2020 Euskal Ekonomiaren laburpena
0 likes316 views
Zoritxarreko urte gisa pasatuko da historiara 2020a. COVID-19aren krisiak gogoz astindu du planeta osoa...
2020 Euskal Ekonomiaren laburpena
- 1. 2020an, EAEko barne-produktu gordinak % 9,5 egin du behera. Nafarroako Foru Erkidegoan eta Estatuan ere antzeko jaitsiera-tasak izan dituzte: % 8,3koa eta % 10,8koa, hurrenez hurren. Dena den, lan-merkatuko magnitude nagusien portaera ez dator bat aipatutako barne- produktu gordinaren datuekin, aldi baterako enplegu-erregulazioko espedienteen eraginpeko langileak enplegatutzat hartzen baitira, eta ez langabetzat. Horrenbestez, enpleguaren jaitsiera ekonomiarena baino askoz txikiagoa izan da erreferentziako eremuetan: EAEn % 2 murriztu da, Nafarroako Foru Erkidegoan % 3,6 eta Estatu osoan % 2,9koa. Era berean, magnituderik garrantzitsuena, hau da, langabezia-tasa, % 9,5era heldu da EAEn, hiru hamarren bakarrik igo baita 2019koarekin alderatuta. Nafarroan, berriz, % 10,1ekoa da langabezia-tasa, eta Espainian % 15,5ekoa. Langabezia-tasak, azken finean, eskariaren beherakadari lotutako langabezia ziklikoaren igoera islatu du, balio naturaletatik urrunduz. Eskaintzaren ikuspegitik, sektore guztietako balio erantsi gordinaren hazkundea negatiboa izan da aztertutako hiru eremu geografikoetan; salbuespen bakarra Estatuko lehen-sektorea da. Zoritxarreko urte gisa pasatuko da historiara 2020a. COVID-19aren krisiak gogoz astindu du planeta osoa, eta ia 4 milioi hildako utzi ditu. Eragindako mina ahaztu gabe, krisiari aurre egiteko neurrien ondorioz, barne-produktu gordinak azken hamarkadetako atzeraldirik handiena izan du. Oro har, atzeraldi ekonomikoa % 3,3koa izan da, Nazioarteko Diru Funtsaren kalkuluen arabera. Eskualde guztiek izan dituzte emaitza negatiboak, baina desberdintasun nabarmenak daude, pandemiaren eragin-mailaren eta tokian tokiko neurrien arabera. Adibidez, AEBn % 3,5ekoa izan da jaitsiera, eta Eurogunean, berriz, ia bikoitza, % 6,7koa. Gure erreferentziako eremu geografikora etorriz: 1 2020 URTEKO LABURPENA EKONOMIA EUSKAL
- 2. 2,0 1,8 3,6 3,8 2,9 1,0 2,2 3,4 2,9 2,7 7,5 0,6 4,1 2,6 2,4 -2,3 1,7 4,3 2,2 2,0 EAE 2019 2020 NAFARROA 2019 2020 ESTATUA 2019 2020 10,2 8,4 10,2 9,4 797,3 765,4 190,7 190,0 74,9 75,7 2.763,1 2.698,2 52,9 51,2 16,2 15,6 1.227,9 1.244,1 682,3 668,0 187,6 177,8 14.941,0 14.494,8 -2,2 -9,5 -7,6 -7,9 -8,3 5,3 -9,6 -14,5 -11,1 -10,8 EAE NAFARROA ESTATUA 1,7 2,0 4,0 3,1 3,1 3,2 1,3 3,4 2,5 2,2 2 2020 Pandemia hedatu ondoren, munduko ekonomia errotik uzkurtu da 2020an, jardueraren murrizketa azken hamarkadetako handiena izan baita, abiadurari eta sinkronikotasunari dagokienez. Horrela, % 3,3ko beherakada izan du, 2010ean hasitako etengabeko hazkundea bertan behera utziz. Dena den, zehaztu beharra dago eragina ez dela izan berbera eremu geografiko guztietan. Hala, atzeraldi bortitzagoa jasan dute turismoaren mendekotasun handia duten herrialdeek, lehengai-esportatzaileek eta politikak aplikatzeko marjina estuagoa dutenek. Gauzak horrela, Estatuko barne-produktu gordinak % 10,8ko beherakada historikoa izan du 2020an (% 2 egin zuen gora 2019an), eta amaiera eman dio 2014an hasitako etengabeko hazkundeari. Lan-merkatuari dagokionez, % 2,9 jaitsi da Estatuko biztanle okupatuen kopurua 2020an (% 2,3 igo zen 2019an), eta enpleguaren beherakada orokorra izan da lau sektore nagusietan. 2019 2020 3,0 0,6 1,3 1,8 0,8 1,3 2,4 1,9 2,4 2,2 0,0 0,6 1,5 0,3 1,4 1,9 1,3 1,6 Era berean, Euskal Autonomia Erkidegoko ekonomiak % 9,5 egin du behera 2020an, aurreko ekitaldian % 2,2 hazi ondoren. Hemen ere, lau sektore ekonomiko nagusietan eten da hazkundearen bidea. Estatuko datuekin alderatuta, EAEko industria- sektorearen beherakada handiagoa izan da, eta eraikuntzarena eta zerbitzuena, berriz, txikiagoa. EAEko langabezia-tasa % 9,2tik (2019an) % 9,5era (2020an) igo da, eta biztanle okupatuen kopurua 917,6 milara jaitsi da. -3,5 -4,7 -5,1 -8,2 -8,9 -9,8 -5,4 -6,7 -4,8 2018 2019 2020 2018 -9,3 -11,8 -9,5 -8,5 -9,5 GERTAERA NAGUSIAK油 Nazioarteko hazkundea BPGd-aren bilakaera (Estatua) Sektorekako bilakaera (EAE eta Estatua) Lan-merkatua (EAE eta Estatua) BPGd-aren bilakaera (%-tan) (%-tan) Estatu Batuak Japonia Alemania Frantzia Italia Erresuma Batua Kanada Eurogunea ELGA guztira Iturria: ELGA. Aurreikuspen ekonomikoak, 2021ko maitza BPGd-aren bilakaera (Urte arteko aldakuntza-tasa) Iturria: EIN, Eustat eta Nafarroako Estatistika Institutua EAE -油油 Lehen sektorea -油油 Industria -油油 Eraikuntza -油油 Zerbitzuak Guztira NAFARROA -油油 Lehen sektorea -油油 Industria -油油 Eraikuntza -油油 Zerbitzuak Guztira ESTATUA -油油 Lehen sektorea -油油 Industria -油油 Eraikuntza -油油 Zerbitzuak Guztira BPGd-aren bilakaera sektoreka Enpleguaren bilakaera sektoreka (milaka pertsona) Industria Lehen sektorea Zerbitzuak Eraikuntza EKONOMIA EUSKAL Iturria: EIN, Biztanleria Aktiboaren Inkesta (2011ko biztanleria-oinarria) Iturria: EIN eta Nafarroako Estatistika Institutua
- 3. 10 0 -10 -20 -30 -40 I I I II III IV I II III IV I 2019 2020 I I I I II III IV I II III IV I 2019 2020 2021 I EAE NAFARROA ESTATUA Eraikuntza Txikizkako Merkataritza Zerbitzuak Industria EAE NAFARROA ESTATUA 2021 Hiruhileko arteko aldakuntza-tasa Urte arteko aldakuntza-tasa 3 Datu ekonomikoek berretsi egin dute pertzepzio ezkorra. Bilakaera guztiz ezohikoa izan da, 2020ko bigarren eta hirugarren hiruhilekoetako atzeraldiaren eta susperraldiaren nondik norakoak kontuan hartuta (% 16,4 eta +% 15,5 hurrenez hurren, hiruhilekoen arteko tasetan). Nolanahi ere, pandemiaren bigarren eta hirugarren olatuen ondorioz, hobekuntza moteldu egin da 2020ko laugarren hiruhilekoan eta 2021eko lehenengoan. Horrenbestez, urte arteko datuei erreparatuta, 2020ko beherakada historikoa izan da: % 9,5ekoa, hain zuzen. Atzera begirako ikuspegitik, 2020ko ekonomia-uzkurdurak bikoiztu egin du 2008ko krisialdian izandakoa (barne-produktu gordinak % 4,1 egin zuen behera 2009an). Argi dago bi krisiak oso ezberdinak direla, iturburua bera kontuan hartuta: gaur egungoan osagai exogeno bat izan da eragile nagusia (osasun-krisia), 2008koan ez bezala (finantza-krisia). Irtenbideak ere oso bestelakoak dira: 2021erako eta 2022rako aurreikuspenen arabera, EAEko barne-produktu gordinak susperraldi historikoa izango du (V formako profila). Aurreko krisialdian, ordea, hobekuntza ez zen heldu 2014ra arte (W formako profila). Oharra: bolumen-indize kateatua,urtaroen eta egutegiaren arabera zuzendutako datuak oinarri hartuta. Iturria: Hiruhilerako kontu ekonomikoak. Eustat Jarduera ekonomikoaren bilakaerak agerian utzi ditu 2020 urteko zailtasunak: jardueraren uzkurdura bortitza izan da 2020ko bigarren hiruhilekoan, eta hala berretsi dute aintzat hartu ditugun sektore-adierazle guztiek. Hirugarren hiruhilekotik aurrera, berriz, nolabaiteko hobekuntza antzeman dugu. Hala ere, urtetik urterako tasak negatiboak dira oraindik, eta 2019ko mailetatik behera daude. Joera-aldaketa 2021ean etorri da, ordea. Jarduera ekonomikoa suspertzen ari da eta halaxe jarraituko du urte osoan zehar. Sektoreko adierazle nagusien bilakaera. EAE (Urte arteko aldakuntza-tasa) Oharra: Industria Ekoizpenaren Indizeari, Zerbitzuen Indize Koiunturalari, Txikizkako Merkataritzaren Indizeari eta Eraikuntzaren Indize Koiunturalari dagozkie adierazleak. Egutegiaren arabera zuzendutako datuak oinarri hartuta. Iturria: Eustat Bestalde, euskal kontsumitzaileen konfiantza-indizeak behea jo zuen 2020ko bigarren hiruhilekoan, ekonomia orokorraren eta enpleguaren bilakaera okerrarekin bat. Dena dela, etxeetako ekonomia eta aurrezteko gaitasuna ez ziren horren negatiboak izan. Egoera horrek 2021eko lehen hiruhilekora arte iraun zuen ( 32), baina bigarren hiruhilekoan joera bete-betean eraldatu zen, berebiziko gorakada izanik (2, +34 puntu). Beraz, euskal kontsumitzaileek baikortasunez begiratzen diote 2021eko bigarren erdiari, ekonomia orokorra eta enplegua nabarmen suspertzeko aurreikuspenari eta aurrezteko gaitasun sendoari esker (dirua aurreztu dute eta aurrezten jarraitzeko asmoa dute). . Kontsumitzaileen konfiantza-indizea. EAE Lan-merkatuaren erantzunak argi islatzen du enpleguaren bilakaera: behera egin zuen, batik bat 2020ko martxotik uztailera bitartean, eta, susperraldi txiki baten ondoren, urteko azken hilabeteetan geldialdia iritsi zen. Dena dela, 2021eko lehen zatian enpleguaren dinamismoa nabarmena izan da, eta joera hori urtea amaitu aurretik finkatu egingo dela dirudi. Afiliazioaren eta kontratu berrien bilakaera oso antzekoa da (kontratuetan beherakadak askoz ere handiagoak izan arren) Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroako Foru Erkidegoan eta Estatu osoan. Oharra: honela interpretatu ditugu eskuratutako datuak: indizea positiboa bada (100 arte), egoerak hobera egingo duela uste dute familia gehienek; indizea negatiboa bada (-100 arte), berriz, egoerak okerrera egingo duela uste dute familia gehienek. Iturria: Laboral Kutxa I I I II III IV I I II III IV I I II 2019 2020 2021 I 2 3 -5 -10 -1 -24 -30 -33 -32 2 Afiliazioaren eta erregistratutako kontratu berrien bilakaera Afiliazioa Kontratuak COVID-19AREN ERAGINA Iturria: Gizarte Segurantza eta SEPE (Hiruhileko bilakaeraren indizea) (Urte arteko aldakuntza-tasa) 2020 EKONOMIA EUSKAL BPGd-aren bilakaera. EAE (%-tan)
- 4. 2021a susperraldiaren urtea dugu. Normaltasuna itzultzen ari da pixkanaka, txertatze-prozesuak aurrera egin ahala eta murrizketak kendu ahala, eta horrek guztiak hazkunde ekonomikoari eman dio bidea. Herrialde garatuak daude hazkundearen buruan, batez ere Amerikako Estatu Batuak, bertako barne-produktu gordinean % 6,4ko hazkundea espero baita aurten. Eurogunerako aurreikuspenak apalagoak dira, ordea, hemen % 4,4ko hazkunde-tasa espero baitugu. Baina eskariaren hazkundeak eragindako tentsioa antzematen hasi da, bai lehengaien prezioetan, bai bitarteko ondasun batzuen urritasunean. Horrek eragin zuzena du industria jakin batzuetan, hala nola automobilgintzan, oso lotura estua baitute beste industria-arlo batzuekin. Gauzak horrela, berriro piztu da eztabaida, batetik, inflazioari buruz, eta, bestetik, hazkunde-zikloaren hasiera honetan diru-politikaren norabidea aldatzearen balizko ondorio negatiboei buruz. Zalantza horiek zentzuzkoak dirudite Amerikako Estatu Batuetan, non berriki 2 bilioi dolar inguruko neurri fiskalak aurkeztu baitira. Baina Europan ez dute zentzu handirik, oraindik ibilbide luzea egin behar baitugu tentsio horiek prezioen igoera iraunkor bihurtu arte eta, beraz, Europako Banku Zentralak bere politika aldatu behar izan arte. Hortaz, pentsatzekoa da Eurogunean politika monetario eta fiskal moldakorrak izaten jarraituko dugula. Horrenbestez, txostena ixtean eskura dugun informazio ekonomikoa kontuan hartuta, abian den urterako aurreikuspenak positiboak dira, % 6 inguruko hazkunde-tasa aurreikusten baitugu Espainian, % 6,3koa EAEn eta % 6,4koa Nafarroako Foru Erkidegoan. Eta, estres-egoerarik sortzen ez bada, 2022an % 6,5-% 7 inguruko balioak izango ditugu aztertutako hiru eremu geografikoetan. Azkenik, arrisku-faktore batzuk aipatu behar dira, 2021-2022 biurtekorako aurreikusitako bilakaeran eragina izan dezaketenak. Lehenik eta behin, txertoen eraginkortasuna birusaren aldaera berriei aurre egiteko. Ezinbestekoa da pandemia atzean uztea eta normaltasunera itzultzea. Bigarrenik, pandemiaren kostu ekonomikoei lotutako ziurgabetasuna. Laguntza ekonomikoen esparruak ezkutatu egiten du pandemiaren benetako kostua, produkzio-sarearen suntsiketari eta lan-merkatuaren hondamenari dagokienez. Datozen hilabeteotan neurtu ahal izango da kostu hori. Ildo horretan, garrantzi handikoak dira Next Generation funtsak, aukera paregabea izango baitugu produkzio-sarea sortzeko eta gure herrialdeko egitura ekonomikoa modernizatzeko. Hirugarrenik eta azkenik, krisiaren ondoriozko zorra oztopo handia izan daiteke etorkizunean, eta ezinbestekoa da neurri egokiak hartzea. 2021 2022 2021 2022 2021 2022 4 6,0 6,5 6,3 6,8 6,4 6,7 3,6 4,5 4,3 5,0 4,2 4,8 Prezioak (KPI) 1,6 2,1 1,6 2,3 1,5 2,2 2020 EKONOMIA EUSKAL 2021-2022RAKO AURREIKUSPENAK BPGd EAE Nafarroa Espainia EAE Nafarroa Espainia EAE Nafarroa Espainia Enplegua Iturria: Laboral Kutxa
- 5. 2020an, behera egin du barne-produktu gordinak Nafarroako Foru Erkidegoan eta Estatu osoan: % 8,3 eta % 10,8, hurrenez hurren. Dena den, lan-merkatuko magnitude nagusien portaera ez dator bat aipatutako barne- produktu gordinaren datuekin, aldi baterako enplegu-erregulazioko espedienteen eraginpeko langileak enplegatutzat hartzen baitira, eta ez langabetzat. Horrenbestez, enpleguaren jaitsiera ekonomiarena baino askoz txikiagoa izan da erreferentziako eremuetan: Nafarroan % 3,6koa izan da beherakada, eta Estatu osoan % 2,9koa. Era berean, magnituderik garrantzitsuena, hau da, langabezia-tasa, % 10,1era heldu da Nafarroan eta % 15,5era Espainian. Langabezia-tasak, azken finean, eskariaren beherakadari lotutako langabezia ziklikoaren igoera islatu du, balio naturaletatik urrunduz. Eskaintzaren ikuspegitik, sektore guztietako balio erantsi gordinaren hazkundea negatiboa izan da aztertutako bi eremu geografikoetan; salbuespen bakarra Estatuko lehen-sektorea da. Zoritxarreko urte gisa pasatuko da historiara 2020a. COVID-19aren krisiak gogoz astindu du planeta osoa, eta ia 4 milioi hildako utzi ditu. Eragindako mina ahaztu gabe, krisiari aurre egiteko neurrien ondorioz, barne-produktu gordinak azken hamarkadetako atzeraldirik handiena izan du. Oro har, atzeraldi ekonomikoa % 3,3koa izan da, Nazioarteko Diru Funtsaren kalkuluen arabera. Eskualde guztiek izan dituzte emaitza negatiboak, baina desberdintasun nabarmenak daude, pandemiaren eragin-mailaren eta tokian tokiko neurrien arabera. Adibidez, Amerikako Estatu Batuetan % 3,5ekoa izan da jaitsiera, eta Eurogunean, berriz, ia bikoitza, % 6,7koa. Gure erreferentziako eremu geografikora etorriz: 1 2020 EKONOMIA NAFARROAKO URTEKO LABURPENA
- 6. 2,0 1,8 3,6 3,8 2,9 1,0 2,2 3,4 2,9 2,7 7,5 0,6 4,1 2,6 2,4 -2,3 1,7 4,3 2,2 2,0 -2,2 -9,5 -7,6 -7,9 -8,3 5,3 -9,6 -14,5 -11,1 -10,8 74,9 75,7 2.763,1 2.698,2 16,2 15,6 1.227,9 1.244,1 187,6 177,8 14.941,0 14.494,8 NAFARROA 2019 2020 ESTATUA 2019 2020 Era berean, Nafarroako Foru Erkidegoko ekonomiak % 8,3 egin du behera 2020an, aurreko ekitaldian % 2,7 hazi eta gero. Hemen ere, lau sektore ekonomiko nagusietan eten da hazkundearen bidea. Estatuko datuekin alderatuta, Nafarroako industria- sektorearen jaitsiera antzekoa izan da, eta eraikuntzarena eta zerbitzuena, aldiz, txikiagoa. 2 Gauzak horrela, Estatuko barne-produktu gordinak % 10,8ko beherakada historikoa izan du 2020an (% 2 egin zuen gora 2019an), eta amaiera eman dio 2014an hasitako etengabeko hazkundeari. Lan-merkatuari dagokionez, % 2,9 jaitsi da Estatuko biztanle okupatuen kopurua 2020an (% 2,3 igo zen 2019an), eta enpleguaren jaitsiera orokorra izan da lau sektore nagusietan. Nafarroako langabezia-tasa % 8,2tik (2019an) % 10era (2020an) igo da, eta biztanle okupatuen kopurua 278,4 milara jaitsi da. Pandemia hedatu ondoren, munduko ekonomia errotik uzkurtu da 2020an, jardueraren murrizketa azken hamarkadetako handiena izan baita, abiadurari eta sinkronikotasunari dagokienez. Horrela, % 3,3ko beherakada izan du, 2010ean hasitako etengabeko hazkundea bertan behera utziz. Dena den, zehaztu beharra dago eragina ez dela izan berbera eremu geografiko guztietan. Hala, atzeraldi bortitzagoa jasan dute turismoaren mendekotasun handia duten herrialdeek, lehengai-esportatzaileek eta politikak aplikatzeko marjina estuagoa dutenek. 2019 2020 2018 10,2 9,4 797,3 765,4 NAFARROA ESTATUA 2020 EKONOMIA NAFARROAKO 2019 2020 3,0 0,6 1,3 1,8 0,8 1,3 2,4 1,9 2,4 2,2 0,0 0,6 1,5 0,3 1,4 1,9 1,3 1,6 -3,5 -4,7 -5,1 -8,2 -8,9 -9,8 -5,4 -6,7 -4,8 2018 BPGd-aren bilakaera (%-tan) Estatu Batuak Japonia Alemania Frantzia Italia Erresuma Batua Kanada Eurogunea ELGA guztira Iturria: ELGA. Aurreikuspen ekonomikoak, 2021ko maitza BPGd-aren bilakaera (Urte arteko aldakuntza-tasa) (%-tan) Iturria: EIN eta Nafarroako Estatistika Institutua NAFARROA -油油 Lehen sektorea -油油 Industria -油油 Eraikuntza -油油 Zerbitzuak Guztira ESTATUA -油 油Lehen sektorea -油油 Industria -油油 Eraikuntza -油油 Zerbitzuak Guztira BPGd-aren bilakaera sektoreka Enpleguaren bilakaera sektoreka (milaka pertsona) Industria Lehen sektorea Zerbitzuak Eraikuntza Iturria: EIN, Biztanleria Aktiboaren Inkesta (2011ko biztanleria-oinarria) Nazioarteko hazkundea BPGd-aren bilakaera (Estatua) Sektorekako bilakaera (Nafarroa eta Estatua) Lan-merkatua (Nafarroa eta Estatua) GERTAERA NAGUSIAK油 Iturria: EIN eta Nafarroako Estatistika Institutua
- 7. 0 -10 -20 -30 -40 -50 I I I II III IV I II III IV I 2019 2020 I 2021 NAFARROA ESTATUA Txikizkako Merkataritza Zerbitzuak Industria 2020 2021 I I I II III IV I II III IV I 2019 I 3 I I I II III IV I I II III IV I I 2019 2020 2021 I -13 -18 -41 -32 -12 -6 -43 -41 -25 Datu ekonomikoek berretsi egin dute pertzepzio ezkorra. Bilakaera guztiz ezohikoa izan da, 2020ko bigarren eta hirugarren hiruhilekoetako atzeraldiaren eta susperraldiaren nondik norakoak kontuan hartuta (% 15,3 eta +% 15,8 hurrenez hurren, hiruhilekoen arteko tasetan). Nolanahi ere, pandemiaren bigarren eta hirugarren olatuen ondorioz, hobekuntza moteldu egin da 2020ko laugarren hiruhilekoan eta 2021eko lehenengoan. Horrenbestez, urte arteko datuei erreparatuta, 2020ko beherakada historikoa izan da: % 8,3koa, hain zuzen. Atzera begirako ikuspegitik, 2020ko ekonomia-uzkurdurak bikoiztu egin du 2008ko krisialdian izandakoa (barne-produktu gordinak % 2,6 egin zuen behera 2009an). Argi dago bi krisiak oso ezberdinak direla, iturburua bera kontuan hartuta: gaur egungoan osagai exogeno bat izan da eragile nagusia (osasun-krisia), 2008koan ez bezala (finantza-krisia). Irtenbideak ere oso bestelakoak dira: 2021erako eta 2022rako aurreikuspenen arabera, Nafarroako barne-produktu gordinak susperraldi historikoa izango du (V formako profila). Aurreko krisialdian, ordea, hobekuntza ez zen heldu 2014ra arte (W formako profila). Jarduera ekonomikoaren bilakaerak agerian utzi ditu 2020 urteko zailtasunak: jardueraren uzkurdura bortitza izan da 2020ko bigarren hiruhilekoan, eta hala berretsi dute aintzat hartu ditugun sektore-adierazle guztiek. Hirugarren hiruhilekotik aurrera, berriz, nolabaiteko hobekuntza antzeman dugu. Hala ere, urtetik urterako tasak negatiboak dira oraindik, eta 2019ko mailetatik behera daude. Joera-aldaketa 2021ean etorri da, ordea. Jarduera ekonomikoa suspertzen ari da eta halaxe jarraituko du urte osoan zehar. Bestalde, nafar kontsumitzaileen konfiantza-indizeak behea jo zuen 2020ko bigarren hiruhilekotik aurrera, herritarren aurreikuspen ezkorrak agerian utziz, ekonomia orokorraren eta enpleguaren bilakaera okerrarekin bat. Dena dela, etxeetako ekonomia eta aurrezteko gaitasuna ez ziren horren negatiboak izan. Hau da, nafar etxeek ez zuten ekonomiaren susperraldirik aurreikusten epe laburrera. Lan-merkatuaren erantzunak argi islatzen du enpleguaren bilakaera: behera egin zuen, batik bat 2020ko martxotik uztailera bitartean, eta, susperraldi txiki baten ondoren, urteko azken hilabeteetan geldialdia iritsi zen. Dena dela, 2021eko lehen zatian enpleguaren dinamismoa nabarmena izan da, eta joera hori urtea amaitu aurretik finkatu egingo dela dirudi. Afiliazioaren eta kontratu berrien bilakaera oso antzekoa da Nafarroako Foru Erkidegoan eta Estatu osoan. 2020 EKONOMIA NAFARROAKO Hiruhileko arteko aldakuntza-tasa Urte arteko aldakuntza-tasa Oharra: bolumen-indize kateatua,urtaroen eta egutegiaren arabera zuzendutako datuak oinarri hartuta. Iturria: Hiruhilerako kontu ekonomikoak. Nafarroako Estatistika Institutua Sektoreko adierazle nagusien bilakaera. Nafarroa (Urte arteko aldakuntza-tasa) Kontsumitzaileen konfiantza-indizea. Nafarroa Oharra: honela interpretatu ditugu eskuratutako datuak: indizea positiboa bada (100 arte), egoerak hobera egingo duela uste dute familia gehienek; indizea negatiboa bada (-100 arte), berriz, egoerak okerrera egingo duela uste dute familia gehienek. Iturria: Nafarroako Estatistika Institutua COVID-19AREN ERAGINA (Hiruhileko bilakaeraren indizea) BPGd-aren bilakaera. Nafarroa (%-tan) Afiliazioaren eta erregistratutako kontratu berrien bilakaera Afiliazioa Kontratuak (Urte arteko aldakuntza-tasa) NAFARROA ESTATUA Iturria: Gizarte Segurantza eta SEPE Oharra: Industria Ekoizpenaren Indizeari, Zerbitzuen Indize Koiunturalari eta Txikizkako Merkataritzaren Indizeari dagozkie adierazleak. Egutegiaren arabera zuzendutako datuak oinarri hartuta. Iturria: Nafarroako Estatistika Institutua
- 8. 2021a susperraldiaren urtea dugu. Normaltasuna itzultzen ari da pixkanaka, txertatze-prozesuak aurrera egin ahala eta murrizketak kendu ahala, eta horrek guztiak hazkunde ekonomikoari eman dio bidea. Herrialde garatuak daude hazkundearen buruan, batez ere Amerikako Estatu Batuak, bertako barne-produktu gordinean % 6,4ko hazkundea espero baita aurten. Eurogunerako aurreikuspenak apalagoak dira, ordea, hemen % 4,4ko hazkunde-tasa espero baitugu. Baina eskariaren hazkundeak eragindako tentsioa antzematen hasi da, bai lehengaien prezioetan, bai bitarteko ondasun batzuen urritasunean. Horrek eragin zuzena du industria jakin batzuetan, hala nola automobilgintzan, oso lotura estua baitute beste industria-arlo batzuekin. Gauzak horrela, berriro piztu da eztabaida, batetik, inflazioari buruz, eta, bestetik, hazkunde-zikloaren hasiera honetan diru- politikaren norabidea aldatzearen balizko ondorio negatiboei buruz. Zalantza horiek zentzuzkoak dirudite Amerikako Estatu Batuetan, non berriki 2 bilioi dolar inguruko neurri fiskalak aurkeztu baitira. Baina Europan ez dute zentzu handirik, oraindik ibilbide luzea egin behar baitugu tentsio horiek prezioen igoera iraunkor bihurtu arte eta, beraz, Europako Banku Zentralak bere politika aldatu behar izan arte. Hortaz, pentsatzekoa da Eurogunean politika monetario eta fiskal moldakorrak izaten jarraituko dugula. Horrenbestez, txostena ixtean eskura dugun informazio ekonomikoa kontuan hartuta, abian den urterako aurreikuspenak positiboak dira, % 6 inguruko hazkunde-tasa aurreikusten baitugu Espainian eta % 6,4koa Nafarroako Foru Erkidegoan. Eta, estres-egoerarik sortzen ez bada, 2022an % 6,5-% 7 inguruko tasak izango ditugu aztertutako bi eremu geografikoetan. Azkenik, arrisku-faktore batzuk aipatu behar dira, 2021-2022 biurtekorako aurreikusitako bilakaeran eragina izan dezaketenak. Lehenik eta behin, txertoen eraginkortasuna birusaren aldaera berriei aurre egiteko. Ezinbestekoa da pandemia atzean uztea eta normaltasunera itzultzea. Bigarrenik, pandemiaren kostu ekonomikoei lotutako ziurgabetasuna. Laguntza ekonomikoen esparruak ezkutatu egiten du pandemiaren benetako kostua, produkzio-sarearen suntsiketari eta lan-merkatuaren hondamenari dagokienez. Datozen hilabeteotan neurtu ahal izango da kostu hori. Ildo horretan, garrantzi handikoak dira Next Generation funtsak, haiei esker aukera paregabea izango baitugu produkzio-sarea sortzeko eta herrialdearen egitura ekonomikoa modernizatzeko. Hirugarrenik eta azkenik, krisiaren ondoriozko zorra oztopo handia izan daiteke etorkizunean, eta ezinbestekoa da neurri egokiak hartzea. 4 Espainia Nafarroa 2021 2022 2021 2022 2021 2022 6,0 6,5 6,4 6,7 3,6 4,5 1,6 2,3 1,5 2,2 4,2 4,8 2020 EKONOMIA NAFARROAKO 2021-2022RAKO AURREIKUSPENAK BPGd Prezioak (KPI) Enplegua Espainia Nafarroa Espainia Nafarroa Iturria: Laboral Kutxa