CÁC TRƯỜNG HỢP PHẪU THUẬT CHỈNH HÌNH HÔ MÓM BẰNG PHƯƠNG PHÁP PHẪU TRƯỚC (PHẦN II)
Download as docx, pdf1 like428 views
Phẫu thuật chỉnh hình hô móm bằng phương pháp phẫu trước ngày càng phổ biến do rút ngắn thời gian điều trị và mang lại kết quả thẩm mỹ ngay từ đầu, không cần giai đoạn chỉnh nha lâu dài trước phẫu thuật. Tuy nhiên, yêu cầu có bác sĩ phẫu thuật và bác sĩ chỉnh nha có kinh nghiệm để đảm bảo thành công cho các ca phẫu thuật phức tạp. Bài viết đưa ra nhiều trường hợp lâm sàng để minh chứng cho hiệu quả và ưu điểm của phương pháp này.
CÁC TRƯỜNG HỢP PHẪU THUẬT CHỈNH HÌNH HÔ MÓM BẰNG PHƯƠNG PHÁP PHẪU TRƯỚC (PHẦN II)
- 1. CÁC TRƢỜNG HỢP PHẪU THUẬT CHỈNH HÌNH HÔ MÓM BẰNG PHƢƠNG PHÁP PHẪU TRƢỚC (PHẦN II) Phẫu trước trong điều trị chỉnh hình hô móm là phương pháp phẫu thuật hô móm mới nhất đang ngày càng được áp dụng rộng rãi trên thế giới vì có rất nhiều ưu điểm như: - Bệnh nhân không phải trải qua giai đoạn mang mắc cài chỉnh nha trước phẫu thuật (nếu phẫu thuật chỉnh hô móm theo phương pháp cũ giai đoạn chỉnh nha này có thể kéo dài từ 1-4 năm) - Thời gian điều trị được rút ngắn rất nhiều: thường kết thúc trong vòng 1 năm, có nhiều trường hợp kết thúc trong vòng 4 tháng. Trong khi điều trị phẫu thuật chỉnh hô móm theo phương pháp cũ phải kéo dài từ 3-4 năm. - Bệnh nhân có được gương mặt thẩm mỹ ngay khi bắt đầu điều trị. Nếu điều trị bằng phương pháp phẫu thuật hô móm truyền thống bệnh nhân phải chịu đựng khuôn mặt biến dạng trong suốt giai đoạn chỉnh nha trước phẫu thuật (1- 4 năm). Phẫu thuật chỉnh hô móm bằng phương pháp phẫu trước có rất nhiều ưu điểm, tuy nhiên thách thức lớn nhất của phương pháp này là đòi hỏi phải có phẫu thuật viên chuyên sâu về phẫu thuật hàm mặt, sọ mặt và bác sĩ chỉnh nha nhiều kinh nghiệm. Tại Việt Nam phương pháp phẫu trước trong phẫu thuật chỉnh hô móm chỉ mới được áp dụng gần đây. Trong bài này chúng tôi tiếp tục mô tả nhiều trường hợp lâm sàng hô móm đã được điều
- 2. trị bằng phương pháp phẫu trước để chứng minh những ưu điểm vượt trội của phương pháp này. Trƣờng hợp 4: Phẫu thuật chỉnh hình hô móm bằng phƣơng pháp phẫu trƣớc Hình 2.1 cho thấy hình ảnh lâm sàng của bệnh nhân nữ 24 tuổi, bị móm, phàn nàn về khuôn mặt dài, cằm thô và khó phát âm. Khám lâm sàng: bệnh nhân có sai hình xương Hạng III với khớp cắn hở phía trước. Răng tiền cối thứ hai hàm trên bị di lệch về phía trong, răng tiền cối thứ nhất hàm trên bên phải đã được bọc mão do thiếu khoảng gây ra tình trạng không thẩm mỹ và bị nha chu. Sau khi khám lâm sàng cho thấy cần phải nhổ răng hàm trên để có khoảng trống giải bù trừ sau phẫu thuật chỉnh hô móm. Phẫu thuật mẫu hàm cho phép nhổ răng tiền cối thứ hai trong lúc phẫu thuật. Quan điểm nhổ răng này cũng giống như trong phương pháp phẫu thuật hô móm truyền thống. Nếu trường hợp này được điều trị phẫu thuật hô móm bằng phương pháp truyền thống, cũng có chỉ định nhổ răng tiền cối để có khoảng trống giải bù trừ trong giai đoạn chỉnh nha trước phẫu thuật hô móm. Trong phương pháp phẫu trước, nhổ răng trong lúc phẫu thuật hô móm sẽ tạo ra khoảng trống cần thiết để làm giảm độ cắn chìa và kéo các răng cửa lui sau sau phẫu thuật. Cần phải lên kế hoạch một cách cẩn thận và phẫu thuật chỉnh hô móm thật chính xác là cực kỳ quan trọng vì những trường hợp có nhổ răng sẽ phức tạp hơn nhiều. Hình 14 cho thấy phẫu thuật mẫu hàm và chuẩn bị quá trình lên kế hoạch phẫu thuật hô móm.
- 3. Hình 2.1: Ảnh lâm sàng bệnh nhân trƣớc phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.1: Ảnh khớp cắn bệnh nhân trƣớc phẫu thuật chỉnh hình hô móm
- 4. Hình 2.3: Phẫu thuật mẫu hàm lên kế hoạch phẫu thuật chỉnh hình hô móm Kỹ thuật gắn mắc cài gián tiếp được sử dụng trong trường hợp này cho phép bẻ cung môi thụ động trên mẫu hàm. Mắc cài được gắn một vài ngày trước phẫu thuật chỉnh hình hô móm. Chỉnh nha được bắt đầu 7 tuần sau phẫu thuật hô móm Hình 2.4: Bắt đầu giai đoạn chỉnh nha sau phẫu thuật chỉnh hình hô móm
- 5. Hình 2.5: Kết quả sau 3 tháng chỉnh nha sau phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.6: Kết quả sau 13 tháng chỉnh nha sau phẫu thuật chỉnh hình hô móm Bệnh nhân được tháo mắc cài sau 16 tháng điều trị.
- 6. Hình 2.7: Ảnh lâm sàng kết thúc sau 16 tháng điều trị phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.8: Ảnh khớp cắn kết thúc sau 16 tháng phẫu thuật chỉnh hình hô móm Kết quả này vẫn ổn định sau 2 năm điều trị. Hình 2.9-2.10 cho thấy kết quả sau 2 năm tháo khí cụ chỉnh nha.
- 7. Hình 2.9: Ảnh lâm sàng sau 2 năm phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.10: Ảnh khớp cắn sau 2 năm phẫu thuật chỉnh hình hô móm Trƣờng hợp 5: Phẫu thuật chỉnh hình hô móm bằng phƣơng pháp phẫu trƣớc
- 8. Hình 2.11-2.12 cho thấy hình ảnh lâm sàng của bệnh nhân trước phẫu thuật hô móm. Bệnh nhân có sai hình xương Hạng III kèm theo khớp cắn hở và chen chúc nhẹ ở cả hai cung răng, các răng cửa trên đã được phục hồi bằng mão sứ. Hình 2.11: Ảnh lâm sàng của bệnh nhân trƣớc phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.12: Ảnh khớp cắn của bệnh nhân trƣớc phẫu thuật chỉnh hình hô móm Sau khi lên kế hoạch điều trị cẩn thận, phẫu thuật mẫu hàm để dự đoán vị trí cuối cùng của răng và làm máng hướng dẫn phẫu thuật hô móm. Gắn mắc cài và cung môi thụ động bằng thép không rỉ trước khi phẫu thuật (Hình 2.13-2.14). Bệnh nhân được phẫu thuật cắt hai hàm, kết hợp đặt 4 mini implant tại vị trí phía
- 9. gần của răng nanh trên và dưới. Các mini implant này dùng để ổn định khớp cắn sau phẫu thuật hô móm bằng thun. Hình 2.15 cho thấy giai đoạn dang chỉnh nha sau phẫu thuật hô móm và cố định khớp cắn bằng thun trên mini implant. Hình 2.13. Mắc cài đƣợc gắn trƣớc thời điểm phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.14. Cung môi thụ động bằng thép đƣợc gắn trƣớc thời điểm phẫu thuật chỉnh hình hô móm
- 10. Hình 2.15: Ảnh lâm sàng của bệnh nhân ở giai đoạn chỉnh nha sau phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.16: Ảnh khớp cắn của bệnh nhân ở giai đoạn chỉnh nha sau phẫu thuật chỉnh hình hô móm Kết thúc quá trình điều trị trong vòng 19 tháng với kết quả khớp cắn và thẩm mỹ chấp nhận được. Hình 2.17-2.18 cho thấy hình ảnh kết thúc điều trị phẫu thuật hô móm
- 11. Hình 2.17: Hình ảnh lâm sàng khi kết thúc quá trình điều trị phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.18: Ảnh khớp cắn khi kết thúc quá trình điều trị phẫu thuật chỉnh hình hô móm Trƣờng hợp 6: Phẫu thuật chỉnh hình hô móm bằng phƣơng pháp phẫu trƣớc Hình 2.19 cho thấy hình ảnh lâm sàng phức tạp trước khi điều trị phẫu thuật hô móm của bệnh nhân sai hình xương Hạng III có khớp cắn hở. Răng cửa trên nghiêng ra trước và răng cửa dưới nghiêng ra sau rất nhiều. Răng cửa bên hàm dưới bên phải lệch trong, cung răng dưới chen chúc và các răng dưới nghiêng trong.
- 12. Hình 2.19: Ảnh lâm sàng của bệnh nhân trƣớc khi phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.20: Ảnh khớp cắn của bệnh nhân trƣớc khi phẫu thuật chỉnh hình hô móm Những trường hợp quá phức tạp như thế này nên thực hiện chỉnh nha trước phẫu thuật hô móm. Tuy nhiên, khi lập kế hoạch phải hạn chế tối đa chỉnh nha chuẩn bị phẫu thuật hô móm để rút ngắn thời gian giai đoạn chỉnh nha trước phẫu thuật. Giai đoạn
- 13. chỉnh nha giải bù trừ răng trường hợp này nếu làm theo phương pháp phẫu thuật hô móm truyền thống sẽ mất rất nhiều thời gian. Sau một tháng gắn mắc cài hàm trên, sử dụng khí cụ nới rộng hàm dưới Schwartz để nới rộng cung hàm dưới và dựng trục răng sau. Khí cụ được nới rộng hai lần một tuần. Hình 2.21 cho thấy hình ảnh khớp cắn tại thời điểm chỉnh nha được một tháng, 2 tháng, và 6 tháng trước phẫu thuật hô móm Hình 2.21: Ảnh khớp cắn của bệnh nhân tại thời điểm chỉnh nha đƣợc 1 tháng trƣớc phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.22: Ảnh khớp cắn của bệnh nhân tại thời điểm chỉnh nha đƣợc 2 tháng trƣớc phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.23: Ảnh khớp cắn của bệnh nhân tại thời điểm chỉnh nha đƣợc 6 tháng trƣớc phẫu thuật chỉnh hô móm
- 14. Răng cối lớn thứ hai hàm trên cần phải sử dụng lực torque chân răng ra ngoài trước khi phẫu thuật. Sử dụng một khí cụ neo chận tạm thời đặt ở khẩu cái giữa răng cối lớn thứ nhất và thứ hai hàm trên bên phải và sử dụng thun chuỗi để tạo được lực torque lý tưởng.Sau tám tháng chỉnh nha, bệnh nhân sẵn sàng cho phẫu thuật hô móm . Nên chú ý rằng giai đoạn sắp xếp cung răng thẳng hàng vẫn chưa hoàn tất, nhưng phẫu thuật mẫu hàm vào thời điểm này cho thấy có thể tiến hành phẫu thuật hô móm được, phần chỉnh nha di chuyển răng còn lại có thể được kết thúc sau phẫu thuật hô móm bằng cách tận dụng hiện tượng đẩy nhanh tại chỗ. Hình 28 cho thấy hình ảnh phẫu thuật mẫu hàm và hình ảnh trong miệng tại thời điểm đặt cung môi thụ động chuẩn bị cho phẫu thuật hô móm. Hình 2.24: Ảnh phẫu thuật mẫu hàm trƣớc khi phẫu thuật chỉnh hình hô móm
- 15. Hình 2.25: Ảnh chuẩn bị cung môi , mắc cài trƣớc khi phẫu thuật chỉnh hình hô móm Sau khi phẫu thuật hô móm xong, bệnh nhân tiếp tục được chỉnh nha làm ngay ngắn, thẳng hàng răng và giải bù trừ răng. Hình 2.26-2.27-2.28-2.29 cho thấy hình ảnh ngay sau khi, một tháng, bốn tháng và mười hai tháng sau phẫu thuật hô móm. Chú ý là có sử dụng khí cụ tạm thời sau phẫu thuật hô móm. Hình 2.26: Ảnh khớp cắn ngay sau khi phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.27: Ảnh khớp cắn sau 1 tháng phẫu thuật chỉnh hình hô móm
- 16. Hình 2.28: Ảnh khớp cắn sau 4 tháng phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.29: Ảnh khớp cắn sau 12 tháng sau phẫu thuật chỉnh hình hô móm Bệnh nhân này được kết thúc điều trị trong vòng 22 tháng, bao gồm 8 tháng chỉnh nha trước phẫu thuật hô móm. Hình 2.30 cho thấy hình ảnh bệnh nhân tại thời điểm kết thúc phẫu thuật hô móm
- 17. Hình 2.30: Ảnh lâm sàng của bệnh nhân tại thời điểm kết thúc điều trị phẫu thuật chỉnh hình hô móm Hình 2.31: Ảnh khớp cắn của bệnh nhân tại thời điểm kết thúc điều trị phẫu thuật chỉnh hình hô móm Qua trường hợp lâm sàng này cho thấy phẫu thuật chỉnh hô móm trong điều trị sai hình xương răng mặt bằng phương pháp phẫu trước có thể được biến đổi để thích hợp cho từng trường hợp lâm sàng cụ thể. Một nguyên tắc chính luôn ghi nhớ trong đầu là không nên trải qua nhiều tháng vô ích để đạt được khớp cắn hoàn toàn lý tưởng ngay sau khi phẫu thuật hô móm. Phẫu thuật nên được tiến hành sớm nhất có thể ngay sau khi có thể đạt được khớp cắn chuyển tiếp ổn định sau phẫu thuật hô móm. Một lần nữa nhấn mạnh đến tầm quan trọng về kinh nghiệm của bác sĩ chỉnh nha và phẫu thuật viên đối với những trường hợp phức tạp như thế này. Kết luận
- 18. Điều trị sai hình xương răng mặt bằng phương pháp phẫu trước có rất nhiều ưu điểm, bệnh nhân hài lòng và tận dụng được hiện tượng tại chỗ đẩy nhanh quá trình chỉnh nha. Nếu lựa chọn bệnh nhân đúng, bác sĩ chỉnh nha và phẫu thuật viên có đủ kinh nghiệm để dự đoán trước được kết quả cuối cùng, và có sự hợp tác cao giữa chỉnh nha và phẫu thuật, thì sẽ mang lại được kết quả rất khả quan. Bằng cách tận dụng nguyên tắc cơ bản của phương pháp phẫu trước, giai đoạn chỉnh nha trước phẫu thuật hô móm có thể được rút ngắn nếu như không thể loại bỏ hoàn toàn. Cũng giống như các phẫu thuật khác, sự hài lòng và phàn nàn của bệnh nhân luôn được ưu tiên hàn đầu. Những phẫu thuật chỉnh hô móm trong tương lai sẽ ưu tiên giảm tối đa thời gian điều trị mà vẫn mang lại được kết quả tối ưu. Thạc sĩ.Bác sĩ: Nguyễn Văn Tuấn Khoa phẫu thuật hàm mặt BV RHM TW TP Hồ Chí Minh Thẩm mỹ Lotus.