in, dolay?s?yla insan i?in korkun? sonu?lara yol a?abilir. Genetik yap?daki ?e?itli bozukluklar?n neden oldu?u bir?ok kal?tsal hastal?k vard?r. bu hastal?klar?n tek nedeni, genetik ?ifredeki milyarlarca harften yaln?zca bir veya birka? tanesinin yanl?? yerde bulunmas?d?r. Mesela, Mongolizm yani Down Sendromu olduk?a yayg?nd?r. Nedeni ise her h¨¹credeki 21. kromozom ?iftinde fazladan bir kromozom bulunmas?d?r. (Yani 21. kromozomdan 3 tane ¨¹retilmesidir.) Geli?en bilimin ortaya ??kard??? tablo, DNA ¡¯ n?n asla tesad¨¹flerle ortaya ??kamayacak kadar kusursuz bir d¨¹zenlili?e ve son derece kompleks bir yap?ya sahip oldu?udur. Bu ise canl?lar?n ¨¹st¨¹n bir g¨¹? ve bilgi sahibi olan bir Yarat?c? taraf?ndan yarat?ld?klar?n?n delilidir.
• #19: Kuran-? Kerim'in bir ayetinde ??yle buyrulmaktad?r: ¡° G?kleri ve yeri (bir ?rnek edinmeksizin) yaratand?r. O, bir i?in olmas?na karar verirse, ona yaln?zca "OL" der, o da hemen oluverir. ¡± (Bakara Suresi, 117)
• #20: Bir yumurtan?n spermle d?llenmesi, yeni bir insan hayat?n?n ilk ba?lang?c?d?r. Milyonlarca sperm, yumurtay? d?llemek i?in birbiriyle yar???r ve sonu?ta bir tanesi ba?ar?l? olur. Ancak bu ?ansa veya tesad¨¹fe dayal? bir yar?? de?ildir, her a?amas? Allah taraf?ndan kaderde tespit edilerek,yarat?lm??t?r.
• #21: Allah bir ayetinde bu ger?e?i insanlara ??yle bildirir: Sizleri biz yaratt?k, yine de tasdik etmeyecek misiniz? ?imdi (rahimlere) d?kmekte oldu?unuz meniyi g?rd¨¹n¨¹z m¨¹? Onu sizler mi yarat?yorsunuz, yoksa yarat?c? biz miyiz? (Vak?a Suresi, 57-59)
• #22: D?llenmi? yumurta dedi?imiz ilk h¨¹crenin, bir insana d?n¨¹?mek i?in, ?o?almas? gereklidir ve bunun bilincinde, y¨¹ksek bir ?uurla h¨¹cre b?l¨¹nmeye karar verir. H¨¹creler b?l¨¹nd¨¹k?e ba?kala??r ve v¨¹cutta bulunmas? gereken b?lgelere giderler. Bir k?sm?, ?rne?in g?z h¨¹cresi olup tam olmas? gerekti?i yere, bir k?sm? kalbi olu?turup g??¨¹s kafesindeki yerine gider veya deri h¨¹cresi olarak b¨¹t¨¹n v¨¹cudu kaplar. Bu ba?kala??m ve yap?lanma koordinasyonu DNA molek¨¹l¨¹ taraf?ndan sa?lan?r. Burada ?unu akl?m?zdan ??karmayal?m: DNA, ne en son teknolojiyle donat?lm?? laboratuvarlarda ?al??an bir biyokimyager, ne de saniyede trilyonlarca i?lem yapabilen bir bilgisayard?r. DNA, karbon, fosfor, azot, hidrojen ve oksijen gibi atomlardan olu?an bir molek¨¹ld¨¹r.
• #23: Az ?nce belirtti?im gibi h¨¹creler b?l¨¹nerek ?o?al?rlar. ?yle ki, insan v¨¹cudu ba?lang??ta tek bir h¨¹cre iken bu h¨¹cre b?l¨¹n¨¹r ve sonu?ta 2-4-8-16-32... oran?nda bir katlanmayla ?o?al?r. Peki bu b?l¨¹nme i?lemi sonucunda DNA'ya ne olur? H¨¹crede tek bir DNA sarmal? var.. Halbu ki yeni do?an h¨¹crenin de bir DNA'ya ihtiyac? olaca?? a??kt?r. Bu a???? gidermek i?in DNA, her a?amas? ayr? bir mucize olan ilgin? bir seri i?lem yapar. Sonu?ta, h¨¹crenin b?l¨¹nmesinden k?sa bir s¨¹re ?nce kendisinin bir kopyas?n? ??kar?r ve bunu yeni h¨¹creye aktar?r!... bu kopya olu?turma i?lemi olduk?a detayl? ve kompleks bir i?tir. K?saca ?zetlersek; DNA, kendini ?o?altmak i?in ?nce kar??l?kl? iki par?aya ayr?l?r. Yap?s? sarmal bir merdivene benzeyen DNA molek¨¹l¨¹, bu merdivenin basamaklar?n?n ortas?ndan fermuar gibi ikiye ayr?l?r. Art?k DNA iki yar?m par?aya b?l¨¹nm¨¹?t¨¹r. Her iki par?an?n da eksik olan yar?lar? ortamda haz?r bulunan malzemelerle tamamlan?r. B?ylece iki yeni DNA molek¨¹l¨¹ ¨¹retilmi? olur. Operasyonun her kademesinde enzim denilen ve adeta geli?mi? robotlar gibi ?al??an uzman proteinler g?rev yapar. ?lk bak??ta basit gibi g?r¨¹nse de bu operasyon s?ras?nda ger?ekle?en ara i?lemler o kadar ?ok ve karma??kt?r ki, inan?n olay? ayr?nt?lar?yla anlatmak saatlerimizi al?r.
• #24: ?uursuz, akl? ve bilgisi olmayan k¨¹?¨¹c¨¹k yap?lar?n bu kadar kompleks, bilgi, bilin? ve ak?l gerektiren i?lemleri kusursuzca yerine getirmelerinin bizlere g?sterdi?i ve d¨¹?¨¹nd¨¹rd¨¹?¨¹ ?ok ?nemli bir ger?ek vard?r. bu ger?ek; g?zle g?r¨¹lemeyecek kadar k¨¹?¨¹k h¨¹crelerin i?inde tecelli eden akl?n b¨¹y¨¹kl¨¹?¨¹d¨¹r. Talak Suresi ¡¯ nde ??yle bildirilmektedir: Allah, yedi g??¨¹ ve yerden de onlar?n benzerini yaratt?. Emir, bunlar?n aras?nda durmadan iner; sizin ger?ekten Allah'?n her?eye g¨¹? yetirdi?ini ve ger?ekten Allah'?n ilmiyle her ?eyi ku?att???n? bilmeniz, ??renmeniz i?in. (Talak Suresi, 12)
• #25: Kopyalama s?ras?nda ortaya ??kan yeni DNA molek¨¹lleri denetleyici enzimler taraf?ndan defalarca kontrol edilir. Yap?lm?? bir hata varsa¡ªki bu hatalar son derece hayati olabilir¡ªderhal tespit edilir ve d¨¹zeltilir. Hatal? ?ifre kopart?l?p yerine do?rusu getirilir ve monte edilir. B¨¹t¨¹n bu i?lemler ?yle ba? d?nd¨¹r¨¹c¨¹ bir h?zla yap?l?r ki, dakikada 3.000 basamak n¨¹kleotid(baz) ¨¹retilirken bir yandan da t¨¹m bu basamaklar g?revli enzimler taraf?ndan defalarca kontrol edilir ve gereken d¨¹zeltmeler yap?l?r. Yani DNA'daki 3 milyar bilgi, 20 ila 80 dakika aras?ndaki bir s¨¹rede hi?bir hata, unutma veya eksiklik olmadan kopyalanabilmektedir. Bu, bir k¨¹t¨¹phane dolusu bilginin veya 1000 kitab?n bu kadar k?sa s¨¹rede hi? hata ve eksiklik olmadan ?o?alt?lmas? kadar mucizevi bir olayd?r. Ve dikkat edin, bu i?lemi ger?ekle?tirenler teknolojik aletler, ya da ¨¹st¨¹n nitelikli fotokopi makinalar? de?il, baz? atomlar?n birbirine eklenmesiyle olu?an enzimlerdir. DNA'n?n kopyalanmas?¡ªher ne kadar ?ok karma??k da olsa¡ªinsan?n varl???n? s¨¹rd¨¹rmesi a??s?ndan en ufak bir hataya yer verilmemesi gereken hayati bir i?lemdir. Ancak ?o?altma i?lemi o kadar kusursuz i?ler ki, hata oran? 3 milyar basamakta yaln?zca bir basamakt?r. Bu tek hata da herhangi bir probleme sebep olmadan v¨¹cuttaki daha ¨¹st kontrol mekanizmalar? taraf?ndan yok edilir. ??in en ilgin? y?n¨¹ de, DNA'n?n hem ¨¹retimini sa?layan hem de yap?s?n? denetleyen bu enzimlerin, yine DNA'da kay?tl? olan bilgilere g?re ve DNA'n?n emir ve kontrol¨¹nde ¨¹retilmi? proteinler olmas?d?r. Ortada i? i?e ge?mi? ?yle muhte?em bir sistem vard?r ki, b?yle bir sistemin kademe kademe olu?an tesad¨¹flerle bu hale gelmesi hi?bir ?ekilde m¨¹mk¨¹n de?ildir. ?¨¹nk¨¹ enzimin olmas? i?in DNA'n?n olmas?, DNA'n?n olmas? i?in de enzimin olmas?, her ikisinin olmas? i?inse h¨¹crenin de, zar?ndan di?er b¨¹t¨¹n kompleks organellerine kadar eksiksiz olarak var olmas? gerekir.
• #26: T¨¹m bunlar bizi apa??k bir sonuca g?t¨¹r¨¹r. Ya?am?n bir plan? oldu?una ve t¨¹m canl?lar bu plana g?re yap?ld?klar?na g?re, a??kt?r ki bu plan? yani DNA ¡¯ y? ortaya ??karan ¨¹st¨¹n bir Yarat?c? vard?r. Yani t¨¹m canl?lar, sonsuz bir g¨¹? ve ak?l sahibi olan Allah taraf?ndan yarat?lm??lard?r. Allah Kuran'da bu ger?e?i ??yle bildirmi?tir: O Allah ki, yaratand?r, kusursuzca var edendir, ?ekil ve suret verendir. En g¨¹zel isimler O'nundur. G?klerde ve yerde olanlar?n t¨¹m¨¹ O'nu tesbih etmektedir. O, Aziz, Hakim'dir. (Ha?r Suresi, 24) Ak?l sahibi olan her insan, ister DNA'ya isterse tabiat?n ba?ka herhangi bir y?n¨¹ne baks?n, ?u b¨¹y¨¹k ger?e?in kan?tlar?n? g?r¨¹r: ?nsan ve t¨¹m canl?lar, Alemlerin Rabbi olan Y¨¹ce Allah taraf?ndan yarat?lm??t?r. H¨¹crede meydana gelen b¨¹t¨¹n olaylar? y?neten, belli bir amaca y?nelik olarak yaratan, milyarlarca bilgiyi, g?zle g?r¨¹lmeyecek kadar k¨¹?¨¹k bir alana s??d?ran ak?l ve g¨¹? elbette ki g?kleri yeri ve bu ikisi aras?ndaki canl?-cans?z her ?eyi yaratan Y¨¹ce Allah ¡¯ t?r.