04
- 1. พยัญชนะ พยัญชนะในภาษาสันสกฤตแบงไดเปน 2 กลุม คือ พยัญชนะในวรรค (แบงตามตําแหนงเกิด เสียง) และพยัญชนะนอกวรรค (ตําแหนงเกิดเสียงไมอาจระบุไดชัดเจนอยางกลุมแรก) รวมทั้งหมด 25+9 = 34 เสียง พยัญชนะในวรรค แบงไดเปน 5 วรรค ก็คือ ก क, จ च, ฏ ट, ต त, ป प, รวม ทั้งหมดเปน 25 เสียง และจะมีพยัญชนะนอกวรรคหรือเรียกอีกอยางวา “อวรรค” อีกจํานวน 9 เสียง ซึ่งประกอบไปดวยกลุมพยัญชนะนออกวรรคดังนี้ ย य, ร र, ล ल, ว व, ศ श, ส स, ษ ष, ฬ ळ, ห ह รวมทั้งหมดเปน 34 เสียง ตารางที่ 2.4 พยัญชนะในวรรค เสียงไมกอง ลมนอย เสียงไมกอง ลมมาก เสียงกอง ลมนอย เสียงกอง ลมมาก นาสิก (จมูก) ฐานเสียง ก क k ข ख kh ค ग g ฆ घ gha ง ङ ṅ คอ (กณฺฺย) จ च c ฉ छ ch ช ज j ฌ झ jh ญ ञ ñ เพดาน (ตาลวฺย) ฏ ट ṭ ฐ ठ ṭh ฑ ड ḍ ฒ ढ ḍh ณ ण ṇ ศีรษะ (มูรฺธนฺย) ต त t ถ थ th ท द d ธ ध dh น न n ฟน (ทนฺตฺย) ป प p ผ फ ph พ ब b ภभ bh ม म m ริมฝปาก(โอษฺฺย) ที่มา : ธวัชชัย ดุลยสุจริต. ออนไลน. 2560. ตารางที่ 2.5 พยัญชนะนออกวรรค เสียงกอง เสียงไมกอง ฐานเสียง ย य y ศ श ś เพดาน (ตาลวฺย ) ร र r ษ ष ṣ ศีรษะ (มูรฺธนฺย) ล ल l ฬ ळ ḷ ส स s ฟน (ทนฺตฺย) ว व v . ริมฝปาก (โอษฺฺย) ห ह h . . เสียงพยัญชนะอาจแบงเปน 2 พวกหลักๆ คือ เสียงกอง และเสียงไมกอง นอกจากนี้ยังแบง ตามฐานเสียง หรือวรรค (ก จ ฏ ต ป) แบบนี้ก็ได พยัญชนะตัวสุดทายของแตละวรรค คือนาสิก เปน เสียงกอง พยัญชนะนอกวรรค (ย... ห) เปนเสียงกองทั้งหมด ยกเวน ศ ษ ส 1. เครื่องหมายกํากับเสียง
- 2. 18 ภาษาสันสกฤตมีเครื่องหมายหลายชนิดซึ่งมีชื่อและหนาที่แตกตางกันไป ในเบื้องตนนี้ควร รูจักเครื่องหมายที่พบบอยในการเรียนสันสกฤต ไดแก 1.1 วิสรฺค (วิสรรคะ �वसगर्หรือ วิสรรชนีย �वसजर्नीय) : ะ ḥ เสียงหลังเสียงสระอื่น เพื่อเพิ่มเสียงลมหายใจ ใชแทนเสียงลมหายใจแรงที่พนออกมา มักจะเปนสวนทายของคํา เมื่อ ถายทอดเปนภาษาไทยจะใชวิสรรชนีย (ะ) เชน ตารางที่ 2.6 วิสรรคะ เทวนาครี โรมัน ไทย जनः janaḥ ชนะ राजाः rajāḥ ราชาะ अिग्नः agniḥ อคฺนิะ 1.2 อนุสฺวาร (อนุสวาระ अनुस्वारหรือพินฺทุ �बन्दु) เปนจุดเขียนไวเหนืออักษร เชน สํ (อานวา สัม) นํา (น สระอา แลวมีอนุสวาร อานวา นาม) ใชแทนเสียงอนุนาสิกหรือเสียงขึ้นจมูก มี ลักษณะเปนวงกลมเล็กๆ อยูเหนือพยัญชนะเชนเดียวกับภาษาไทย เชน ตารางที่ 2.7 อนุสวาระ เทวนาครี โรมัน ไทย अस्तंगमन asṫkamana อสฺตํคมน संस्कृ त saṁskṛta สํสฺกฤต 1.3 วิราม ( ◌् ) พยัญชนะเมื่อไมมีสระอาศัยจะตองมีวิรามกํากับเสมอ วิรามทําหนาที่หาม เสียง นอกจากนี้ยังใชเปนตัวสะกดไดดวย โดยเติมดานลางพยัญชนะที่ตองการทําใหเปนตัวสะกด เมื่อ ถายทอดเปนภาษาไทยจะมีลักษณะเปนจุด (พินทุ)ใตพยัญชนะ ตัวอยางเชน ตารางที่ 2.8 วิราม เทวนาครี โรมัน ไทย क् च ् ट् K c ṭ ก จ ฏ मा�नत्य ् mānitya มานิตฺย 1.4 อวครหะ (S) หรือ อวเคราะห ใชแทนสระ “อะ” ที่ถูกลบไปในการสนธิ เมื่อถายทอด เปนภาษาไทยมักจะใสเครื่องหมายจุลภาค ( ’ ) เพื่อใหรูวามีการสนธิ เชน ตารางที่ 2.9 อวครหะ
- 3. 19 เทวนาครี โรมัน ไทย कोS�प kae=ip ko’pi โก’ป 2. พยัญชนะครึ่งตัว 3. พยัญชนะซอน เมื่อเราเรียนรูวิธีการเขียนพยัญชนะเดี่ยวๆ และการประสมสระแลว ก็จะตองมารูจัก พยัญชนะซอนกัน พยัญชนะซอน หรือ สังโยค संयोग หรือ สังยุกต संयुक्त หมายถึง สัญลักษณแทน เสียงพยัญชนะหลายเสียงเรียงตามกัน โดยไมมีสระคั่นกลาง เชน ในคําวา ตฺวา มีพยัญชนะซอนกัน 2 ตัว ตฺ และ ว. พยัญชนะ ต ไมมีเสียงสระตามมา จึงใสจุดไว แตในการเขียนเทวนาครี จะมีวิธีการเขียน พยัญชนะแบบนี้ त्वा เพื่อใหทราบวาไมมีสระที่ ต. นั่นคือ เขียน ต เพียงครึ่งตัว สวน ว นั้นเขียนเต็ม ตัว. ลองดูอีกสักตัวอยาง สํสฺกฺฤต คํานี้ สฺ และ กฺ ซอนกัน เมื่อเขียนเทวนาครี ส จะเหลือครึ่งตัว สวน ก เขียนตามปกติ อยางนี้ संस्कृ त วิธีการซอนตัวเพื่อบอกวาตัวขางหนาไมมีสระนั้น ใชกันมาตั้งแตอักษรพราหมี ตนตระกูล ของอักษรอินเดียเลยทีเดียว ปลลวะ ขอม ก็ใชกันแบบนี้ เสียอักษรไทยเราไมใช (ดูเหมือนวาอักษรไทย พอขุนรามใชวิธีเขียนตัวชิดกันเพื่อบอกคําควบกล้ํา) ทั้งนี้ก็เพราะกติกาของการเขียนอักษรเหลานี้มีวา พยัญชนะเดี่ยวๆ ถือวามีสระอะอยูดวย เชน นคร (อานวา นะคะระ) หากไมเอาสระอะ ก็ตองหาวิธี อีกวิธีการหนึ่งที่ทําใหทราบวาไมมีเสียงสระตามหลังพยัญชนะ ก็คือใสเครื่องหมายวิรามใต ตัวพยัญชนะ ดังนี้ त ् เทียบกับอักษรไทยคือ ตฺ นั่นเอง แตคําสันสกฤตนั้นมีเสียงพยัญชนะควบหรือ ซอนเปนจํานวนมาก หากใสวิรามไปเสียหมดก็คงจะรกรุงรัง อานลําบาก แถมยังไปเกะกะสระอีก จึง ใชวิรามเฉพาะพยัญชนะสุดทายของคํา หรือพยัญชนะที่ไมมีรูปซอนจริงๆ
- 4. 20 สําหรับอักษรโรมันนั้นสะดวกกวา เพราะพยัญชนะเดี่ยวๆ ของเขาไมมีคาสระอยูดวย เชน n ออกเสียงไมได บอกไดแควาเปนอักษรเอ็น แต no มีสระมาประสม จึงออกเสียงไดเปน โน พยัญชนะเมื่อประสมกันแลวจะมีการเปลี่ยนแปลงรูป พยัญชนะบางตัวยังคงเคาเดิมไวบาง กลาวคือพยัญชนะตัวหนาจะลดรูปเปนพยัญชนะครึ่งตัว สวนตัวหลังเขียนเต็มตัว พยัญชนะบางตัวไม คงเคาเดิมไวเลย ซึ่งเปนสิ่งที่นักศึกษาหรือคนเรียนจะตองใสใจเปนพิเศษ ตอไปนี้คือตัวอยางพยัญชนะ ซอนบางตัวที่พบบอยเทานั้น ตารางที่ 2.10 พยัญชนะประสม พยัญชนะ สําเร็จเปน พยัญชนะ สําเร็จเปน กฺต ก + ต � ศฺจ ศ + จ � กฺร ก + ร क्र ศฺน ศ + น � กฺษ ก + ษ � ศฺร ศ + ร श्र คฺร ค + ร ग्र ศฺล ศ + ล � ชฺญ ช + ญ � ศฺว ศ + ว � ตฺต ต + ต � ษฺฏ ษ + ฏ � ตฺน ต + น � ษฺฐ ษ + ฐ � ตฺร ต + ร त्र สฺร ส + ร स्र ทฺท ท + ท � หฺณ ห + ณ � ทฺธ ท + ธ � หฺน ห + น � ทฺม ท + ม � หฺม ห + ม � ทฺย ท + ย � หฺย ห + ย � ทฺร ท + ร द्र หฺร ห + ร ह्र ทฺว ท + ว � หฺว ห + ว �