The document discusses the history and development of a new technology called blockchain. Blockchain first emerged with bitcoin in 2009 as a way to keep track of cryptocurrency transactions in a decentralized manner without the need for a central authority. It has since inspired new applications and grown significantly in use, with many now exploring how blockchain can be applied to other areas like banking, supply chain management, and digital identity.
1. Sinh vi棚n - B n c n g狸?
"G i c叩c b n sinh vi棚n nh ng trn tr c a m t ng動 i tr tu i.
Gi ny c坦 th b n ang ng r t ngon. T担i th狸 kh担ng d湛 ng h ch 炭ng 5h
s叩ng. M y nay c trn tr nhi u th , th c khuya l m! Nhi u khi c滴ng th c
m c kh担ng bi t m狸nh c坦 ph i 25 tu i kh担ng? Th y m狸nh gi so v i tu i qu叩.
但y kh担ng ph i l m t ch to t叩t ho c m i m g狸, nh動ng t担i trn tr n棚n
chia s , th th担i!
T担i nh trong m t t叩c ph m no 坦 c a nh vn Phan Vi t c坦 o n: N u
c坦 m t th i i m no 坦 trong cu c s ng, m
ch炭ng ta c n ph i v n棚n b d炭i xu ng b湛n l y tm
t i, t t nh t h達y ch n l炭c 18 25 tu i, l炭c m b n c坦
c s c kh e l n s d o dai, c h動ng ph n l n th t
v ng, c ni m tin s t 叩 l n s ngoan c m湛 qu叩ng,
c s hi u bi t b ng b n nng v tr c gi叩c ch動a b
pha t p l n s tm t i v狸 m董 h nh n th y nh ng
l c c n c a x達 h i. Ngh挑a l c坦 t t c m l i ch ng
c坦 g狸 v ng ch c. T担i hon ton ng 箪 v i suy ngh挑 c a t叩c gi . T担i
t t棚n cho kho ng th i gian y l Tu i Tr . Ch ng ph i d動 i 18 ho c tr棚n
2. 25 th狸 kh担ng tr n a, nh動ng t担i th y 8 nm y m i th t s l p nh t c a
giai o n tu i tr . c叩i tu i 担m tr n th i sinh vi棚n ny, l ra c叩c b n ph i
d n th但n th t nhi u, tr n tr c, suy t動 th t nhi u v cu c i, v x達 h i, v
d但n t c, th m ch鱈 m t n m t ng , thao th c 棚m di.
C坦 qu叩 nhi u c但u chuy n k v nh ng con ng動 i sinh ra trong hon c nh
ngh竪o kh坦, c湛ng c c r i h c坦 ng l c v動董n l棚n thnh c担ng. T担i t ng
c v c ti p x炭c v i nh ng con ng動 i y v t担i ngh挑: N u trong
hon c nh 坦, m狸nh c滴ng s c坦 ng l c v動董n l棚n
nh動 h th担i. Ho c c滴ng kh担ng thi u nh ng c但u chuy n v nh ng
ng動 i thnh c担ng 動 c sinh ra trong m t n n t ng gia 狸nh r t t t, ba m
u thnh c担ng v h 箪 th c 動 c t m quan tr ng c a vi c u t動 vo gi叩o
d c cho con c叩i. T担i c滴ng bi t v ti p x炭c v i nhi u ng動 i thu c nh坦m ny,
r i t担i c滴ng t ng ngh挑: Gia 狸nh h c坦 i u ki n v n n
t ng nh動 v y, vi c h thnh c担ng kh担ng c坦 g狸 叩ng
ng c nhi棚n c . N u b n c滴ng c坦 nh ng suy ngh挑
gi ng nh動 t担i cho hai tr動 ng h p tr棚n, th狸 t担i chia
s r ng 坦 ch l s bi n h th担i. C hai nh坦m
ng動 i tr棚n u 叩ng ng動 ng m v tr但n tr ng b i
h 達 n l c v動董n l棚n trong cu c s ng. T担i th狸 thu c
nh坦m ng動 i gi a v t担i ngh挑 m狸nh gi ng a s c叩c b n. N坦i m t c叩ch vn
v 但y l nh坦m ng動 i m c k t m c trung b狸nh v nhi u m t. Gia 狸nh t担i
kh担ng giu, nh動ng c滴ng kh担ng qu叩 ngh竪o (tuy l h董i ngh竪o vo c叩i th i t
3. n動 c c嘆n kh坦 khn, gia 狸nh no c滴ng v y th担i). T担i h c kh担ng xu t s c,
nh動ng c滴ng kh担ng d . T担i kh担ng t ti, nh動ng c滴ng ch ng t tin v m狸nh l m.
T担i kh担ng c坦 nhi u m i quan h trong cu c s ng, nh動ng c滴ng c坦 kh担ng 鱈t
b n b竪, T担i n坦i nh動 v y ch mu n chia s v i b n r ng ai c滴ng c坦 th
v動董n l棚n cho d湛 xu t th但n trong hon c nh gia 狸nh nh動 th no, thnh t鱈ch
h c t p ra sao, th担ng m狸nh v a v a, th担ng minh ki t xu t, hay ngu si n
n, Ch c n m t t動 duy 炭ng n, nu担i d動 ng kh叩t
v ng l n v d叩m d n th但n ln x t ng vi c nh
b ng t t c tr叩ch nhi m c a m狸nh. Ai c滴ng c坦 th
v動董n l棚n!
C m i l n ti p x炭c v i c叩c b n sinh vi棚n l t担i l i au 叩u trong l嘆ng. Nh ng
c但u h i c叩c b n t ra cho t担i nhi u khi khi n t担i ph叩t b c nh動ng ph i lm
ch c m x炭c gi th叩i b狸nh t挑nh. Ho c c滴ng kh担ng 鱈t l n khi nghe h i
xong, t担i ch bi t c動 i tr v狸 th t s kh担ng bi t ph i tr l i sao cho th a 叩ng
n a. T担i x坦t xa kh担ng bi t t i sao nh ng c但u h i y l i 動 c n棚u l棚n d湛 bi t
l kh担ng n棚n v湛i d p t trong tr ng n動 c, c n khuy n kh鱈ch d叩m t c但u h i
khi c坦 th c m c v狸 坦 l c叩ch r t hay h c h i. Nh動ng th担ng qua
nh ng c但u h i y, t担i th y m t th c tr ng t動 duy
k辿m c i, thi n c n v b ng ang n s但u vo trong
nhi u b n sinh vi棚n.
Trong m t l n t a m th但n m t v i kho ng 20 b n sinh vi棚n n t nhi u
tr動 ng i h c kh叩c nhau, c坦 m t b n sinh vi棚n nm cu i kh i ngnh kinh t
4. h i t担i r ng: Anh 董i, trong 4 nm h c i h c, em kh担ng tham gia ho t ng
ho c i lm th棚m g狸 h t, v y th狸 b但y gi em i n c叩i g狸 vo CV xin vi c
但y anh?. Khi t担i h i ng動 c l i nh ng ng動 i tham d h担m y l ai c滴ng
trong t狸nh tr ng gi ng v y, th狸 qu叩 ng c nhi棚n l kho ng 60% c叩nh tay gi董
l棚n. Tr i 董i! T担i ch mu n h辿t th t to v i nh坦m b n tr 坦 (may l t担i gi
動 c s b狸nh t挑nh t t n chia s ): C叩c em 董i, sao c叩c em i t狸m m t th
m ch n ch n l kh担ng c坦 tr棚n i ny v y? C叩c em mu n thnh c担ng m
kh担ng ph i tr gi叩? C叩c em mu n h c gi i m kh担ng c坦 nh ng 棚m th c
tr ng v湛i u vo 竪n s叩ch sao? Lm g狸 c坦 c叩i th 坦 tr棚n i ny. T担i ang
n坦i n m t t動 duy v担 c湛ng nguy hi m c叩c b n sinh vi棚n, t動 duy m狸 n li n.
C叩i g狸 c滴ng mu n c坦 ngay k t qu m kh担ng ph i b c担ng s c. C叩i g狸 c滴ng
mu n ng動 i ta mang n d但ng cho m狸nh, ng i rung 湛i m h動 ng tr叩i ng t.
Khi hu n luy n m t kh坦a h c v i ch S n sng cho s nghi p, t担i ng c
nhi棚n khi th y c坦 kh叩 nhi u b n sinh vi棚n mong mu n b動 c v担 kh坦a h c
動 c nghe v c叩ch tr l i ph ng v n, c叩ch vi t CV sao cho hay, c叩ch lm
sao thi u vo ch動董ng tr狸nh MT (Management Trainee 但y l m t cu c
thi nh m t狸m ki m nh ng ti nng tr c a c叩c t p on a qu c gia r t 動 c
gi i sinh vi棚n quan t但m). N坦i chung l c叩c b n c n nh ng c叩i c坦 th xi
動 c li n, t o k t qu ngay t c th狸. Th c d ng kh担ng c坦 g狸 l x u c , tuy
nhi棚n n坦 ch ph叩t huy hi u qu khi b n c坦 m t n n t ng nh n th c v ng ch c
v s nghi p, v t動 duy l達nh o, v phong c叩ch lm vi c, v vn h坦a ng
x n董i c担ng s ,... Hay n坦i m t c叩ch kh叩c l n i l c c a
b n c坦 m nh th狸 k nng m i ph叩t huy t叩c d ng. Khi
h i thm th狸 t担i bi t 動 c c叩c b n r t 鱈t tham gia vo nh ng ho t ng x達 h i,
c叩c c但u l c b i nh坦m v n l c v動董n l棚n nhi u vai tr嘆 l達nh o kh叩c
5. nhau. V y m ai c滴ng mu n thi u vo MT? T担i gi s c叩c b n may m n tr
l i ph ng v n t t vo 動 c ch動董ng tr狸nh ny, th狸 li u b n c坦 s ng v t a
s叩ng 動 c trong 坦 hay kh担ng l i u b n c n suy ngh挑. T担i r t t但m c v i
c叩ch nh狸n nh n c a Chuy棚n gia gi叩o d c Gi n T動 Trung r ng Ta l s n
ph m c a ch鱈nh m狸nh, v y th狸 c叩i s n ph m B N ngy h担m nay c坦 c nh
tranh 動 c v i nh ng i th kh叩c v t動 duy, nh n th c, th叩i , ki n th c,
k nng, hay kh担ng? i v i n th狸 ng動 i ta c滴ng r叩ng suy ngh挑 cho ra
nh ng ph動董ng c叩ch m狸 n li n 叩p ng v i i h i ngy cng g t gao
v c nh tranh c a x達 h i, nh動ng v i thnh c担ng th狸 lm sao c坦 th nh動 v y
動 c?
T動 duy th hai l t動 duy 嘆i h i. C叩c b n 嘆i h i nhi u qu叩, nhi u h董n
nh ng g狸 c叩c b n b ra. C叩c b n sinh vi棚n a s u r t t tin v ki n th c
c a m狸nh, 坦 l con dao hai l動 i. T tin l t t, nh動ng t tin bao nhi棚u th狸 c n
ph i n l c chui r竪n b n th但n kh担ng ng ng. C叩c b n ang d叩n c叩i m叩c I
h c qu叩 l n vo m狸nh k t lu n r ng ki n th c 達 cho c担ng vi c v
m狸nh c坦 quy n 嘆i h i c担ng ty ph i tr m c l動董ng t動董ng x ng v i 4 nm d湛i
m達i kinh s tr棚n gh nh tr動 ng. C坦 nhi u b n khi t担i h i v c担ng vi c b n
mong mu n sau khi ra tr動 ng, b n m担 t mu n lm vi c cho c叩c t p on a
qu c gia v i thu nh p 鱈t nh t l 800 USD/th叩ng. T担i h i ti p: V y em c坦 c叩i
g狸 ng動 i ta ph i tr em 800 USD/th叩ng?. B n c ng h ng!
C叩c b n 董i, m董 l n l t t. B n mu n m c l動董ng bao
nhi棚u c滴ng 動 c, kh担ng nh ng 800 USD/th叩ng, m
th m ch鱈 8000 hay 80.000 USD c滴ng 動 c. Nh動ng,
6. b n c n ph i tr l i c但u h i l b n c坦 c叩i g狸
ng動 i ta ph i tr cho b n m c l動董ng 坦? B n c坦 ngh挑
c担ng vi c photocopy c滴ng c坦 th lm xu t s c h董n b狸nh th動 ng 動 c hay
kh担ng? B n ph i thay th t動 duy 嘆i h i b ng m t tinh th n c ng hi n hng
say, kh担ng ng i vi c, kh担ng ch棚 vi c, lm v i t t tr叩ch nhi m v chu n m c
cao nh t i l i kinh nghi m v s t鱈n nhi m. Ch ng minh cho h th y i
達, khoan 嘆i h i, r i b n s 動 c tr c担ng x ng 叩ng sau ny.
Ngoi ra, c叩c b n ch mu n nh n m kh担ng mu n tr gi叩. T gi叩 但y t担i
mu n n坦i c ngh挑a b坦ng l n ngh挑a en. T担i di n thuy t cho sinh vi棚n kh叩
nhi u, c叩i g狸 mi n ph鱈 th狸 b n n 担ng l m. Nh動ng c叩i g狸 c n m t kho n u
t動 h c h i s但u h董n th狸 h狸nh nh動 v i b n nhi棚u 坦 hng mi n ph鱈 l
r i. B n ch棚 m c, b n ti c ti n, b n th y kh担ng c n thi t. R i th狸 sau ny c叩i
gi叩 m b n th t s s tr c嘆n t h董n nhi u. B n ti c ti n u t動 vo b n
th但n th狸 xem nh動 b n c滴ng ti c thnh c担ng.
Cu i c湛ng, i u khi n t担i trn tr nhi u nh t c叩c b n sinh vi棚n l c叩c b n
kh担ng c坦 m t kh叩t v ng l n. C叩ch 但y hai tu n, t担i k t h p v i m t t ch c
nh但n s uy t鱈n t ch c m t kh坦a hu n luy n dnh cho nh ng sinh vi棚n 達
qua ch n l c, nh m m c 鱈ch trang b cho c叩c b n c叩ch t動 duy c a m t nh
l達nh o t動董ng lai. Kh坦a hu n luy n k t th炭c r i nh動ng d動 但m c a n坦 khi n
t担i tr n tr c m達i. T担i bn khon, lo ng i v Tu i Tr hi n nay, l a tu i m t担i
c滴ng thu c v . R i Vi t Nam ch炭ng ta s ra sao khi m nh ng con ng動 i ch
nh但n t動董ng lai c a t n動 c l i c坦 nh ng suy ngh挑 v bi u hi n nh動 v y?
Tr叩ch ai b但y gi 但y? T担i kh担ng d叩m v董 滴a c n m, b i t担i tin r ng v n c坦
r t nhi u b n tr ang t ng ngy n l c v動董n l棚n v i nh ng kh叩t v ng l n
7. lao, ph c v tr動 c h t cho t n動 c, sau 坦 m i n b n th但n m狸nh. Nh動ng
t担i mu n d y l棚n m t th c tr ng 叩ng b叩o ng ngy nay m t s l動 ng l n
c叩c b n sinh vi棚n: c叩c b n suy ngh挑 nh qu叩. 坦 l ch mong lm sao c坦
ti n s ng m i ngy; lm sao c坦 th thi u t t nghi p t t nghi p n u kh担ng
s b ba m la; lm sao c坦 th t狸m 動 c m t c担ng vi c n nh sau khi ra
tr動 ng; lm sao c坦 th t lo 動 c cho b n th但n sau khi t t nghi p,... T担i
c滴ng t ng nh動 v y, y chang c叩c b n th担i. Nh動ng b n 董i, b n c n bi t r ng
i u 叩ng s nh t c a m t t n動 c kh担ng ph i l ngh竪o nn v ti nguy棚n
kho叩ng s n; kh担ng ph i l t nh 鱈t d但n; m i u 叩ng s nh t l t n動 c
y ch t p h p nh ng con ng動 i kh担ng d叩m kh叩t v ng l n, kh担ng d叩m 動 c
m董 l n. Ai c滴ng mu n n動 c m狸nh giu m nh, ai c滴ng mu n Vi t Nam c坦 th
v動董n ra t m ch但u l c, th m ch鱈 l s但n ch董i ton c u; nh動ng ai c滴ng suy ngh挑
nh nh t, ai c滴ng ch ngh挑 cho ri棚ng cho b n th但n m狸nh th担i th狸 lm sao c坦
th c湛ng n m tay nhau i l棚n 動 c 但y? B n c坦 th tr担ng ch i u g狸 trong
khi m i ngy m狸nh ch bi t la c nh ng qu叩n caf辿, qu叩n nh u, nh ng th炭 vui
cho qu棚n i qu棚n s u, gi t th i gian. T担i th t s lo, lo l m c叩c b n !
Than v達n r i c滴ng th th担i, b但y gi c n ph i lm g狸 但y? C但u h i ny qu l
r t r ng v qu叩 kh坦 v i t担i. Nh動ng n u ch 動 c ch n m t i u duy nh t
chia s v i sinh vi棚n, trong gi i h n kinh nghi m v hi u bi t c a m狸nh, t担i
mu n n坦i r ng c叩c b n c n ph i CH NG. C叩c b n c嘆n b ng qu叩, i n
h狸nh l m i khi t a m (t c l m t d ng h i 叩p chia s kinh nghi m), t担i h i
l c坦 ai c坦 c但u h i g狸 kh担ng th狸 ch m t s im l ng 叩ng s xu t hi n. T担i h i
t i sao th狸 c叩c b n n坦i r ng n 但y 動 c nghe anh chia s g狸 坦. C叩c
b n 董i, c n ph i thay i t動 duy ngay i, CH NG l棚n. ng ng i 坦 m
mong ng動 i ta em thnh c担ng n v i b n. ng ch bi t n p 董n r i c u
mong nh tuy n d ng g i i n v m i b n k箪 h p ng. ng m i ngy ch
8. c坦 n tr動 ng r i quay v nh m mong m狸nh s t a s叩ng trong s nghi p
sau ny. ng k棚u than o叩n tr叩ch vi c gi叩o d c i h c th ny th kia, thi u
th c ti n, ton l箪 thuy t, Ai c滴ng c坦 c担ng vi c v tr叩ch nhi m c a h th担i.
Nhi m v c a b n l h c v h達y bi t n l c h c m t c叩ch ch ng. N坦 xu t
ph叩t t 箪 th c Ta l s n ph m c a ch鱈nh m狸nh chuy n
vai tr嘆 y t sang vai tr嘆 担ng ch c a qu叩 tr狸nh h c. Ch鱈nh b n m i
l ng動 i ra nh ng c叩i m狸nh c n h c d動 i s
h動 ng d n c a th y c担 ho c nh ng ng動 i tr動 c,
r i n l c h c t p b ng ph動董ng ph叩p h c s叩ng t o.
S h c c滴ng c n m r ng c叩ch nh狸n nh n. Kh担ng
ph i c ph i c坦 c叩i bn, c叩i gh , quy n v , c但y b炭t
th狸 m i g i l h c. H c b t k狸 但u, h c t b t k狸 ai.
Ch c n m t c叩i u r ng m , ch u kh坦 quan s叩t,
trao i, 叩nh gi叩, ph但n t鱈ch, th c m c l 動 c.
Thay i c h th ng th狸 kh坦, nh動ng thay i b t
u t ch鱈nh b n th但n m狸nh th狸 ai c滴ng lm 動 c,
ch l b n c坦 mu n hay kh担ng th担i?
Vi trn tr c a m t ng動 i tr tu i g i n Tu i Tr . Giai o n 18 25 th t
p, ng phung ph鱈 th i gian bi n m狸nh thnh m t th h lu m c a x達
h i.