2. Agenda
Tijd Activiteit
13:30 13:45 Welkom (etc.)
13:45 14:30 Cultuur, projectmanagement en
omgaan met verschillen
14:30-14:45 Pauze
14:30 15:15 Groepsdiscussies
15:15 15:30 Thee en koffie
15:30 16:30 Plenaire terugkoppeling en afronding
3. Stelling
De effectiviteit van
projectmanagement
bij/rond de overheid is
afhankelijk van de mate
waarin project- en
programmamanagers en
andere betrokkenen in staat
zijn de verschillen tussen
politieke, bestuurlijke,
ambtelijke en professionele
culturen te overbruggen.
De project- of programma-manager
moet dus (de
grenzen) van zijn eigen
cultuur begrijpen.
4. Cultuur en Project
Project-cultuur
Organisatie-cultuur
Project-verloop
Project-resultaat
Bestuurlijke
omgeving
Politieke
omgeving
5. Wat jullie schrijven
Ambtelijke organisaties: onzekerheidsmijdend,
machtsafstanden, rolgericht
Maar onder collegas vaak: dorpsmarkt (wheel
& deal) + persoonsgerichtheid (ten koste van
resultaat)
Omgevingen om goed projectmatig te werken
Resultaatgericht
Kennis (niet macht-)gedreven
Flexibel, snel schakelen.
6. Wat cultuur is en niet is
Wel Niet
Begrippen, spelregels, normen
en denkbeelden die bepalen
hoe mensen met elkaar
werken. zoals
Gedeelde waarden
Normen
Verhalen
Symbolen
Voorbeeldfiguren
Gedrag
Gedrag is wel een uiting van
cultuur
Structuren en
structuurkenmerken
Sociale afstand
Centralisatie, decentralisaie
Autonomie of
empowerment
Individuele kenmerken
Persoonlijkjheid.
7. Meer abstracte definitie
Gedeeld cognitief systeem
Begrippen (taal)
regels
normen, procedures
waarden
Dat sociaal gedrag in banen leidt
(programmeert)
Geeft betekenis en motiveert
Biedt standaardpatronen van gedrag
Biedt criteria voor beoordeling
9. Projecten en Cultuur
Projectmanagement benadrukt
Unieke concrete resultaten (niet de herhalende en
herhaalbare routine)
Bewuste sturing van activiteiten, middelen, informatie
etc. (geen pure improvisatie)
Tijdelijkheid van organisatieverbanden (geen
omgeving om oud te worden)
Wat eist dit van de cultuur?
Balans tussen beheersing en flexibiliteit
Resultaatgerichtheid (i.p.v. procesgericht)
Nadruk op deskundigheid, professioneel (i.p.v.
formele macht).
10. Cultuur beantwoordt vragen
Hoe gaan we om met macht en autoriteit?
Wat doen we met
onzekerheid/onvoorspelbaarheid/verandering?
Hoe zien we menselijke relaties? (rollen,
personen), hoe (in)formeel zijn relaties?
Hoe uiten we (of verbergen we) emoties?
Wat is het belang van het individu, de groep en
het collectief?
12. Bronnen van cultuur
Opvoeding in het gezin (waarden)
Socialisatie op school en vriendenkring (waarden)
Gespecialiseerde opleidingen (waarden, praktijken)
Ingenieurscultuur
Accountants-cultuur, juristencultuur
Psychologencultuur
Selectie en vorming in de organisatie (praktijken)
Formele socialisatie
Informele mechanismen
13. Be誰nvloeding van cultuur (1/2)
De commissie stelt vast dat vooral de cultuur
rondom ICT-projecten bij de rijksoverheid niet
deugt.
Het is de bedoeling dat uiteindelijk op alle
departementen het bewustzijn van de BIT-regels zo
groot is, dat een toetsing door een onafhankelijke
derde niet meer nodig is. Een dergelijke ICT-cultuuromslag
moet ervoor zorgen dat het BIT
zichzelf op den duur overbodig maakt. (rapport
Elias)
14. Be誰nvloeding van cultuur (2/2)
Waarden: in gezin en onderwijs, veel minder in
organisaties!
Normen, procedures en praktijken: in
organisaties (Hofstede et al. 1990)
Direct via vorming, opleiding, training
Via voorbeeldgedrag en leiderschap
Indirect via selectie, structuren, systemen van
beheersing, technologie.
De cultuur moet om vaak uiting van onmacht
Zij moeten veranderen, niet wij
15. Cultuur en Projectmanagement
Gunstig Ongunstig
Taak- en resultaatgerichtheid Rol- en persoonsgerichtheid
Matige machtsgerichtheid Hoge of zeer lage machtsgerichtheid
Integratie tussen functies Eilandencultuur (Morrison et al.)
Gedeelde verantwoordelijkheden Individuele verantwoordelijkheden
Mensgerichte managementstijl Command and control stijl (Morrison
et al.)
Risicotolerantie Risicovermijding
Open communicatie Top-down, gesloten communicatie
Leg de aanbevelingen van commisssie Elias hier eens naast. Gaan die
projectmanagement verbeteren?
16. Culturen in/rond de overheid
Actoren Nadruk in de cultuur (?)
Politiek, Burger, Pers Emotie, symboliek en macht
Bestuur Macht, beheersing, verantwoording
Management Beheersing, interne gerichtheid
Lager management en ambtelijk
personeel
Rol + persoon, veiligheid en zekerheid,
gezelligheid en defensiviteit
Projecten, programmas Vernieuwing, resultaat, deskundigheid
Culturele voorwaarden voor projectmanagement
ongunstig (machtsgericht, beheersingsgericht,
eilanden)
17. Cultuurverschillen
Altijd tussen
collectieven/groepen nooit
individuen!
Landen
Beroepen
Bedrijfstakken
Organisaties, afdelingen
Statistische verschillen tussen
populaties
Overeenkomsten meestal
groter dan verschillen!
Gevaar stereotypering
18. Omgaan met cultuurverschillen
Gedrag Effect
Verschillen benadrukken Conflict, stereotypering
Verschillen niet zien/ontkennen Desori谷ntatie, ineffectief gedrag
Eigen cultuur ontkennen Ineffectiviteit, geen eigen bijdrage
Schijnaanpassing (going native) Onduidelijke identiteit, verwarring
Anderen de maat nemen, beleren Conflict, afstoting of schijnaanpassing
Overbruggen, reframen:
complementariteit
Vertrouwen vanuit verschillen
Nieuwe cultuur maken Ontwikkeling
20. Opdracht groepsdiscussie
In 2 (eventueel 3) groepen
Wissel uit:
Cultuurverschillen waarmee je om moet gaan
Effect op je werk als projectmanager
Jouw manier van omgaan met de verschillen
Suggereer elkaar verbeteringen in omgaan met
verschillen
Leg dit vast (flip-over)
Rapporteer aan gehele groep (hoofdlijn, lessons
learned)