Natur eta nekazal paisaiak, nekazal paisaiaren elementuak eta iruzkina egiteko urratsak, nekazaritza tradizionalaren eta garatuaren ezaugarriak, nekazal paisaiak, nekazaritzaren arazoak eta konponbideak, nekazaritza ekologikoa.
Natur eta nekazal paisaiak, nekazal paisaiaren elementuak eta iruzkina egiteko urratsak, nekazaritza tradizionalaren eta garatuaren ezaugarriak, nekazal paisaiak, nekazaritzaren arazoak eta konponbideak, nekazaritza ekologikoa.
2. SARRERA
Azkeneko urteotan gertatu diren aldaketen arrazoiak
hauek dira :
- Nekazal sektorearen hiru osagaien gertatutako
aldaketak. Nekazaritzak pisua galdu
du,abeltzaintzak irabazi eta basogintza mantendu
da.
-Erabilera berriak agertu dira :
egoitza,industria,aisialdia edo zerbitzuetarakoa.
3. NEKAZARITZA-GUNEAK BALDINTZATZEN
DITUZTEN FAKTORE FISIKOAK
- Erliebea %12a (200 m. azpitik eta %5eko malda) azaleraren %40
landua.
- Klima
Ozeanikoa (abeltzaintza)
Kontinentalizatua
Mediterranearra (Hirukoa)
Kanariarra
- Hidrografia / Landaretza
- Luzorua
4. NEKAZARITZA-GUNEAK BALDINTZATZEN
DITUZTEN GIZA FAKTOREAK
Garapen historikoa: hirukotik fruitondo eta barazkietaraetara.
NEKAZARITZA TRADIZIONALA GAURKO NEKAZARITZA
-Polilaborantza -Monolaborantza
-Teknika arruntak -Teknika berriak
(lugorria,txandatzea) -Lan esku gutxi
-Lan esku asko -Errendimendu handia
-Produkzio urria (luberritzea) -Merkatura begira
-Kontsumo handia
XX. Mendeko
aldaketa
Nekazal egitura Laboreak
5. NEKAZARITZA-GUNEAK BALDINTZATZEN
DITUZTEN GIZA FAKTOREAK
Zenbait Egitura
- Lurjabetza
- Pribatua
- latifundismoa (100 ha) / minifundismoa (10 ha)
estentsiboa / intentsiboa
- Ez pribatua
- kooperatibak
- Ustiapen erregimenak
- Ustiaketa zuzena %75
- Zeharkakoa %25
- errentamentua (maiztergoa)
- gasaila
6. NEKAZARITZA-GUNEAK BALDINTZATZEN
DITUZTEN GIZA FAKTOREAK
- Merkatukoa
EB (merkatua,dirua,aurrerapena)
Populaketa aktiboaren %4,7 / PIB
%3,zahartzen
Teknologia:
Mekanizazioa,ureztapenak,negutegiak,
harez gainekoa, hidroponia.
Transgenikoak / ekologikoa, ekintza
antropikoa.
11. NEKAZARITZA
ZEREALAK
-Landutako lurraren % 51 dira.
-Giza elikadurara bideratuak galtzen ari dira
(garia, arroza), abereen elikadurara
bideratuak berriz gora egin du
(garagarra,artoa,oloa eta zekalea).
-Penintsularen barrenean, lugorria edo
lekadunak tartekatuz, artoa eta arroza berriz
Espainia Hezean edo Guadianan.
- Produkzioak gora egin baino EBak kuotak
jarri ditu.
Artoa. Banco de Im叩genes CNICE
13. NEKAZARITZA
Lekadunak
-Lehortuta ala gordinik
kontsumitzeko (babarrunak, babak,
dilistak, garbantzuak).
-Zereal eremuarekin bat egiten dute
(nitrogenatzaileak).
-Dilistak eta ilarbilak ezik behera
egin dute.
Lekadunak. Banco de Im叩genes CNICE
14. NEKAZARITZA
MAHASTIAK
-Batez ere ardoa produzitzeko, baita jateko ere.
-Gaztela-Mantxa, Errioxa, Ribera del Duero,
R鱈as Baixas Gallegas, Cari単ena, Jerez, Montilla,
Extremadura, Katalu単a, Huelva).
-Orokorrean errendimendu txikia.
-EB-ak birmoldaketa eta barietate berriak
bultzatzen (errentagarriagoak)
Mahats bilketa. Banco de Im叩genes CNICE
16. NEKAZARITZA
OLIBONDOAK
-Batez ere olioa egiteko, baita jateko ere .
-Penintsularen hegoaldean Extremadura eta
Andaluzian.
-Laborea hobetzeko izurriteak gutxitu dira eta tantaz
tantako ureztapenak erabiltzen dira (bi urtetik
behinekoa).
-Espainia munduko lehen ekoizlea da (40 %) ,baino
prezio garestia.
-EB-ak kuotak jarri ditu, laguntza handiak eman
ondotik.
Olibadia. Banco de Im叩genes CNICE
18. NEKAZARITZA
BARAZKIAK ETA FRUITONDOAK
-Industriarako eta kontsumo zuzenerako.
-Almendroa ezik, ureztapenetan.
-Barazkiak Mediterraneoko ureztapenetan
edo hiri inguruetan aire librean ala
negutegietan.
- Fruitondoak mediterranear kostaldean
(zitrikoak);Ebroko bailaren eta
mediterraneoan (hezurdunak); Asturias,
Lerida, eta Bartzelonan (pipitadunak) eta
Kanarietan ( platanoa).
-Esportaziorako.
Fuitondoa. Banco de Im叩genes CNICE
21. NEKAZARITZA
LOREAK ETA INDUSTRIA-LABOREAK
-Loreak, Kanarietan eta Katalunian.
-Industria-laboreak :azukre erremolatxa, ekilorea,
kotoia eta tabakoa, hegoaldean ematen dira
erremolatxa ezik.
-Ekiloreak laguntzak jaso ondotik kuotak ditu.
- Tabakoak lege mugak izanen ditu.
Lore negutegia. Banco de Im叩genes CNICE
22. NEKAZARITZA
BAZKA LABOREAK
- Alpalpa, bazka artoa...
-Ipar aldean eta ureztapenetan
-Gora egin du
Belarra mozten . Banco de Im叩genes CNICE
23. ABELTZAINTZA
Prados y Pastos
22%
Prados Naturales
Pastizales
78%
24. ABELTZAINTZA
ABELTZAINTZA TRADIZIONALA GAURKO ABELTZAINTZA
- Abere espezie bat baino
gehiago elkarrekin.
-Bertako arrazak.
-Espezializapena
-Esplotazio txikiak
-Teknika berria
-Teknika arruntak
-Intentsifikazioa
-Sistema estentsiboak (bazka
-Errendimiendu handia
naturala, trashumantzia)
-Merkatura begira
-Lan esku anitz
-Ekoizpen txikia
-Autokontsumorako
XX.
Mendeko
aldaketa
Abeltzaintza egitura Abereak
25. ABELTZAINTZA
Abereak
-El Behi hazienda, esnetakoa eta
haragitakoa.
-Esnetakoa iparraldean batez ere.
(estentsiboa edo mixtoa) eta hirietan
intentsiboa.
-Haragitarakoa mendietan batez ere.
-Kuotak mugatzen dute.
Behi hazienda. Banco de Im叩genes CNICE
27. ABELTZAINTZA
ABEREAK
-Ardi hazienda, haragitarako,gazta egiteko eta
zerbait artiletarako.
-Barne aldeko lehorrekoan.
-Usturiakuntza: trashumantea, estantea eta
ikuilaratua.
-EB-eko laguntzak batez ere estentsiborako.
Ardi hazienda. Banco de Im叩genes CNICE
29. ABELTZAINTZA
ABEREAK
-Txerri hazienda, freskoa ala
txerrikia bezala kontsumitzeko.
-Intentsiboki Katalunian estentsi-
boki, (iberikoa) Extremaduran eta
Salamankan.
-Gora behera handiak prezioan
Txerri hazienda. Banco de Im叩genes CNICE
31. ABELTZAINTZA
ABEREAK
-Hegazti hazienda erruleak eta
haragitarako.
-Katalunian, Gaztela eta Leon, eta
Aragoin (intentsiboa eta industriala).
-Ahateak.
Ganado av鱈cola. Banco de Im叩genes CNICE
33. JARDUERA BERRIAK LANDA
INGURUAN
1. - Egoitza erabilerak.
2. - Industria erabilera
3. - Erabilera tertziarioak
4. - Paisaia kultura kontserbazionistak