2η ομάδα εργασίας απαντήσεις σε φύλλα εργασίας 4 5-6 τμήμα ε1
Download as DOC, PDF0 likes2,723 views
![Στη συμβολή της Εγνατίας οδού με την οδό Χαλκέων, νοτιοδυτικά του αρχαιολογικού
χώρου της Ρωμαϊκής Αγοράς, βρίσκεται ο ναός της Παναγίας Χαλκέων. Κτίστηκε στο χώρο
του Μεγαλοφόρου, της κεντρικής αγοράς της Θεσσαλονίκης, κοντά στη Χαλκευτική στοά
όπου βρίσκονταν -όπως και σήμερα- τα εργαστήρια των χαλκωματάδων.
Η κτητορική επιγραφή στο μαρμάρινο υπέρθυρο της δυτικής εισόδου μας πληροφορεί ότι
το 1028 ο Χριστόφορος Πρωτοσπαθάριος και Κατεπάνω Λαγουβαρδίας, μαζί με τη σύζυγό
του Μαρία και τα παιδιά του Νικηφόρο, Άννα και Κατακαλή, έχτισε το ναό για τη Θεοτόκο.
Ο τάφος του κτήτορα βρίσκεται στο μέσο του βόρειου τοίχου.
Στη συμβολή των οδών Αρριανού και Ιασωνίδου, σε μικρή απόσταση από την αψίδα του Γαλερίου και και
νοτιοανατολικά από τη Ροτόντα, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα. Η εκκλησία, η επωνυμία της
οποίας είναι πολύ νεώτερη, ταυτίζεται με το καθολικό της βυζαντινής μονής της Θεοτόκου Περιβλέπτου,
γνωστής και ως μονής του κυρ Ισαάκ από τον ιδρυτή της το μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ιάκωβο [1295-1314],
μετέπειτα μοναχό Ισαάκ. Η μονή αποτέλεσε πνευματικό κέντρο του 14ου αιώνα και συνδέθηκε με τη
συγγραφική και διδακτική δραστηριότητα των κορυφαίων ελληνιστών Θωμά Μάγιστρου και Ματθαίου
Βλαστάρη.
Ο Άγιος Παντελεήμων ανήκει στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με
τρούλο και περίστωο. Δεύτερος τρούλος επιστέφει το νάρθηκα, ενώ δύο παρεκκλήσια σχηματίζονται στο
ανατολικό πέρας των πλαγίων στοών. Ο τύπος συνιστά χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής της
παλαιολόγειας αναγέννησης στη Θεσσαλονίκη, στους ναούς της οποίας οι περισσότεροι του ενός τρούλοι και
η στοά με τα παρεκκλήσια καθιερώνονται εφεξής. Αυτή η αρχιτεκτονική σύλληψη στοχεύει στη δημιουργία
κλιμακωτών όγκων με δευτερεύοντες χώρους, οι οποίοι περιβάλλουν και τονίζουν το κεντρικό σταυρικό
τετράγωνο που κορυφώνεται στον τρούλο.](https://image.slidesharecdn.com/24-5-61-140619040041-phpapp01/85/2-4-5-6-1-2-320.jpg)
![αιώνα στη θέση παλαιοχριστιανικής πεντάκλιτης βασιλικής του 5ου αιώνα, η
οποία φαίνεται ότι καταστράφηκε από σεισμό περίπου το 620. Σε κείμενα του
10ου, 11ου, 12ου και 13ου αιώνα αναφέρεται ως «η Μεγάλη Εκκλησία», «η της
μητροπόλεως καθολική», «η μητρόπολις». Στη διάρκεια της λατινοκρατίας στη
Θεσσαλονίκη [1204-1224] ο ναός έγινε καθεδρικός των Λατίνων, αλλά μετά την
παλινόρθωση της βυζαντινής κυριαρχίας στην πόλη αποτέλεσε και πάλι την
ορθόδοξη επισκοπική έδρα της Θεσσαλονίκης έως το 1523/24.](https://image.slidesharecdn.com/24-5-61-140619040041-phpapp01/85/2-4-5-6-1-4-320.jpg)
More Related Content
What's hot (20)
Viewers also liked (20)
Similar to 2η ομάδα εργασίας απαντήσεις σε φύλλα εργασίας 4 5-6 τμήμα ε1 (20)
More from Δημοτικό Γαλάτιστας (17)
2η ομάδα εργασίας απαντήσεις σε φύλλα εργασίας 4 5-6 τμήμα ε1
- 1. 2η Ομάδα Εργασίας: ΝΙΚΟΣ-ΝΙΚΟΣ-ΚΑΤΕΡΙΝΑ-ΤΖΟΥΛΙΑΝ • 6 Άγιος Νικόλαος Ορφανός • 7 Παναγία Χαλκέων • 8 Άγιος Παντελεήμονας • 9 Προφήτης Ηλίας • 10 Αγία Σοφία Αγια Σοφια.bmp Αγιος Νικολαος Ορφανος.bmp Αγιος Παντελειμονας.bmp Παναγια Χαλκεων.bmp Προφήτης ηλίας.bmp Κοντά στα ανατολικά τείχη της Άνω Πόλης, ανάμεσα στις οδούς Ηροδότου και Αποστόλου Παύλου, περικλείεται από περίβολο ο Άγιος Νικόλαος Ορφανός, μετόχι της Μονής Βλατάδων, υπαγόμενο στο Πατριαρχείο, και άλλοτε καθολικό μονής. Από το μοναστηριακό συγκρότημα σώζονται λείψανα του προπύλου προς την οδό Ηροδότου. Η προσωνυμία «Άγιος Νικόλαος Ορφανός» και «Άγιος Νικόλαος των Ορφανών» απαντά σε πηγές του 17ου και 18ου αιώνα και συσχετίστηκε είτε με τον άγνωστο ιδρυτή του ναού και την οικογένεια του είτε με την ιδιότητα του Αγίου Νικολάου ως προστάτη των χηρών και των ορφανών. Η ανέγερση του μνημείου πιθανώς προσδιορίζεται χρονικά από την τοιχογράφησή του που εντάσσεται ανάμεσα στα 1310-1320.
- 2. Στη συμβολή της Εγνατίας οδού με την οδό Χαλκέων, νοτιοδυτικά του αρχαιολογικού χώρου της Ρωμαϊκής Αγοράς, βρίσκεται ο ναός της Παναγίας Χαλκέων. Κτίστηκε στο χώρο του Μεγαλοφόρου, της κεντρικής αγοράς της Θεσσαλονίκης, κοντά στη Χαλκευτική στοά όπου βρίσκονταν -όπως και σήμερα- τα εργαστήρια των χαλκωματάδων. Η κτητορική επιγραφή στο μαρμάρινο υπέρθυρο της δυτικής εισόδου μας πληροφορεί ότι το 1028 ο Χριστόφορος Πρωτοσπαθάριος και Κατεπάνω Λαγουβαρδίας, μαζί με τη σύζυγό του Μαρία και τα παιδιά του Νικηφόρο, Άννα και Κατακαλή, έχτισε το ναό για τη Θεοτόκο. Ο τάφος του κτήτορα βρίσκεται στο μέσο του βόρειου τοίχου. Στη συμβολή των οδών Αρριανού και Ιασωνίδου, σε μικρή απόσταση από την αψίδα του Γαλερίου και και νοτιοανατολικά από τη Ροτόντα, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα. Η εκκλησία, η επωνυμία της οποίας είναι πολύ νεώτερη, ταυτίζεται με το καθολικό της βυζαντινής μονής της Θεοτόκου Περιβλέπτου, γνωστής και ως μονής του κυρ Ισαάκ από τον ιδρυτή της το μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ιάκωβο [1295-1314], μετέπειτα μοναχό Ισαάκ. Η μονή αποτέλεσε πνευματικό κέντρο του 14ου αιώνα και συνδέθηκε με τη συγγραφική και διδακτική δραστηριότητα των κορυφαίων ελληνιστών Θωμά Μάγιστρου και Ματθαίου Βλαστάρη. Ο Άγιος Παντελεήμων ανήκει στον τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο και περίστωο. Δεύτερος τρούλος επιστέφει το νάρθηκα, ενώ δύο παρεκκλήσια σχηματίζονται στο ανατολικό πέρας των πλαγίων στοών. Ο τύπος συνιστά χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής της παλαιολόγειας αναγέννησης στη Θεσσαλονίκη, στους ναούς της οποίας οι περισσότεροι του ενός τρούλοι και η στοά με τα παρεκκλήσια καθιερώνονται εφεξής. Αυτή η αρχιτεκτονική σύλληψη στοχεύει στη δημιουργία κλιμακωτών όγκων με δευτερεύοντες χώρους, οι οποίοι περιβάλλουν και τονίζουν το κεντρικό σταυρικό τετράγωνο που κορυφώνεται στον τρούλο.
- 3. Στην Άνω Πόλη, στη συμβολή των οδών Ολυμπιάδος και Προφήτη Ηλία δεσπόζει ο ναός του Προφήτη Ηλία. Η σημερινή λατρεία του καθιερώθηκε μετά την απελευθέρωση και δε βασίζεται σε ιστορικά στοιχεία. Έχει υποστηριχθεί η ταύτισή του είτε με το καθολικό της Νέας Μονής της Θεοτόκου, ίδρυμα του Μακαρίου Χούμνου, είτε με τη Μονή Ακαπνίου, συνδεδεμένη με τη δράση της δυναστείας των Παλαιολόγων. Από το εικονογραφικό πρόγραμ¬μα συνάγεται όχι ο ναός ήταν αφιερωμένος μάλλον στο Χριστό παρά στη Θεοτόκο. Το κτίσμα συγκεράζει στοιχεία της αρχιτεκτονικής των παλαιολόγειων ναών της πόλης με γνωρίσματα των αγιορείτικων καθολικών. Πρόκειται για έναν τρίκογχο τετρακιόνιο σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με λιτή και περίστωο που απολήγει σε δύο παρεκκλήσια. Το σύνολο επιστέφουν επτά τρούλοι. Ο τύπος είναι μοναδικός για τη Θεσσαλονίκη. Το τρίκογχο σχήμα με τους δύο πλάγιους «χορούς» των ψαλτών, τα δύο «τυπικαριά» εκατέρωθεν της κόγχης του ιερού βήματος και ο ευρύχωρος νάρθηκας (λιτή) είναι χαρακτηριστικά της μοναστηριακής αρχιτεκτονικής. Με την ποικιλία των όγκων και τις εναλλαγές των επιφανειών στην ανωδομή δημιουργείται μια μοναδική εντύπωση με κυρίαρχο το στοιχείο της ανάτασης. Σκάλα στο πάχος του νότιου τοίχου της λιτής οδηγεί στον επάνω όροφο, όπου διαμορφώνεται υπερώο. Το επιμελημένο πλινθοπερίκλειστο στην τοιχοποιία σε συνδυασμό με τον πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο προσδίδουν ζωγραφική όψη στο ναό. Στη συμβολή των οδών Αγίας Σοφίας και Ερμού υψώνεται ο ναός της Αγίας Σοφίας, ο οποίος διετέλεσε και μητροπολιτικός ναός της πόλης στα βυζαντινά χρόνια. Αφιερώθηκε στο Χριστό, τον αληθή Λόγο και Σοφία του θεού, και γιόρταζε στις 14 Σεπτεμβρίου την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Η αρχαιότερη γραπτή αναφορά στο ναό της Αγίας Σοφίας χρονολογείται το 795, αλλά τα αρχαιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι κτίστηκε γύρω στα τέλη του 7ου
- 4. αιώνα στη θέση παλαιοχριστιανικής πεντάκλιτης βασιλικής του 5ου αιώνα, η οποία φαίνεται ότι καταστράφηκε από σεισμό περίπου το 620. Σε κείμενα του 10ου, 11ου, 12ου και 13ου αιώνα αναφέρεται ως «η Μεγάλη Εκκλησία», «η της μητροπόλεως καθολική», «η μητρόπολις». Στη διάρκεια της λατινοκρατίας στη Θεσσαλονίκη [1204-1224] ο ναός έγινε καθεδρικός των Λατίνων, αλλά μετά την παλινόρθωση της βυζαντινής κυριαρχίας στην πόλη αποτέλεσε και πάλι την ορθόδοξη επισκοπική έδρα της Θεσσαλονίκης έως το 1523/24.