�ݺ�ߣ

CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TRONG
GIẢI PHẪU BỆNH
THS. NGUYỄN VĂN LUÂN

Mục tiêu
1. Đối tượng nghiên cứu
2. Phương pháp nghiên cứu

BÀI 2 - CÁC PP VÀ KỸ TêddHUẬT XN GPB.ppt

Đối tượng nghiên cứu
Tử thiết
Sinh thiết – surgical pathology

TỬ THIẾT
Professor William Boyd: ‘Pathology had its beginning on the autopsy
table’.
Tầm quan trọng của việc nghiên cứu giải phẫu tử thi trong bệnh
lý được tóm tắt bằng tiếng Latin, dịch sang tiếng Anh: “The place
where death delights to serve the living’

Theo truyền thống, có hai phương pháp để thực hiện khám
nghiệm tử thi:
1. Phẫu tích các cơ quan vùng bụng và vùng ngực nguyên khối.
2. Phẫu tích từng cơ quan tại chỗ.
Trong từng bệnh lý cụ �ٳ�ể, việc phẫu tích phải được cân nhắc kỷ
lưỡng, giới hạn vừa đủ.

Nghiên cứu khám nghiệm tử thi
Cung cấp kiến thức và kỹ năng cho cả bác sĩ lâm sàng cũng như
bác sĩ giải phẫu bệnh.
Mục đích khám nghiệm tử thi: Đảm bảo chất lượng chẩn đoán
và điều trị bệnh nhân.
i) xác nhận nguyên nhân tử vong;
ii) Xác định chẩn đoán cuối cùng; và
iii) nghiên cứu đáp ứng điều trị với điều trị.

Nghiên cứu khám nghiệm tử thi
i) Chẩn đoán bệnh qua khám nghiệm tử thi thường xuyên những
trường hợp không phù hợp lâm sàng, ví dụ: viêm phổi, phổi,
thuyên tắc, viêm tụy cấp, ung thư biểu mô tuyến tiền liệt;
ii) phát hiện các bệnh mới nhờ thực hiện tại khám nghiệm tử
thi, ví dụ: Hội chứng Reye, bệnh Legionnaire, hội chứng hô hấp
(SARS);
iii) nghiên cứu địa lý và dịch tễ học của bệnh;
iv) đào tạo cho các bác sĩ giải phẫu bệnh, giám định viên và sinh
viên.

Xu hướng giảm tỷ lệ khám nghiệm tử thi trên toàn thế giới trong
thời gian gần đây là do :
1. Độ tin cậy chẩn đoán cao hơn nhờ các kỹ thuật hình ảnh, v.d.
CT, MRI, chụp động mạch vv.
2. Các bác sĩ e ngại các trách nhiệm pháp lý.

SURGICAL PATHOLOGY
Giải phẫu bệnh ngoại khoa)
Thuật ngữ giải phẫu bệnh ngoại khoa đồng nghĩa mô bệnh học, giải phẫu bệnh và tế
bào học.
Phương pháp chẩn đoán thực hiện trên nghiên cứu đại �ٳ�ể và vi �ٳ�ể của tế bào
và mô.
Những năm đầu tiên của Thế kỷ 20, với sự phát triển của các kỹ thuật nhuộm và
và hóa mô miễn dịch giúp cho chẩn đoán gpb dễ dàng hơn, nhiều bệnh lý đặc biệt.
Gpb ngoại khoa phân ra nhiều ngành:nephropathology,
neuropathology, haematopathology, dermatopathology,
gynaecologic pathology cytopathology, paediatric pathology,
..

CHẨN ĐOÁN GIẢI PHẪU BỆNH TRONG UNG THƯ
Khi nghi ngờ ung thư trên lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng, nghi ngờ này phải
được
Kiểm chứng bằng xét nghiệm mô bệnh học.

Phương pháp mô bệnh học
Các phương pháp này dựa trên quy trình kỹ thuật làm tiêu bản và quan sát tiêu bản trên
kính hiển vi.
Chẩn đoán mô bệnh học dựa trên các đặc điểm biến đổi hình thái tế bào “ít biệt hóa“, mất
biệt hóa hoặc “ tế bào không điển hình" và cấu trúc mô.

Phương pháp mô bệnh học
Nhận bệnh phẫm
Phiếu kết quả giải phẫu bệnh:
•Đối chiếu tên ghi trên lọ đựng bệnh phẩm với tên ghi trên
phiếu xét nghiệm giải phẫu bệnh.
•Kiểm tra phiếu xét nghiệm giải phẫu bệnh lý có đủ 3 yêu cầu:
-Phần của bệnh viện (Bs lâm sàng):
+ Hành chánh
+ Sơ lược bệnh lý
Nhận mẫu bệnh phẫm

Böôùc 1: Ñoái chieáu teân, tuoåi, maõ soá
giöõa beänh phaåm vaø phieáu xeùt
nghieäm GPB

Böôùc 2: Moâ taû ñaïi theå
 Moâ beänh phaåm laø gì? beänh
phaåm keøm theo
 Quan saùt ñaëc ñieåm hình thaùi
maøu saéc beân ngoaøi
 Ño kích thöôùc theo khoâng gian
3 chieàu
 Moâ taû beänh phaåm töø ngoaøi
vaøo trong

Böôùc 3: Nguyeân taéc caét loïc
chung
Beänh phaåm phaûi ñuùng vaø
ñuû nhöõng phaàn muoán laáy.
 Ñaïi dieän cho 1 vuøng hoaëc 1 cô
quan cuûa maãu beänh phaåm ñoù
 Vuøng ranh giôùi cuûa moâ laønh
vaø moâ beänh hay giöõa hai hình
thaùi moâ hoïc khaùc nhau
 Maët caét phaûi phaúng vaø saéc
Kích thöôùc 3x 0.2 cm.

+ Các xét nghiệm trước (đặc biệt giải phẫu bệnh)
- Phần của bệnh phẩm:
+ Bệnh phẩm là mô gì
+ Các sinh thiết.
+ Ngày, giờ cố định.
+ Chất cố định.

Phẫu tích bệnh phẫm
Kiểm tra bệnh phẫm khi nhận về phòng thí nghiệm là bước quan
trọng nhất tiếp theo.
phẫu tích, mô tả và chọn mẫu.
Các mô xương cắt lọc xong phải decal bằng acid.
Bắt buộc tất cả nhân viên phải có biện pháp phòng ngừa nghiêm
ngặt trong việc xử lý các mô bị nhiễm bệnh lao, viêm gan, HIV và các
loại virus khác.

Cắt lọc bệnh phẫm
Quan sát đại �ٳ�ể rất quan trọng
cắt mô, mô tả và lựa chọn phần đại diện bệnh lý.
Các mẫu bệnh phẫm ung thư toàn phần phải cắt theo qui ước (u, hạch, diện cắt…).
Mẫu bệnh phẫm phải được bảo quản, khi cần thiết có �ٳ�ể lấy mẫu thêm.
Một số labo có các protocol cho phẫu tích bệnh phẫm và chụp hình.

CAÉT LOÏC HAÏCH
Haïch > 1cm
Haïch < 1cm
Caét qua
roán haïch
Nhieàu laùt
vuoâng goùc roán
haïch
1. Nhaän xeùt maët
caét
2. Xem ñöôïc voû bao,
vuøng voû vaø tuûy

CAÉT LOÏC RUOÄT THÖØA
Caét
ngang
Caét
doïc

CAÉT LOÏC DÖÔNG �մ�Ä��

XỬ LÝ MÔ
Mẫu mô trong cassette sẽ theo quy trình xử lý mô tự động (bằng máy xử lý mô tự động, qua 12
lọ hóa chất, thời gian 18 tiếng đồng hồ:
10% formalin để cố định;
Cồn tăng độ dần (70%, 95% đến 100%) loại nước trong khoảng 5 giờ trong 6-7 lọ,
xylene / toluene / chloroform chất trung gian (trong 3 giờ, 2 lọ)
Ngấm paraffin 6 giờ trong hai lọ nhiệt được điều chỉnh (65 độ)
Các máy xử lý mô hiện đại có xử lý hút chân không và than hoạt tính.

Qui trình kỹ thuật [1]
(máy xử lý mô tự động)
Thứ tự Dung dịch Thời gian Ghi chú
01 Cồn 800
Chờ bf vào máy
02 Cồn 950
4:00-6:00pm Khởi động
03 Cồn 950
6:00-7:00
04 Cồn 950
7:00-8:00
05 Cồn tuyệt đối 8:00-9:00
06 Cồn tuyệt đối 9:00-10:00 overnight
07 Cồn tuyệt đối 10:00-11:00
08 Xylen 11:00-12:00
09 Xylen 1:00-2:00am
10 Xylen 2:00-4:00
11 Parafin 4:00-5:00
12 Parafin 5:00-6:00
13 Parafin 6:00-8:00 Kết thúc

Đúc khối
Mục đích:
Giữ mô trong khối sáp để cắt mỏng và không bị hỏng mô (cắt bằng máy vi �ٳ�ể) sau khi mẫu mô
được xử lý hoàn toàn.
Dụng cụ:
- Tủ ấm, điều chỉnh nhiệt độ 600
- 700
c, mục đích để giữ sáp ở �ٳ�ể lỏng.
- Hai thỏi nhôm để tạo khung cho việc đúc khối.
- Đèn, cồn, dao, nhíp, giá nóng

Tiến hành:
•- Lấy mẫu mô ra cùng với giấy ghi mã số để lên gía nóng cho tan sáp và mẫu mô mềm ra.
•- Kế đến sắp 2 thỏi nhôm trên nền một mặt kính. Sắp xếp 2 thỏi nhôm thành những khung nhỏ
hay to tùy theo kích thước mẫu mô.
•- Đỗ sáp vào gần đầy khung.
•- Gấp mô vùi vào trong khối sáp (mảnh giấy ghi mã số luôn đi kèm với mô ).
•- Dùng kẹp hơn nóng đè nhẹ mẫu mô xuống đáy block.

CẮT MỎNG
Dụng cụ:
- Máy cắt vi �ٳ�ể (Microtome).
- Chậu nước có nhiệt độ 400
C -500
C.
- Dung dịch pha cồn 1 phần và nước cất 1 phần, ống nhỏ giọt.
- Lame được tráng bằng dung dịch Albumin & Glycerine (thực tế thị trường có Gelatin).
- Lò sấy.
- Bút chì.

CẮT LẠNH (Cryostat)
Bỏ qua các bước xử lý mô, vùi parafin. Thay vào đó, mô được làm
lạnh nhanh, ở nhiệt độ khoảng -25°C và sau đó cắt mẫu trong
máy.
Cắt lạnh cho kết quả ngay trong lúc phẫu thuật

AÙp teá
baøo
(imprint
)
Pheát teá
Pheát teá
baøo
baøo
(smear)
(smear)

Các phương pháp tế bào học
Các phương pháp chẩn đoán tế bào học bao gồm nghiên cứu các tế bào bong, các tế
bào trong khoang cơ �ٳ�ể và các tế bào chọc hút từ các khối u (FNAC).

Các mẫu tế bào học thường gặp
A. Tế bào bong
B. Tế bào chọc hút bằng kim nhỏ
C. Tế bào các dịch hút

A. Tế bào bong tróc
Các tế bào bong tróc từ biểu mô bề mặt của các cơ quan khác
nhau. Rất thích hợp cho việc thu mẫu và khảo sát tế bào học. Ví
dụ như: tế bào trong nước tiểu, đờm, tế bào cổ tử cung và âm đạo;
chất lỏng hút từ các khoang cơ �ٳ�ể hoặc dịch rửa.
Các tế bào có �ٳ�ể được thu được các lớp biểu mô bề mặt bằng cách
cào nhẹ trên bề mặt, hút, chải hoặc rửa mặt. Chải rữa phế quản

B. Tế bào học chọc hút bằng kim nhỏ (Fine Needle
Aspiration FNAC,B):
Đây là một kỹ thuật được sử dụng để lấy tế bào u từ các cơ
quan, tạng đặc mà các tế bào này không �ٳ�ể bong một cách tự
nhiên.
Kỹ thuật lấy mẫu này rất có giá trị trong chẩn đoán các tổn
thương của vú, tuyến giáp, các hạch bạch huyết, gan, phổi,
da, mô mềm

C. Chất dịch lỏng trong cơ �ٳ�ể:
Như nước tiểu, dịch màng phổi, dịch màng ngoài tim, dịch não
tủy, dịch khớp và dịch báng.

Phương pháp nhuộm mô thường quy:
1. Nhuộm HE (Hematoxyline-Eosine)
a. Chuẩn bị:
- Khay thủy tinh có nắp để đựng hoá chất.
- Giá thủy tinh đựng lame.
- Móc sắt.
- Pha sẵn các dd: cồn, xylen, Hematoxyline harris, cồn acid, lithium (hay NH3) Eosin.
- Vòi nước, đồng hồ, khung gổ đựng lame.

Kỹ thuật nhuộm: [2]
• Phiến mô đã được sấy khô đặt vào giá thủy tinh và lần lượt nhúng vào các dd sau:
• Xylen 5’
• Xylen 5’
• Xylen 5’
• Xylen 5’
• cồn 100% 1’
• cồn 95%1’
• cồn 80% 1’
• Cồn 70%1’
• Rửa nước .
• Hematoxyline – Harris 5’
• Rửa nước.
• Cồn – acid 1%, nhúng.
• Rửa nước.
• lithium, nhúng.
• Rửa nước.
• cồn 95% 1’
• Eosine 1-2’.
• cồn 90% 2’
• cồn 90% 1’

Chọn mẫu mô đẹp giữ lại 2 lát, để khô tự nhiên .
Xylen nhúng.
- Xếp lame ra khay gỗ để khô .
- Dán lame kính bằng keo bơm canada (chú ý đừng để lọt khí).
- Dùng bút lông viết mã số vào lame.
- Xếp lame theo thứ tự lên khung gỗ.

Kết quả:
Nhân tế bào: bắt màu tím.
Bào tương: bắt màu hồng

Trả lời kết quả GPB
Nhanh chóng, chính xác, ngắn gọn và có đầy đủ các thông tin:
i) Hành chánh (có sẵn cho nhà nghiên cứu bệnh học bao gồm bệnh nhân
danh tính).
ii) Mô tả đầy đủ, chính xác.
iii) Mô tả vi �ٳ�ể ngắn gọn.
iv) Chẩn đoán loại mô bệnh, độ mô học, mức độ xâm lấn và di căn hạch.
v) Nhận xét bổ sung trong một số trường hợp.

Kiểm định chất lượng
Giám sát chất lượng đầu ra từ phòng thí nghiệm mô bệnh học rất
quan trọng để phát hiện bất cập, cập nhật quy trình và cải thiện kết
quả cuối cùng
Hội chẩn trong khoa là hết sức quan trọng.
Các trường hợp phức tạp phải hội chẩn
Giao việc cho bác sĩ có đủ khả năng và sự cẩn trọng là điều quan trọng
Các chương trình kiểm định ngoài cũng có nhiều nơi thực hiện.

Nhuộm
Trong phương pháp nhuộm H & E, haematoxylin nhuộm hạt nhân và eosin nhuộm các
thành phần trong bào tương và các chất nền ngoại bào.
Phương pháp H & E là phương pháp nhuộm thường qui được sử dụng cho hầu hết các bệnh
phậm sinh thiết để chẩn đoán mô bệnh học.
Trong một số trường hợp 'đặc biệt‘, các nhà bệnh học muốn bộc lộ một số thành phần cụ
�ٳ�ể của các tế bào trong mô bệnh để xác định loại tế bào ung thư nhờ vào các phương pháp
nhuộm đặc biệt.

Nhuộm phụ thuộc dựa trên tính chất vật lý hoặc hóa học của các
phẫm nhuộm ảnh hưởng lên từng loai mô cụ �ٳ�ể.
Một số chất phẫm nhuộm đặc biệt thường được sử dụng trong
phòng thí nghiệm bệnh lý với các loại bệnh phẫm phẫu thuật có
chứa amyloid, carbohydrate, chất béo, protein, axit nucleic, mô
liên kết, vi sinh vật, mô thần kinh, sắc tố, khoáng chất…
Vi dụ: Tìm chất AMYLOID: Nhuộm Congo red – chất Amyloid xanh
sáng.

B. NHUỘM CARBOHYDRATES
2. Periodic acid-Schiff (PAS): Glycogen and other (particularly
glycogen), Chất nhầy màu đỏ và nhân màu xanh.
3. Mucicarmine (Acidic mucin Carmine): Chất nhầy màu xanh và nhân
màu đỏ.
4. Alcian blue (AB) (Acidic mucin Alcian blue Acid mucin): Chất nhầy
màu xanh và nhân màu đỏ

NHUOÄM
P.A.S: chaát
nhaày coù
maøu ñoû
NHUOÄM Mucicarmin: chaát
nhaày coù maøu xanh

C. NHUỘM MÔ LIÊN KẾT (CONNECTIVE
TISSUES)
5. Masson’s trichrome (Extracellular collagen Acid fuchsin): phospho- Nhân màu xanh / đen;
bào tương, cơ, hồng cầu màu đỏ; collagen màu xanh.

NHUOÄM H.E:
NHUOÄM
TRICHROM: moâ
sôïi coù maøu xanh

D. NHUỘM LIPIDS
6. Oil red O (Fats Oil red O) : dầu khoáng màu đỏ;
Unsaturated fats, phospholipids: Hồng

E. NHUỘM VI KHUẨN
7. Gram’s Bacteria Crystal violet, Lugol’s Gram-positive, keratin, fibrin: blue
(cocci, bacilli) iodine, neutral red Gram-negative: red
8. Ziehl-Neelsen’s Tubercle bacilli Carbol fuchsin, methylene Tubercle bacilli, hair
(Acid-fast) blue (differentiate shaft, actinomyces: red
in acid-alcohol) Background: pale blue
9. Fite-Wade Leprosy bacilli Carbol fuchsin, methy- Lepra bacilli: red
lene blue (decolorise in Background: blue
10% sulfuric acid)
10. Grocott’s silver Fungi Sodium tetraborate, Fungi, Pneumocystis: black
methanamine silver nitrate, Red cells: yellow
methanamine Background: pale green
11. Giemsa Parasites Giemsa: powder Protozoa: dark blue; Nuclei: blue

A.F.P: Tröïc khuaån coù maøu
ñoû

F. NEURAL TISSUES
12. Luxol fast blue Myelin Luxol fast blue, Myelin: blue/green
cresyl violet Cells: violet/pink
13. Bielschowsky’s silver Axons Silver nitrate Axon and neurofibrils: black

G. PIGMENTS AND MINERALS
23. Perl’s Prussian blue Haemosiderin: iron Potassium ferrocyanide Ferric iron: blue
Nuclei: red
24. Masson-Fontana Melanin, argentaffin cells Silver nitrate Melanin, argentaffin,
chromaffin, lipofuscin: black
Nuclei: red

Kỹ thuật hóa mô - enzyme
Kỹ thuật hóa mô - enzyme yêu cầu các mô tươi dùng trong cắt
lạnh và không �ٳ�ể được áp dụng mẫu đúc paraffin hay các mô cố
định bằng formalin vì các enzym bị hủy nhanh chóng.
Kỹ thuật này ít được sử dụng, chỉ sử dụng trong bệnh lý cơ hay bệnh
Hirschsprung

KÍNH HIỂN VI QUANG HỌC
Loại kính hiển vi thông thường được sử dụng trong các phòng thí nghiệm
lâm sàng được gọi là kính hiển vi quang học.
Có hai loại kính hiển vi quang học:
1. kính hiển vi đơn giản: là loại kính cầm tay đơn giản. Độ phóng đại từ 2x
đến 200x.
2. Kính hiển vi kết hợp: là kính hiển vi quang học thường dùng nhất. Gồm hệ
thống quang học, 2 thị kính và 4 hay 5 vật kính. Độ phóng đại nhiều cấp, lên đến
1000 lần. Đôi khi hệ thống thị kính nhiều đầu, rất thuận lợi trong việc giảng dạy
và hội chẩn.

CÁC LOẠI KÍNH HIỂN VI QUANG HỌC KHÁC
Tùy theo các nhu cầu đặc biệt trong thực hành và nghiên cứu.
Kính hiển vi nền đen (DGI Dark ground illumination): Phương
pháp này được sử dụng soi vi khuẩn sống, ví dụ như: Treponema
pallidum.
Kính hiển vi phân cực (Polarising microscope): Phương pháp
này được sử dụng để khảo sát mức độ chiết quang của các vật �ٳ�ể,
ví dụ: amyloid, tóc, dị vật …

Kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang
Kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang được sử dụng để khảo sát các phân tử kháng nguyên
trên các tế bào bằng bằng kính hiển vi.
Dựa trên nguyên lý miễn dịch sử dụng kháng �ٳ�ể đặc hiệu chống lại kháng nguyên tạo
thành phức hợp kháng nguyên - kháng �ٳ�ể, gắn vơi chất phát huỳnh quang (fluorochrome),
khảo sát được bằng kính hiển vi.

Kính hiển vi huỳnh quang
Kính hiển vi huỳnh quang dựa trên nguyên tắc bức xạ tia cực tím của bước sóng ngắn
hơn (360 nm) hoặc ánh sáng xanh phát huỳnh quang (bước sóng 400 nm).
Một số chất phát huỳnh quang tự nhiên, ví dụ: vitamin A, porphyrin, chất diệp lục.
Huỳnh quang thứ phát thường được sử dụng chất có khả năng phát huỳnh quang kết gắn
với thuốc nhuộm hoặc hóa chất gọi là fluorochromes

KỸ THUẬT MIỄN DỊCH HUỲNH
QUANG
Có hai loại kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang thực hiện trên mẫu bệnh phẫm tươi (cắt lạnh):
trực tiếp và gián tiếp
Trong kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang trực tiếp: lần đầu tiên được giới thiệu bởi Coons
(1941), sử dụng kháng �ٳ�ể chống lại kháng nguyên được liên kết trực tiếp với
fluorochrome và sau đó được kiểm tra dưới kính hiển vi huỳnh quang.
Trong kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang gián tiếp: còn được gọi là kỹ thuật “sandwich”, có
sự gắn kết giữa kháng nguyên mô và kháng �ٳ�ể đặc hiệu, sau đó rửa và bổ sung
fluorochrome để hoàn thành phản ứng.

Ứng dụng phương pháp miễn dịch huỳnh quang
1. Khảo sát tự kháng �ٳ�ể (autoantibodies) trong máu, smooth muscle antibodies (SMA),
antinuclear antibodies (ANA), antimitochondrial antibody (AMA), thyroid microsomal
antibody (TMA)etc.
2. Trong các bệnh thận: để phát hiện lắng đọng của các globulin miễn dịch, bổ �ٳ�ể và
fibrin trong các bệnh cầu thận.
3. Trong các bệnh về da để phát hiện lắng đọng của các immunoglobulin trong lớp
bì, ví dụ: trong nhiều bệnh da liễu.
4. Nghiên cứu chất đánh dấu bề mặt (marker) tế bào đơn nhân, sử dụng kháng
�ٳ�ể đơn dòng.
5. Để chẩn đoán bệnh nhiễm virus, ví dụ: virus viêm gan

Kính hiển vi điện tử (EM)
Kính hiển vi điện tử (EM) đầu tiên được phát triển vào những năm 1930 ở
Đức. Sử dụng nghiên cứu các cấu trúc nhỏ, các bào quan. Có 2 loại kính hiển vi
điện tử EM:
1.Kính hiển vi điện tử truyền (TEM). TEM là công cụ lựa chọn cho nhà nghiên
cứu bệnh học để nghiên cứu cấu trúc tế bào, các bào quan trong tế bào. Trong
TEM, sử dụng một chùm electron đi qua lớp mô siêu mỏng. Độ phóng đại của
TEM từ 2.000 đến 10.000 lần.
2.Kính hiển vi điện tử quét (SEM). SEM quét các tế bào kiến trúc bề mặt và cung cấp
hình ảnh ba chiều. Ví dụ, để xem các podocytes trong vi cầu thận.

KỸ THUẬT HÓA MÔ MIỄN DỊCH
Immunohistochemistry (IHC)
Kỹ thuật hóa mô miễn dịch: là ứng dụng của các kỹ thuật hóa - miễn dịch cho tế bào
và mô bệnh học. Kỹ thuật này là được sử dụng để phát hiện hình thái và vị trí
của kháng nguyên cụ �ٳ�ể trong các tế bào (màng tế bào, tế bào chất hoặc
hạt nhân)
Bằng cách sử dụng các kháng �ٳ�ể đặc hiệu có gắn các chất hiển màu.
Kỹ thuật hóa mô miễn dịch là một cuộc cách mạng trong chẩn đoán giải phẫu
bệnh ("cuộc cách mạng nâu"). Chẩn đoán giải phẫu bệnh thường được xem
xét có tính chủ quan phụ thuộc vào kinh nghiệm của nhà GPB, đặc biệt đối với
những tổn thương giáp biên và các tổn thương không rõ nguồn gốc, nhưng khi
sử dụng IHC đã bổ sung tính khách quan, tính đặc hiệu và khả năng xác định
các chẩn đoán giải phẫu bệnh.

Các ứng dụng chính của Kỹ thuật hóa
mô miễn dịch
1. Các khối u không rõ nguồn gốc: IHC đã mang lại về một cuộc cách mạng trong chẩn
đoán các khối u không rõ nguồn gốc nguyên phát hay di căn. Việc lựa chọn các kháng �ٳ�ể
đặc hiệu như keratin, vimentin, desmin, neurofilaments và glial để tìm kháng nguyên
tương ứng để xác định nguồn gốc tế bào.
2. Tiên lượng ung thư: biểu hiện quá mức HER-2 / neu, ER, PR trong ung thư vú; gen ức
chế khối u như gen Rb, p53; các thụ �ٳ�ể yếu tố tăng trưởng biểu bì EGFR; tăng sinh
tế bào khối u Ki67, PCNA kháng nguyên hạt nhân tăng sinh..

1. Epithelial tumours (Carcinomas) : Pankeratin (HMW-K, LMW-K), Epithelial membrane antigen (EMA),
Carcinoembryonic antigen (CEA), Neuron-specific enolase (NSE).
2. Mesenchymal tumours(Sarcomas) : Vimentin (general mesenchymal), Desmin (for general myogenic).
Muscle specific actin, Myoglobin (for skeletal myogenic), α-1-anti-chymotrypsin (for malignant fibrous
histiocytoma), Factor VIII (for vascular tumours), CD34 (endothelial marker).
3. Nhóm đặc biệt khác:
a) Melanoma: HMB-45 (most specific), Vimentin, S-100
b) Lymphoma: Leucocyte common antigen (LCA/CD45), Pan-B (Immunoglobulins, CD20), Pan-T (CD3), CD15, CD30
(RS cell marker for Hodgkin’s).
c) Neural and neuroendocrine tumours: Neurofilaments (NF), NSE, GFAP (for glial tumours), Chromogranin (for
neuroendocrine), Synaptophy

3. Dự đoán đáp ứng với điều trị
Kỹ thuật hóa mô miễn dịch được sử dụng rộng rãi để dự đoán đáp ứng điều trị: trong hai
khối u quan trọng ung thư biểu mô của vú và tuyến tiền liệt.
Kết quả của ER (oestrogenreceptors) và PR (progesterone-receptors) trong ung thư vú có
tương quan tiên lượng đáng kể, mặc dù kết quả của Các nghiên cứu thụ �ٳ�ể androgen
trong ung thư tuyến tiền liệt có giới hạn giá trị tiên lượng.

4. Kỹ thuật hóa mô miễn dịch trong
nhiễm khuẩn
Kỹ thuật hóa mô miễn dịch: áp dụng để xác nhận tác nhân gây nhiễm trùng, ví dụ: phát
hiện virus (HBV, CMV, HPV, herpesviruses),
vi khuẩn (ví dụ: Helicobacter pylori), và ký sinh trùng (Pneumocystis carinii)

CHẨN ĐOÁN BỆNH HỌC PHÂN TỬ
Cuối cùng thế kỷ 20, những bước tiến nhanh chóng trong lĩnh vực sinh học phân tử. Kết
quả là, kỹ thuật phân tử phát hiện bất thường ở DNA hoặc RNA của tế bào.
1. IN SITU HYBRIDISATION
2. FILTER HYBRIDISATION.
3. POLYMERASE CHAIN REACTION

CÁC KỸ THUẬT HIỆN ĐẠI KHÁC TRONG CHẨN ĐOÁN GPB
1. FLOW CYTOMETRY
2. METHODS FOR CELL PROLIFERATION ANALYSIS
3. COMPUTERS IN PATHOLOGY LABORATORY
4. IMAGE ANALYSER AND MORPHOMETRY
5. DNA MICROARRAYS
6. LASER MICRODISSECTION
7. TELEPATHOLOGY AND VIRTUAL MICROSCOPY
Telepathology chẩn đoán bệnh học từ xa sử dụng hình ảnh của các mẫu mô được
truyền qua mạng.

Các thành phần như sau:
Kính hiển vi quang học thông thường, thường gắn camera
Liên kết nối mạng.
Nơi tiếp nhận
Có 2 cách gởi hình:
Đính kèm files hay CD
Tương tác trực tiếp – Virtual Microscopy

trong thế kỷ 21, kỷ nguyên “bệnh học số” đã đạt tới đỉnh cao , sự sẵn có của công nghệ
quét lam ảo (VPS virtual pathology slides) bằng máy quét tốc độ cao và sau đó dữ liệu
được lưu trữ vào bộ nhớ khổng lồ của máy tính. VPS có �ٳ�ể gởi dữ liệu đi bất kỳ nơi nào có
máy tính mà không cần phải sử dụng kính hiển vi.
Tuy nhiên, câu hỏi liệu các nhà nghiên cứu bệnh học hiện tại có được phép sử dụng các
hình ảnh để kết luận hay không.
Hiện tại, công nghệ này có tiềm năng rất lớn giảng dạy, hội chẩn lâm sàng và kiểm định
chất lượng.

Keyword:
 xét nghiệm mô bệnh học thường qui
Pathology, histopathology,anatomopathology
Pap’s smear, FNA
VPS virtual pathology slides

�ݺ�ߣ

BÀI 2 - CÁC PP VÀ KỸ TêddHUẬT XN GPB.ppt

Recommended

More Related Content

Similar to BÀI 2 - CÁC PP VÀ KỸ TêddHUẬT XN GPB.ppt (20)

BÀI 2 - CÁC PP VÀ KỸ TêddHUẬT XN GPB.ppt