ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
СОЁЛЫН ӨВИЙГ
ХЭРХЭН
СУДАЛДАГ ВЭ?
ЭХ СУРВАЛЖТАЙ УНШИЖ ТАНИЛЦААРАЙ
Соёлын өв
Соёлын биет бус өвСоёлын биет өв
СОЁЛЫН БИЕТ ӨВ
Түүхэн тодорхой орон зай, цаг үеийг
төлөөлөх биетээр оршин байгаа
дурсгалт зүйлсийг соёлын биет өв
гэдэг.
СОЁЛЫН БИЕТ ӨВ ГЭДЭГТ ХЭДЭН САЯ ЖИЛИЙН ӨМНӨ
АМЬДАРЧ БАЙСАН ҮЛЭГ ГҮРВЭЛИЙН ЯС, ӨНДӨГ, ХАДНЫ
БИЧЭЭС, БУЛШ ХИРГИСҮҮР, ХӨШӨӨ ДУРСГАЛ ЗЭРЭГ БИЕТ
ОЛДВОР, МӨН ОНГО ТАНСАГ БАЙГАЛЬ, АРИУН ДАГШИН УС
МӨРӨН БАГТАНА.
СОЁЛЫН БИЕТ БУС ӨВ
Харин хамт олон, бүлэг хүмүүс, зарим
тохиолдолд хувь хүмүүс соёлын өвийнхөө
бүрэлдэхүүн гэж хүлээн зөвшөөрсөн заншил, зан
үйлүүд, дүрслэх болон илэрхийлэх урлаг , арга
үйлдлүүд, уламжлалт мэдлэг, арга барил,
тэдгээртэй холбоотой зэмсэг, урлагийн бүтээл
зэргийг соёлын биет бус өв гэж нэрлэдэг.
БИЕТ БУС СОЁЛЫН ӨВД БҮЖИГ НААДАМ,ХӨГЖИМ ТЕАТР, ГАР
УРЛАЛ, ЁС ЗАНШИЛ ЗЭРЭГ БАЙГАЛЬ, ТҮҮХТЭЙГЭЭ ЗОХИЦОН
АЛИВАА ҮНДЭСТЭН, УГСААТАНД БАЙНГА ҮЙЛДЭГДЭЖ БАЙДАГ
ӨВҮҮД БАГТАНА.
СОЁЛЫН ӨВИЙГ ХЭРХЭН
СУДАЛДАГ ВЭ?
АМАН ТҮҮХ
Соёлын тухай мэдээллийг тухайн орон
нутгийн уугуул иргэдийн хууч ярианаас
мэдэж болно. “Домог бол байгаль нийгмийн
аливаа үзлийг тайлбарлах гэсэн хүн
төрөлхтний анхны оролдлого аж.” Хамаг
юмны эх үүсвэр, онцлогийг уран сэтгэмжээр
илэрхийлэх нь домгын гол онцлог юм.
Соёлын өвийг хэрхэн судалдаг вэ?
Тухайн орон нутгийн иргэдтэй уулзаж,
өөрийн нутаг ус , түүх соёл, удам угсаа,
шашин шүтлэг, зан заншлынх нь талаар
ярилцах замаар цуглуулсан баримтыг аман
түүх гэдэг. Түүхэн хүмүүс, үйл явдал, газар
нутгийн тухай үеэс үед яригдан
уламжлагдаж ирсэн аман зохиолын төрлийг
домог гэнэ.
АРХЕОЛОГИЙН СУДАЛГАА
Соёлыг дан ганц бичгийн болон аман зохиолын
сурвалжаар судлах боломжгүй юм. “Бичиг үсэг
үүсэхээс өмнөх нэн эртний түүх, соёлыг
археологийн шинжлэх ухаан судалдаг.”
Археологийн судалгааны үр дүнд олон арван
олдворыг эрдэмтэд судлаачид тайлан уншиж, үр
дүнд нь манай үед өвлөгдөж үлдээгүй аж
байдал, соёл, боловсролын тухай мэдлэгийг ил
тод болгодог байна.
Соёлын тухай хууль болон соёлын өвийг
хамгаалах тухай хуульд “Соёлын өв,
дурсгалт зүйлс, археологийн дурсгалыг
арчлах, хадгалах, хамгаалах, өвлүүлэх,
санамсаргүй байдлаар илэрсэн
тохиолдолд хувь хүн болон нийслэл, орон
нутгийн бүх хүн, байгууллагууд хяналт
тавих, хамгаалах үүрэгтэйг” заасан
байдаг.
ЭХ СУРВАЛЖТАЙ
АЖИЛЛААРАЙ
Сурах бичиг 28-р хуудас
1. Ярилцлагад Молом гуайн тухай өгүүлснээрээ
соёлын өвийн ямар шинжийг харуулсан бэ?
2. Германы эрдэмтэн Амель “Монголд нэг настай хүн
нас барах нэг номын сан устаж байгаатай адил”
гэж хэлсэн нь ямар утгатай вэ?
3. Соёлын биет болон биет бус өвийн судалгааг
хийдэг ямар арга замуудын тухай ярилцлагад
өгүүлсэн бэ?
4. Энэхүү ярилцлагыг “Түүх, соёл бол үндэсний
аюулгүй байдлын дархлаа мөн” гэж нэрлэсний
учир юу вэ?

More Related Content

What's hot (20)

түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлахтүүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
П. Эрдэнэсайхан
хөгжлийг хэмжих үзүүлэлтүүд ба өрсөлдөх чадвар
хөгжлийг хэмжих үзүүлэлтүүд ба өрсөлдөх чадвархөгжлийг хэмжих үзүүлэлтүүд ба өрсөлдөх чадвар
хөгжлийг хэмжих үзүүлэлтүүд ба өрсөлдөх чадвар
Ю. Янжинлхам
монгол ардын зүйр цэцэн үгс
монгол ардын зүйр цэцэн үгсмонгол ардын зүйр цэцэн үгс
монгол ардын зүйр цэцэн үгс
euuganaa
эрдэм шинжилгээний найруулга
эрдэм шинжилгээний найруулгаэрдэм шинжилгээний найруулга
эрдэм шинжилгээний найруулга
National University Of Mongolia
нийгмийн нийтлэг
нийгмийн нийтлэгнийгмийн нийтлэг
нийгмийн нийтлэг
tulgaa14
Исламын шашин
Исламын шашинИсламын шашин
Исламын шашин
Munkhbaatar S. Uuld
тамхины хор уршиг
тамхины хор уршигтамхины хор уршиг
тамхины хор уршиг
tuya0507
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
Erdenetuya Galbadrah
лекц №5 насаз түүвэр судалгааны арга зүй
лекц №5 насаз түүвэр судалгааны арга зүйлекц №5 насаз түүвэр судалгааны арга зүй
лекц №5 насаз түүвэр судалгааны арга зүй
E-Gazarchin Online University
Butets
ButetsButets
Butets
yivo1004
ажилгүйдэл
ажилгүйдэл ажилгүйдэл
ажилгүйдэл
Aska Ashka
“Цогтын хадны бичиг” шүлэгт хэл - уран сайхны задлал хийх
“Цогтын хадны бичиг” шүлэгт хэл - уран сайхны  задлал хийх“Цогтын хадны бичиг” шүлэгт хэл - уран сайхны  задлал хийх
“Цогтын хадны бичиг” шүлэгт хэл - уран сайхны задлал хийх
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
Ялгах эгшиг
Ялгах эгшигЯлгах эгшиг
Ялгах эгшиг
Uyanga88
чингис задлал
чингис задлалчингис задлал
чингис задлал
Oyuhai1127
философи 1
философи 1философи 1
философи 1
Жак М.У
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлахтүүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
П. Эрдэнэсайхан
хөгжлийг хэмжих үзүүлэлтүүд ба өрсөлдөх чадвар
хөгжлийг хэмжих үзүүлэлтүүд ба өрсөлдөх чадвархөгжлийг хэмжих үзүүлэлтүүд ба өрсөлдөх чадвар
хөгжлийг хэмжих үзүүлэлтүүд ба өрсөлдөх чадвар
Ю. Янжинлхам
монгол ардын зүйр цэцэн үгс
монгол ардын зүйр цэцэн үгсмонгол ардын зүйр цэцэн үгс
монгол ардын зүйр цэцэн үгс
euuganaa
нийгмийн нийтлэг
нийгмийн нийтлэгнийгмийн нийтлэг
нийгмийн нийтлэг
tulgaa14
тамхины хор уршиг
тамхины хор уршигтамхины хор уршиг
тамхины хор уршиг
tuya0507
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиолмонгол ардын аман зохиол (уран зохиол
монгол ардын аман зохиол (уран зохиол
Erdenetuya Galbadrah
лекц №5 насаз түүвэр судалгааны арга зүй
лекц №5 насаз түүвэр судалгааны арга зүйлекц №5 насаз түүвэр судалгааны арга зүй
лекц №5 насаз түүвэр судалгааны арга зүй
E-Gazarchin Online University
ажилгүйдэл
ажилгүйдэл ажилгүйдэл
ажилгүйдэл
Aska Ashka
“Цогтын хадны бичиг” шүлэгт хэл - уран сайхны задлал хийх
“Цогтын хадны бичиг” шүлэгт хэл - уран сайхны  задлал хийх“Цогтын хадны бичиг” шүлэгт хэл - уран сайхны  задлал хийх
“Цогтын хадны бичиг” шүлэгт хэл - уран сайхны задлал хийх
Сэтгэмж Цогцолбор Сургууль
Ялгах эгшиг
Ялгах эгшигЯлгах эгшиг
Ялгах эгшиг
Uyanga88
чингис задлал
чингис задлалчингис задлал
чингис задлал
Oyuhai1127

Similar to Соёлын өвийг хэрхэн судалдаг вэ? (20)

АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
Otgonjargal Batzorig
түүх соёлын дурсгал
түүх соёлын дурсгалтүүх соёлын дурсгал
түүх соёлын дурсгал
МҮЗСХТ ТББ
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙАРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
BatzorigO Batzorig
Түүх семинар(Монголын түүхийн судлах зүйл).pptx
Түүх семинар(Монголын түүхийн судлах зүйл).pptxТүүх семинар(Монголын түүхийн судлах зүйл).pptx
Түүх семинар(Монголын түүхийн судлах зүйл).pptx
MByambasaikhan
11 анги соёл.pptx
11 анги соёл.pptx11 анги соёл.pptx
11 анги соёл.pptx
gansukhm2
язгуур урлаг 3 р баг №6
язгуур урлаг 3 р баг  №6язгуур урлаг 3 р баг  №6
язгуур урлаг 3 р баг №6
Sainbuyn Baagii
хөөмийн урлаг
хөөмийн урлагхөөмийн урлаг
хөөмийн урлаг
CEO ZOL
монгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учирмонгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учир
Subd85
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох ньхэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
А. Aku
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөрМонгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
tolya_08
СОЁЛЫН ӨВИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ /Шинэчилсэн найруулга/
СОЁЛЫН ӨВИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ /Шинэчилсэн найруулга/СОЁЛЫН ӨВИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ /Шинэчилсэн найруулга/
СОЁЛЫН ӨВИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ /Шинэчилсэн найруулга/
BatzorigO Batzorig
эртний хятадын философи
эртний хятадын философиэртний хятадын философи
эртний хятадын философи
Prime Rose Snowdrop
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
Otgonjargal Batzorig
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙАРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
АРХЕОЛОГИЙН ҮНДЭС СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ
BatzorigO Batzorig
Түүх семинар(Монголын түүхийн судлах зүйл).pptx
Түүх семинар(Монголын түүхийн судлах зүйл).pptxТүүх семинар(Монголын түүхийн судлах зүйл).pptx
Түүх семинар(Монголын түүхийн судлах зүйл).pptx
MByambasaikhan
11 анги соёл.pptx
11 анги соёл.pptx11 анги соёл.pptx
11 анги соёл.pptx
gansukhm2
язгуур урлаг 3 р баг №6
язгуур урлаг 3 р баг  №6язгуур урлаг 3 р баг  №6
язгуур урлаг 3 р баг №6
Sainbuyn Baagii
хөөмийн урлаг
хөөмийн урлагхөөмийн урлаг
хөөмийн урлаг
CEO ZOL
монгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учирмонгол ардын аман зохиолын учир
монгол ардын аман зохиолын учир
Subd85
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох ньхэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
хэл , шашин соёлын үзэгдэ л болох нь
А. Aku
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөрМонгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
tolya_08
СОЁЛЫН ӨВИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ /Шинэчилсэн найруулга/
СОЁЛЫН ӨВИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ /Шинэчилсэн найруулга/СОЁЛЫН ӨВИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ /Шинэчилсэн найруулга/
СОЁЛЫН ӨВИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ /Шинэчилсэн найруулга/
BatzorigO Batzorig
эртний хятадын философи
эртний хятадын философиэртний хятадын философи
эртний хятадын философи
Prime Rose Snowdrop

More from enkhsaruulsukhochir (20)

9 r angi-nar_sar_delkhiin_khodolgoon
9 r angi-nar_sar_delkhiin_khodolgoon9 r angi-nar_sar_delkhiin_khodolgoon
9 r angi-nar_sar_delkhiin_khodolgoon
enkhsaruulsukhochir
9 r angi-nutagshilt_khot_khodoogiin_khun_am
9 r angi-nutagshilt_khot_khodoogiin_khun_am9 r angi-nutagshilt_khot_khodoogiin_khun_am
9 r angi-nutagshilt_khot_khodoogiin_khun_am
enkhsaruulsukhochir
9 r angi-khun_amynshilzhikh_khodolgoon
9 r angi-khun_amynshilzhikh_khodolgoon9 r angi-khun_amynshilzhikh_khodolgoon
9 r angi-khun_amynshilzhikh_khodolgoon
enkhsaruulsukhochir
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
enkhsaruulsukhochir
9 -r angi-sedevchilsen_gazar_zuin_zurag
9 -r angi-sedevchilsen_gazar_zuin_zurag9 -r angi-sedevchilsen_gazar_zuin_zurag
9 -r angi-sedevchilsen_gazar_zuin_zurag
enkhsaruulsukhochir
Delkhiin maa 11_angi_d.battogtokh
Delkhiin maa 11_angi_d.battogtokhDelkhiin maa 11_angi_d.battogtokh
Delkhiin maa 11_angi_d.battogtokh
enkhsaruulsukhochir
Жонатан Ливингстон Цахлай
Жонатан Ливингстон Цахлай Жонатан Ливингстон Цахлай
Жонатан Ливингстон Цахлай
enkhsaruulsukhochir
Delkhiin arstny ialgaa_11_angi_zassan
Delkhiin arstny ialgaa_11_angi_zassanDelkhiin arstny ialgaa_11_angi_zassan
Delkhiin arstny ialgaa_11_angi_zassan
enkhsaruulsukhochir
8 r angi-mo-ny_gazryn_zurgiin_tusgag
8 r angi-mo-ny_gazryn_zurgiin_tusgag8 r angi-mo-ny_gazryn_zurgiin_tusgag
8 r angi-mo-ny_gazryn_zurgiin_tusgag
enkhsaruulsukhochir
Dalain usny khodolgoon_12_angi_batdorzh
Dalain usny khodolgoon_12_angi_batdorzhDalain usny khodolgoon_12_angi_batdorzh
Dalain usny khodolgoon_12_angi_batdorzh
enkhsaruulsukhochir
Usan mandal 12_angi_d.battogtokh
Usan mandal 12_angi_d.battogtokhUsan mandal 12_angi_d.battogtokh
Usan mandal 12_angi_d.battogtokh
enkhsaruulsukhochir
Delkhiin maa 11_angi_d.battogtokh
Delkhiin maa 11_angi_d.battogtokhDelkhiin maa 11_angi_d.battogtokh
Delkhiin maa 11_angi_d.battogtokh
enkhsaruulsukhochir
9 r angi-nutagshilt_khot_khodoogiin_khun_am
9 r angi-nutagshilt_khot_khodoogiin_khun_am9 r angi-nutagshilt_khot_khodoogiin_khun_am
9 r angi-nutagshilt_khot_khodoogiin_khun_am
enkhsaruulsukhochir
9 r angi-khun_amynshilzhikh_khodolgoon
9 r angi-khun_amynshilzhikh_khodolgoon9 r angi-khun_amynshilzhikh_khodolgoon
9 r angi-khun_amynshilzhikh_khodolgoon
enkhsaruulsukhochir
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
9 r angi-mongol_orny_baigaliin_nokhtsol_noots
enkhsaruulsukhochir
9 -r angi-sedevchilsen_gazar_zuin_zurag
9 -r angi-sedevchilsen_gazar_zuin_zurag9 -r angi-sedevchilsen_gazar_zuin_zurag
9 -r angi-sedevchilsen_gazar_zuin_zurag
enkhsaruulsukhochir
Жонатан Ливингстон Цахлай
Жонатан Ливингстон Цахлай Жонатан Ливингстон Цахлай
Жонатан Ливингстон Цахлай
enkhsaruulsukhochir
Dalain usny khodolgoon_12_angi_batdorzh
Dalain usny khodolgoon_12_angi_batdorzhDalain usny khodolgoon_12_angi_batdorzh
Dalain usny khodolgoon_12_angi_batdorzh
enkhsaruulsukhochir

Соёлын өвийг хэрхэн судалдаг вэ?

  • 2. ЭХ СУРВАЛЖТАЙ УНШИЖ ТАНИЛЦААРАЙ
  • 3. Соёлын өв Соёлын биет бус өвСоёлын биет өв
  • 4. СОЁЛЫН БИЕТ ӨВ Түүхэн тодорхой орон зай, цаг үеийг төлөөлөх биетээр оршин байгаа дурсгалт зүйлсийг соёлын биет өв гэдэг.
  • 5. СОЁЛЫН БИЕТ ӨВ ГЭДЭГТ ХЭДЭН САЯ ЖИЛИЙН ӨМНӨ АМЬДАРЧ БАЙСАН ҮЛЭГ ГҮРВЭЛИЙН ЯС, ӨНДӨГ, ХАДНЫ БИЧЭЭС, БУЛШ ХИРГИСҮҮР, ХӨШӨӨ ДУРСГАЛ ЗЭРЭГ БИЕТ ОЛДВОР, МӨН ОНГО ТАНСАГ БАЙГАЛЬ, АРИУН ДАГШИН УС МӨРӨН БАГТАНА.
  • 6. СОЁЛЫН БИЕТ БУС ӨВ Харин хамт олон, бүлэг хүмүүс, зарим тохиолдолд хувь хүмүүс соёлын өвийнхөө бүрэлдэхүүн гэж хүлээн зөвшөөрсөн заншил, зан үйлүүд, дүрслэх болон илэрхийлэх урлаг , арга үйлдлүүд, уламжлалт мэдлэг, арга барил, тэдгээртэй холбоотой зэмсэг, урлагийн бүтээл зэргийг соёлын биет бус өв гэж нэрлэдэг.
  • 7. БИЕТ БУС СОЁЛЫН ӨВД БҮЖИГ НААДАМ,ХӨГЖИМ ТЕАТР, ГАР УРЛАЛ, ЁС ЗАНШИЛ ЗЭРЭГ БАЙГАЛЬ, ТҮҮХТЭЙГЭЭ ЗОХИЦОН АЛИВАА ҮНДЭСТЭН, УГСААТАНД БАЙНГА ҮЙЛДЭГДЭЖ БАЙДАГ ӨВҮҮД БАГТАНА.
  • 9. АМАН ТҮҮХ Соёлын тухай мэдээллийг тухайн орон нутгийн уугуул иргэдийн хууч ярианаас мэдэж болно. “Домог бол байгаль нийгмийн аливаа үзлийг тайлбарлах гэсэн хүн төрөлхтний анхны оролдлого аж.” Хамаг юмны эх үүсвэр, онцлогийг уран сэтгэмжээр илэрхийлэх нь домгын гол онцлог юм.
  • 11. Тухайн орон нутгийн иргэдтэй уулзаж, өөрийн нутаг ус , түүх соёл, удам угсаа, шашин шүтлэг, зан заншлынх нь талаар ярилцах замаар цуглуулсан баримтыг аман түүх гэдэг. Түүхэн хүмүүс, үйл явдал, газар нутгийн тухай үеэс үед яригдан уламжлагдаж ирсэн аман зохиолын төрлийг домог гэнэ.
  • 12. АРХЕОЛОГИЙН СУДАЛГАА Соёлыг дан ганц бичгийн болон аман зохиолын сурвалжаар судлах боломжгүй юм. “Бичиг үсэг үүсэхээс өмнөх нэн эртний түүх, соёлыг археологийн шинжлэх ухаан судалдаг.” Археологийн судалгааны үр дүнд олон арван олдворыг эрдэмтэд судлаачид тайлан уншиж, үр дүнд нь манай үед өвлөгдөж үлдээгүй аж байдал, соёл, боловсролын тухай мэдлэгийг ил тод болгодог байна.
  • 13. Соёлын тухай хууль болон соёлын өвийг хамгаалах тухай хуульд “Соёлын өв, дурсгалт зүйлс, археологийн дурсгалыг арчлах, хадгалах, хамгаалах, өвлүүлэх, санамсаргүй байдлаар илэрсэн тохиолдолд хувь хүн болон нийслэл, орон нутгийн бүх хүн, байгууллагууд хяналт тавих, хамгаалах үүрэгтэйг” заасан байдаг.
  • 15. Сурах бичиг 28-р хуудас 1. Ярилцлагад Молом гуайн тухай өгүүлснээрээ соёлын өвийн ямар шинжийг харуулсан бэ? 2. Германы эрдэмтэн Амель “Монголд нэг настай хүн нас барах нэг номын сан устаж байгаатай адил” гэж хэлсэн нь ямар утгатай вэ? 3. Соёлын биет болон биет бус өвийн судалгааг хийдэг ямар арга замуудын тухай ярилцлагад өгүүлсэн бэ? 4. Энэхүү ярилцлагыг “Түүх, соёл бол үндэсний аюулгүй байдлын дархлаа мөн” гэж нэрлэсний учир юу вэ?