dirk_lauwers_senaat_OV
- 1. Senaat -Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Toekomstige rol van het openbaar vervoer in Belgi谷 als ruggengraat voor ruimtelijke ontwikkeling Prof. Dirk Lauwers Onderzoeksgroep Stedelijke Ontwikkeling Faculteit Ontwerpwetenschappen UA Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning Faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur - UGent Verkeer Infrastructuur Logistiek Transport Faculteit Ingenieurswetenschappen KU Leuven
- 2. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Voorstelling Prof. ir. Dirk Lauwers - Gastprofessor UGent sinds 2000 - Gastprofessor KULeuven sinds 2012 - Gastprofessor UAntwerpen sinds 2013 - Consultant mobiliteit en stedelijke ontwikkeling sinds 1980 - Voormalig directeur Mobiliteit bij Arcadis Belgium, tevoren gedel. bestuurder iris consulting, directeur Mens en Ruimte - Enkele referenties: - Lid Kwaliteitskamer Duurzame Mobiliteit Vlaanderen (2014-2015) - Lid expertencommissie Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (2013-2014) - Leidend expert WBCSD: indicatoren duurzame sted. mobiliteit (2013-2014) - Expert bij Franse groep SYSTRA studie RER/GEN Brussel (1994-1995) - Leiding 1ste strategische MER iov EC: Hogesnelheidsnet in EU (1992-1993) - Adviesopdrachten mobiliteitsplanning diverse Oost-Europese steden (Riga, Sofia, Odessa, ) en regios (Kurzeme, Kla誰peda, Calarasi,) (1990-2015)
- 3. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Basis en ori谷ntatie deze bijdrage Neerslag van: - Rol binnen opmaak en discours Manifest Mobiliteit van de VRP - Onderzoek, publicaties en congresbijdragen (i.s.m. dr. Enrica Papa) omtrent smart mobility (against: technological fix new car euphoria) Invalshoek: problematiek in Vlaanderen en internationaal Openbaar vervoer als ruggengraat voor ruimtelijke ontwikkeling?
- 4. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Titel staat ver af van de werkelijkheid: rol OV marginaal ! Immers*: - Bijna 80% verplaatsingskilometer in Vlaanderen gebeurt met de wagen - Nagenoeg de helft van de Vlamingen gebruikt nooit het openbaar vervoer (t.t.z. max 1x/jaar) - Aandeel OV nagenoeg 1/10 autoverkeer dwz OVx2 = autoverkeer-10% * Bron: Onderzoek Verplaatsingsgedrag OVG Openbaar vervoer als ruggengraat voor ruimtelijke ontwikkeling?
- 5. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Titel staat ver af van de werkelijkheid: rol OV marginaal ! En dit heeft zicht vertaald in ruimtelijke patronen: DS 26,27 sept.2015 Zet ik mijn wetenschappelijke reputatie op het spel met deze lezing? Openbaar vervoer als ruggengraat voor ruimtelijke ontwikkeling?
- 6. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autosysteem botst op grenzen En dit heeft zicht vertaald in ruimtelijke patronen: DS 26,27 sept.2015 Zet ik mijn wetenschappelijke reputatie op het spel met deze lezing? Nee dus ! Openbaar vervoer als ruggengraat voor ruimtelijke ontwikkeling?
- 7. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autosysteem botst op grenzen Files Filezwaarte in Antwerpen +25% op 3 jaar Bron Vlaams Verkeerscentrum
- 8. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autosysteem botst op grenzen Koersverandering nodig zegt bv. Asian Dev. Bank
- 9. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autosysteem botst op grenzen Meer stedelijke snelwegen: een oude remedie die files niet oplost: wetensch. geaccepteerd inzicht law of traffic congestion) Geformuleerd door Anthony Downs in 1962: Amerikaanse steden hebben te kampen met de fundamentele file-wet, d.w.z. op stadssnelwegen stijgt tijdens het piekuur de verkeerscongestie tot op het niveau van de maximale wegcapaciteit.
- 10. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autosysteem botst op grenzen Meer stedelijke snelwegen: een oude remedie die files niet oplost: wetensch. geaccepteerd inzicht latente vraag Mc Kinsey introduceerd begrip in Nederland in 1986 (0,4= 4% extra autokm bij 10% meer capaciteit rijstrookkm) bron KIM
- 11. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autosysteem botst op grenzen Meer stedelijke snelwegen: een oude remedie die files niet oplost: wetensch. geaccepteerd inzicht fundamentele file-wet (fundamental law of traffic congestion) Meer en meer bewijsmateriaal o.a. Turner & Duranton (2011): o.a. onderzoek 1983-2003 verband extra wegcapaciteit extra verkeersgebruik a 10 percent increase in road capacity meant, on average, a 10 percent increase in vehicle miles
- 12. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autosysteem botst op grenzen Milieu (klimaat en gezondheidsimpact) Bron: VMM 2014 Bron: TNO 2013 quid volkswagengate?
- 13. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autosysteem botst op grenzen Ruimte Scheidingsprincipe werkt niet meer, alles grenst hier aan alles (B.Secchi in sRSA, 2007)
- 14. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Wat werkt wel Inzetten op ruimte-effici谷ntie infrastructuur (bron ADB)
- 15. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Wat werkt wel Inzetten op ruimte-effici谷ntie infrastructuur (bron UITP)
- 16. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Wat werkt wel Inzetten op ruimte-effici谷ntie infrastructuur Betekent: modal shift of ook: STOP principe (Vlaams Mobiliteitsdecreet)
- 17. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Wat werkt wel Ruimtelijk beleid: neem openbaar als ruggengraat (eerst verder uitbouwen natuurlijk!) Zie bv. Kopenhagen
- 18. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Wat werkt wel Ruimtelijk beleid: neem fietsinfrastructuur als ruggengraat (eerst verder uitbouwen natuurlijk!)
- 19. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Maar Vlaanderen blijft autogericht? Verkavelingen, versnippering zet zich door met 6 ha of 12 voetbal velden open ruimte per dag !
- 20. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Maar Vlaanderen blijft autogericht?
- 21. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Vlaamse vakwereld werkt aan uitweg uit impasse
- 22. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Vlaamse vakwereld reflecteert over uitweg uit impasse
- 23. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Vlaamse vakwereld stelt uitweg uit impasse voor http://www.vrp.be/nl/manifest-mobiliteit/ Dit manifest voor een betere samenhang tussen mobiliteit en ruimtelijke planning, tussen stad en regio, werd opgemaakt door de Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning (VRP) in samenwerking met experts inzake mobiliteit en ruimtelijke planning. Het manifest wil een aanzet geven tot debat. Ondertekenaars: Kobe Boussauw, Conrad De Poortere, Steven Hoornaert, Dirk Lauwers, Willy Miermans, Kris Peeters, An Rekkers, Stephan Reniers, Hans Van Hoof, Joris Scheers, Hans Tindemans, Johan Van Reeth, Sylvie Van Damme, Filip Vanhaverbeke, Peter Vermeulen, en andere
- 24. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Waarom nu een manifest? - Urgentie en belang problematiek samenhang ruimte x mobiliteit - Uniek momentum beleidsvorming Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Mobiliteitsplan Vlaanderen NMBS - Transportplan, hervormingen De Lijn - beheersovereenkomst , basisbereikbaarheid
- 25. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Werkwijze: lab mobiliteit met Vlaamse cases = beveiligde experten workshop / denktank - planners, stedenbouwkundigen,mobiliteitsdeskundigen - vervoersmaatschappijen, overheden, consultants, Kan TOD ook in Vlaanderen? Hoe verschillend is dit naargelang de regio?
- 26. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Werkwijze: lab mobiliteit met Vlaamse cases regionet Leuven
- 27. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Werkwijze: lab mobiliteit en ruimte met Vl. cases TO.P Limburg
- 28. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Werkwijze: lab mobiliteit en ruimte met Vl. cases Rekover Kortijk
- 29. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit 12 Sleutelkwesties DE UITGANGSPUNTEN 1. Kiezen voor nabijheid 2. Kiezen voor Transit Oriented Development KIEZEN VOOR INTERMODALITEIT 3. Een hoogwaardig openbaar vervoer als ruggengraat 4. Slimme combinaties van vervoersmiddelen en functies 5. Van basismobiliteit naar basisbereikbaarheid KIEZEN VOOR RUIMTELIJKE KWALITEIT 6. Een actief locatiebeleid, met verdichting op knooppunten 7. Verkeersruimte integreren in de publieke ruimte EEN AANGEPASTE ORGANISATIESTRUCTUUR 8. Mobiliteit verbinden met (stads)regionale ontwikkeling 9. Een samenwerkingskader voor unieke regios 10. Investeren in ruimtelijke procesregie EEN AANGEPAST ALGEMEEN BELEIDSKADER 11. Private investeringen als hefboom 12. Het financieel en fiscaal beleid stroomlijnen
- 30. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Uitgangspunt: nabijheid = beste garantie voor bereikbaarheid BREVER wet
- 31. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Uitgangspunt: T.O.D. (transit oriented development) Principe: ontwikkelen rond multimodale knooppunten concentreren en mengen van wonen, werken en voorzieningen Basisingredi谷nten: hoge bebouwingsdichtheid inzetten op sterke OV-assen autoluw publiek domein
- 32. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Uitgangspunt: T.O.D. (transit oriented development) Voorbeeld: LA Little Tokyo/Arts District 1994 Gold Line built in 2005 2015 1995 Source: Curbed Los Angeles
- 33. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Uitgangspunt: T.O.D. (transit oriented development) Density Diversity - Design
- 34. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Uitgangspunt: T.O.D. (transit oriented development) Vergt uitbouw robuust en hoogwaardig O.V. Meer investeren in O.V. en zeker niet minder Vergt actief locatiebeleid: - verdichting rond knooppunten - restrictief beleid andere locaties = compactere groei, winst voor open ruimte = kritische massa voor betaalbaar openbaar vervoer Nieuwe pistes zoals verhandelbare bouwrechten en stedelijke ruilverkavelingen testen
- 35. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Een aangepaste organisatiestructuur Mobiliteit verbinden met (stads)regionale ontwikkeling Regio als tussenschaal Daily Urban System Afstemming ruimte en mobiliteit Aandacht voor lokale dynamiek
- 36. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Een aangepaste organisatiestructuur Per regio: platform met stakeholders Samenbrengen van agendas verticaal: diverse beleidsniveaus horizontaal: diverse beleidsdomeinen (R.O., mobiliteit,) actoren (bedrijfsleven, middenveld, ) Regisseur | gedragen organisatiestructuur ruimtelijke procesregie voeren zoeken naar windows of opportunity geen vrijblijvend kader
- 37. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Kiezen voor intermodaliteit Vervoersysteem robuuster maken door investering in complementaire modi OV-systeem performanter maken Sterker uitwerken op hoofdlijnen en knooppunten Aanvullen met andere modi Betere afstemming van operatoren Betere afstemming tussen en met overheden
- 38. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Kiezen voor intermodaliteit Van basismobiliteit naar basisbereikbaarheid Responsabiliseer lokale overheden en de verkeersgeneratoren De Lijn niet alleen verantwoordelijk voor basisbereikbaarheid Basisbereikbaarheid niet enkel oplossen met klassiek OV Basisbereikbaarheid vraagt locatiebeleid
- 39. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Kiezen voor ruimtelijke kwaliteit Copenhagen, Stockholm, Wenen, Barcelona, Valencia, Maastricht, Londen, Parijs, Hamburg, Bordeaux, Utrecht, Bologna, Leefkwaliteit = hefboom stadsontwikkeling
- 40. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Reality check: modal shift in Franse steden !
- 41. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Reality check: revitalisering Franse steden !
- 42. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Toelichting bij Manifest Mobiliteit Van versie 1.0 en 1.1 naar versie 2.0 Verbreden /Verdiepen Stadsregionale aanpak Intermodaliteit / nieuwe mobiliteit Fiscale en financi谷le aspecten
- 43. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Nieuwe mobiliteit: autonoom rijden (zelfsturende auto) Game changer?
- 44. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autonoom rijden SARTRE collectief rijden pilot in Zweden Game changer? mogelijke ontwikkelingspaden Mogle
- 45. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autonoom rijden SARTRE collectief rijden pilot in Zweden Game changer? Capaciteit snelweg x 3 4 connected/collectief x 1,5 individueel Vermijd overinvestering in wegen
- 46. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autonoom rijden Game changer? Capaciteit snelweg x 3 4 collectief x 1,5 individueel = fractie hoogwaardig O.V. = zeker niet beter dan fietspad T.O.D. is robuuste keuze uitbouw hoogwaardig O.V. en knooppuntontwikkeling
- 47. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autonoom rijden Game changer? Impact op stedelijke kwaliteit of Afhankelijk scenario Naar een nieuw car euphoria? Analoog modernisme Afhankelijk governance Noordwijk BrusselStudent Le Corbusier (1930) bron: Demeulemeester
- 48. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autonoom rijden Game changer? Impact op stedelijke kwaliteit of Afhankelijk scenario Naar een nieuw car euphoria? Analoog modernisme Afhankelijk governance Mobil2040 Brussel Big business versus government versus citizen driven
- 49. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autonoom rijden Game changer? Bron: KIM 2015 Afhankelijk scenario Rol Openbaar vervoer Bron: KIM 2015
- 50. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Autonoom rijden Game changer? Bron: KIM 2015 Afhankelijk scenario Rol Openbaar Vervoer Last en first mile (taxifleets) Concurrent O.V. (indiv.bezit) Suburbanisatie <> stedelijk Afhankelijk governance Big business versus government versus citizen driven
- 51. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Intermodaliteit Game changer?
- 52. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Intermodaliteit Doorbraak? (bron NMBS 2015) Vanuit NMBS vb. A-GEN en ruimer: ANGELIC?
- 53. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Intermodaliteit Doorbraak? (bron NMBS 2015) Vanuit NMBS vb. A-GEN Ge誰ntegreerd NMBS De Lijn?
- 54. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Intermodaliteit Doorbraak? (bron NMBS 2015) Vanuit NMBS vb. A-GEN Ge誰ntegreerd NMBS De Lijn? eerste stappen of hindernissen parcours???
- 55. Dirk Lauwers Senaat - Commissie voor de Transversale Aangelegenheden - Gewestbevoegdheden Brussel, 23 oktober 2015 Intermodaliteit Doorbraak? Vanuit NMBS vb. A-GEN Ge誰ntegreerd NMBS De Lijn? eerste stappen of hindernissen parcours???
- 56. Tot slot Vernieuwd 辿lan voor structurele toekomst openbaar vervoer: stap voor stap # excuus voor laag ambitieniveau of verstarring in oude recepten Lets talk verder contact: dirk.lauwers@ugent.be Be pragmatic but avoid blind pragmatism Blind pragmatism is pragmatism without a vision Prof Bernardo Secchi 2005 (auteur S-RSA)