Awiting-Bayan
Ang awiting-bayan (tinatawag ding kantahing-bayan) ay isang tulang
inaawit na nagpapahayag ng damdamin, kaugalian, karanasan,
pananampalataya, gawain o hanapbuhay ng mga t叩ong naninirahan sa isang
pook. Maraming uri ang mga awitin-bayan. May mga awit tungkol sa pagdakila
sa kanilang Bathala, pag-awit sa pagsisisi sa kasalanan, pag-awit upang
sumagana ang ani, pag-awit sa pakikidigma, pag-awit sa tagumpay, pag-awit sa
pagpapatulog ng bat, pag-awit sa kasal, at pag-awit b鱈lang papuri sa kanilang
mga ninuno. May mga awit namang malaswa ang sinasabi at may kagaspangan
ang mga pananalita.
Ang mga awiting-bayan ay isa sa mga matatandang uri ng panitikang
Filipino na lumitaw bago dumating ang mga Kastila. Itoy naglalarawan ng mga
kalinangan ng ating tinalikdang panahon.
Karamihan sa mga ito ay may labindalawang pantig. Ito ay may tugma at
indayog. Sinasabing ito ay tula muna bago naging awit. Ang mga titik ng mga
awiting-bayan ay naglalarawan ng ugali ng mga Pilipino na may bakas ng
bagong kalinangan at kabihasnang dala rito ng mga Kastila.
Sa panahong ito, ang awiting-bayan l叩mang ang nakapagpapanatili sa
ating moral. Nanatiling paksa ng ating mga awiting-bayan ang ating katutubong
kultura, damdamin, at ibat iba pang mga paksain.
Mga Uri ng Awiting-Bayan
1. Oyayi o ayayi. Ito ay awiting panghele o pampatulog sa bata.
2. Diyona. Ito ay awiting tungkol sa kasal.
3. Kundiman. Ito ay awit ng pag-ibig.
4. Kumintang. Ito ay awit ng pandigma.
5. Soliranin. Ito ay awit sa paggagaod.
Awiting bayan ng ating mga ninuno. ng Pilipinas ay isang bansa na mayaman sa mga awiting bayan. Ang mga ito ay malalim na nakaukit sa puso ng bawat Pilipino at nagsisilbing salamin ng ating kultura, kasaysayan, at mga paniniwala. Isa rin itong makasaysayang bahagi ng ating pagka-Pilipino na nagpapakita ng ating natatanging pag-uugali at pananaw sa buhay sa pamamagitan ng awit o musika. Sa artikulong ito, ating tatalakayin kung ano ang awiting bayan, mga katangian, uri, kahalagahan, at mga halimbawa ng awiting bayan sa Pilipinas.
KAHULUGAN AT KABULUHAN NG WIKA , PINAGMULAN NG WIKA, MGA KALIKASAN NG WIKA, M...EllaKazzandraResuell
油
Ang salitang wika ay nagmula sa salitang Latin sa lengua, na ang literal na kahulugan ay dila, kayat ang magkasingtunog ang dila at wika. Ito raw ay simbolong salita ng mga kaisipan, saloobin, behikulo o paraan ng paghahatid ng ideya, opinion, pananaw, lohika o mga kabatirang ginagawa sa proseso na maaring pagsulat o pasalita.
Ang wika ay binubuo ng mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na batas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan. Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan.Ginagamit ang pamamaraang ito sa pagpapaabot ng kaisipan at damdamin sa pamamagitan ng pagsasalita at pagsulat. Isa rin itong likas na makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga kaisipan, damdamin at mga hangarin sa pamamagitan ng isang kaparaanang lumilikha ng tunog; at kabuuan din ito ng mga sagisag sa paraang binibigkas.
Sa pamamagitan nito, nagkakaugnayan, nagkakaunawaan at nagkakaisa ang mga kaanib ng isang pulutong ng mga tao.
Awiting bayan ng ating mga ninuno. ng Pilipinas ay isang bansa na mayaman sa mga awiting bayan. Ang mga ito ay malalim na nakaukit sa puso ng bawat Pilipino at nagsisilbing salamin ng ating kultura, kasaysayan, at mga paniniwala. Isa rin itong makasaysayang bahagi ng ating pagka-Pilipino na nagpapakita ng ating natatanging pag-uugali at pananaw sa buhay sa pamamagitan ng awit o musika. Sa artikulong ito, ating tatalakayin kung ano ang awiting bayan, mga katangian, uri, kahalagahan, at mga halimbawa ng awiting bayan sa Pilipinas.
KAHULUGAN AT KABULUHAN NG WIKA , PINAGMULAN NG WIKA, MGA KALIKASAN NG WIKA, M...EllaKazzandraResuell
油
Ang salitang wika ay nagmula sa salitang Latin sa lengua, na ang literal na kahulugan ay dila, kayat ang magkasingtunog ang dila at wika. Ito raw ay simbolong salita ng mga kaisipan, saloobin, behikulo o paraan ng paghahatid ng ideya, opinion, pananaw, lohika o mga kabatirang ginagawa sa proseso na maaring pagsulat o pasalita.
Ang wika ay binubuo ng mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na batas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan. Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan.Ginagamit ang pamamaraang ito sa pagpapaabot ng kaisipan at damdamin sa pamamagitan ng pagsasalita at pagsulat. Isa rin itong likas na makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga kaisipan, damdamin at mga hangarin sa pamamagitan ng isang kaparaanang lumilikha ng tunog; at kabuuan din ito ng mga sagisag sa paraang binibigkas.
Sa pamamagitan nito, nagkakaugnayan, nagkakaunawaan at nagkakaisa ang mga kaanib ng isang pulutong ng mga tao.
Ang **akdang naratibo** ay isang uri ng panitikan na nagsasalaysay ng isang kwento o karanasan. Ito ay isang pagsasalaysay ng mga pangyayari na may layuning magbigay aliw, magturo, o magbigay aral sa mga mambabasa. Kadalasang gumagamit ng mga tauhan, tagpuan, at kaganapan upang maipahayag ang isang kwento sa isang tiyak na ayos o pagkakasunod-sunod.
Ang **akdang naratibo** ay may mga pangunahing elemento tulad ng **tauhan**, **tagpuan**, **tema**, **salungatan**, at **banghay**. Ang **tauhan** ang mga karakter na gumaganap sa kwento, mula sa pangunahing tauhan hanggang sa mga sumusuportang karakter. Ang **tagpuan** ay ang lugar at oras kung saan nagaganap ang mga pangyayari sa kwento. Ang **tema** naman ay ang pangunahing ideya o mensahe na nais iparating sa mambabasa. Ang **salungatan** ay ang problema o hamon na kinakaharap ng mga tauhan sa kwento, at ang **banghay** ay ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari mula sa simula, gitna, hanggang sa wakas.
Halimbawa ng akdang naratibo ay ang mga **maikling kwento**, **nobela**, at **talambuhay**. Sa mga akdang ito, ang manunulat ay nagkukuwento ng isang kwento na may mga tauhan at nagsisilbing gabay sa mga mambabasa upang matutunan ang mga aral na dulot ng kwento. Ang isang akdang naratibo ay maaaring magtaglay ng iba't ibang emosyon tulad ng saya, lungkot, takot, at pagmamahal, na nakatutulong upang mas maging makulay at buhay ang kwento.
Sa kabuuan, ang akdang naratibo ay isang mahalagang anyo ng panitikan na naglalaman ng mga kwento at karanasan na makapagbibigay ng kasiyahan at aral sa mga mambabasa.
Ang **akdang naratibo** ay isang uri ng panitikan na nagsasalaysay ng isang kwento o karanasan. Ito ay isang pagsasalaysay ng mga pangyayari na may layuning magbigay aliw, magturo, o magbigay aral sa mga mambabasa. Kadalasang gumagamit ng mga tauhan, tagpuan, at kaganapan upang maipahayag ang isang kwento sa isang tiyak na ayos o pagkakasunod-sunod.
Ang **akdang naratibo** ay may mga pangunahing elemento tulad ng **tauhan**, **tagpuan**, **tema**, **salungatan**, at **banghay**. Ang **tauhan** ang mga karakter na gumaganap sa kwento, mula sa pangunahing tauhan hanggang sa mga sumusuportang karakter. Ang **tagpuan** ay ang lugar at oras kung saan nagaganap ang mga pangyayari sa kwento. Ang **tema** naman ay ang pangunahing ideya o mensahe na nais iparating sa mambabasa. Ang **salungatan** ay ang problema o hamon na kinakaharap ng mga tauhan sa kwento, at ang **banghay** ay ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari mula sa simula, gitna, hanggang sa wakas.
Halimbawa ng akdang naratibo ay ang mga **maikling kwento**, **nobela**, at **talambuhay**. Sa mga akdang ito, ang manunulat ay nagkukuwento ng isang kwento na may mga tauhan at nagsisilbing gabay sa mga mambabasa upang matutunan ang mga aral na dulot ng kwento. Ang isang akdang naratibo ay maaaring magtaglay ng iba't ibang emosyon tulad ng saya, lungkot, takot, at pagmamahal, na nakatutulong upang mas maging makulay at buhay ang kwento.
Sa kabuuan, ang akdang naratibo ay isang mahalagang anyo ng panitikan na naglalaman ng mga kwento at karanasan na makapagbibigay ng kasiyahan at aral sa mga mambabasa.
3. Awiting
Bayan
May mga awit tungkol sa
pagdakila sa kanilang Bathala,
pag-awit sa pagsisisi sa
kasalanan, pagawit upang
sumagana ang ani, pag-awit
sa pakikidigma, pag-awit sa
sa
tagumpay,
pagpapatulog
pag-awit
ng bat,
pagawit sa kasal, at pag-awit
b鱈lang papuri sa kanilang mga
ninuno.
4. Awiting
Bayan
. Karamihan sa mga ito ay
may labindalawang pantig. Ito
ay may tugma at indayog.
Sinasabing ito ay tula muna
bago naging awit. Ang mga
titik ng mga awiting-bayan ay
naglalarawan ng ugali ng mga
Pilipino na may bakas ng
bagong kalinangan at
kabihasnang dala rito ng mga
Kastila.
20. Bulong
. Ang bulong ay isang
panalangin na
ginagamit
makamtan ang
upang
isang
kanais-nais na
pangyayari sa
hinaharap.
21. Halimbawa ng bulong:
(Mula sa Hiligaynon)
Tabi, tabi... Maagi
lang kami Kami
patawaron Kon kamo
masalapay namon.
(Salin sa Tagalog)
Tabi, tabi Nuno,
makikiraan lang
Patawarin mo kami
Kung kayoy
matapakan
23. Balbal
. Ito ay wikang karaniwang
ginagamit sa lansangan. Ito ang
pinakamababang antas ng wika.
Mga Halimbawa: lespu, ermat,
erpat, boga, puga, toma.
26. Kolokyal
Ito ang antas ng wika na
ginagamit sa karaniwang
usapan at ginagamit sa
pang-araw-araw na
pakikipagusap.
27. Kolokyal
Karaniwang may palit-koda (code
switching) o halong-koda (mixed
switching)
pinaghahalo
na ibig sabihin
sa pagsasalita o
pagsusulat ang Filipino at Ingles.
Pina-igsing salita.
Mga Halimbawa: pinoy, titser, pre,
tena
28. Kolokyal
1. Tena at makakain sa
likod bahay ni lola.
2. Titser,
akong
pwede pa ba
magpasa ng
takdang aralin?
29. Lalawiganin
Ito ay wikang ginagamit sa isang
rehiyon o isang lalawigan. May
pagkakataon o sitwasyon na
hinihiram ang salit叩ng
lalawiganin na nagkakaroon ng
ibang kahulugan.
30. Lalaawiganin
Mga Salita sa Visayas na
sa Ibang
Ginagamit
Rehiyon/Lugar
bana asawang lalaki
sugba ihaw
kadyot sandali lang
31. Teknikal
Mga Salitang Ginagamit ng may
kaugnayan sa ICT
Information technology, Internet
Mouse, Windows, Facebook
Google, Basher, Instagram, Chat,
Yahoo
32. Pampanitikan
. Ito ang pinakamataas na antas ng
wika na karaniwang ginagamit sa
pagsulat ng akdang pampanitikan.
Kab鱈lang dito ang matatalinghagang
salita at pahayag na nagbibigay ng
pahiwatig, simbolismo at larawang
diwa.